Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/2/415-130/14/MZa
z 30 kwietnia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 4 lutego 2014 r. (data otrzymania 6 lutego 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 lutego 2014 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 11 listopada 2010 r. zmarł ojciec Wnioskodawcy. Przedmiotem spadku po nim był udział wynoszący ½ w nieruchomościach:

1. działce nr 95 o powierzchni 0,0761 ha zabudowanej budynkiem mieszkalnym,
2. niezabudowanej działce nr 4083/29 o powierzchni 0,1033 ha.
   
   

W wyniku postępowania spadkowego po ojcu Wnioskodawca otrzymał udział wynoszący ½ (czyli ¼ całości majątku). Drugą część odziedziczyła żona ojca (również ¼ całości spadku). Właścicielem pozostałej ½ majątku był brat ojca. W związku z faktem, że żona ojca podarowała jego bratu swój udział ¼, brat ojca stał się posiadaczem udziału wynoszącego 3/4, zaś Wnioskodawca posiadał ¼.

W tym stanie faktycznym, dążąc do uregulowania spraw majątkowych, Wnioskodawca złożył w Sądzie wniosek o dział spadku.

Postanowieniem z 4 grudnia 2013 r. Sąd Rejonowy postanowił dokonać następującego działu spadku:

1. Wnioskodawca otrzymał działkę nr 4083/29 oraz zasądzono od brata ojca na rzecz Wnioskodawcy dopłatę w wysokości 130.800,00 zł tytułem wartościowego wyrównania udziału,
2. brat ojca otrzymał na własność całość nieruchomości, tj. działkę nr 95.
   
   

Wnioskodawca zaznaczył, że całkowita wartość majątku wynosiła 1.042.339,00 zł (według postanowienia sądowego). Wartość należącego do Wnioskodawcy udziału ¼ wynosiła 260.584,75 zł.

Z tego:

• wartość działki nr 4083/29 wynosiła 129,784,75 zł
• wartość nieruchomości, tj. działki nr 95 wynosiła 912.554,25 zł
  
  

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytania:

1. Czy otrzymana kwota spłaty (130.800,00 zł) stanowi źródło przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 21 ust. 1 pkt 131, art. 21 ust. 25, art. 30e ustawy o podatku dochodowym?
2. Czy datą nabycia całej działki nr 4083/29 jest dzień śmierci spadkodawcy, tj. 11 listopada 2010 r. a zatem 5-letni termin, o którym mowa w art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych biegnie od 31 grudnia 2010 r.?
   
   

Ad. 1

Zdaniem Wnioskodawcy, spłata uzyskana w związku z działem spadku nie stanowi według niego źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie nie podlega opodatkowaniu, ponieważ jej wysokość jest ekwiwalentna do całkowitej wartości spadku. Udział Wnioskodawcy wyniósł ¼ całości majątku i otrzymana spłata tylko wyrównała wartościowo ten udział i w żadnym wypadku go nie przekroczyła.

Wnioskodawca uważa, że jeśli spłata spadkowa jest ekwiwalentna do posiadanego udziału w spadku i nie przekracza udziału spadkowego, to w związku z czynnością działu spadku, w istocie nie dochodzi do żadnego dodatkowego przysporzenia (przyrostu) majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej, a co za tym idzie brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku. Do uzyskanych dochodów z tytułu spłaty spadkowej, w związku z działem spadku, nie będzie miała zastosowania ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli wartość spłaty spadkowej będzie ekwiwalentna do wartości udziału w spadku.

Ad. 2

Zdaniem Wnioskodawcy, datą nabycia całej działki nr 4083/29 jest dzień śmierci ojca, tj. 11 listopada 2010 r. W wyniku działu spadku nie doszło do nabycia przekraczającego udział spadkowy Wnioskodawcy, potwierdzeniem czego jest konieczność wyrównania udziału Wnioskodawcy poprzez spłatę (w postanowieniu sądowym dotyczącym działu spadku jest zapis mówiący o dopłacie tytułem wartościowego wyrównania udziału – pkt 3 tego postanowienia).

Wnioskodawca uważa, że do nabycia nieruchomości dochodzi jedynie w sytuacji, gdy udział danej osoby, np. w wyniku działu spadku ulega powiększeniu, co wynika z wartościowego przeliczenia masy spadkowej.

Wnioskodawca przedstawił następujące wyliczenia:

• wartość majątku wynosiła 1.042.339,00 zł,
• wartość działki, która przypadła Wnioskodawcy wynosiła 129.784,75 zł,
• wartość nieruchomości, tj. działki nr 95, która przypadła drugiemu spadkobiercy wynosiła 912.554,25 zł,
• wartość udziału Wnioskodawcy to 260.584,75 zł ( ¼ całości),
• wyliczona spłata: 130.800,00 zł
• wartość udziału Wnioskodawcy łącznie ze spłatą: 129.784,75 zł + 130.800,00 zł = 260.584,75 zł
  
  

Według Wnioskodawcy, z powyższego wyliczenia wynika jednoznacznie, że do nabycia w wyniku działu spadku nie doszło, zatem całość nieruchomości Wnioskodawca nabył w dacie śmierci ojca, tj. 11 listopada 2010 r. i termin 5-letni biegnie od 31 grudnia 2010 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) źródłem przychodu jest – z zastrzeżeniem ust. 2 -odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów

-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie lub wybudowanie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany z odpłatnego zbycia w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Wobec wyżej powołanych regulacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości istotne znaczenie ma data nabycia nieruchomości oraz podstawa jej nabycia.

Przepisy prawa w sposób jednoznaczny określają moment i podstawę nabycia nieruchomości (udziałów w nieruchomości).

W przypadku nabycia nieruchomości lub jej części oraz udziału w nieruchomości w drodze spadku pięcioletni termin, o którym mowa powyżej winien być liczony od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło otwarcie spadku czyli śmierć spadkodawcy.

Zgodnie z art. 924 i 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121) – spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Zgodnie z art. 1035 ustawy Kodeks cywilny – jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Z chwilą działu spadku jedni spadkobiercy tracą własność udziałów nabytych przez siebie w spadku, a własność tę dopiero z tą chwilą nabywają inni spadkobiercy. Nie ma zatem prawnych podstaw do twierdzenia, że całą rzecz lub prawo nabywa spadkobierca w chwili śmierci spadkodawcy, skoro w tej dacie jest jedynie jednym ze współwłaścicieli rzeczy lub prawa. Taki spadkobierca nie jest w dacie śmierci spadkodawcy właścicielem całej rzeczy lub prawa, lecz jedynie właścicielem udziału w niej. Pozostałe udziały może nabyć – ale dopiero w wyniku dokonania innych czynności prawnych – od pozostałych spadkobierców.

Jeżeli zatem w drodze działu spadku spadkobierca nabywa udział ponad wielkość, którą uprzednio nabył w spadku, to nabycie w drodze działu spadku, w części przekraczającej udział w spadku należy traktować jako nabycie w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jeżeli jednak wartość nieruchomości nabytej przez spadkobiercę w wyniku podziału jest zgodna z wartością udziału posiadanego przed działem spadku – nie następuje nabycie skutkujące dla opodatkowania, ponieważ w ten sposób nie ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (nieruchomością), jak i stan jej majątku osobistego. Dział spadku, w wyniku którego udział w nieruchomości nie zwiększył się, zmienia wyłącznie charakter własności. Jedynie nabycie nieruchomości w drodze działu spadku w części przekraczającej udział spadkowy stanowi o nowej dacie nabycia nieruchomości w tym udziale, który przekracza udział nabyty w spadku.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca w spadku po ojcu nabył udział ½ w masie spadkowej a więc udział ¼. Udział ¼ przypadł także żonie ojca W dniu 4 grudnia 2013 r. na podstawie postanowienia sądowego Wnioskodawca otrzymał na wyłączną własność działkę nr 4083/29 o wartości 129.784,75 zł jak również została zasądzona na jego rzecz od brata ojca dopłata w wysokości 130.800,00 zł tytułem wartościowego wyrównania udziału.

Wnioskodawca pokreślił, że spłata, której dokonał brat ojca Wnioskodawcy była ekwiwalentna do posiadanego przez Wnioskodawcę udziału w spadku (nie przekroczyła udziału spadkowego).

W związku z tym Wnioskodawca poddał w wątpliwość czy otrzymana kwota spłaty stanowi źródło przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Aby wyliczyć wielkość udziału jaki Wnioskodawca nabył w 2010 r. w drodze spadku, w pierwszej kolejności należy ustalić jaką wartość miała cała masa spadkowa po ojcu. Następnie należy obliczyć wartość udziału jaki przysługiwał Wnioskodawcy w wyniku nabycia spadku, czyli wartość masy spadkowej po zmarłym ojcu (spadkodawcy) należy podzielić na dwa, stosownie do udziału każdego z dwóch spadkobierców w spadku. Otrzymana kwota odpowiadać będzie wartości udziału jaki przysługiwał Wnioskodawcy w wyniku nabycia spadku. Kolejnym krokiem jest porównanie wartości udziału, jaki Wnioskodawca otrzymał w wyniku działu spadku czyli wartość otrzymanej nieruchomości wraz z zasądzoną na jego rzecz spłatą tytułem wartościowego wyrównania udziału z wartością udziału jaki przysługiwał mu pierwotnie w drodze spadku.

Jeżeli wartość działki, która przypadła na wyłączną własność Wnioskodawcy wraz z otrzymaną w wyniku działu spadku spłatą jest równa bądź mniejsza niż wartość udziału pierwotnie nabytego przez Wnioskodawcę w spadku w obydwóch nieruchomościach, to data działu spadku nie jest datą nowego nabycia nieruchomości. Natomiast jeśli z porównania wartości udziału nabytego w drodze spadku z wartością działki nabytej w drodze działu spadku wraz ze spłatą powstanie nadwyżka wartości tak otrzymanej nieruchomości ponad wartość udziału spadkowego w całym spadku, to tylko ta nadwyżka będzie podlegała opodatkowaniu.

Tak więc odnosząc się do przedstawionych przez Wnioskodawcę kwot, mając na względzie zaprezentowany powyżej sposób obliczeń, wskazać należy, że wartość masy spadkowej po zmarłym ojcu Wnioskodawcy wynosiła 521.169,50 zł (1.042.339,00 zł : 2), ponieważ tylko udział ½ w obu nieruchomościach wchodził do masy spadkowej. Udział Wnioskodawcy w nieruchomościach będących przedmiotem spadku miał zatem wartość 260.584,75 zł (521.169,50 zł : 2). Natomiast w wyniku działu spadku Wnioskodawca otrzymał działkę o wartości 129.784,75 zł oraz spłatę w wysokości 130.800,00 zł, co w sumie stanowi kwotę 260.584,75 zł.

Zatem w świetle powyższego wyliczenia należy stwierdzić, że zgodnie z tym co wskazał Wnioskodawca, wartość działki, która przypadła na jego wyłączną własność w wyniku działu spadku wraz z wartością spłaty jest równa wartości udziału pierwotnie nabytego przez niego w spadku, dlatego też data działu spadku nie jest datą nowego nabycia nieruchomości. Za datę nabycia niezabudowanej działki nr 4083/29 należy uznać 2010 r. bowiem w tej dacie Wnioskodawca nabył tę działkę w drodze spadku. Tym samym rację ma Wnioskodawca twierdząc, że 5-letni okres czasu liczony jest od daty nabycia tej nieruchomości w spadku a więc od 2010 r.

Odnosząc się natomiast do otrzymanej przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku spłaty, należy uznać, że kwota ta była ekwiwalentna do posiadanego udziału w spadku, a zatem otrzymanie tej kwoty nie spowodowało powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu otrzymania spłaty w wysokości 130.800,00 zł w zamian za udział w odziedziczonej po zmarłym ojcu nieruchomości.

Dla niniejszego rozstrzygnięcia istotne znaczenie ma okoliczność, że wartość nabytej przez Wnioskodawcę na wyłączną własność działki nr 4083/29 wraz z otrzymaną spłatą nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego.

Nie zmienia to jednak faktu, że nabycie działki nr 4083/29 nastąpiło w 2010 r. i jeżeli Wnioskodawca zdecyduje się na sprzedaż tej nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jej nabycie, to sprzedaż tej nieruchomości podlegać będzie opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym w brzmieniu ustawy obowiązującym od 1 stycznia 2009 r.

Stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) – w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.