Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-1/4515-64/15/MD
z 12 października 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 15 lipca 2015 r. (data wpływu do Biura – 17 lipca 2015 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych objęcia funkcji powiernika testamentu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 lipca 2015 r. do Biura wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m. in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych objęcia funkcji powiernika testamentu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest jednym z uprawnionych do otrzymania środków finansowych po obywatelce Wielkiej Brytanii, która zmarła 20 stycznia 2004 r. (dalej jako: „Zmarła”). Zmarła na mocy testamentu sporządzonego 26 września 2000 r. postanowiła, iż zarząd majątkiem spadkowym będzie sprawowany przez M. J. i A. N. (dalej jako „Trustees”). Pełnienie obowiązku Trustee polega na sprawowaniu zarządu masą spadkową zgodnie z wolą Zmarłej i odpowiednimi przepisami prawa Wielkiej Brytanii (dalej jako „prawo UK”). W testamencie, Zmarła szczegółowo opisała w jaki sposób pragnie, aby Trustees rozdysponowali zgromadzony po niej majątek. W szczególności, na stronie 2 testamentu wskazała ona, aby wykonawcy testamentu zarządzali masą spadkową i przekazywali ojcu Wnioskodawcy odsetki jakie generować będzie masa spadkowa.

Testament podlegał wykonaniu zgodnie z prawem UK (tj. na podstawie woli Zmarłej oraz na podstawie następujących aktów prawnych Wielkiej Brytanii: Trustee Act 1925, Trusts of Land and Appointment of Trustees Act 1996, Trustee Act 2000, Inheritance and Trustees Powers Act 2014), zgodnie z którym ojciec Wnioskodawcy nie był spadkobiercą Zmarłej a był upoważniony do otrzymania od zarządców masy spadkowej przychodu, tylko jeśli został on przez masę spadkową wygenerowany (np. poprzez naliczenie odsetek bankowych). Równocześnie, zgodnie z wolą Zmarłej masa spadkowa (po dokonaniu pozostałych rozporządzeń) ma zostać w całości przekazana Wnioskodawcy po śmierci jego ojca („ J give free of tax to my Trustees such sum as at my death equals the maximum amount which could be given to them on the trusts of this clause without inheritance tax becoming payable in respect of the gift to hold the sum on trust to pay the income therefrom to my Nephew … Poland during his lifetime and thereafter to pay or transfer the same to my Great Nephew … absolutely”).

Oprócz powyższego zapisu Zmarła dokonała w testamencie szeregu innych rozporządzeń swoim majątkiem na rzecz podmiotów prawa UK.

Następnie, na mocy umowy z 17 czerwca 2015 r. doszło do zmiany powierników testamentu w ten sposób, iż w miejsce dotychczasowych Trustees wstąpili Wnioskodawca wraz ze swoim ojcem. Z tytułu pełnionej funkcji Trustee Wnioskodawca nie pobiera wynagrodzenia, odsetek ani żadnych innych dochodów czy świadczeń. Pełnienie przez Wnioskodawcę funkcji Trustee nie powoduje, ani też nie powodowało wobec niego nabycia własności rzeczy ruchomych czy też nieruchomości lub praw majątkowych znajdujących się lub wykonywanych zarówno w Rzeczpospolitej Polskiej jak również za granicą. W związku z umową z 17 czerwca 2015 r., środki pieniężne zarządzane przez Trust zostały przekazane z rachunku bankowego prowadzonego w Wielkiej Brytanii na rachunek bankowy prowadzony w Polsce.

Wnioskodawca posiada polskie obywatelstwo oraz podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym zadano m. in. następujące pytanie:

Czy w związku z objęciem przez Wnioskodawcę funkcji Trustee (powiernika testamentu) u Wnioskodawcy powstaje obowiązek podatkowy w zakresie podatku spadków i darowizn?

(pyt. ozn. we wniosku nr 1)

Zdaniem Wnioskodawcy, objęcie przez niego funkcji Trustee (powiernika testamentu) jest równoznaczne z ustanowieniem go wykonawcą testamentu zgodnie z art. 986 Kodeksu cywilnego, a zatem nie spowoduje u niego powstania obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn.

Uwagi ogólne dotyczące pełnienia funkcji Trustees

Wnioskodawca wskazał, iż w pierwszej kolejności należy odnieść się do charakteru prawnego instytucji trustu. Trust jest instytucją prawną wykształconą w systemach prawnych typu common law (w szczególności anglosaskich, takich jak Wielka Brytania czy Stany Zjednoczone Ameryki Północnej) nieznaną prawu polskiemu, zarówno cywilnemu, jak i podatkowemu. Wnioskodawca wskazał, że trust jest oparty o stosunek powierniczy. W tradycyjnym ujęciu trust jest określany jako wynikające z zasad equity zobowiązanie (equitable obligation) obciążające osobę zwaną właścicielem powierniczym (trustem) do takiego postępowania z pozostającym pod jego kontrolą majątkiem trustowym, aby korzyści z niego przypadały innemu podmiotowi lub podmiotom (beneficjentom), przy czym właściciel powierniczy może być także beneficjentem.

Beneficjenci trustu mogą domagać się wykonania tego zobowiązania na mocy samej umowy trustu (vide: M. Zacharasiewicz, „Trust w praktyce polskich sądów i notariatu” Rejent 03-04/2004). Trust należy definiować jako relację, w której osoba fizyczna lub prawna (powiernik) zgadza się wziąć w zarząd powierniczy tytuł prawny do określonego majątku (majątek lub kapitał przekazany w zarząd powierniczy) na wniosek drugiej strony (osoby przekazującej majątek lub kapitał), przy założeniu, że na mocy zobowiązania powierniczego osoba biorąca majątek w zarząd powierniczy ma wykonywać kontrolę prawną na wyłączną korzyść jednej lub kilku osób (beneficjentów), którzy pozostają właścicielami praw do korzyści lub tytułu prawnego opartego na prawie słuszności (vide: D.L. Hill. Tomasz Kardach, „Trust i prywatna fundacja jako narzędzia planowania podatkowego – wybrane zagadnienia (1)” Przegląd Podatkowy 05/2007).

Zdaniem Wnioskodawcy, nieznaną prawu polskiemu funkcję trustee, należy tłumaczyć jako powiernik testamentu. Jest ona zbliżona do przewidzianej przepisami Kodeksu cywilnego funkcji wykonawcy testamentu. Zgodnie z art. 986 Kodeksu cywilnego, spadkodawca może w testamencie powołać wykonawcę testamentu. Natomiast stosownie do art. 988 Kodeksu cywilnego, jeżeli spadkodawca nie postanowił inaczej, wykonawca testamentu powinien zarządzać majątkiem spadkowym, spłacić długi spadkowe, w szczególności wykonać zapisy i polecenia, a następnie wydać spadkobiercom majątek spadkowy zgodnie z wolą spadkodawcy i z ustawą. Pomimo posiadania dużego zakresu swobody w odniesieniu do sposobu zarządzania majątkiem spadkowym, w tym rozporządzania przedmiotami wchodzącymi w jego skład, w czasie pełnienia swoich obowiązków Trustee kieruje się celem dokonania przysporzeń na rzecz wskazanych w testamencie osób. Podobnie jak wykonawca testamentu, Trustee zarządza powierzonym mu majątkiem we własnym imieniu, lecz w interesie spadkobierców, mając na celu jak najwierniejsze zrealizowanie woli spadkodawcy. Do zadań wykonawcy testamentu należy zatem czuwanie nad wypełnieniem i uszanowaniem ostatniej woli spadkodawcy.

Takie też rozumienie funkcji Trustee zostało potwierdzone m. in. w indywidualnej interpretacji podatkowej znak: IPPB2/436-424/13-2/MZ z 30 września 2013 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie.

Uzasadnienie:

Przedmiotem opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, stosownie do treści art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Ponadto zgodnie z art. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, jeżeli w chwili otwarcia spadku nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

Jak zostało wskazane we wniosku, Wnioskodawca w związku z faktem objęcia funkcji Trustee nie nabył własności rzeczy ani praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, jak i też za granicą.

Ponadto należy zauważyć, iż status prawny Trustee nie jest tożsamy ze statusem prawnym spadkobiercy. Zgodnie z uwagami zawartymi powyżej, Trustee powinien być traktowany tak jak wykonawca testamentu lub zapisu testamentowego, wobec czego jest on innym podmiotem niż spadkobierca/zapisobierca. Wnioskodawca, będący wykonawcą testamentu nie nabywa żadnych środków pieniężnych w formie dziedziczenia, zapisu czy polecania testamentowego, w związku z czym nie może podlegać podatkowi od spadków i darowizn jak spadkobierca. Powoduje to, iż nie należy on do grona podatników przewidzianych przepisami ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, fakt objęcia przez niego funkcji Trustee nie spowodował u niego powstawania obowiązku podatkowego z tytułu podatku od spadków i darowizn.

Z uwagi na zakres niniejszej interpretacji powyżej Organ przywołał tylko tę część stanowiska Wnioskodawcy, która odnosi się do uregulowań objętych ustawą o podatku od spadków i darowizn w zakresie pyt. ozn. we wniosku nr 1.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie podatku od spadków i darowizn w kwestii skutków podatkowych objęcia funkcji powiernika testamentu. W zakresie podatku od spadków i darowizn w kwestii momentu powstania obowiązku podatkowego wydano interpretację znak: IBPB-2-1/4515-65/15/MD. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie – dokonane zgodnie z właściwością – przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2015 r., poz. 86, ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
   
   

W myśl ust. 2 tegoż przepisu podatkowi od spadków i darowizn podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Z powyższego wynika, że ustawa o podatku od spadków i darowizn ściśle określa granice przedmiotu opodatkowania, tj. nabycie według określonych tytułów, wyczerpująco wymieniając tytuły, na podstawie których nabycie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Powyższy katalog czynności ujęty w art. 1 ww. ustawy ma charakter zamknięty. Zatem opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega tylko takie nabycie, które zostało w nim wymienione w sposób wyraźny.

Natomiast z art. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W myśl art. 986 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121, ze zm.) spadkodawca może w testamencie powołać wykonawcę lub wykonawców testamentu.

Z kolei, w myśl art. 9861 spadkodawca może powołać wykonawcę testamentu do sprawowania zarządu spadkiem, jego zorganizowaną częścią lub oznaczonym składnikiem.

Natomiast stosownie do art. 988 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli spadkodawca nie postanowił inaczej, wykonawca testamentu powinien zarządzać majątkiem spadkowym, spłacić długi spadkowe, w szczególności wykonać zapisy zwykłe i polecenia, a następnie wydać spadkobiercom majątek spadkowy zgodnie z wolą spadkodawcy i z ustawą, a w każdym razie niezwłocznie po dokonaniu działu spadku.

Zgodnie z art. 922 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawca jest jednym z uprawnionych do otrzymania środków finansowych po obywatelce Wielkiej Brytanii, która zmarła 20 stycznia 2004 r. Zmarła na mocy testamentu sporządzonego 26 września 2000 r. postanowiła, iż zarząd majątkiem spadkowym będzie sprawowany przez M. J. i A. N. (dalej jako „Trustees”). W testamencie szczegółowo opisała w jaki sposób pragnie, aby Trustees rozdysponowali zgromadzony po niej majątek. W szczególności wskazała, aby wykonawcy testamentu zarządzali masą spadkową i przekazywali ojcu Wnioskodawcy odsetki jakie generować będzie masa spadkowa. Zgodnie z testamentem ojciec Wnioskodawcy nie był spadkobiercą Zmarłej a był upoważniony do otrzymania od zarządców masy spadkowej przychodu, tylko jeśli został on przez masę spadkową wygenerowany (np. poprzez naliczenie odsetek bankowych). Równocześnie, zgodnie z wolą Zmarłej masa spadkowa (po dokonaniu pozostałych rozporządzeń) ma zostać w całości przekazana Wnioskodawcy po śmierci jego ojca. Następnie, na mocy umowy z 17 czerwca 2015 r. doszło do zmiany powierników testamentu w ten sposób, iż w miejsce dotychczasowych Trustees wstąpili Wnioskodawca wraz ze swoim ojcem. Pełnienie przez Wnioskodawcę funkcji Trustee nie powoduje, ani też nie powodowało wobec niego nabycia własności rzeczy ruchomych czy też nieruchomości lub praw majątkowych znajdujących się lub wykonywanych zarówno w Rzeczpospolitej Polskiej jak również za granicą. W związku z umową z 17 czerwca 2015 r., środki pieniężne zarządzane przez Trust zostały przekazane z rachunku bankowego prowadzonego w Wielkiej Brytanii na rachunek bankowy prowadzony w Polsce.

Wnioskodawca uważa, że objęcie przez niego funkcji Trustee (powiernika testamentu) jest równoznaczne z ustanowieniem go wykonawcą testamentu zgodnie z art. 986 Kodeksu cywilnego, a zatem nie spowoduje u niego powstania obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn.

Odnosząc się do stanowiska Wnioskodawcy, należy podkreślić, że w Polsce trust nie został w żaden sposób uregulowany jako instytucja prawna ani w prawie cywilnym, ani w prawie podatkowym. Trust jest oparty o stosunek powierniczy. W tradycyjnym ujęciu trust jest określany jako „wynikające z zasad equity zobowiązanie (equitable obligation) obciążające osobę zwaną właścicielem powierniczym (trustem) do takiego postępowania z pozostającym pod jego kontrolą majątkiem trustowym, aby korzyści z niego przypadały innemu podmiotowi lub podmiotom (beneficjentom), przy czym właściciel powierniczy może być także jednym z nich.

Trust należy definiować jako relację, w której osoba fizyczna lub prawna (powiernik) zgadza się wziąć w zarząd powierniczy tytuł prawny do określonego majątku (majątek lub kapitał przekazany w zarząd powierniczy) na wniosek drugiej strony (osoby przekazującej majątek lub kapitał), przy założeniu, że na mocy zobowiązania powierniczego osoba biorąca majątek w zarząd powierniczy ma wykonywać kontrolę prawną na wyłączną korzyść jednej lub kilku osób (beneficjentów), którzy pozostają właścicielami praw do korzyści lub tytułu prawnego opartego na prawie słuszności. W przypadku utworzenia trustu za życia ustanawiającego, powstaje stosunek powiernictwa na rzecz przyszłego spadkodawcy. Tego typu trust jest zarządzany w interesie ustanawiającego, który w oświadczeniu o powołaniu powiernictwa zawiera wskazówki co do tego, komu będą przysługiwać stosowne świadczenia po jego śmierci.

W świetle powyższego uznać należy, iż obowiązki nałożone na Trust i cel jego działania są zbieżne z obowiązkami wykonawcy testamentu. Trust, podobnie jak wykonawca testamentu, zarządza powierzonym mu majątkiem we własnym imieniu, lecz w interesie jego beneficjenta czy beneficjentów (spadkobierców), mając na celu jak najwierniejsze zrealizowanie woli spadkodawcy. Status prawny Trustu nie jest jednak tożsamy ze statusem prawnym spadkobiercy.

Odnosząc powyższe uregulowania prawne do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego stwierdzić należy, iż w wyniku objęcia funkcji trustu Wnioskodawca nie nabył środków pieniężnych w formie dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego czy też polecenia testamentowego. Jak wskazał sam Wnioskodawca pełnienie funkcji Trustee nie powoduje, ani też nie powodowało wobec niego nabycia własności rzeczy ruchomych czy też nieruchomości lub praw majątkowych znajdujących się lub wykonywanych zarówno w Rzeczpospolitej Polskiej jak również za granicą. Sam fakt objęcia do zarządzania środków pieniężnych należących do Trustu nie stanowi więc zdarzenia powodującego powstanie obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Odnosząc się do powołanej we wniosku interpretacji indywidualnej wskazać należy, iż rozstrzygnięcie w niej zawarte nie jest wiążące dla tutejszego Organu. Interpretacje organów podatkowych dotyczą tylko konkretnych, indywidualnych spraw podatników, osadzonych w określonym stanie faktycznym lub zdarzeniu przyszłym i tylko w tych sprawach rozstrzygnięcia w każdej z nich zawarte są wiążące.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.