Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB5/423-888/14-2/PS
z 17 listopada 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 8 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 19 września 2014 r. (data wpływu 19 września 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych umorzenia udziałów bez wynagrodzenia posiadanych przez wspólnika Wnioskodawcy w spółce zależnej– jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dnu 19 września 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie umorzenia udziałów bez wynagrodzenia posiadanych przez wspólnika Wnioskodawcy w spółce zależnej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

L. GmbH, spółka kapitałowa z siedzibą na terytorium Austrii (dalej: Spotka lub Wnioskodawca) posiada ograniczony obowiązek podatkowy w Polsce (tj. posiada nieograniczony obowiązek podatkowy w Austrii i jest tam podatnikiem podatku dochodowego). W przyszłości Spółka stanie się bezpośrednim udziałowcem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Polsce (dalej: Spółka zależna). Drugim wspólnikiem Spółki zależnej będzie spółka kapitałowa mająca siedzibę w Polsce (dalej: Spółka kapitałowa). Wnioskodawca będzie podmiotem powiązanym w stosunku do Spółki kapitałowej.

W przyszłości rozważane jest dokonanie umorzenia udziałów posiadanych przez Spółkę kapitałową w kapitale Spółki zależnej. Omawiane umorzenie zostanie przeprowadzone zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz 1037 ze zm.; dalej: KSH). W szczególności, wskazane umorzenie dokonane zesłanie za zgodą Spółki kapitałowej, w drodze nabycia udziałów przez Spółkę zależną (umorzenie dobrowolne). Omawiane umorzenie zostanie dokonane bez wynagrodzenia, na co Spółka kapitałowa wyrazi zgodę. W wyniku umorzenia udziałów Spółki kapitałowej, Spółka stanie się jedynym udziałowcem Spółki zależnej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

1. Czy w związku z planowanym umorzeniem udziałów bez wynagrodzenia posiadanych przez Spółkę kapitałową w Spółce zależnej, za zgodą jakiego wspólnika, po stronie Wnioskodawcy powstanie przychód podlegający opodatkowaniu PDOP?
2. Czy w związku z planowanym umorzeniem udziałów posiadanych przez Spółkę kapitałową w Spółce zależnej w formie umorzenia dobrowolnego bez zapłaty wynagrodzenia na rzecz Spółki kapitałowej, będą miały zastosowanie do Wnioskodawcy przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm., dalej ustawa o PDOP) dotyczące tzw. cen transferowych, tj. art. 9a i art. 11 ustawy o PDOP, a w szczególności czy dla takiego zdarzenia należy sporządzić dokumentację podatkową (tzw. dokumentację cen transferowych), o której mowa w art. 9a ust. 1 ustawy o PDOP?

Stanowisko Wnioskodawcy

Ad. 1

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z dobrowolnym umorzeniem udziałów posiadanych przez Spółkę kapitałową w kapitale Spółki zależnej bez wynagrodzenia, za zgodą Spółki kapitałowej, po stronie Wnioskodawcy, nie powstanie jakikolwiek przychód podlegający opodatkowaniu PDOP.

Umorzenie udziałów polega na ich prawnym unicestwieniu, tzn. wygaśnięciu wszelkich praw, zarówno o charakterze majątkowym, jak i korporacyjnym wynikających z udziałów. Zasady umarzania udziałów zawarte są w art. 199 § 1-7 KSH. Umorzenie może być przeprowadzone za zgodą wspólnika, w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Jednocześnie zgodnie z art. 199 § 3 KSH, za zgodą wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia. W takim wypadku następuje nieodpłatne nabycie udziałów przez spółkę w celu ich umorzenia.

Stosownie do treści art. 7 ust. 1 ustawy o PDOP, przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym, co do zasady, jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty, przy czym w określonych ustawą przypadkach przedmiotem opodatkowania jest przychód. Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o PDOP dochodem, z zastrzeżeniem wyjątków wskazanych w ustawie, jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą. Jednocześnie zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o PDOP dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1 pkt da i db, jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także m.in. dochód z umorzenia udziałów (akcji).

Należy wskazać, że w oparciu o wyżej wskazane przepisy ustawy o PDOP zasadą jest, iż opodatkowaniu podlega jedynie faktycznie uzyskany dochód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Dlatego też należy dojść do wniosku, iż w wyniku umorzenia udziałów Spółki kapitałowej w Spółce zależnej bez wynagrodzenia nie dojdzie do powstania faktycznego dochodu po stronie Wnioskodawcy, tj. podmiotu pozostającego udziałowcem w Spółce zależnej.

Ewenlualny dochód w związku z posiadaniem przez Wnioskodawcę udziałów w Spółce zależnej będzie mógł powstać dopiero w momencie otrzymania przez Wnioskodawcę dywidendy ze Spółki zależnej albo w związku ze sprzedażą posiadanych przez Wnioskodawcę udziałów w Spółce zależnej.

W tym miejscu Wnioskodawca pragnie wskazać, iż ustawa o PDOP nie zawiera również definicji przychodu podatkowego. Art. 12 ust. 1 ustawy o PDOP stanowi w tym zakresie jedynie przykładowy katalog przysporzeń zaliczanych do kategorii przychodów. Zgodnie z brzmieniem przywołanego przepisu, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14 są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, wartość innych nieodpłatnych tub częściowo odpłatnych świadczeń, wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, itd. Należy podkreślić, iż stosownie do wypracowanych w orzecznictwie sądowym i w doktrynie stanowisk, przychodem jest tylko takie przysporzenie majątkowe, które ma charakter trwały (definitywny). Powyższy pogląd został, przykładowo, wyrażony w wyroku NSA z. dnia 19 października 2010 r. sygn. akt II FSK 1047/09.

Należy więc stwierdzić, że gdy określonej kategorii zdarzeń nie można, zgodnie z ustawą podatkową, uznać ani za dochód, ani też za przychód podatkowy, to kategoria ta nie będzie podlegała opodatkowaniu PDOP i tym samym będzie zdarzeniem neutralnym w podatku dochodowym po stronie Wnioskodawcy.

Ponadto, Spółka pragnie wskazać, iż wzrost wartości rynkowej majątku podatnika nie został wskazany jako przedmiot opodatkowania podatkiem dochodowym w art. 7 ustawy o PDOP. Co więcej, zarówno wzrost wartości posiadanych przez podatnika udziałów w spółce kapitałowej, jak i samo umorzenie udziałów innego niż podatnik wspólnika w spółce kapitałowej, nie zostały wprost wskazane w art. 10 ustawy o PDOP jako zdarzenia powodujące powstanie dochodu (przychodu) z udziału w zyskach osób prawnych. Także w art. 12 ustawy o PDOP brak przepisu wiążącego z powyższymi zdarzeniami powstanie przychodu podatkowego. Podkreślenia wymaga również fakt, iż sam wzrost wartości aktywów podatnika wynikający np. z ich wyceny, a nie związany z realnym przysporzeniem majątkowym, nie posiada przymiotu trwałości i ma jedynie charakter hipotetyczny. Analogicznie - spadek wartości rynkowej aktywów podatnika nie oznacza powstania po stronie tego podatnika kosztów podatkowych. Należy bowiem wskazać, że wzrost bądź spadek wartości rynkowej udziałów uzależniony może być od wielu okoliczności gospodarczych a zarazem często ma charakter nietrwały - przejściowy i tym samym nie powinien być utożsamiany z powstaniem jakiegokolwiek przychodu/dochodu po stronie podatnika podlegającego opodatkowaniu PDOP.

Dodatkowo, Wnioskodawca pragnie wskazać, że z umorzeniem udziałów bez wynagrodzenia nie wiąże się otrzymanie przez Wnioskodawcę jakichkolwiek nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych praw ani innych świadczeń, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o PDOP, Wnioskodawca nie uzyska bowiem żadnego nieodpłatnego świadczenia ani dodatkowego uprawnienia, które nie wynikałoby z jego udziałów. W szczególności sam wzrost wartości aktywów wchodzących w skład majątku podatnika nie może być uznany za takie nieodpłatne świadczenie. Zmianie ulegnie jedynie rynkowa wycena udziałów posiadanych przez Wnioskodawcę, która nie będzie miała charakteru realnego przysporzenia majątkowego.

Jednocześnie w opinii Wnioskodawcy brak jest w ustawie o PDOP jakiegokolwiek innego przepisu, który mógłby mieć zastosowanie w odniesieniu do umorzenia udziałów w spółce kapitałowej bez wynagrodzenia i wskazywałby na powstanie przychodu w następstwie omawianego umorzenia po stronie wspólników pozostających w spółce.

Wnioskodawca pragnie zwrócić uwagę na fakt, że ewentualne wątpliwości w zakresie oceny skutków w podatku dochodowym skupu przez spółkę kapitałową własnych udziałów (akcji), celem ich umorzenia bez obniżania kapitału, dla udziałowców (akcjonariuszy), którzy pozostali w spółce zostały wyjaśnione w piśmie Ministra Finansów z dnia 7 marca 2002 r. (PB4/BA-8214-34-15/02, Biuletyn Skarbowy 2002/2, str. 15), w którym uznano, iż „oceniając zaś skutki dla udziałowców, którzy pozostali w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, stwierdzić należy, że po ich stronie nie powstaje dochód do opodatkowania z tytułu umorzenia udziałów w tym celu skupionych - zarówno w przypadku, gdy umorzenie tych udziałów jest dokonane w ciężar kapitału zakładowego, jak i bez obniżania kapitału zakładowego".

Jednocześnie stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w przypadku umorzenia udziałów jednego ze wspólników nie powstaje obowiązek podatkowy po stronie drugiego wspólnika, pozostającego w spółce, potwierdzają również interpretacje indywidualne wydawane w imieniu Ministra Finansów, np.:

• interpretacja indywidualna z dnia 25 czerwca 2013 r. wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu (sygn. ILPB3/423-140/13-2/JG), w której potwierdził on prawidłowość stanowiska wnioskodawcy, zgodnie z którym „dobrowolne umorzenie udziałów posiadanych przez innego wspólnika w kapitale Spółki Zależnej bez wynagrodzenia, za zgodą takiego wspólnika, nie będzie skutkować powstaniem przychodu (dochodu) po stronie Wnioskodawcy, jako wspólnika pozostającego w Spółce Zależnej w następstwie omawianego umorzenia, a w konsekwencji nie będzie podlegać po stronie Wnioskodawcy opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych".
• interpretacja indywidualna z dnia 13 lutego 2013 r, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi (sygn. IPTPB3/423-423/12-4/MF), w której potwierdził on prawidłowość stanowiska wnioskodawcy, zgodnie z którym „nie ulega wątpliwości, iż po stronie Spółki cypryjskiej, która pozostałaby udziałowcem M. po nieodpłatnym umorzeniu udziałów w M. posiadanych przez Spółki, nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych".
• interpretacja indywidualna z dnia 19 grudnia 2012 r wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy (sygn ITPB3/123-574/12/MA), w której potwierdził on prawidłowość stanowiska wnioskodawcy, zgodnie z którym „umarzanie udziałów posiadanych przez innego wspólnika w Spółce zależnej w formie umorzenia bez wynagrodzenia, me będzie skutkować powstaniem przychodu (dochodu) po stronie Wnioskodawcy jako wspólnika pozostającego w Spółce zależnej w następstwie omawianego zdarzenia, a w konsekwencji nie będzie podlegać po stronie Wnioskodawcy opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych".
• interpretacja indywidualna z dnia 9 września 2011 r, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu (sygn. ILPB4/123-201/11-2/DS), zgodnie z którą. w przypadku Wnioskodawcy, jako wspólnika pozostającego w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie powstaje żadna z sytuacji wymienionych w powyższym przepisie [ art. 10 ust. 1 ustawy o PDOP -przyp. Wnioskodawcy], bowiem odnosi się on do wspólników, których udziały (akcje) są umarzane. W szczególności, nie można mówić o dochodzie faktycznie uzyskanym. W związku z tym, w wyniku przeprowadzonego umorzenia automatycznego udziałów nie powstaną żadne skutki podatkowe na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych dla Wnioskodawcy jako udziałowca, który pozostał w spółce".
• interpretacja indywidualna z dnia 19 sierpnia 2011 r. wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu (sygn. ILPBI/123-165/11-5/DS), zgodnie z którą „należy stwierdzić, że w przypadku wspólników pozostających w Spółce nie powstaje żadna z sytuacji wymienionych w powyższych przepisach [ art. 10 ust. 1 ustawy o PDOP - przyp. Wnioskodawcy), bowiem odnoszą się one do wspólników, których akcje (udziały) są umarzane W szczególności zaś nie można mówić o dochodzie faktycznie uzyskanym. W konsekwencji, w związku z planowanym umorzeniem akcji, Spółka nie będzie zobowiązana, jako płatnik, do pobrania podatku dochodowego od osób prawnych od żadnego ze swoich akcjonariuszy pozostających w Spółce i będących osobami prawnymi".
• interpretacja indywidualna z dnia 12 maja 2011 r. wydana przez Dyrektora izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPB3/123-95/11-6/JB), zgodnie z którą „Odnosząc cytowane przepisy do wspólnika Spółki jako podmiotu zbywającego posiadane udziały Spółki na jej rzecz w celu ich umorzenia, jak również do wspólnika, który pozostaje w Spółce, należy stwierdzić, te po ich stronie nie powstaje dochód do opodatkowania, gdyż nie występuje tu żadna z sytuacji wymienionych w ad. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W związku z powyższym na Spółce nie będą ciążyły obowiązki płatnika zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych z tytułu dochodów z udziału w zyskach osób prawnych".

Mając na uwadze fakt, że zgodnie ze stanowiskiem Spółki umorzenie udziałów Spółki zależnej przez Spółkę Kapitałową bez wynagrodzenia nie spowoduje powstania na gruncie ustawy o PDOP przychodu podlegającego opodatkowaniu PDOP, brak jest jakichkolwiek podstaw do dokonania analizy przepisów umowy o UPO w odniesieniu do omawianej kwestii. Zdaniem bowiem Spółki, analiza wskazanych przepisów umowy o UPO miałaby jedynie sens, gdyby z tytułu umorzenia udziałów bez wynagrodzenia po stronie Spółki powstałby przychód podlegający opodatkowaniu PDOP, co nie ma w ogóle miejsca w odniesieniu do przed stawione go w niniejszym wniosku zdarzenia przyszłego.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, dobrowolne umorzenie udziałów posiadanych przez Spółkę kapitałową w kapitale Spółki zależnej bez wynagrodzenia, za zgodą Spółki kapitałowej, nie będzie skutkować powstaniem przychodu (dochodu) po stronie Wnioskodawcy, a w konsekwencji nie będzie podlegać po stronie Wnioskodawcy opodatkowaniu PDOP.

Ad. 2.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku przeprowadzenia planowanego umorzenia udziałów posiadanych przez Spółkę kapitałową w Spółce zależnej w formie umorzenia dobrowolnego bez zapłaty wy nagrodzenia na rzecz Spółki kapitałowej przepisy ustawy o PDOP dotyczące tzw. cen transferowych, tj. art. 9a i art. 11 ustawy o PDOP, nie znajdą zastosowania wobec Wnioskodawcy. W szczególności, dla takiego zdarzenia nie ma obowiązku sporządzania dokumentacji podatkowej (tzw. dokumentacji cen transferowych), o której mowa w art. 9a ust. 1 ustawy o PDOP.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy o PDOP, jeżeli w wyniku powiązań pomiędzy określonymi (powiązanymi) podmiotami zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty i w wyniku tego podmiot nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały - dochody danego podmiotu oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań. Jednocześnie, zgodnie z art. 9a ust. 1 ustawy o PDOP, podatnicy dokonujący transakcji z podmiotami powiązanymi są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takich transakcji.

Mając na uwadze powyższe Wnioskodawca pragnie wskazać, że w przypadku umorzenia udziałów nie dochodzi do transakcji w rozumieniu przepisów o cenach transferowych. Przepisy ustawy o PDOP nie definiują pojęcia „transakcji”. Zgodnie jednak z definicją zawartą w słowniku języka polskiego (Słownik Języka Polskiego, PWN, www.sjp.pwn.pl) „transakcja" to „operacja handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży towarów lub usług bądź „umowa handlowa na kupno lub sprzedaż towarów lub usług; też; zawarcie takiej umowy”, co znajduje potwierdzenie przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia 24 grudnia 2008 r. (ILPB3/423-637/08-2/HS), w której Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu wskazał, że „Ustawa podatkowa nie definiuje [...] pojęcia "transakcja" oraz "wartość transakcji”. Dokonując wykładni językowej, stwierdza się, iż przez pojęcie "transakcja" należy rozumieć operację handlową dotyczącą kupna lub sprzedaży towarów tub usług bądź też umowę handlową na kupno lub sprzedaż towarów lub usług (też zawarcie takiej umowy)". W konsekwencji więc, zdaniem Wnioskodawcy, przepisy ustawy o PDOP dotyczące cen transferowych odnoszą się do transakcji o charakterze handlowym. Przepisy o cenach transferowych dotyczą więc zdarzeń będących następstwem działalności gospodarczej (podstawowej lub dodatkowej), w wyniku których generowane są przychody. Zatem wskazane przepisy nie tylko nie znajdą zastosowania w przypadku umorzenia udziałów, które stanowi zdarzenie o charakterze czysto reorganizacyjnym i jednorazowym, lecz tym bardziej nie będą one miały zastosowania do sytuacji Wnioskodawcy przedstawionej w opisanym zdarzeniu przyszłym.

Wzrost wartości aktywów posiadanych przez Wnioskodawcę, związany z umorzeniem udziałów Spółki kapitałowej, nie jest konsekwencją jakiejkolwiek transakcji pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką kapitałową. Instytucja umorzenia udziałów dotyczy wyłącznie stosunków pomiędzy Spółką kapitałową a Spółką zależną. Natomiast sam fakt umorzenia takich udziałów nie powoduje, iż pomiędzy Spółką kapitałową a Wnioskodawcą, lub Spółką zależną a Wnioskodawcą dochodzi do zawarcia transakcji, a tym bardziej do powstania jakiegokolwiek przychodu po stronie uczestniczących podmiotów.

Zdaniem Wnioskodawcy podkreślenia wymaga fakt, że w kontekście przedstawionego zdarzenia przyszłego Wnioskodawca nie jest stroną. W przypadku umorzenia udziałów Spółki kapitałowej bez wynagrodzenia, Wnioskodawca nie uzyska żadnego realnego przysporzenia ani korzyści w postaci dodatkowych, zewnętrznych środków finansowych. Ponadto w związku z umorzeniem bez wynagrodzenia, po stronie Wnioskodawcy nie dochodzi również do powstania żadnej wierzytelności tub zobowiązania do zapłaty wynagrodzenia na rzecz Spółki kapitałowej bowiem charakter tej instytucji od samego początku przewiduje umorzenie bez wynagrodzenia. Powyższe byłoby również prawdziwe w przypadku umorzenia udziałów Spółki kapitałowej za wynagrodzeniem choćby dlatego, że w przypadku umorzenia za wynagrodzeniem to nie Wnioskodawca otrzymywałby ewentualne wynagrodzenie.

Należy stwierdzić, że podstawę prawną dobrowolnego umorzenia udziałów posiadanych w Spółce zależnej przez Spółkę kapitałową na gruncie art. 199 § 1 oraz § 2 KSH stanowią łącznie:

1. umowa spółki,
2. uchwala zgromadzenia wspólników,
3. zgoda wspólnika spółki.

Powyższe potwierdza więc argumentację Spółki, że w analizowanej sytuacji art. 11 ustawy o PDOP nie może więc znaleźć zastosowania z uwagi na fakt, iż w tym wypadku nie mamy do czynienia ani z odpłatnym zbyciem, ani z ceną, ani z jakąkolwiek umową określającą tę cenę bowiem uchwały zgromadzenia wspólników o umorzeniu udziałów lub zgody wspólnika na umorzenie udziału bez wynagrodzenia nie można utożsamiać z transakcją dotyczącą kupna lub sprzedaży.

Ponadto, jeżeli umorzenie udziałów jest nieodpłatne, a spółka podejmuje je wyłącznie w celach reorganizacyjnych, to choć jest to nabycie, to takie nieodpłatne nabycie przez spółkę udziału dokonane za zgodą wspólnika w celu jego umorzenia (umorzenie dobrowolne) następuje na mocy szczególnej umowy nienazwanej, której w żadnym razie nie można porównać z umową sprzedaży udziałów. Umowa taka prowadzi jedynie do zmiany struktury praw udziałowych (A. Opalski: Kapitał zakładowy, zysk, umorzenie, s, 296).

Co więcej, zdaniem Wnioskodawcy, skoro przepisy KSH dopuszczają umorzenie udziałów za wynagrodzeniem lub bez wynagrodzenia, to w razie skorzystania z możliwości umorzenia bez wynagrodzenia nie ma też podstaw do zastosowania przepisu art. 11 ustawy o PDOP - poprzez uznanie, iż mamy do czynienia z transakcją nierynkową. Jest to określony typ transakcji (umorzenie bez wynagrodzenia) przewidziany przez KSH - szacowanie wysokości wynagrodzenia na podstawie art. 11 ustawy o PDOP oznaczałoby więc zakwestionowanie samego charakteru tej instytucji prawnej. Transakcje (akie mogą występować równie często jak transakcje polegające na umorzeniu za wynagrodzeniem. Ponadto codo zasady, w przypadku umorzenia udziałów bez wynagrodzenia, zawsze nastąpi wzrost wartości rynkowej udziałów pozostałych w spółce wspólników. Co więcej, w przypadku umorzenia udziałów Spółki kapitałowej, nie może być mowy o zapłacie jakiejkolwiek ceny pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką kapitałową. W związku z umorzeniem udziałów Spółki kapitałowej bez wy nagrodzenia, Wnioskodawca nie ma prawnego obowiązku jakiegokolwiek świadczenia względem Spółki kapitałowej, co stanowi kolejny argument za tym, że w omawianej sytuacji nie może być mowy o transakcji, do której znajdują zastosowanie przepisy o cenach transferowych.

Wskazać ponadto należy na aspekt celowościowy przepisów dotyczących cen transferowych. Odnoszą się one niewątpliwie do transakcji o charakterze handlowym, dotyczą zatem zdarzeń w wyniku których generowane są przychody. Praktyka gospodarcza zna przypadki, gdy powiązane ze sobą podmioty zawierają transakcje, w których zastosowane zostają ceny znacznie odbiegające od cen stosowanych pomiędzy podmiotami niepowiązanymi. Rezultatem takich działań jest zmiana wielkości przychodów sprzedawcy i kosztów nabywcy w celu oddziaływania na wysokość opodatkowanego dochodu u każdego z kontrahentów. W wyniku zastosowania przepisów o cenach transferowych, w przypadku gdy cena transakcyjna jest wyższa niż cena rynkowa, koszty nabywcy mogą ulec obniżeniu podobnie, jak przychody sprzedawcy. Natomiast gdy kontrahenci ustalą cenę niższą od rynkowej, na podstawie przepisów o cenach transakcyjnych możliwe jest odpowiednie podwyższenie przychodów sprzedawcy, jak i kosztów nabywcy. Funkcja art. 11 ustawy o PDOP polega zatem na uniemożliwianiu dokonywania modyfikacji dochodów z transakcji przez powiązanych ze sobą podatników, w celu zmniejszenia ich zobowiązań podatkowych.

Jak wynika z powyższego, art. 11 ustawy o PDOP nie znajdzie zastosowania ani do umorzenia udziałów, ani do sytuacji majątkowej wspólników pozostających w spółce. Umorzenie udziałów nie stanowi bowiem transakcji handlowej, a jego celem nie jest modyfikacja wysokości dochodów, jakie osiągają podatnicy powiązani, poprzez zastosowanie nierynkowej ceny. Umorzenie udziałów jest to działanie jednorazowe o charakterze restrukturyzacyjnym, które w ramach stosunków korporacyjnych zostało dopuszczone przepisami KSH, a jego celem jest prawne unicestwienie udziałów wspólnika, którego udziały są umarzane, a nie dokonanie jakiejkolwiek transakcji gospodarczej. Dlatego też, sytuacji Wnioskodawcy pozostającego w Spółce zależnej, nie można rozpatrywać w kategorii transakcji handlowej. Umorzenie udziałów Spółki kapitałowej, nie wiąże się bowiem z powstaniem pomiędzy nim a Wnioskodawcą jakiegokolwiek stosunku prawnego. Brak otrzymania przez Spółkę kapitałową wynagrodzenia z tytułu umarzanych udziałów pozostawać będzie zatem bez jakiegokolwiek wpływu na sytuację podatkową Wnioskodawcy. Jak wskazano już wyżej wzrost wartości rynkowej udziałów (tych które pozostaną po umorzeniu innych udziałów) wynikający np. z ich wyceny, a nie związany z realnym przysporzeniem majątkowym po stronie Wnioskodawcy, nie posiada przymiotu trwałości i ma jedynie charakter hipotetyczny. Analogicznie - spadek wartości rynkowej aktywów nie oznacza powstania kosztów podatkowych. Należy bowiem wskazać, że wzrost bądź spadek wartości rynkowej udziałów uzależniony może być od wielu okoliczności gospodarczych a zarazem często ma charakter nietrwały – przejściowy. Innymi słowy, sama zmiana wartości udziałów posiadanych przez Wnioskodawcę nie powoduje powstania przychodu/ kosztu (gdyby było inaczej, wszyscy inwestorzy na Giełdzie Papierów Wartościowych musieliby codziennie dokonywać zmian w swoich rozliczeniach podatkowych, raportując przychody/koszty, związane ze zmianami kursu posiadanych akcji).

Z uwagi na powyższe, w przypadku umorzenia udziałów bez wynagrodzenia nie dochodzi do uniknięcia opodatkowania bądź modyfikacji dochodów. Można jedynie mówić o odroczeniu opodatkowania - korzyść dla wspólnika pozostającego w spółce, który zachowuje pozostałe po umorzeniu udziały ujawni się w momencie odpłatnego zbycia danego aktywa - posiadanych udziałów. W chwili dokonania sprzedaży udziałów sprzedaż taka powinna zostać dokonana po wartości rynkowej - zdaniem Wnioskodawcy dopiero w odniesieniu do tej ostatniej transakcji (zbycia udziałów) możliwe byłoby zastosowanie przepisów dotyczących cen transferowych i weryfikacji wysokości ustalonej ceny (a zatem, gdyby Wnioskodawca, zbywając udziały, których wartość wzrosła wskutek tego, że Spółka kapitałowa umorzyła swoje udziały bez wynagrodzenia, chciałby ten wzrost wartości ukryć poprzez zastosowanie nierynkowej ceny - wówczas możliwe byłoby zastosowanie przepisów dot, cen transferowych czyli art. 11 oraz art. 9a ustawy o PDOP).

Za prawidłowością stanowiska Wnioskodawcy przemawia również fakt, że nie jest możliwe odniesienie przyrostu wartości posiadanych przez Wnioskodawcę udziałów w Spółce do warunków rynkowych. Umorzenie udziałów jest czynnością prawną, której nieodłącznym elementem jest zaangażowanie podmiotów powiązanych. Brak porównywalnych transakcji pomiędzy niezależnymi podmiotami przesądza, że nie jest możliwe określenie, jakie warunki uzgodniłyby takie podmioty, a zatem nie istnieje rynek, który stanowiłby punkt odniesienia dla ustalenia, czy umorzenie udziałów nastąpiło z uwzględnieniem warunków rynkowych. Pomiędzy niezależnymi podmiotami nie dochodzi bowiem do umorzenia udziałów, jeśli jakiś podmiot ma udziały w innym podmiocie, są to już - z definicji - podmioty powiązane. Biorąc zatem pod uwagę brak możliwości ustalenia wartości rynkowej, za niemożliwe należy uznać zastosowanie przepisów dotyczących cen transferowych w opisanym zdarzeniu przyszłym.

Podsumowując, w przypadku przeprowadzenia planowanego umorzenia udziałów posiadanych przez Spółkę kapitałową w Spółce zależnej w formie umorzenia dobrowolnego bez zapłaty wynagrodzenia na rzecz Spółki kapitałowej przepisy ustawy o PDOP dotyczące tzw. cen transferowych, tj. art. 9a i art. 11 ustawy o PDOP, nie znajdą zastosowania w odniesieniu do Wnioskodawcy. W szczególności, dla takiego zdarzenia nie powstanie obowiązek sporządzania dokumentacji podatkowej (tzw. dokumentacji cen transferowych), o której mowa w art. 9a ust. 1 ustawy o PDOP.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi –– tekst jednolity Dz.U.2012, poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.