Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
2461-IBPB-2-1.4515.368.2016.2.MCZ
z 7 grudnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 21 września 2016 r. (data wpływu do Biura – 26 września 2016 r.), uzupełnionym 7 listopada 2016 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych spłaty przez współkredytobiorców kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na zakup nieruchomości – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 września 2016 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych spłaty przez współkredytobiorców kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na zakup nieruchomości.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego w piśmie z 21 października 2016 r. znak: 2461.IBPB-2-1.4515.368.2016.1.MCZ oraz znak: 2461.IBPB-2-1.4515.369.2016.1.MCZ wezwano o jego uzupełnienie. Wniosek uzupełniono 7 listopada 2016 r.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że przedmiotem wniosku jest zwolnienie z długu tytułem darowizny od rodziców.

W przedmiotowym wniosku i jego uzupełnieniu został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 12 maja 2016 r. Wnioskodawca zawarł z bankiem umowę kredytu hipotecznego na zakup lokalu mieszkalnego. Z uwagi na brak zdolności kredytowej stronami umowy kredytowej – współkredytobiorcami zostali jednocześnie jego rodzice. Zgodnie z zapisami umowy kredytowej zobowiązani do spłaty zaciągniętego kredytu zostali wszyscy trzej współkredytobiorcy, a na nieruchomości zostanie ustanowiona hipoteka umowna.

Wnioskodawca na mocy aktu notarialnego ma zostać do dnia 30 września 2016 r. właścicielem mieszkania. Od samego początku cały zaciągnięty kredyt (kapitał i odsetki) spłaca zgodnie z harmonogramem dwóch współkredytobiorców – rodzice Wnioskodawcy.

Planowany termin zakończenia spłaty kredytu przypada na lipiec 2024 r. Z chwilą zakończenia kredytu ustanie zobowiązanie solidarne wszystkich kredytobiorców wobec banku i Wnioskodawca w pełni stanie się właścicielem mieszkania, tj. zostanie usunięty wpis z księgi wieczystej o ustanowieniu hipoteki na rzecz banku.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że po zawarciu umowy kredytu z bankiem, Wnioskodawca zawarł z rodzicami umowę darowizny w formie pisemnej. Zgodnie z treścią umowy darowizny rodzice zwolnili Wnioskodawcę ze spłaty całości długu (wraz z odsetkami) określonego w umowie kredytowej z 12 maja 2016 r., to jest kwoty 183.521,83 zł. Spłata przez rodziców całego kredytu (wraz z odsetkami) zaciągniętego na zakup mieszkania Wnioskodawcy została w drodze umowy potraktowana jako darowizna na rzecz Wnioskodawcy od rodziców.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy fakt solidarnej spłaty kredytu hipotecznego przez dwóch współkredytobiorców (rodziców Wnioskodawcy) wiąże się z powstaniem po stronie Wnioskodawcy obowiązku podatkowego, określonego w ustawie o podatku od spadków i darowizn u trzeciego kredytobiorcy, i w związku z tym podlega obowiązkowi zgłoszenia nabycia majątku w drodze darowizny na formularzu SD-Z2?

Zdaniem Wnioskodawcy, fakt solidarnej spłaty kredytu hipotecznego przez dwóch współkredytobiorców (rodziców Wnioskodawcy) nie wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego określonego w ustawę o podatku od spadków i darowizn u trzeciego kredytobiorcy (Wnioskodawcy).

Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawca przywołał przepisu art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zauważając, że definiuje on w sposób precyzyjny i enumeratywny przedmiot opodatkowana podatkiem od spadków i darowizn.

Dalej stwierdził, że przedmiotowy kredyt hipoteczny stanowi zobowiązanie solidarne.

Wnioskodawca przywołał również treść art. 366 § 1, art. 366 § 2 oraz art. 367 § 1 Kodeksu cywilnego i stwierdził, że fakt spłaty zobowiązania przez jednego z dłużników oznacza, iż może on stać się wierzycielem wobec pozostałych współdłużników. Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika więc, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidami pozostają zobowiązani do spłaty zadłużenia. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu, a nie tytko część, jaką można by mu przypisać poprzez np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych. W sytuacji więc, gdy strona zobowiązania solidarnego spłaca całość zadłużenia w zamiarze zwolnienia się z długu, poprzez zapłatę całości, czy też części zobowiązania solidarnego nie może dojść do obdarowania kogokolwiek. Dłużnik solidarny spłaca bowiem własny dług, a nie cudzy.

Wnioskodawca stwierdził, iż fakt solidarnej spłaty kredytu hipotecznego przez dwóch współkredytobiorców (rodziców Wnioskodawcy) nie wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego określonego w ustawie o podatku od spadkowi darowizn u trzeciego kredytobiorcy (Wnioskodawcy) wobec czego złożenie zgłoszenia nabycia majątku w drodze darowizny na formularzu SD-Z2 jest bezprzedmiotowe.

Na potwierdzenie swego stanowiska Wnioskodawca powołał interpretacje indywidualne dotyczące poruszonego we wniosku zagadnienia.

Z uwagi na zakres niniejszej interpretacji przywołano powyżej tę część stanowiska Wnioskodawcy, która objęta jest zakresem niniejszej interpretacji.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Na wstępie należy zaznaczyć, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w zakresie skutków podatkowych spłaty przez współkredytobiorców kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na zakup nieruchomości w odniesieniu do zaistniałego stanu faktycznego. W pozostałym zakresie wniosku zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Dokonując oceny skutków prawnopodatkowych w podatku od spadków i darowizn opisanych we wniosku i jego uzupełnieniu czynności należy mieć na względzie przedmiot opodatkowania tym podatkiem.

Przedmiotem opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca z 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2016 r., poz. 205, ze zm.), jest nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem: darowizny.

Zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2016 r., poz. 380, ze zm.), przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Darowizna jest świadczeniem na rzecz obdarowanego pod tytułem darmym i dobrowolnym, którego treść określa umowa darowizny.

Nie stanowią natomiast darowizny, a zatem nie podlegają podatkowi od spadków i darowizn, bezpłatne przysporzenia wynikające z umowy uregulowanej innymi przepisami Kodeksu cywilnego.

Z treści wniosku wynika, że faktycznym źródłem spłaty przez rodziców rat kredytu hipotecznego zaciągniętego wspólnie z ich synem (Wnioskodawcą) jest osobiste zobowiązanie wynikające z umowy kredytu (solidarna spłata kredytu). Taka umowa stanowi odrębny od umowy darowizny stosunek zobowiązaniowy.

Spłata kredytu hipotecznego przez niektórych współkredytobiorców (rodziców), jako dłużników solidarnych z umowy kredytu, nie można zakwalifikować jako darowizny w rozumieniu art. 888 Kodeksu cywilnego. Oznacza to, że nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego określonego w ustawie o podatku od spadków i darowizn u kredytobiorcy, który nie dokonuje spłaty.

W myśl bowiem art. 367 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Fakt spłaty zobowiązania przez niektórych z dłużników oznacza, iż mogą się oni stać wierzycielami wobec pozostałych współdłużników.

Ponieważ w uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że po zawarciu umowy kredytu z bankiem, pomiędzy Wnioskodawcą a jego rodzicami zawarta została pisemna umowa darowizny, na podstawie której Wnioskodawca został zwolniony przez swoich rodziców ze spłaty całości długu (wraz z odsetkami), określonego w umowie kredytowej z 12 maja 2016 r., w wysokości 183.521,83 zł, to Organ interpretacyjny w niniejszej interpretacji indywidualnej nie może potwierdzić prawidłowości stanowiska Wnioskodawcy zajętego we wniosku, zgodnie z którym fakt solidarnej spłaty kredytu hipotecznego przez dwóch współkredytobiorców (rodziców Wnioskodawcy) nie wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego określonego w ustawie o podatku od spadkowi darowizn u trzeciego kredytobiorcy (Wnioskodawcy); wobec czego złożenie zgłoszenia nabycia majątku w drodze darowizny na formularzu SD-Z2 jest bezprzedmiotowe.

Na podstawie art. 14b § 1 § 3 Ordynacji podatkowej Organ jest zobowiązany zgodnie ze wskazaniem dokonanym w uzupełnieniu wniosku do zbadania prawidłowości stanowiska Wnioskodawcy w sytuacji, gdy – jak wskazał Wnioskodawca – przedmiotem wniosku są skutki podatkowe wynikające dla Wnioskodawcy w podatku od spadków i darowizn z tytułu zwolnienia Wnioskodawcy przez rodziców z długu na podstawie umowy darowizny.

Instytucja zwolnienia z długu, która została uregulowana w części ogólnej zobowiązań nie stanowi typu umowy. Jej kwalifikacja prawna zależy od przyczyny, dla której wierzyciel decyduje się umniejszyć swój majątek na korzyść dłużnika. Zgodnie z art. 508 Kodeksu cywilnego zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Oznacza to, iż zwolnienie z długu jest czynnością dwustronną o charakterze rozporządzającym, zawartą między wierzycielem, a dłużnikiem. Z prawnego punktu widzenia, przysporzenia dokonywane są w celu zwolnienia się z istniejącego zobowiązania (causa solvendi), dążenia do uzyskania świadczenia od drugiej strony (causa obligandi vel acquirendi) albo obdarowania (causa donandi). W zależności od przyczyny oraz woli stron umowy, zwolnienie z długu może być nieodpłatne albo odpłatne.

Najczęstszą przyczyną nieodpłatnego zwolnienia z długu jest causa donandi. W tych przypadkach zwolnienie z długu zostaje dokonane przez zawarcie umowy darowizny uregulowanej w przepisach art. 888 Kodeksu cywilnego. Zaznaczyć przy tym należy, że nie każde nieodpłatne zwolnienie z długu będzie dokonane na podstawie umowy darowizny. Zakwalifikowanie czynności nieodpłatnego zwolnienia z długu do konkretnego rodzaju umowy zależy od szczegółowego stanu faktycznego i postanowień tej umowy.

Umowa nieodpłatnego zwolnienia z długu może przyjąć formę darowizny, jeżeli posiada cechy darowizny, tzn. oświadczenie darczyńcy (darczyńców) o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o przyjęciu darowizny oraz zwolnienie z długu (cesji) dokonywana jest bezpłatnie – kosztem majątku darczyńcy (cedenta), a obdarowany (cesjonariusz) nie jest zobowiązany do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za dokonaną cesję.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, że obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Z kolei, zgodnie z art. 9 ust. 1 tejże ustawy opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

Stosownie do art. 14 ust. 1 ww. wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

W myśl art. 14 ust. 2 powołanej ustawy, zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

W rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy, do grupy I zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Zgodnie natomiast z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
   
   

Zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych dokonać należy na formularzu SD-Z2 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz.U., poz. 2060).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ww. ustawy).

Stosownie do art. 4a ust. 4 ww. ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
   
   

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 ww. ustawy).

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że co do zasady opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy podlegają umowy darowizny.

W analizowanej sprawie znajdzie jednakże zastosowanie zwolnienie zawarte w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, po spełnieniu warunków wymienionych w tym przepisie.

Zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych dokonać należy na formularzu SD-Z2 chyba, że umowa darowizny została zawarta w formie aktu notarialnego wówczas obowiązek ten nie wystąpi.

Podsumowując, z przyczyn wskazanych powyżej, Organ interpretacyjny, nie może potwierdzić prawidłowości stanowiska Wnioskodawcy, zajętego we wniosku. Skoro bowiem z opisu stanu faktycznego wynika, że w celu zwolnienia Wnioskodawcy ze spłaty kredytu pomiędzy Wnioskodawcą a jego rodzicami została zawarta umowa darowizny, to taka umowa rodzi skutki w podatku od spadków i darowizn. Taki skutek nie miałby miejsca, gdyby źródłem spłaty rat przez rodziców było tylko osobiste zobowiązanie rodziców, wynikające z umowy kredytu.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2016 r., poz. 718, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.