Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/4515-14/15/BD
z 13 lipca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, ze zm.) w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 13 kwietnia 2015 r. (data wpływu do Biura – 15 kwietnia 2015 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zwolnienia z opodatkowania nabycia nieruchomości przez zasiedzenie – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 kwietnia 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zwolnienia z opodatkowania nabycia nieruchomości przez zasiedzenie.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Postanowieniem Sądu Rejonowego w P. z 8 grudnia 2014 r. prawomocnym z dniem 30 grudnia 2014 r., Wnioskodawca w drodze zasiedzenia z dniem 19 kwietnia 2010 r. nabył udział 1/2 w nieruchomości położonej w S., należącej wcześniej w 1/2 do matki Wnioskodawcy oraz w 1/2 do babci Wnioskodawcy. Wnioskodawca uważa, że będzie zwolniony od obowiązku zapłacenia podatku od spadków i darowizn, ponieważ nabycie w drodze zasiedzenia nastąpiło od poprzedników prawnych, którymi byli matka i babcia Wnioskodawcy – osoby najbliższe.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca, który nabył w drodze zasiedzenia nieruchomość po swojej matce i babci ma możliwość skorzystania ze zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn?

Zdaniem Wnioskodawcy, nabycie przez Wnioskodawcę poprzez zasiedzenie udziału w nieruchomości po matce i babci, jako osobach należących do najbliższej rodziny, zwolnione będzie z podatku na podstawie art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Artykuł ten należy rozumieć w ten sposób, że – inaczej niż w Kodeksie cywilnym – na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn w drodze zasiedzenia możliwe jest nabycie nieruchomości od poprzednich właścicieli. Stąd też, dla ustalenia czy nabycie w drodze zasiedzenia własności rzeczy podlega zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, istotne jest wyłącznie to, kto był jej poprzednim właścicielem, a nie to, czy jest to nabycie pierwotne czy wtórne.

Zdaniem Wnioskodawcy, zostało to potwierdzone wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 marca 2014 r. sygn. akt II FSK 883/12 – literalne brzmienie przepisu art. 4a ust. 1 pkt 1 nie budzi wątpliwości i nie ma podstaw, by twierdzić, że najbliższa rodzina nie może być zwolniona z podatku, gdy nabycie nieruchomości nastąpiło przez zasiedzenie.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2015 r., poz. 86, ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem zasiedzenia.

Zgodnie z art. 5 ww. ustawy obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast na podstawie z art. 6 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze zasiedzenia – z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie.

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 4 ustawy przy nabyciu w drodze zasiedzenia wyłącza się z podstawy opodatkowania wartość nakładów dokonanych na rzecz przez nabywcę podczas biegu zasiedzenia.

Stosownie do regulacji zawartych w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, nabycie własności w drodze zasiedzenia podlega opodatkowaniu w wysokości 7% podstawy opodatkowania. W tym przypadku nie stosuje się przepisu dotyczącego kwoty wolnej od opodatkowania na podstawie zaliczenia nabywcy do odpowiedniej grupy podatkowej, bowiem art. 9 ust. 1, który stanowi o tejże kwocie wolnej nie ma – na mocy powołanego art. 15 ust. 2 ww. ustawy – w tym przypadku zastosowania.

Zgodnie z art. 17a ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera pojęcia „zasiedzenie”, dlatego należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121, ze zm.).

Stosownie do treści art. 172 Kodeksu cywilnego, posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

W myśl art. 176 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy obecny posiadacz jest spadkobiercą poprzedniego posiadacza (art. 176 § 2 Kodeksu cywilnego).

Zasiedzenie jest tzw. instytucją dawności, służącą korygowaniu rzeczywistego stanu posiadania ze stanem prawnym. Prowadzi ono do nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy, czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela, który w przeszłości utracił posiadanie rzeczy. Poprzez zasiedzenie można nabyć własność rzeczy ruchomych i nieruchomych, udziału we współwłasności, prawa użytkowania wieczystego, służebność gruntową. Zasiedzenie jest instytucją prowadzącą do nabycia prawa na skutek upływu czasu. Umożliwia ono, sankcjonując stan faktyczny, usunięcie długotrwałej niezgodności między stanem prawnym a stanem posiadania. Na skutek zasiedzenia, które następuje ex lege, dotychczasowy uprawniony traci swoje prawo, a nabywca uzyskuje je niezależnie od niego; jest więc ono pierwotnym sposobem nabycia prawa podmiotowego.

Skutkiem zasiedzenia jest zatem pierwotne nabycie własności przez posiadacza, który może wystąpić do sądu z wnioskiem o stwierdzenie zasiedzenia. Samo nabycie własności następuje z mocy samego prawa, a orzeczenie stwierdzające nabycie własności przez zasiedzenie ma jedynie charakter deklaratywny.

Z opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, iż na mocy postanowienia Sądu z 8 grudnia 2014 r., prawomocnego z dniem 30 grudnia 2014 r., Wnioskodawca nabył przez zasiedzenie udział we własności nieruchomości. Przed stwierdzeniem zasiedzenia na rzecz Wnioskodawcy prawo do nieruchomości przysługiwało jego matce oraz babci.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż jako, że poprzednikami prawnymi były osoby najbliższe, zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zasiedzenie powinno być zwolnione od podatku.

Z powyższym stanowiskiem nie można się zgodzić.

Zgodnie bowiem z treścią art. 4a. ust. 1 pkt 1 ustawy zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

Powyższy przepis wyraźnie wskazuje na stosunek osobisty łączący zbywcę z nabywcą rzeczy lub praw majątkowych. Nabycie tytułem zasiedzenia jest tzw. nabyciem pierwotnym dokonywanym przez posiadacza nieruchomości niebędącego jej właścicielem. Zasiedzenie jest zatem tytułem nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy (lub przez jego poprzedników, których czas posiadania może zostać doliczony, o ile zostaną spełnione wymogi określone w cyt. powyżej Kodeksie cywilnym), czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela. Posiadacz uzyskuje zatem prawo własności niezależnie od poprzedniego właściciela, który je traci na skutek upływu czasu. Nabycie przez zasiedzenie jest nabyciem pierwotnym ex lege, tj. z mocy prawa, nie istnieje zatem stosunek prawny między poprzednim właścicielem a nabywcą nieruchomości w drodze zasiedzenia. Należy również odróżnić poprzednich posiadaczy nieruchomości, których to czas posiadania nieruchomości będącej przedmiotem zasiedzenia można doliczyć do biegu terminu zasiedzenia od faktycznych właścicieli nieruchomości, którzy w wyniku upływu terminu zasiedzenia utracili swoją własność. Skoro zatem nabycie tytułem zasiedzenia jest nabyciem pierwotnym, to nie ma drugiej strony stosunku prawnego – nie ma zatem zbywcy. Przepis art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn ma zastosowanie do wszystkich przypadków nieodpłatnego nabycia majątku (bez względu na przedmiot nabycia), wymienionych w art. 1 ustawy, z wyjątkiem nabycia z drodze zasiedzenia, które zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego ma charakter pierwotny (następuje wskutek jego długotrwałego posiadania samoistnego). Należy przy tym zauważyć, że wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy nie można nabycia tytułem zasiedzenia rozumieć na gruncie podatku od spadków i darowizn inaczej niż na gruncie Kodeksu cywilnego. Ustawa o podatku od spadków i darowizn reguluje tylko i wyłącznie skutki nabycia rzeczy i praw majątkowych na podstawie różnych tytułów (np. zasiedzenia). Natomiast sposób nabycia, rodzaj, podstawa uregulowana jest w innych przepisach – w Kodeksie cywilnym. Zatem to do tych przepisów koniecznym jest sięgnięcie, aby określić jakie skutki podatkowe wywołuje nabycie w dany sposób (na podstawie konkretnego tytułu).

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

W odniesieniu do powołanego przez Wnioskodawcę wyroku sądowego należy stwierdzić, że Organ interpretacyjny zapoznał się z orzeczeniem powołanym we wniosku o interpretację, niemniej nie podziela stanowiska w nim zaprezentowanego, czemu dał wyraz w niniejszej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.