Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPB2/415-660/14-2/PK
z 27 lutego 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 11 grudnia 2014 r. (data wpływu 12 grudnia 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 grudnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest jednym z trzech spadkobierców zmarłego w dniu 5 września 2011 r., brata J. Brat zostawił testament, w którym spadkobiercami swoimi ustanowił brata M, brata S (czyli Wnioskodawcę) oraz swą opiekunkę M.

Majątek zmarłego brata stanowiły:

1. środki pieniężne na rachunkach bankowych;
2. dwieście akcji spółki … S.A. z siedzibą w …;
3. 3 nieruchomości:
   • działka zabudowana przy ul. … w …,
     
   • lokal niemieszkalny przy ul. … w …,
     
   • działka rolna w miejscowości …, gmina ….
   
   
   

Cała masa spadkowa została zgłoszona we właściwym terminie w 2012 r. w Urzędzie Skarbowym w ….

Obaj bracia spadkodawcy M i S zostali zwolnieni z podatku od otrzymanego spadku, natomiast opiekunka – pani M jako osoba obca zapłaciła należny jej podatek w Urzędzie Skarbowym w … (zaświadczenie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w … z dnia 17 października 2012 r., Nr …). Środki pieniężne oraz akcje spółki zostały równo podzielone między troje spadkobierców. Co zaś dotyczy nieruchomości, w dniu 25 czerwca 2014 r. został notarialnie przeprowadzony dział spadku (repetytorium nr …).

Ogólną wartość nieruchomości podlegającą podziałowi strony określiły na kwotę 675 000 zł:

• działka zabudowana w … - 485 000 zł,
  

• lokal niemieszkalny w … - 150 000 zł,
  

• działka rolna w … - 40 000 zł
  

Razem: 675 000 zł

Suma ta podzielona między troje spadkobierców daję kwotę 225 000 zł, należną każdemu z nich. Spadkobiercy dokonali działu nieruchomości w następujący sposób:

• działkę zabudowaną w … przy ul. …, o wartości 485 000 zł, na wyłączną własność objął M;
  

• lokal niemieszkalny przy ul. … w …, o wartości 150 000 zł, na wyłączną własność objęła opiekunka M;
  

• działkę rolną w …, gmina …, o wartości 40 000 zł, na wyłączną własność objął Wnioskodawca.
  
  

Powyższy dział spadku nastąpił z obowiązkiem spłaty na rzecz opiekunki M kwoty 75 000 zł od M (plus 150 000 zł wartość lokalu niemieszkalnego, co daje kwotę 225 000 zł, równą 1/3 ogólnej wartości nieruchomości).

Na rzecz Wnioskodawcy, brat M dokonał spłaty w kwocie 185 000 zł (plus działka o wartości 40 000 zł daje kwotę 225 000 zł, czyli również 1/3 wartości nieruchomości będącą należną Wnioskodawcy częścią spadku po zmarłym bracie J).

Wnioskodawca zaznaczył, że suma spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego mu udziału spadkowego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy ekwiwalent przesłany Wnioskodawcy przez brata w kwocie 185 000 zł, wynikający z działu spadku należy traktować jako odpłatne zbycie określone w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i przychód ten opodatkować zgodnie z tą ustawą, czy też zgodnie z zapisem art. 2 ust. 1 pkt 3 przywołanej ustawy jest to przychód podlegający przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn, a więc niepodlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od przychodu ze zbycia nieruchomości?

Zdaniem Wnioskodawcy, suma, jaką otrzymał On od brata M jest częścią 1/3 całości spadku należnego Wnioskodawcy po bracie J, która to część została już zwolniona z podatku z tytułu nabycia spadku przez Urząd Skarbowy w …. Nie jest dodatkowym przychodem Wnioskodawcy. Jest składową sumy należnej Wnioskodawcy, wynikającej z testamentu brata. Przysługująca Wnioskodawcy kwota z nieruchomości w wysokości 225 000 zł, składa się z wartości otrzymanej w dziale spadku działki rolnej wartości 40 000 zł oraz ekwiwalentu w wysokości 185 000 zł, przesłanego Wnioskodawcy przez brata M - drugiego spadkobiercę. Suma spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego. Wnioskodawca nie otrzymał żadnej innej kwoty ponad należną Mu część.

Wnioskodawca nadmienił, że ta kwota nie będzie w całości Jego, ponieważ ciąży na niej obowiązek zachowku dla syna spadkodawcy w wysokości 1/2 lub jego małoletnich dzieci w wysokości 2/3 całości spadku. Sprawa zachowku nie jest jeszcze rozstrzygnięta.

Wnioskodawca uważa, że w świetle przepisów określonych w zapisie art. 2 ust. 1 pkt 3, jest to przychód podlegający przepisom ustawy o podatku od spadku i darowizn, a więc niepodlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od przychodu ze zbycia nieruchomości. Wnioskodawca podkreśla, że suma spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego Mu udziału spadkowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)–c) ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Wobec powyższego odpłatne zbycie nieruchomości i praw majątkowych stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu, jeżeli zbycie to ma miejsce przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przy czym pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż, czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej oraz własności praw majątkowych za odpłatnością, a więc co do zasady również dział spadku i odpłatne zniesienie współwłasności.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121), spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą jego śmierci przechodzą na następców prawnych.

W myśl art. 924 powyższej ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego).

Oznacza to, że dniem nabycia przez spadkobiercę spadku jest data śmierci spadkodawcy. Z kolei postanowienie Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Zgodnie z art. 195 ustawy Kodeks cywilny, współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom.

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej (art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego). Natomiast w myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia Sądu.

Stosownie do art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Mając zatem na uwadze powyższe należy stwierdzić, że zniesienie współwłasności nie stanowi nabycia rzeczy tylko wówczas, jeżeli mieści się w ramach udziału jaki przypadał byłym współwłaścicielom w rzeczy wspólnej i odbył się bez spłat i dopłat. Natomiast jeżeli udział danej osoby ulega powiększeniu (nawet bez spłat i dopłat) to traktowany jest w kategorii nabycia, ponieważ w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (nieruchomością), jak i stan jej majątku osobistego. Tak więc co do zasady, zniesienie współwłasności jest formą nowego nabycia wówczas, gdy w wyniku tego zniesienia podatnik otrzymuje nieruchomość, która przekracza udział jaki pierwotnie podatnikowi przysługiwał.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest jednym z trzech spadkobierców zmarłego w dniu 5 września 2011 r. brata. Brat zostawił testament, w którym spadkobiercami swoimi ustanowił brata M, brata S (czyli Wnioskodawcę) oraz swą opiekunkę. Majątek zmarłego brata stanowiły:

1. środki pieniężne na rachunkach bankowych,
2. dwieście akcji spółki … S.A. z siedzibą w …,
3. 3 nieruchomości: działka zabudowana, lokal niemieszkalny, działka rolna.
   
   

Środki pieniężne oraz akcje spółki zostały równo podzielone między troje spadkobierców. W dniu 25 czerwca 2014 r. został notarialnie przeprowadzony dział spadku dotyczący nieruchomości.

Ogólną wartość nieruchomości podlegającą podziałowi strony określiły na kwotę 675 000 zł:

• działka zabudowana - 485 000 zł,
  

• lokal niemieszkalny - 150 000 zł,
  

• działka rolna - 40 000 zł
  
  

Razem: 675 000 zł. Suma ta podzielona między troje spadkobierców daję kwotę 225 000 zł, należną każdemu z nich.

W wyniku działu spadku Wnioskodawca nabył działkę rolną o wartości 40 000 zł.

Ponadto, na rzecz Wnioskodawcy brat M dokonał spłaty w kwocie 185 000 zł.

Wnioskodawca zaznaczył, że suma spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego mu udziału spadkowego.

Przyjmując za Wnioskodawcą, że wartość otrzymanej spłaty w wyniku działu spadku (zniesienia współwłasności) mieści się w udziale, jaki Mu przysługiwał w spadku należy uznać, że Wnioskodawca nie uzyskał w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonego udziału.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy prawa należy stwierdzić, że otrzymanie przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku spłaty ekwiwalentnej do posiadanego udziału w spadku nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że spłaty otrzymane w wyniku działu spadku nie przekroczyły wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału w spadku, a czynność prawna została dokonana wyłącznie między spadkobiercami. W konsekwencji na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Odnosząc się natomiast do kwestii dotyczącej zastosowania wyłączenia wynikającego z przepisu art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowiącego, że przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn, stwierdzić należy, że zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r., Nr 93, poz. 768, z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego; darowizny, polecenia darczyńcy; zasiedzenia; nieodpłatnego zniesienia współwłasności; zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu; nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Z przepisu tego wynika, że opodatkowaniu podlega nieodpłatne nabycie majątku na podstawie tytułów w nim wymienionych. Wśród nich nie został wymieniony dział spadku, w rezultacie otrzymana przez Wnioskodawcę spłata nie może podlegać opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Ponadto, przychody z odpłatnego zbycia przedmiotu spadku nie podlegają przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. W konsekwencji wyłączenie, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może mieć w zastosowania w przedstawionym stanie faktycznym.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Dodatkowo należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje w Jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), a zatem wywiera skutki prawne w stosunku do tego podmiotu, do którego są skierowane. Niniejsza interpretacja jest wiążąca dla Wnioskodawcy, jako osoby występującej z wnioskiem, natomiast nie chroni pozostałych spadkobierców.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.