Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP3/4512-407/16-6/ISK
z 25 sierpnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 1 czerwca 2016 r. (data wpływu 3 czerwca 2016 r.), uzupełnionym w dniu 30 czerwca 2016 r. (data wpływu 6 lipca 2016 r.) na wezwanie tut. Organu z dnia 22 czerwca 2016 r. (skutecznie doręczone w dniu 27 czerwca 2016 r.) oraz uzupełnionym w dniu 8 sierpnia 2016 r. (data wpływu 12 sierpnia 2016 r.) na wezwanie tut. Organu z dnia 28 lipca 2016 r. (skutecznie doręczone w dniu 1 sierpnia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie skutków podatkowych przysądzenia własności nieruchomości, tj. lokalu mieszkalnego w ramach licytacji komorniczej(lokal mieszkalny) - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 3 czerwca 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie skutków podatkowych przysądzenia własności nieruchomości, tj. lokalu mieszkalnego w ramach licytacji komorniczej.

Wniosek uzupełniony został w dniu 30 czerwca 2016 r. (data wpływu 6 lipca 2016 r.) na wezwanie tut. Organu z dnia 22 czerwca 2016 r. oraz w dniu 8 sierpnia 2016 r. (data wpływu 12 sierpnia 2016 r.) na wezwanie na wezwanie tut. Organu z dnia 28 lipca 2016 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe, ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu do wniosku z dnia 30 czerwca 2016 r. oraz z dnia 8 sierpnia 2016 r.:

Wnioskodawczyni, jest osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania w Polsce. Wnioskodawczyni planuje nabyć nieruchomość w ramach licytacji komorniczej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks Postępowania Cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.), tj. w wyniku prawomocnego postanowienia Sądu o przysądzeniu własności nieruchomości w ramach postępowania egzekucyjnego.

Nieruchomość stanowi lokal mieszkalny nr 4 o powierzchni 47,83 m², wraz z udziałem 4783/204057 w nieruchomości wspólnej, którą stanowi prawo użytkowania wieczystego gruntu oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali dla którego Sąd Rejonowy Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą. Nieruchomość będąca przedmiotem licytacji jest własnością Pani Sylwii W.

W przypadku, gdyby Wnioskodawczyni wygra przedmiotową licytację, i po uiszczeniu ceny nabycia otrzyma postanowienie Sądu o przysądzeniu własności, które stałoby się prawomocne, wylicytowana nieruchomość będzie stanowić element majątku prywatnego Wnioskodawczyni, tj. nie będzie składnikiem majątku związanym z działalnością gospodarczą. Wnioskodawczyni biorąc udział w postępowaniu egzekucyjnym nie działała (nie będzie działała) w charakterze czynnego podatnika podatku VAT.

Na terenie lokalu mieszkalnego znajduje się działalność gospodarcza...

W piśmie z dnia 8 sierpnia 2016 r., będącym odpowiedzią na wezwanie tut. Organu z dnia 28 lipca 2016 r. Wnioskodawczyni wskazała, że:

„(…) celem najpełniejszego przedstawienia opisu zdarzenia przyszłego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dokonała szczegółowej analizy:

• akt postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez właściwy Sąd Rejonowy Wydział Cywilny;
  

• akt sprawy komorniczej prowadzonej przez komornika sądowego przy Sądzie rejonowym, której przedmiotem była rzeczona nieruchomość;
  

• danych z księgi wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy w formie elektronicznej dla nieruchomości, której wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczył;
  

• danych z Krajowego Rejestru Sądowego – Rejestru Przedsiębiorców, Stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji, ZOZ;
  

• danych z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
  
  
  

Strona tym samym zmierzała do ustalenia (wszelkimi dostępnymi dla niej prawem środkami) całokształtu okoliczności związanych z osobą dłużnika, tego w jakim charakterze występował on w obrocie i w jakich celach wykorzystywana była nieruchomość. Mając na uwadze fakt, iż zgodnie ze wskazanymi we wniosku Podatnika przepisami prawa podatkowego czynność objęta opisem zdarzenia przyszłego z mocy ustawy podlega opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług, weryfikacja pozyskanych wiadomości została przeprowadzona w takim zakresie, w jakim niezbędnym było to do przeprowadzenia subsumcji właściwych regulacji prawnopodatkowych.

Wskazać należy, iż pod adresem przedmiotowej nieruchomości dłużnik prowadził działalność gospodarczą. Powyższe jednoznacznie wskazuje na fakt, iż rzeczona nieruchomość była wykorzystywana do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Co więcej, aby dłużnik mógł wykorzystywać nieruchomość w prowadzonej przez siebie działalności musiał istnieć tytuł prawny na podstawie którego wszedł w posiadanie zależne wskazanej nieruchomości.

Jak zostało to już uprzednio eksponowane we wniosku Strony, ogół informacji zgromadzonych przez Wnioskodawczynię wskazuje, iż nabycie przez Podatnika przedmiotowej nieruchomości stanowiło dostawę towarów, z tytułu której na dłużniku ciążył obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług. Jednakże celem uszczegółowienia przedstawionego opisu okoliczności faktycznych, które stanowić mają podstawę do wydania interpretacji indywidualnej prawa podatkowego, w odpowiedzi na pytania Organu Wnioskodawczyni pragnie wskazać, iż z danych zgromadzonych przez Wnioskodawczynię na potrzeby sporządzenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej prawa podatkowego nie wynika bezpośrednio czy dłużnik był zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wskazać jednak należy, iż sam fakt rejestracji osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą dla potrzeb podatku od towarów i usług nie jest konieczny dla uznania, że ciążyć na niej będzie obowiązek podatkowy związany z tą daniną. Celem ustalenia czy dłużnik występował w obrocie w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.; dalej: ustawa o VAT, UVAT) należy określić zakres znaczeniowy pojęcia „podatnik”. Prawodawca w przepisach ustawy o VAT jednoznacznie określił zbiór podmiotów, na których ciąży obowiązek podatkowy. Do elementów przedmiotowego zbioru zaliczył on każdy podmiot, który spełnia kryteria uznania go za podatnika na gruncie podanej wyżej ustawy. Oznacza to, że publicznoprawny stosunek zobowiązaniowy obciążać może tylko podatnika w rozumieniu regulacji ustawy o VAT.

Ustawodawca formułując definicję podatnika w podatku od towarów i usług wyłączył konieczność kwalifikowania zachowań danego pomiotu poprzez cel lub rezultat wykonywanej działalności. Należy jednak zauważyć, że już samodzielne wykonywanie działalności gospodarczej ze swej istoty jest działaniem celowym. Dlatego trzeba zaznaczyć, że w określeniu statusu podatnika Ustawodawcy chodzi nie tyle o wyłączenie jakiegokolwiek celu, do którego dąży dany podmiot wykonujący działalność gospodarczą, ile o wyeliminowanie celu wynikającego bezpośrednio z tej działalności gospodarczej. Jeżeli zatem chodzi o zagadnienie celu, nie można odrywać wyrażenia „cel” od zachowań uznawanych za czynności tych podmiotów. Należy więc przyjąć, że analizowane sformułowanie nie wyłącza uwzględnienia ogólnie rozumianego celu jako charakteryzującego zachowania producentów, handlowców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Natomiast dopiero w ramach tak ogólnie określonego celu należy poddać analizie wyróżnienie normatywne wskazujące na samodzielnie wykonywaną działalność gospodarczą bez względu na jej cel. Oznacza to, nieuwzględnienie rozmiaru celu prowadzonej działalności gospodarczej oraz objęcie zakresem podmiotu podatku takich zachowań podmiotów, w przypadku których cel może być ujawniony w sensie skutku różnych konfiguracji tych zachowań. Wynika z tego również, że osiągnięcie zamierzonego celu działalności gospodarczej, a także wybór procesu organizowania działań prowadzących do tego celu.

Do podobnych wniosków prowadzi wyłączenie przez Ustawodawcę rezultatu podjętych działań jako wymogu kwalifikującego zachowanie podmiotu jako działalność gospodarczą. Posłużenie się sformułowaniem „bez względu na rezultat prowadzonej działalności” odnosi się bezpośrednio do ekonomicznego kryterium jakim jest efektywność. Pomiar efektywności dokonywany na początku jak i na końcu podjętych działań oraz przyjęty jej miernik nie mają znaczenia dla uznania zachowań danego podmiotu jako wykonywanie działalności gospodarczej. Potwierdzeniem tego jest między innymi orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-110/94 INZO, w której Trybunał stanął na stanowisku, że status podatnika zostaje utrzymany niezależnie od tego, czy działalność jaką dany podmiot wykonuje zakończyła się dokonaniem transakcji podlegającej opodatkowaniu, czy też nie, pod warunkiem, że działalność ta miała charakter działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 UVAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Z kolei działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 UVAT).

W ustawie o VAT Ustawodawca użył pojęcia „działalność gospodarcza”, które posłużyło do scharakteryzowania podmiotu przedmiotowego podatku. Należy przy tym zauważyć, że termin ten jest terminem, który wykorzystał również prawodawca wspólnotowy na gruncie dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 roku w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej jako: Dyrektywa, Dyrektywa 112), i który został wraz z jego znaczeniem i implementowany przez prawodawcę krajowego. Wynika z tego, że działalność gospodarcza jest pojęciem wspólnotowym i musi być jednolicie interpretowana we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Zarówno przepisy Dyrektywy 112 jak i regulacje ustawy o VAT nie zawierają warunku, który stanowiłby, że działalność gospodarcza musi być prowadzona w sposób stały. Jednakże przesłankę tą można wywieść z łącznej analizy przepisów wspólnotowych, w których jako zasadę szczególną wprowadza się możliwość wykonywania działalności gospodarczej w sposób sporadyczny wnioskując z niej przeciwstawnie o zasadzie ogólnej, którą jest prowadzenie działalności gospodarczej w sposób niesporadyczny - stały.

Stanowisko takie zostało także zaprezentowane w opinii Rzecznika Generalnego Cosmsa do sprawy C-230/94 Renate Enkler przeciwko Finanzamt Hamburg, w której stwierdził: „Zgodnie z art. 4 Szóstej Dyrektywy, Państwa Członkowskie mogą traktować jako podatnika każdą osobę, która dokonuje sporadyczne transakcji zawiązanych z działalnością, o której mowa w ust. 2. Przepis ten musi prowadzić do konkluzji, iż nawet jeśli dana działalność charakteryzuje się cechami działalności określonej w art. 4 nie może ona zostać uznana za działalność gospodarczą, która podlega obowiązkowo wspólnemu systemowi podatku VAT, jeżeli jest ona wykonywana sporadycznie, to znaczy, bez pewnego stopnia stałości i ciągłości. Działalność taką można sklasyfikować jako działalność gospodarczą, jeżeli dane Państwo Członkowskie przyjęło szczególny przepis w tym zakresie, korzystając ze swoich uprawnień wynikających z art. 4. Zatem zdanie drugie art. 4 wydaje się stanowić szczególny przypadek sytuacji określonej w zdaniu pierwszym, a nie wyjątek od zasady tam uregulowanej.”

Reasumując należy stwierdzić, że sam fakt rejestracji dłużnika lub brak takiej rejestracji na potrzeby podatku VAT nie stanowi warunku sine qua non do występowania w obrocie jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. Istotą objęcia obowiązkiem podatkowym jest bowiem wykonywanie czynności, które mogą być obiektywnie uznane za prowadzenie działalności gospodarczej. Trzeba zatem założyć, że nawet jeżeli dłużnik nie był zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT, a dokonywał dostawy towarów lub świadczył usługi to był on czynnym podatnikiem podatku VAT w rozumieniu zarówno regulacji krajowych jak i unormowań Dyrektywy 112. Tym samym w ocenie Wnioskodawczyni istnieją przesłanki do uznania dłużnika za podatnika podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 UVAT. W oparciu o analizowany stan faktyczny czynności podejmowane przez dłużnika spełniają wskazaną powyżej definicję działalności gospodarczej, jednakże Wnioskodawczyni nie jest w stanie obiektywnie stwierdzić czy dłużnik był zarejestrowany w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej jako tzw. „przedsiębiorca jednoosobowy” lub jako wspólnik spółki cywilnej.

Z akt postępowania egzekucyjnego prowadzonego przed sądem rejonowym nie wynika bezpośrednio w jaki sposób dłużnik nabył własność przedmiotowej nieruchomości. Analiza treści działu II zupełnej księgi wieczystej prowadzonej dla tejże nieruchomości również nie daje asumptu dla ustalenia na podstawie jakiego tytułu prawnego dłużnik stał się właścicielem powyższej posesji. Dane ujawnione w księdze wieczystej wskazujące na podstawę nabycia nieruchomości odsyłają jedynie do właściwego postanowienia sądu, sygnatury akt postępowania wieczystoksięgowego oraz daty wydania właściwego orzeczenia, tj.: wskazują na prawomocne postanowienie Sądu rejonowego z dnia 20 stycznia 1994 r. Nie jest przy tym wskazany tytuł prawny, zgodnie z którym została dokonana zmiana treści księgi wieczystej przy nabyciu nieruchomości przez dłużnika, a Wnioskodawczyni nie ma faktycznej możliwości zapoznania się z aktami powyższego postępowania.

Ze względu na brak kontaktu z dłużnikiem Wnioskodawczyni nie ma faktycznej możliwości ustalenia jaka konkretna czynność prawna (lub inne zdarzenie prawne) stanowiła podstawę dla nabycia rzeczonej nieruchomości.

Jednakże w ocenie Wnioskodawczyni dla wydania interpretacji indywidualnej, która obejmowałaby przedstawione zdarzenie przyszłe nie jest istotnym w jaki sposób dłużnik stał się właścicielem nieruchomości. Wskazać należy, iż jeśli dłużnik wykorzystywał rzeczoną nieruchomość do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług to irrelewantnym jest z jakiego tytułu prawnego nieruchomość ta została wprowadzona do majątku przeznaczonego do prowadzenia działalności gospodarczej. Tym samym okoliczność ta nie powinna determinować zakresu uprawnień Wnioskodawczyni, który ma być przedmiotem przyszłej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Z dokumentów związanych z postępowaniem egzekucyjnym, w posiadaniu których znalazła się Wnioskodawczyni, tj. akt postępowania sądowego, akt egzekucji komorniczej, Krajowego Rejestru Sądowego oraz Rejestru Przedsiębiorców nie wynika z jakim zamiarem dłużnik nabył przedmiotową nieruchomość. Jednakże za istotne należy uznać, iż nabywca działający w dobrej wierze nie ma realnej możliwości ustalić jaki zamiar stał za nabyciem nieruchomości na poprzednim szczeblu obrotu.

Wskazać przy tym należy, iż dla celów podatku od towarów i usług sam zamiar z jakim dłużnik nabył nieruchomość stanowi okoliczność marginalną, nie determinującą bezpośrednio zakresu praw i obowiązków Wnioskodawczyni pozostających w związku z przedstawionym opisem zdarzenia przyszłego.

Z dokumentów związanych z postępowaniem egzekucyjnym, w posiadaniu których znalazła się Wnioskodawczyni nie wynika wprost w jaki sposób dłużnik wykorzystywał przedmiotową nieruchomość. Jednakże z oględzin faktycznych nieruchomości poczynionych przez Wnioskodawczynię wynika, iż nieruchomość ta była wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej. Wniosek taki podyktowany jest m.in. faktem, iż na terenie nieruchomości prowadzona była działalność gospodarcza dłużnika. Jednocześnie należy wskazać, że skoro była prowadzona działalność gospodarcza to dłużnik musiał posiadać tytuł prawny do przedmiotowej nieruchomości, co z kolei wskazuje, iż dłużnik dokonał czynności, które były opodatkowane podatkiem od towarów i usług.”

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania, ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku z dnia 30 czerwca 2016 r.:

1. Czy w związku z przedstawionym opisem zdarzenia przyszłego, na Wnioskodawczyni będzie ciążył jakikolwiek obowiązek w zakresie podatku od towarów i usług z tytułu wydania postanowienia Sądu, które stałoby się prawomocne, o przysądzeniu własności nieruchomości na rzecz Wnioskodawczyni w ramach licytacji komorniczej?
   
2. Czy przedmiotowa transakcja będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?
   
   

Stanowisko Wnioskodawczyni (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku z dnia 30 czerwca 2016 r.):

Ad. 1

W związku z przedstawionym stanem faktycznym na Wnioskodawczyni nie będzie ciążył żaden obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług. Obowiązek podatkowy będzie ciążył na dłużniku, który jest podatnikiem. Jednak w związku z regulacją art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r., Nr 54, poz. 535 ze zm.) komornik sądowy, jako płatnik będzie zobowiązany do obliczenia, pobrania i wpłacenia we właściwym terminie podatku od towarów i usług do właściwego urzędu skarbowego.

W zakresie sprzedaży w toku postępowania egzekucyjnego nieruchomości komornik sądowy jest, na podstawie art. 18 ustawy o VAT, płatnikiem podatku od towarów. Obowiązki płatnika określa art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.) i należą do nich: obliczenie należnego od podatnika podatku, pobrania kwoty tego podatku ze środków podatnika oraz wpłacenia pobranej kwoty podatku właściwemu organowi podatkowemu w terminie określonym przepisami prawa podatkowego.

Przepis art. 18 ustawy o VAT wprowadza szczególną regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie bezpośrednio przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika. Uzasadnione jest to charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych.

W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, ILPP2/4512-1-486/ 15-2/SJ, organ wskazał, że „Komornik sądowy pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika. Uzasadnione jest to charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych. Jeżeli bowiem dłużnik niesolidnie spłaca swoje zobowiązania i w celu wyegzekwowania należności wszczęto przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, to istnieją podstawy do uznania, że nie uiści również podatku należnego w związku z dostawą dokonaną w ramach egzekucji. Nie bez znaczenia jest także fakt, że podatnik, będący dłużnikiem, zazwyczaj nie otrzymuje kwot uzyskanych przez organ egzekucyjny ze sprzedaży towarów w wykonaniu czynności egzekucyjnych. Prawdopodobne jest zatem, że podatnik nie posiada innych środków finansowych umożliwiających uiszczenie należnego podatku. Ustanowienie organu egzekucyjnego płatnikiem zapewnia odprowadzenie należnego podatku przez organ przeprowadzający dostawę w ramach czynności egzekucyjnych”.

Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 pkt 1 w związku z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, dostawa nieruchomości w trybie egzekucji stanowi odpłatną dostawę towarów. Zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Biorąc więc pod uwagę powyższe przepisy, przede wszystkim zaś wynikający z nich status komornika sądowego, jako płatnika podatku od towarów i usług obowiązanego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku oraz wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu od dostawy dokonywanej w trybie egzekucji towarów będących własnością dłużnika - stwierdzić należy, że to komornik powinien rozliczyć VAT należny z tytułu przeniesienia własności nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym, tj. dokonania opodatkowanej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ustawy o VAT.

Warto podkreślić, iż szczególny charakter sprzedaży dokonywanej w powyższym trybie znajduje wyraz także w treści faktury. Zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 20 ustawy o VAT, w omawianym przypadku faktura, poza standardowymi elementami określonymi w art. 106e ust. 1 ustawy o VAT zawiera imię i nazwisko komornika sądowego oraz jego adres.

Podsumowując komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika - dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku jest zobowiązany dłużnik, tzn. dłużnik - właściciel towarów - występuje jako podatnik podatku od towarów i usług, wówczas komornik jest płatnikiem VAT z tytułu dostawy tego towaru. Komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o VAT i do uwzględniania, w trakcie sprzedaży egzekucyjnej towarów, okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Z uwagi na fakt, że w przedmiotowej sprawie dojdzie do przeniesienia prawa do rozporządzania towarem tak jak właściciel, należy uznać, że dojdzie do odpłatnej dostawy towarów, tj. ww. nieruchomości w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług i komornik, jako płatnik zobowiązany będzie odprowadzić z tego tytułu należny podatek VAT.

Ad.2

Zdaniem Wnioskodawczyni sprzedaż nieruchomości będzie podlegała podatkowi od towarów i usług. U dłużnika powstanie obowiązek podatkowy. Jednak zgodnie z art. 18 ustawy o VAT komornik sądowy będzie zobowiązany do obliczenia, pobrania i wpłacenia we właściwym terminie podatku od towarów i usług do właściwego urzędu skarbowego.

W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 4 listopada 2015 r., IBPP1/4512-618/15/AW organ stwierdził, że: „Stwierdzić należy, że każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług. Tym samym wykorzystywanie majątku prywatnego stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży, w tym przypadku nieruchomości jest ustalenie, czy działanie to można uznać za wykorzystywanie majątku w sposób ciągły do celów zarobkowych, czy majątek nabyty został i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej”.

Podobnie wskazał w indywidualnej interpretacji Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 4 maja 2016 r., IPPP1/4512-174/16-4/IGo.

Natomiast w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, ILPP2/4512-1-212/16-3/MW, organ podkreślił, że „Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług następuje wówczas, jeżeli zostaną spełnione przesłanki o charakterze przedmiotowym, tj. wystąpi czynność podlegająca opodatkowaniu na podstawie ww. przepisów art. 5 ustawy i podmiotowym, tj. gdy czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest dokonywana przez osobę będącą podatnikiem w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, działającą w takim charakterze”. W przedmiotowej sprawie oba te warunki zostały spełnione wobec tego podlega to opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podobnie wskazał w interpretacjach indywidualnych: Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 4 sierpnia 2015 r., ILPP1/4512-1-321/15-2/TK oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, IPPP2/4512-466/15-2/RR.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r., poz. 710 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Z art. 2 pkt 6 ww. ustawy wynika, że przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zatem należy stwierdzić, że w sytuacji, gdy przedmiotem dostawy są towary w rozumieniu powołanego wyżej przepisu i gdy czynność ta prowadzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel, mamy do czynienia z dostawą w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ponadto, prawo dopuszcza, aby własność tej samej rzeczy przysługiwała niepodzielnie kilku osobom. Na tym polega współwłasność w świetle art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016, poz. 380, z późn. zm.). Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności. Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swojej istoty szczególną postacią prawną własności.

Jak stanowi art. 196 § 1 ww. Kodeksu, współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. W przypadku współwłasności nieruchomości określonej w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w nieruchomości. Podkreślić należy, że współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli (art. 198 Kodeksu cywilnego). Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.

W ujęciu cywilistycznym istotą umowy sprzedaży jest to, że sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę – art. 535 Kodeksu cywilnego. Artykuł 45 ww. Kodeksu definiuje rzeczy jako przedmioty materialne.

Zatem, w zakresie pojęcia towarów jako budynków, budowli i ich części jak również gruntów, mieści się współwłasność jako prawo do rzeczy wspólnej. Wobec powyższego, towarem jest część budynku lub budowli, a także udział w prawie własności nieruchomości.

W konsekwencji należy stwierdzić, że sprzedaż lokalu mieszkalnego wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Należy podkreślić, że opodatkowanie podatkiem od towarów i usług będzie miało miejsce wówczas, jeżeli spełnione zostaną przesłanki o charakterze przedmiotowym, tj. wystąpi czynność podlegająca opodatkowaniu na podstawie przepisu art. 5 ust. 1 ustawy i podmiotowym, tj. gdy czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zostanie dokonana przez osobę (lub jednostkę organizacyjną) będącą podatnikiem w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Podatnikami, w myśl art. 15 ust. 1 ustawy, są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - według ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Tym samym nie jest działalnością handlową, a zatem i gospodarczą sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Podkreślenia wymaga, że wprawdzie pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy o VAT, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen V. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Z powołanego orzeczenia C-291/92 wynika, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania nieruchomości (lub jej części) wyłącznie do celów osobistych.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że w ramach licytacji komorniczej Wnioskodawczyni planuje nabyć nieruchomość (lokal mieszkalny wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej). Pod adresem przedmiotowej nieruchomości dłużnik prowadził działalność gospodarczą i jak wskazała Wnioskodawczyni rzeczona nieruchomość była wykorzystywana do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Przenosząc zatem obowiązujące przepisy prawa na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że dostawa nieruchomości, o której mowa w niniejszym wniosku, tj. lokalu mieszkalnego wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej stanowić będzie czynność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług według właściwych stawek lub po spełnieniu określonych w przepisach prawa warunków czynność korzystającą ze zwolnienia od podatku.

Tym samym stanowisko Wnioskodawczyni w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2 należy uznać za prawidłowe.

Wątpliwości Wnioskodawczyni dotyczą również kwestii, czy z tytułu wydania postanowienia Sądu o przysądzeniu własności nieruchomości na rzecz Wnioskodawczyni w ramach licytacji komorniczej, na Wnioskodawczyni będzie ciążył jakikolwiek obowiązek w zakresie podatku od towarów i usług.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 18 ustawy o podatku od towarów i usług, organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r., nr 229, poz. 1954, z późn. zm.) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Z treści wskazanego wyżej przepisu wynika zatem, że komornik sądowy jest płatnikiem podatku od dostawy towaru dokonywanej w trybie egzekucji, w przypadku, gdy wykonuje czynności egzekucyjne. Należy zauważyć, że przez czynność egzekucyjną należy rozumieć każde formalne, oparte na przepisach procesowych, działanie uprawnionego organu egzekucyjnego wywołujące skutek prawny dla prowadzonej egzekucji.

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem, płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Na mocy art. 106c ustawy o VAT, faktury dokumentujące dostawę towarów, o której mowa w art. 18, z tytułu której na dłużniku ciąży obowiązek podatkowy, wystawiają w imieniu i na rzecz dłużnika:

1. organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji;
2. komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.
   
   

Zatem fakturę wystawia się, jeżeli na dłużniku spoczywa obowiązek podatkowy związany ze sprzedażą towarów.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika - dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik. Tym samym komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz do uwzględnienia w trakcie sprzedaży licytacyjnej towarów, okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Mając na uwadze przytoczone przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy stwierdzić należy, że skoro dostawa nieruchomości (lokalu mieszkalnego wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej), stanowić będzie czynność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług a dłużnik w stosunku do tej czynności wystąpi w charakterze podatnika, to w konsekwencji wszelkie obowiązki związane z podatkiem od towarów i usług tj.: naliczenie, pobranie i wpłacenie do właściwego urzędu skarbowego podatku VAT od tej transakcji, będą ciążyć na płatniku - komorniku sądowym. Tym samym na Wnioskodawczyni nie będzie ciążył żaden obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług.

Wobec tego stanowisko Wnioskodawczyni w zakresie pytania 1 również należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W związku z tym, że niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie zakresu podatku od towarów i usług, w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać: wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia innego aktu lub czynności, oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy, określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego, w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, dowód, że skarżący wezwał właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa (art. 57 § 1 pkt 1 - 4 ww. ustawy). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydana w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.