Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/436-280/14-2/WS
z 5 stycznia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 2 października 2014 r. (data wpływu 6 października 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia nieruchomości – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 października 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia nieruchomości.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 1 kwietnia 2008 roku Wnioskodawczyni wraz ze swoim konkubentem nabyła lokal mieszkalny. Cena sprzedaży przedmiotowego lokalu o pow. 48,73 m² ustalona została na kwotę 239 849,06 zł. Wnioskodawczyni i jej konkubent nabyli przedmiotowy lokal mieszkalny do majątków odrębnych w udziale po 1/2 części każde z nich.

Środki na zakup przedmiotowej nieruchomości pochodziły w całości z kredytu udzielonego w dniu 12 lutego 2008 roku przez bank. Kredyt zaciągnięty został we franku szwajcarskim. Kredytobiorcami są Wnioskodawczyni i jej ówczesny konkubent. Spłata ww. kredytu zabezpieczona została m.in. hipoteką ustanowioną na nieruchomości nabytej przez Wnioskodawczynię i jej konkubenta. Stan zadłużenia na dzień 22 września 2014 roku wynosi 401 351,42 zł (110 071,48 CHF).

Wnioskodawczyni i jej konkubent podjęli decyzję o rozstaniu. W związku z powyższym koniecznym stanie się uregulowanie stanu prawnego nieruchomości nabytej w 2008 roku wspólnie przez Wnioskodawczynię jej konkubenta (łącznie dalej zwani „Stronami”).

Strony postanowiły zawrzeć umowę, treścią której konkubent przeniesie na Wnioskodawczynię swój udział we własności nieruchomości (nieodpłatne zniesienie współwłasności). Wnioskodawczyni zobowiąże się wobec konkubenta do spłaty całości kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup przedmiotowego lokalu mieszkalnego, przy czym zobowiązanie Wnioskodawczyni polegać będzie na rzeczywistej spłacie wszystkich rat kredytu hipotecznego i podjęciu wszelkich starań celem formalnego przejęcia długu jej konkubenta wynikającego z ww. kredytu (przejęcie długu).

Dla porządku, Wnioskodawczyni zauważa, że na dzień 22 września 2014 roku wartość opisanego lokalu mieszkalnego szacuje na około 280 000 zł, a zatem wartość części będącej własnością konkubenta wynosi 140 000 zł. Jednocześnie stan zadłużenia kredytu hipotecznego wynosi 401 351,42 zł, w tym udział konkubenta, jako współkredytobiorcy, wynosi 200 675,71 zł. Oczywistym jest więc, że zadłużenie konkubenta znacznie przewyższa wartość 1/2 lokalu będącego przedmiotem zabezpieczenia spłaty kredytu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie w odniesieniu do podatku od spadków i darowizn.

Czy w związku z zawarciem umowy pomiędzy stronami, mocą której Wnioskodawczyni zobowiąże się do spłaty w całości kredytu jej i konkubenta (przejęcie długu) wraz z przeniesieniem przez konkubenta na nią udziału 1/2 w prawie własności lokalu mieszkalnego (nieodpłatne zniesienie współwłasności) po stronie Wnioskodawczyni powstanie zobowiązanie z tytułu podatku od spadków i darowizn?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego polecenia testamentowego;
2. zasiedzenia,
3. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
4. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
5. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
   
   

Ponadto zgodnie z art. 1 ust. 2 ww. ustawy, podatkowi od spadków i darowizn podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego, wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią jedyne przypadki podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawczyni jest współwłaścicielem - w udziale wynoszącym 1/2 części - nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny. Drugi ze współwłaścicieli ma zamiar przekazać swój udział (nieodpłatne zniesienie współwłasności). Nastąpi również przejęcie jego długu wobec banku, na zabezpieczenie którego ustanowione są hipoteki.

Jak już wspomniano powyżej, katalog czynności, ujęty w art. 1 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, ma charakter zamknięty. Zatem czynności, które nie zostały w nim wymienione w sposób wyraźny, nie podlegają opodatkowaniu omawianym podatkiem.

Reasumując, stwierdzić należy, iż zawarcie umowy przenoszącej współwłasność nieruchomości oraz przejęcie długu nie będzie należało do katalogu czynności wskazanych w art. 1 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn i tym samym nie będzie powodowało obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn z przedmiotowego tytułu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

W myśl art. 5 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych i przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności powstaje z chwilą zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności.

Podstawę opodatkowania – w myśl art. 7 ust. 1 ustawy − stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy − art. 7 ust. 6 ustawy.

Z powyższego wynika więc, że długi i ciężary pomniejszają wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych, ale wyłącznie te, które istnieją w dniu nabycia rzeczy lub prawa majątkowego. Należy bowiem mieć na uwadze, że istotą przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn jest objęcie podatkiem przyrostu czystej wartości majątku podatnika.

W analizowanej sytuacji nabywcy (osoby niespokrewnione, zaliczone do III grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn) zakupili nieruchomość ze środków pochodzących z kredytu bankowego. Strony postanowiły zawrzeć umowę, treścią której konkubent przeniesie na Wnioskodawczynię swój udział we własności nieruchomości (nieodpłatne zniesienie współwłasności). Wnioskodawczyni zobowiąże się wobec konkubenta do spłaty całości kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup przedmiotowego lokalu mieszkalnego, przy czym zobowiązanie Wnioskodawczyni polegać będzie na rzeczywistej spłacie wszystkich rat kredytu hipotecznego i podjęciu wszelkich starań celem formalnego przejęcia długu jej konkubenta wynikającego z ww. kredytu (przejęcie długu).

W myśl art. 244 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. 121 ze zm.), hipoteka stanowi ograniczone prawo rzeczowe. Hipotekę regulują odrębne przepisy, a mianowicie ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 707 ze zm.). Zgodnie z art. 65 ust. 1 tej ustawy w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).

W świetle powołanych przepisów, w przypadku nabycia nieruchomości (udziału w nieruchomości) obciążonej hipoteką, jak w niniejszej sprawie, obciążenie to stanowi ciężar w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W konsekwencji, ustalając podstawę opodatkowania wartość udziału w nieruchomości powinna być pomniejszona o tę część wartości hipoteki, która odpowiada wielkości udziału przypadającego nabywcy, tj. o połowę. Podstawę opodatkowania w analizowanej sytuacji stanowi zatem czysta wartość udziału w nieruchomości (po odliczeniu wartości 1/2 hipoteki), ponieważ dla kwestii ustalenia podstawy opodatkowania nie ma znaczenia jaka kwota kredytu pozostała do spłacenia (całość, część lub został on całkowicie spłacony). W rezultacie, jeśli wysokość zadłużenia hipotecznego przekroczy wartość nabytej rzeczy (udziału w rzeczy) wówczas podstawa opodatkowania wyniesie 0.

Reasumując należy stwierdzić, że nieodpłatne zniesienie współwłasności lokalu mieszkalnego podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Podstawę opodatkowania należy ustalić zgodnie z art. 7 tej ustawy. Ustanowiona na nieruchomości hipoteka stanowić będzie obciążenie, które należy zaliczyć do długów i ciężarów w rozumieniu art. 7 ww. ustawy. Zatem wartość 1/2 części mieszkania powinna być pomniejszona o kwotę wierzytelności zabezpieczonej hipoteką. W związku z powyższym jako, że wartość ustanowionej hipoteki przewyższa wartość przedmiotu nabycia (tutaj 1/2 części udziału nabytego w nieruchomości) obowiązek podatkowy z tytułu dokonanej na rzecz Wnioskodawczyni czynności zniesienia współwłasności nieruchomości w powyższej sprawie nie wystąpi.

W konsekwencji, z uwagi na to, że w przedstawionym we wniosku opisie zdarzenia przyszłego Wnioskodawczyni wskazała, że strony zamierzają zawrzeć umowę nieodpłatnego zniesienia współwłasności, stanowisko Wnioskodawczyni, zgodnie z którym umowa taka nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, jako niemieszcząca się w katalogu czynności opodatkowanych tym podatkiem, należało uznać za nieprawidłowe. Przedmiotowa umowa, jak wskazano powyżej, podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn i nie zmienia tego fakt jednoczesnego przejęcia długu przez Wnioskodawczynię. Kwota wierzytelności zabezpieczonej hipoteką stanowi bowiem ciężar w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, co nie zmienia charakteru zawartej umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie tut. Organ informuje, że w odniesieniu do podatku dochodowego od osób fizycznych, w dniu 5 stycznia 2015 r. wydana została interpretacja indywidualna nr ILPB2/415-992/14-2/WS.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.