2015.11.02 - Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB1/4511-864/15/HD
z 2 listopada 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 27 lipca 2015 r. (data wpływu 7 sierpnia 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 15 października 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania środków pieniężnych, wierzytelności, udziałów bądź akcji w związku z likwidacją/rozwiązaniem spółki osobowej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 7 sierpnia 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania środków pieniężnych, wierzytelności, udziałów bądź akcji w związku z likwidacją/rozwiązaniem spółki osobowej.

We wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną, podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Wnioskodawca jest wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: „Spółka”), która jest rezydentem podatkowym w Polsce, tj. posiada siedzibę i zarząd w Polsce, i podlega w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.

Wnioskodawca rozważa przekształcenie Spółki w osobową spółkę prawa handlowego – spółkę jawną lub komandytową (dalej: „Spółka osobowa”). Spółka osobowa będzie prowadziła działalność gospodarczą w myśl art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie wskazanym w art. 5a pkt 6 lit. a oraz/lub lit. c tej ustawy.

W wyniku przekształcenia Wnioskodawca stanie się wspólnikiem w Spółce osobowej. Jeśli na moment przekształcenia w Spółce będą występować zyski niepodzielone, zostaną one opodatkowane w momencie przekształcenia. W przypadku wypracowania przez Spółkę osobową przychodów z działalności gospodarczej zarówno przychody, jak koszty ich uzyskania będą rozpoznawane dla celów podatkowych na poziomie wspólników Spółki osobowej.

Wnioskodawca nie może wykluczyć, że w przyszłości Spółka osobowa zostanie rozwiązana. Rozwiązanie spółki osobowej może nastąpić w wyniku przeprowadzenia likwidacji lub bez przeprowadzenia formalnego procesu likwidacji. Konsekwencją rozwiązania Spółki osobowej będzie podział jej majątku pomiędzy wspólników.

Po zaspokojeniu wierzycieli, na majątek Spółki osobowej przypadający do podziału, mogą składać się środki pieniężne (w tym wierzytelności zarachowane jako przychody należne Spółki osobowej i wierzytelności z tytułu pożyczek udzielonych przez Spółkę osobową, przy czym zakresem zapytania nie są objęte odsetki od tych pożyczek – dalej „Środki pieniężne”) a także inne składniki majątku (w tym wierzytelności z tytułu pożyczek innych niż udzielone przez Spółkę osobową, inne wierzytelności, udziały (akcje) w innych spółkach – dalej „Inne składniki majątku”). Wnioskodawca zakłada, że o ile nabędzie Inne składniki majątku, to nie będą one zbywane przed upływem 6 lat.

Wnioskodawca wyjaśnia, że „inne wierzytelności” to wierzytelności inne niż wierzytelności własne (handlowe) spółki i wierzytelności z tytułu pożyczek udzielonych przez spółkę osobową (obie kategorie są na potrzeby ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych traktowane jako środki pieniężne) a także inne niż wierzytelności pożyczkowe nabyte (kwalifikowane jako składniki majątku). W szczególności przez „inne wierzytelności” Wnioskodawca rozumie wierzytelności handlowe nabyte.

W wyniku zaistnienia zdarzeń gospodarczych, w toku prowadzenia działalności, składniki majątku ulegają zmianie (np. sprzedaż samochodu w toku czynności likwidacyjnych zmierzających do spieniężenia majątku spowoduje, że zamiast samochodu Wnioskodawca otrzyma gotówkę lub wierzytelność o zapłatę ceny, i odwrotnie – brak możliwości sprzedaży spowoduje, że Wnioskodawca otrzyma majątek trwały, lub z uwagi na obecność drugiego wspólnika, udział w tym majątku), stąd nie jest możliwe podanie wyczerpującej listy aktywów i pasywów, jakie Wnioskodawca przejmie w wyniku rozwiązania (likwidacji) spółki osobowej.

Spłata wierzytelności stanowi zobowiązanie dłużnika(ów). Wnioskodawca liczy na to, że uzyska spłatę wierzytelności od podmiotów będących dłużnikami. Niemniej, nie można wykluczyć, że zaistnieją zdarzenia, w wyniku których nie otrzyma spłaty (w przypadku niewypłacalności dłużnika jego zobowiązanie zostanie umorzone, w przypadku trudności w jej ściągnięciu wierzytelność może zostać sprzedana, itp.).

Składniki majątku otrzymywane w wyniku rozwiązania (likwidacji) spółki osobowej mogą być wynikiem działalności prowadzonej przez spółkę z o.o. przed lub po jej przekształceniu w spółkę osobową, mogą także pochodzić z wkładów wniesionych do spółki (tj. majątek nabyty przez spółkę z o.o. tytułem wkładu, o ile nie zostanie spieniężony lub wynagrodzenie otrzymane przez sp. z o.o. i opodatkowane zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym otrzymanie Środków Pieniężnych i/lub Innych składników majątkowych na skutek rozwiązania Spółki osobowej (w wyniku przeprowadzenia procesu likwidacyjnego lub rozwiązania Spółki osobowej bez przeprowadzenia formalnego postępowania likwidacyjnego) będzie kwalifikowane jako dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej i będzie powodowało powstanie po stronie Wnioskodawcy przychodu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymanie przez niego Środków pieniężnych i/lub Innych składników majątku na skutek rozwiązania Spółki osobowej po przeprowadzeniu procesu likwidacji lub rozwiązania Spółki osobowej bez przeprowadzenia formalnej likwidacji będzie kwalifikowane jako dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej i nie będzie opodatkowane na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 10, 12 lit. b w związku z ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Spółki osobowe (inne niż spółki komandytowo-akcyjne) nie są podatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku dochodowego od osób prawnych. W konsekwencji, dochody spółek osobowych nie stanowią odrębnego przedmiotu opodatkowania. Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku (udziału) oraz, z zastrzeżeniem ust. la, łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali. Zasady te stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat (art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy).

Zgodnie z art. 5b. ust. 2 ww. ustawy jeżeli pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka niebędąca osobą prawną, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1, uznaje się za przychody ze źródła, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej dotyczy art. 14 ustawy. Zgodnie z jego treścią za przychód z działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy, uważane są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

W art. 14 ust. 3 ustawy wskazane zostały także przychody, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 10 ww. ustawy do przychodów nie zalicza się środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki.

Na podstawie art. 14 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który wszedł w życie 1 stycznia 2015 r., przez pojęcie „środki pieniężne” rozumie się również wartość wierzytelności uprzednio zarachowanej jako przychód należny, pomniejszonej o należny podatek od towarów i usług, oraz wierzytelności z tytułu udzielonej przez spółkę niebędącą osobą prawną pożyczki – z wyjątkiem wierzytelności z tytułu odsetek od opóźnionej zapłaty oraz wierzytelności z tytułu odsetek z takiej pożyczki, jeżeli wierzytelności te zostały spłacone na rzecz otrzymującego je wspólnika.

W przypadku wierzytelności zarachowanych jako przychód należny, nie podlegają one opodatkowaniu w momencie przekazania wspólnikowi jako majątku polikwidacyjnego, ponieważ podlegały już opodatkowaniu jako przychód z działalności gospodarczej (w momencie, kiedy ten przychód stał się należny). Z kolei wierzytelności z tytułu pożyczek udzielonych przez spółkę osobową nie podlegają opodatkowaniu, ponieważ skoro w momencie udzielenia pożyczki kwota główna udzielonej pożyczki nie stanowiła kosztu uzyskania przychodu, to otrzymanie wierzytelności z tytułu pożyczki, na równi ze spłatą tej pożyczki do spółki i wydaniem środków wspólnikowi jako majątku „polikwidacyjnego” nie stanowi przychodu. Warunkiem jest jednak, aby udzielającym pożyczki była spółka osobowa. Inny reżim prawny dotyczy odsetek otrzymanych przez wspólnika, w przypadku ich spłaty.

Wyłączenie otrzymania przez wspólnika środków pieniężnych spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki z przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej związane jest z brakiem innych regulacji umożliwiających opodatkowanie takiego przychodu.

Jeśli chodzi o Inne składniki majątku, to zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem z działalności gospodarczej są przychody z odpłatnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpieniem wspólnika z takiej spółki.

Natomiast przepis art. 14 ust. 3 pkt 12 ww. ustawy stanowi, że do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się przychodów z odpłatnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpieniem wspólnika z takiej spółki, pod warunkiem, że od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja spółki niebędącej osobą prawną, do dnia ich odpłatnego zbycia upłynęło sześć lat i odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej.

W przypadku, gdy w wyniku likwidacji Spółki osobowej Wnioskodawca otrzyma określone składniki majątku, na moment likwidacji Spółki osobowej nie powstanie przychód z działalności gospodarczej. Przychód ten powstaje dopiero w momencie ewentualnego odpłatnego zbycia otrzymanych w wyniku likwidacji spółki składników majątku, z zastrzeżeniem warunków, o których mowa w art. 14 ust. 3 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, wskazane regulacje dotyczące opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej stosuje się zarówno do likwidacji, jak i rozwiązania spółki niebędącej osobą prawną bez formalnego przeprowadzania postępowania likwidacyjnego (inną sytuacją jest wystąpienie wspólnika ze spółki osobowej).

Zgodnie z art. 58 Kodeksu spółek handlowych („KSH”) rozwiązanie spółki osobowej powodują przyczyny przewidziane w umowie spółki, jednomyślna uchwała wszystkich wspólników, ogłoszenie upadłości spółki, śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości, wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika oraz prawomocne orzeczenie sądu. Na podstawie art. 58 pkt 2 KSH jedną z przyczyn rozwiązania spółki jest jednomyślna uchwała wszystkich wspólników. Na podstawie art. 67 § 1 KSH w przypadkach określonych w art. 58 KSH należy przeprowadzić likwidację spółki, chyba że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki. Artykuł ten ma więc charakter dyspozytywny i stanowi, iż w razie wystąpienia zgodnej woli wspólników spółki, możliwe jest rozwiązanie tego podmiotu bez przeprowadzenia formalnego procesu likwidacji.

Rozwiązanie spółki w wyniku likwidacji oraz rozwiązanie spółki bez przeprowadzenia formalnego procesu likwidacji mają ten sam skutek w postaci definitywnego zakończenia bytu prawnego spółki. Brak przy tym przesłanek pozwalających na różnicowanie sytuacji wspólników w zależności od wyboru jednego z dopuszczalnych sposobów zakończenia jej działalności. Zdaniem Wnioskodawcy oznacza to, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym zastosowanie znajdą przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odnoszące się do likwidacji spółki osobowej, przez którą rozumie się rozwiązanie spółki, czyli zdarzenie skutkujące zakończeniem jej działalności.

Konkludując, otrzymanie przez Wnioskodawcę Środków pieniężnych lub Innych składników majątku na skutek rozwiązania Spółki osobowej po przeprowadzeniu procesu likwidacyjnego lub rozwiązania Spółki osobowej bez przeprowadzenia procesu likwidacyjnego – zdaniem Wnioskodawcy – nie będzie skutkowało powstaniem przychodu do opodatkowania na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca podaje, że przedstawione powyżej stanowisko zostało wielokrotnie potwierdzone w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe. Przykładowo wskazać należy na:

interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 4 marca 2015 r. znak IPTPB1/415-691/14-4/MM, gdzie organ podatkowy wskazał, iż „otrzymanie przez Wnioskodawcę w wyniku likwidacji spółki komandytowej, środków pieniężnych nie spowoduje u Niego powstania przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem źródłem pochodzenia tych środków będą dochody, które w toku działalności prowadzonej przez spółkę komandytową zostały opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych”;
interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 3 marca 2015 r. znak IPPB1/415-1377/14-2/EC, gdzie organ podatkowy stwierdził, że „Biorąc pod uwagę treść analizowanych przepisów stwierdzić należy, że w sytuacji gdy środki pieniężne jakie otrzyma Wnioskodawca z tytułu likwidacji/rozwiązania spółki osobowej będą pochodziły z opodatkowanych u Wnioskodawcy dochodów na etapie funkcjonowania spółki lub z niepodzielonych zysków, które podlegały opodatkowaniu po stronie Wnioskodawcy na moment przekształcenia spółki komandytowo-akcyjnej w spółkę jawną, na dzień likwidacji/rozwiązania spółki nie będą podlegały opodatkowaniu”;
interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 24 lutego 2015 r. znak IPTPB 1/415-662/14-4/MM;
interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 17 lutego 2015 r. znak IBPBI/1/415-1397/14/WRz;
interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 25 maja 2015 r. znak IPPB1/4511-523/15-2/ES.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Stosownie do treści art. 1 § 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1030 z późn. zm.) spółkami handlowymi są: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna. Określenie spółka osobowa – w myśl art. 4 § 1 pkt 1 Kodeksu spółek handlowych – oznacza natomiast spółkę jawną, spółkę partnerską, spółkę komandytową i spółkę komandytowo-akcyjną.

Zgodnie z definicją zawartą w art. 22 § 1 Kodeksu spółek handlowych spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową. Natomiast w myśl art. 102 ww. Kodeksu spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. Ponadto z art. 103 § 1 Kodeksu spółek handlowych wynika, że w sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale do spółki komandytowej stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Rozwiązania spółki jawnej lub komandytowej dotyczą przepisy art. 58-66 Kodeksu spółek handlowych. W szczególności art. 58 Kodeksu wskazuje powody rozwiązania spółki. Stosownie natomiast do art. 67 § 1 tej ustawy, w przypadkach określonych w art. 58 należy przeprowadzić likwidację spółki (tj. proces uregulowany w Tytule II, Dziale I, Rozdziale 5 Kodeksu spółek handlowych), chyba że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki.

W myśl art. 5b ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.) jeżeli pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka niebędąca osobą prawną, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1, uznaje się za przychody ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3. Stosownie zaś do przepisu art. 5a pkt 26 ww. ustawy ilekroć w ustawie jest mowa o spółce niebędącej osobą prawną – oznacza to spółkę niebędącą podatnikiem podatku dochodowego.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku (udziału) oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a, łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy za przychód z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług. Przychodem z działalności gospodarczej są również wartości wymienione w art. 14 ust. 2 ustawy.

Co do zasady, do kategorii przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej są zaliczane wszystkie przychody osiągane w związku z tą działalnością. Wyjątki od powyższej zasady wprowadza art. 14 ust. 3 tej ustawy, wskazujący na przysporzenia uzyskiwane w związku z tą działalnością, które nie są uważane za przychody podatkowe.

I tak, zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki.

Jak wynika z literalnej wykładni tego przepisu otrzymanie przez osobę fizyczną środków pieniężnych w związku z likwidacją spółki niebędącej podatnikiem podatku dochodowego, której był wspólnikiem, jest dla niego neutralne podatkowo – wartość uzyskanych środków pieniężnych nie stanowi przychodu podatkowego wspólnika.

Omawiany przepis został wprowadzony do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dniem 1 stycznia 2011 r. – mocą ustawy z dnia 25 listopada 2010 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 226, poz. 1478) – jako jedno z unormowań mających na celu sprecyzowanie sposobu opodatkowania wspólników w przypadku zakończenia działalności spółki niebędącej osobą prawną.

Jednocześnie, ustawodawca wprowadził do art. 14 omawianej ustawy:

ust. 2 pkt 17 lit. b, zgodnie z którym przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpieniem wspólnika z takiej spółki;
ust. 3 pkt 12 lit. b, wedle którego do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się przychodów z odpłatnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpieniem wspólnika z takiej spółki – jeżeli od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpienie wspólnika z takiej spółki, do dnia ich odpłatnego zbycia upłynęło sześć lat i odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

Zwrócić należy uwagę, że rozwiązania przyjęte przez ustawodawcę w art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

zostały skonstruowane w oparciu o regulację art. 8 ust. 1 i 2 tej ustawy, przewidującą system bieżącego, proporcjonalnego rozpoznawania przez wspólników spółek niebędących osobami prawnymi skutków podatkowych działań gospodarczych prowadzonych przez te spółki;
służą wyeliminowaniu podwójnego opodatkowania zysków osiągniętych przez spółkę niebędącą osobą prawną wypłacanych wspólnikom z tytułu likwidacji spółki osobowej, które – jako uzyskane przez spółkę w okresie jej funkcjonowania – podlegały uwzględnieniu dla potrzeb rozliczeń podatkowych jej wspólników będących podatnikami podatków dochodowych, na podstawie art. 8 ust. 1 omawianej ustawy;
zakładają zróżnicowanie zasad opodatkowania otrzymanego przez wspólnika likwidowanej spółki majątku, w zależności od tego, w jakiej formie majątek ten jest przez wspólnika otrzymywany.

Jak wyjaśniano w uzasadnieniu projektu ww. ustawy zmieniającej (uzasadnienie rządowego projektu ustawy zmieniającej ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych – Druk Sejmowy Nr 3500, Sejm RP VI kadencji), w przypadku otrzymania przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji tej spółki:

środków pieniężnych – ich wartość nigdy (tj. ani na moment ich otrzymania ani później) nie będzie stanowiła przychodu podatnika;
innych składników majątku – ich wartość nie będzie stanowiła przychodu wspólnika na moment ich otrzymania, ale (co do zasady) będzie stanowiła przychód u wspólnika w momencie zbycia składnika majątku otrzymanego w wyniku likwidacji spółki. Rozwiązanie to miało na celu uproszczenie systemu podatkowego, poprzez „przesunięcie” momentu opodatkowania do chwili realizacji przychodu z tych składników majątku.

Należy ponadto podkreślić, że choć w uzasadnieniu projektu ustawy znalazł się zapis o potrzebie „wyraźnego wskazania w ustawie PIT, że przychód nie powstaje w związku z otrzymaniem w wyniku likwidacji spółki, niepieniężnych składników majątku, a powstaje dopiero w momencie ich zbycia”, wprowadzone regulacje odnoszą się wyłącznie do momentu odpłatnego zbycia tych składników majątku. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera przepisu, który dotyczyłby jednocześnie innych niż środki pieniężne składników majątkowych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki i momentu ich otrzymania (art. 14 ust. 3 pkt 10 odnosi się do momentu otrzymania majątku likwidowanej spółki, ale nie do niepieniężnej formy otrzymywanego majątku; przepisy art. 14 ust. 2 pkt 17 lit. b i art. 14 ust. 3 pkt 12 lit. b odnoszą się do niepieniężnej formy otrzymywanego majątku, ale nie do momentu jego otrzymania).

Niemniej jednak, mając na względzie całokształt omówionych unormowań i cel ich wprowadzenia, do przychodów, o których mowa w art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zalicza się wartości innych niż środki pieniężne składników majątku otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki.

Z dniem 1 stycznia 2015 r. – mocą ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1328 z późn. zm.) – powyższy „zestaw” regulacji dotyczących skutków podatkowych likwidacji spółki niebędącej osobą prawną został rozbudowany, poprzez wprowadzenie do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 14 ust. 8. W myśl tego przepisu przez środki pieniężne, o których mowa w ust. 3 pkt 10 i 11, rozumie się również wartość wierzytelności uprzednio zarachowanej jako przychód należny, pomniejszonej o należny podatek od towarów i usług, oraz wierzytelności z tytułu udzielonej przez spółkę niebędącą osobą prawną pożyczki – z wyjątkiem wierzytelności z tytułu odsetek od opóźnionej zapłaty oraz wierzytelności z tytułu odsetek od takiej pożyczki, jeżeli wierzytelności te zostały spłacone na rzecz otrzymującego je wspólnika.

Powołany przepis „rozszerzył” zakres stosowania art. 14 ust. 3 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – nakazuje bowiem traktować jak środki pieniężne określone wierzytelności spółki niebędącej osobą prawną otrzymywane przez wspólników w związku z jej likwidacją. Aby wierzytelność otrzymana przez wspólnika podlegała regulacji art. 14 ust. 3 pkt 10 ustawy musi spełniać łącznie następujące warunki:

musi to być wierzytelność uprzednio zarachowana przez spółkę niebędącą osobą prawną jako przychód należny, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług albo wierzytelność z tytułu udzielonej przez spółkę niebędącą osobą prawną pożyczki;
nie może być to wierzytelność z tytułu odsetek od opóźnionej zapłaty ani wierzytelność z tytułu odsetek od takiej pożyczki;
wierzytelność ma zostać spłacona na rzecz otrzymującego ją wspólnika.

Jak wynika z omawianego art. 14 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jak środki pieniężne mogą zostać potraktowane wyłącznie tzw. wierzytelności własne spółki niebędącej osobą prawną i to takie, których spłata – gdyby nastąpiła w okresie istnienia spółki niebędącej osobą prawną – byłaby neutralna podatkowo dla wspólników tej spółki. W przypadku ww. wierzytelności ustawodawca kierował się tożsamością skutków podatkowych sytuacji, gdy spółka uzyskuje spłatę tych wierzytelności (neutralną podatkowo z uwagi na „rozliczenie podatkowe” tych wierzytelności po stronie wspólników na moment ich powstania) i przekazuje otrzymane środki pieniężne wspólnikom oraz sytuacji, gdy spółka przekazuje wspólnikom wierzytelność („rozliczoną podatkowo” po stronie wspólników na moment jej powstania) i spłata tej wierzytelności następuje na rzecz wspólników.

Analizowany przepis wyłącza natomiast możliwość uznania za środki pieniężne wierzytelności z tytułu odsetek od opóźnionej zapłaty oraz wierzytelność z tytułu odsetek od pożyczki udzielonej przez spółkę niebędącą osobą prawną. Wierzytelności te – pomimo że również należą do kategorii wierzytelności własnych spółki niebędącej osobą prawną – z uwagi na ich przedmiot nie zostały bowiem rozliczone podatkowo po stronie wspólników spółki niebędącej osobą prawną na moment ich powstania. Ich spłata na rzecz spółki niebędącej osobą prawną nie byłaby neutralna podatkowo, bo zgodnie z regulacjami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody z odsetek powstają na moment zapłaty tych odsetek albo ich kapitalizacji. Potraktowanie ww. wierzytelności otrzymywanych przez wspólników z tytułu likwidacji spółki niebędącej osobą prawną jak środków pieniężnych prowadziłoby więc do nieopodatkowania przychodów z odsetek. Stąd ich wyłączenie z zakresu zastosowania omawianego art. 14 ust. 8 ustawy.

Warunek spłaty wierzytelności na rzecz otrzymującego je wspólnika oznacza natomiast, że przepis art. 14 ust. 8 ustawy nie obejmuje sytuacji, gdy podatnik podejmuje decyzję, w wyniku której nie otrzyma takiej spłaty (np. dokona zbycia wierzytelności).

W odniesieniu do wszystkich powołanych przepisów art. 14 dotyczących skutków podatkowych „likwidacji spółki niebędącej osobą prawną” należy podkreślić, że określenie to służy wskazaniu tytułu prawnego (źródła pochodzenia, podstawy) uzyskania przez podatnika składników majątku objętych omawianymi zasadami opodatkowania. Na gruncie języka powszechnego „likwidacja” oznacza „zniesienie, usunięcie lub rozwiązanie czegoś; postępowanie zmierzające do uregulowania spraw organizacyjnych i majątkowych rozwiązywanego przedsiębiorstwa lub organizacji”.

Ustawodawca nie wprowadził szczególnej definicji pojęcia „likwidacji spółki niebędącej osobą prawną”, ani nie zastosował w tym zakresie odesłania do przepisów prawa spółek handlowych, w tym ustawy Kodeks spółek handlowych. Jednocześnie, w uzasadnieniu projektu omawianej regulacji, mowa jest zarówno o „skutkach podatkowych związanych z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną”, jak i o „sprecyzowaniu sposobu opodatkowania wspólników w przypadku zakończenia działalności spółki niebędącej osobą prawną”.

Należy również zaznaczyć, że na gruncie przepisów prawa handlowego, likwidacja spółki osobowej jest rozumiana jako postępowanie mające na celu zakończenie działalności spółki, którego przeprowadzenie umożliwia zgłoszenie wniosku o wykreślenie spółki z Rejestru (a tym samym, jej rozwiązanie). Przepisy prawa handlowego dopuszczają przy tym możliwość zakończenia działalności spółki osobowej w sposób inny niż tak rozumiana likwidacja spółki.

Treść i cel powołanych przepisów art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie dają podstaw do ograniczenia zakresu ich stosowania jedynie do sytuacji, gdy spółka niebędąca osobą prawną jest rozwiązywana po przeprowadzeniu likwidacji w rozumieniu przepisów Kodeksu spółek handlowych. Regulacje te odnoszą się do szerzej rozumianej sytuacji otrzymania przez podatnika środków pieniężnych jako należności przysługujących mu – jako wspólnikowi spółki niebędącej osobą prawną – w związku z procesem zakończenia działalności tej spółki (jej rozwiązaniem).

Należy ponadto podkreślić, że ustawodawca w treści przepisów art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczących likwidacji spółki niebędącej osobą prawną nie wskazuje na sposób powstania tej spółki (tj. powstanie w sposób pierwotny, czy w wyniku przekształceń innych podmiotów). Niemniej jednak, omawiana ustawa przewiduje stosowne regulacje dotyczące skutków podatkowych przekształceń spółek po stronie ich wspólników. I tak, zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także wartość niepodzielonych zysków w spółce oraz wartość zysku przekazanego na inne kapitały niż kapitał zakładowy w spółce przekształcanej – w przypadku przekształcenia spółki (tj. – zgodnie z art. 5a pkt 28 ustawy – spółki będącej podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych) w spółkę niebędącą osobą prawną; przychód określa się na dzień przekształcenia. Ustawodawca przewidział więc moment opodatkowania po stronie wspólników spółki przekształcanej o statusie podatnika podatku dochodowego od osób prawnych określonych wartości „przenoszonych” do spółki przekształconej o statusie spółki niebędącej osobą prawną.

Wobec powyższego, mając na względzie system opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych należy uznać, że – w konstrukcji przyjętej przez ustawodawcę – rozliczenie podatkowe sytuacji przekształcenia spółki będącej podatnikiem podatku dochodowego (w tym spółki kapitałowej) w spółkę niebędącą osobą prawną na zasadach określonych w art. 24 ust. 5 pkt 8 omawianej ustawy ma zapewniać zachowanie celowości analizowanych przepisów art. 14 tej ustawy (tj. wyłączenie spod opodatkowania wartości środków pieniężnych i niepieniężnych składników majątku, które uprzednio podlegały opodatkowaniu po stronie wspólnika) w odniesieniu do sytuacji likwidacji spółki niebędącej osobą prawną, która powstała z przekształcenia spółki kapitałowej.

W analizowanym zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca – jako wspólnik Spółki osobowej (jawnej lub komandytowej), prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, która powstała z przekształcenia Spółki z o.o. – otrzyma z tytułu likwidacji Spółki osobowej (która może nastąpić w drodze rozwiązania Spółki osobowej bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego) środki pieniężne (w tym wierzytelności zarachowane jako przychody należne Spółki osobowej i wierzytelności z tytułu pożyczek udzielonych przez Spółkę osobową), oraz inne składniki majątku (w tym wierzytelności z tytułu pożyczek innych niż udzielone przez Spółkę osobową, inne wierzytelności (wierzytelności inne niż wierzytelności własne (handlowe) spółki i wierzytelności z tytułu pożyczek udzielonych przez spółkę osobową, a także inne niż wierzytelności pożyczkowe nabyte (kwalifikowane jako składniki majątku). W szczególności przez „inne wierzytelności” Wnioskodawca rozumie wierzytelności handlowe nabyte. Wnioskodawca liczy na to, że uzyska spłatę wierzytelności od podmiotów będących dłużnikami. Niemniej, nie można wykluczyć, że zaistnieją zdarzenia, w wyniku których nie otrzyma spłaty (w przypadku niewypłacalności dłużnika jego zobowiązanie zostanie umorzone, w przypadku trudności w jej ściągnięciu wierzytelność może zostać sprzedana, itp.). Składniki majątku otrzymywane w wyniku rozwiązania (likwidacji) spółki osobowej mogą być wynikiem działalności prowadzonej przez spółkę z o.o. przed lub po jej przekształceniu w spółkę osobową, mogą także pochodzić z wkładów wniesionych do spółki (tj. majątek nabyty przez spółkę z o.o. tytułem wkładu, o ile nie zostanie spieniężony lub wynagrodzenie otrzymane przez sp. z o.o. i opodatkowane zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych). Wnioskodawca wskazuje również, że jeśli na moment przekształcenia w Spółce z o.o. będą występować zyski niepodzielone, zostaną one opodatkowane w momencie przekształcenia.

Analiza okoliczności opisanego zdarzenia przyszłego w kontekście omówionych przepisów prawa podatkowego prowadzi do wniosku, że opisana likwidacja Spółki jawnej lub komandytowej (w tym jej rozwiązanie bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego) mieści się w pojęciu likwidacji spółki niebędącej osobą prawną w rozumieniu regulacji art. 14 ust. 2 pkt 17 lit. b, art. 14 ust. 3 pkt 12 lit. b oraz art. 14 ust. 3 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego – z uwzględnieniem okoliczności zastosowania do przekształcenia Spółki z o.o. w Spółkę osobową (jawną lub komandytową) art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – należy stwierdzić, że otrzymanie przez Wnioskodawcę (jako wspólnika Spółki osobowej prowadzącej działalność gospodarczą) Środków pieniężnych oraz wierzytelności uprzednio zarachowanej jako przychód należny, pomniejszonej o należny podatek od towarów i usług, oraz wierzytelności z tytułu udzielonej przez spółkę niebędącą osobą prawną pożyczki, o których mowa w art. 14 ust. 8 ww. ustawy z tytułu likwidacji (rozwiązania) tej Spółki – nie skutkuje powstaniem po jego stronie przychodu, stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W odniesieniu natomiast do otrzymania przez Wnioskodawcę Innych składników majątku (akcji, udziałów, wierzytelności handlowych nabytych, wierzytelności z tytułu pożyczek innych niż udzielonych przez Spółkę osobową) należy stwierdzić, że choć żaden z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie odnosi się bezpośrednio do skutków podatkowych, jakie powstają po stronie wspólnika likwidowanej spółki osobowej w sytuacji, gdy otrzymany przez niego majątek spółki ma formę inną niż środki pieniężne, na moment otrzymania tego majątku, to regulacje art. 14 ust. 2 pkt 17 lit. b w związku z art. 14 ust. 3 pkt 12 lit. b oraz art. 14 ust. 3 pkt 10 tej ustawy wprowadzają mechanizm, zgodnie z którym wartość innych niż środki pieniężne składników majątku otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki nie stanowi przychodu na moment ich otrzymania przez wspólnika. W konsekwencji należy uznać, że otrzymanie przez Wnioskodawcę (jako wspólnika Spółki osobowej prowadzącej działalność gospodarczą) opisanych Innych składników majątku z tytułu likwidacji (rozwiązania) tej spółki – nie będzie skutkować powstaniem po jego stronie przychodu podatkowego na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podsumowując, Wnioskodawca prawidłowo ocenił, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym otrzymanie przez niego Środków pieniężnych oraz opisanych Innych składników majątku –w związku z likwidacją (rozwiązaniem) Spółki osobowej powstałej z przekształcenia Spółki z o.o. – nie będzie skutkować powstaniem po jego stronie przychodu podatkowego.

Przedmiotem niniejszego rozstrzygnięcia jest wyłącznie kwestia skutków podatkowych otrzymania przez Wnioskodawcę środków pieniężnych i opisanych Innych składników majątku z tytułu likwidacji Spółki osobowej powstałej z przekształcenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Organ nie ocenił natomiast skutków podatkowych ewentualnych późniejszych zdarzeń dotyczących ww. Innych składników majątku (np. zbycia Innych składników majątku przez Wnioskodawcę, realizacji praw z nich wynikających na rzecz Wnioskodawcy).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.

Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4A, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin