Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
1462-IPPB2.4514.524.2016.1.JG1
z 1 grudnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 24 października 2016 r. (data wpływu 9 listopada 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy nienazwanej, której przedmiotem będzie ustanowienie odrębnej własności i przeniesienie własności lokali mieszkalnych - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 9 listopada 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia mowy nienazwanej, której przedmiotem będzie ustanowienie odrębnej własności i przeniesienie własności lokali mieszkalnych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

M. Sp. z o.o. podjęła współpracę ze Wspólnotą Mieszkaniową nieruchomości mającą na celu przedsięwzięcie inwestycyjne polegające na wykonaniu przez firmę M. nadbudowy budynku Wspólnoty, w wyniku której powstaną samodzielne lokale mieszkalne, których własność zostanie przez Wspólnotę przeniesiona na inwestora po spełnieniu przez niego dodatkowych świadczeń na rzecz Wspólnoty. W tym celu Wspólnota Mieszkaniowa, na mocy której wyraziła zgodę na przebudowę/nadbudowę/adaptację przez inwestora części nieruchomości wspólnej, stanowiącej strych z przeznaczeniem na cele mieszkaniowe, przy czym zgodnie z treścią uchwały przeniesienie własności lokali powstałych w wyniku inwestycji nastąpi w zamian za zapłatę przez inwestora kwoty stanowiącej wartość powierzchni wspólnej przeznaczonej do przebudowy/nadbudowy/adaptacji w postaci wpłat na konto remontowe Wspólnoty Mieszkaniowej lub pokrycia kosztów robót wykonanych na rzecz budynku, ustalonych przez Wspólnotę Mieszkaniową.

W toku realizacji przedsięwzięcia inwestycyjnego Wspólnota Mieszkaniowa zleciła inwestorowi realizację kompleksowego remontu nieruchomości wspólnej (remontu i modernizacji istniejących instalacji, elewacji, klatek schodowych itd.).

W związku z ustalonym modelem rozliczenia inwestor dokonał wpłaty na rachunek funduszu remontowego Wspólnoty kwoty 100.000 zł - tytułem zadatku oraz zakontraktował realizację prac remontowych (w tym także odpowiednich projektów) na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej na kwotę ponad 1.000.000 zł brutto, przy czym każde zobowiązanie zaciągane przez inwestora w celu realizacji prac remontowych na rzecz Wspólnoty podlegało uprzedniej akceptacji przez Wspólnotę Mieszkaniową. W pozostałym zakresie inwestor i Wspólnota Mieszkaniowa ustalili, iż inwestor wpłaci na rachunek funduszu remontowego Wspólnoty kwotę stanowiącą różnicę pomiędzy ustaloną ostatecznie wartością powierzchni wspólnej przeznaczonej do przebudowy/nadbudowy/adaptacji (pomniejszoną o kwotę wpłaconego zadatku) a kwotą stanowiącą równowartość kosztów poniesionych przez Inwestora w związku z realizacją prac remontowych na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej. Przy czym istotne jest w danym stanie faktycznym, iż świadczenia niepieniężne inwestora znacznie przewyższają świadczenia pieniężne.

W związku z zakończeniem prac budowlanych związanych z nadbudową budynku oraz z planowanym zakończeniem prac remontowych realizowanych przez inwestora na rzecz Wspólnoty planowane jest podpisanie umowy, na mocy której Wspólnota Mieszkaniowa ustanowi odrębną własność lokali powstałych w wyniku nadbudowy i przeniesie ich własności na rzecz inwestora w celu zwolnienia się z obowiązku zwrotu inwestorowi nakładów dokonanych na nieruchomość należącą do Wspólnoty, a w zakresie w jakim poniesione przez inwestora nakłady nie pokryją określonej na podstawie uchwały Wspólnoty Mieszkaniowej kwoty stanowiącej wartość powierzchni wspólnej przeznaczonej do przebudowy/nadbudowy/adaptacji - inwestor dopłaci różnicę na konto funduszu remontowego Wspólnoty.

Przedmiotowa umowa będzie umową nienazwaną, mieszaną zawierającą w sobie elementy umowy datio in solutum, polegającej na zwolnieniu się dłużnika ze zobowiązania za zgodą wierzyciela poprzez spełnienie innego świadczenia, umowy o roboty budowlane oraz umowy sprzedaży, przy czym z uwagi na to, iż wartość świadczeń niepieniężnych (nakładów w postaci robót budowlanych) dokonanych przez inwestora na rzecz Wspólnoty znacznie przewyższa wartość świadczeń pieniężnych, dominujące znaczenie w ww. umowie będą miały elementy umowy datio in solutum.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Spółka będzie zobowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z zawarciem ze Wspólnotą Mieszkaniową umowy nienazwanej, której przedmiotem będzie ustanowienie odrębnej własności i przeniesienie własności lokali powstałych w wyniku nadbudowy budynku, która to umowa będzie zawierała elementy umowy datio in solutum, umowy o roboty budowlane oraz umowy sprzedaży?

Zdaniem Wnioskodawcy, przeniesienie własności nieruchomości tj. lokali mieszkalnych powstałych w wyniku nadbudowy budynku, w drodze umowy nienazwanej pomiędzy Wspólnotą Mieszkaniową a Spółką M. (jako inwestorem nadbudowy), nie podlega opodatkowaniu PCC.

Przepis art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności podlegających obowiązkowi podatkowemu, w którym nie znalazła się żadna forma umowy nienazwanej. Zgodnie z powyższym przepisem podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają m. in. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych, natomiast nie ma w tym przepisie mowy o umowach nienazwanych, czy o umowach o mieszanym charakterze.

Umowa ustanowienia odrębnej własności lokali oraz przeniesienia ich własności, która ma zostać zawarta pomiędzy wnioskodawcą a Wspólnotą Mieszkaniową będzie umową o charakterze mieszanym, przypominającą w niewielkim zakresie umowę sprzedaży, lecz umową sprzedaży nie będzie. W ramach esentialia negotii ww. umowy znajdą się bowiem elementy charakterystyczne nie tylko dla umowy sprzedaży, ale także dla umowy zwolnienia się dłużnika z zobowiązania za zgodą wierzyciela poprzez spełnienie innego świadczenia (datio in solutum). Fakt podobieństwa nie może jednak wpływać na opodatkowanie podatkiem PCC umowy, która nie jest wymieniona w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC, a co za tym idzie nie może być podstawą opodatkowania. Ustawa o PCC ma wąskie zastosowanie w odróżnieniu od ustawy o VAT, którą to stosuje się rozszerzająco. Ustawodawca wprowadzając w ustawie o PCC katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują określone skutki w sferze gospodarczej takie same lub podobne do tych, które zostały w nim wyliczone. Zamknięty katalog oznacza, że tylko i wyłącznie czynności wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC podlegają opodatkowaniu tym podatkiem, co potwierdza wyrok NSA z dnia 15 lutego 2008 r., II FSK1737/06.

Z kolei według orzecznictwa oraz licznych interpretacji indywidualnych umowa datio in solutum jest uznawana przez sądy i organy podatkowe, jako umowa nie podlegająca pod opodatkowanie podatkiem od PCC. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w dniu 25 czerwca 2015 r. wydał interpretację (IPPB2/4514-239/15-2/MZ), w której przyjął, że „zawarta pomiędzy stronami umowa datio in solutum nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.”

Stanowisko to potwierdza również wiele innych interpretacji indywidualnych np.: Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 01 marca 2016 r. (IPPB2/4514-522/15-4/LS), Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 27 stycznia 2015 r. (IPPB2/236-791/14-3/AF), Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 11 grudnia 2014 r. (ITPB2/436-218/14/DSZ), Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 10 października 2014 r. (IPTPB2/436-97/14-2/KK), Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 17 października 2014 r. (IPPB2/436-410/14-3/MZ), Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 22 sierpnia 2014 r. (IPPB2/436-376/14-2/AF), Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 24 października 2013 r. (IBPBII/1/436-206/13/HK) i wiele innych.

W literaturze powszechnie uznaje się, że katalog czynności cywilnoprawnych podlegającemu podatkowi od czynności cywilnoprawnych określony w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jest wyczerpujący. Opodatkowaniu podlegają więc wyłącznie czynności cywilnoprawne wyraźnie wymienione w tym przepisie. Przesądza o tym użyte w treści przepisu sformułowanie „następujące”, wyraźnie odwołujące się do tych czynności cywilnoprawnych, które zostały w nim wymienione (J. Zdanowicz, Podatek od czynności cywilnoprawnych. Komentarz. C. H, Beck, System Informacji Prawnej Legalis, komentarz do art. 1, nb. 3). Pogląd ten znajduje też potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych (np. Wyrok WSA w Szczecinie z dnia 24 października 2013 r., sygn. I SA/Sz 590/13 i wyrok WSA w Warszawie z dnia 6 października 2006 r., sygn. III SA/Wa 2215/06).

W ocenie Wnioskodawcy szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone skutki. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o PCC zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same lub podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy od czynności przenoszącej własność w wyniku umowy nienazwanej, o której mowa w niniejszym wniosku, nie jest należny podatek PCC.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 223 ze zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona)
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
   
7. (uchylona)
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
    
11. umowy spółki.
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Firma M. Sp. z o.o. podjęła współpracę ze Wspólnotą Mieszkaniową nieruchomości, mającą na celu przedsięwzięcie inwestycyjne polegające na wykonaniu przez firmę M. nadbudowy budynku Wspólnoty, w wyniku której powstaną samodzielne lokale mieszkalne, których własność zostanie przez Wspólnotę przeniesiona na inwestora po spełnieniu przez niego dodatkowych świadczeń na rzecz Wspólnoty. W związku z zakończeniem prac budowlanych związanych z nadbudową budynku oraz z planowanym zakończeniem prac remontowych realizowanych przez inwestora na rzecz Wspólnoty planowane jest podpisanie umowy, na mocy której Wspólnota Mieszkaniowa ustanowi odrębną własność lokali powstałych w wyniku nadbudowy i przeniesie ich własności na rzecz inwestora w celu zwolnienia się z obowiązku zwrotu inwestorowi nakładów dokonanych na nieruchomość należącą do Wspólnoty, a w zakresie w jakim poniesione przez inwestora nakłady nie pokryją określonej na podstawie uchwały Wspólnoty Mieszkaniowej kwoty stanowiącej wartość powierzchni wspólnej przeznaczonej do przebudowy/nadbudowy/adaptacji - inwestor dopłaci różnicę na konto funduszu remontowego Wspólnoty. Przedmiotowa umowa będzie umową nienazwaną, mieszaną zawierającą w sobie elementy umowy datio in solutum, polegającej na zwolnieniu się dłużnika z zobowiązania za zgodą wierzyciela poprzez spełnienie innego świadczenia, umowy o roboty budowlane oraz umowy sprzedaży, przy czym z uwagi na to, iż wartość świadczeń niepieniężnych (nakładów w postaci robót budowlanych) dokonanych przez inwestora na rzecz Wspólnoty znacznie przewyższa wartość świadczeń pieniężnych, dominujące znaczenie w ww. umowie będą miały elementy umowy datio in solutum.

Reasumując, należy stwierdzić, że przyjmując za Wnioskodawcą, że przeniesienie własności lokali pomiędzy Wspólnotą Mieszkaniową a Wnioskodawcą nastąpi na podstawie umowy nienazwanej, która nie jest wymieniona w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zawarcie powyższej umowy nie będzie podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Organ zauważa również, że jeżeli przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie różniło się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na wskazanych interpretacjach indywidualnych w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, że interpretacje te co do zasady wiążą w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.