2016.08.23 - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB3/4510-616/16-3/AG
z 23 sierpnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 4 pkt 4) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 2 czerwca 2016 r. (data wpływu 3 czerwca 2016 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od zaciągniętych pożyczek – jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie

W dniu 3 czerwca 2016 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od zaciągniętych pożyczek.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny/zdarzenie przyszłe.

L. sp. z o.o. (dalej: Wnioskodawca lub Spółka) jest spółką prawa polskiego – polskim rezydentem podatkowym. Wnioskodawca zamierzał nabyć akcje polskiej spółki akcyjnej będącej jedną z największych w Polsce firm inwestycyjno-deweloperskich działających na rynku nieruchomości (dalej: Deweloper). Niemniej jednak, ze względu na uwarunkowania biznesowe (m.in. związane ze specyfiką nabywania akcji spółek publicznych) nie było możliwe bezpośrednie nabycie akcji przez Wnioskodawcę.

W związku z powyższym, akcje Dewelopera zostały nabyte w sposób pośredni, tj. poprzez nabycie 100% udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: B Sp. z o.o.) oraz objęcie nowo wyemitowanych przez B Sp. z o.o. udziałów, która została właścicielem części akcji Dewelopera (dalej: Transakcja). Od samego początku celem przeprowadzenia Transakcji było nabycie akcji Dewelopera przez Spółkę.

W związku z tym, a także ze względów biznesowych (w celu uproszczenia struktury grupy, obniżenia kosztów administracyjnych i zarządczych związanych z funkcjonowaniem dwóch odrębnych podmiotów prawnych oraz usprawnienia rozliczeń i przepływów środków pieniężnych w ramach grupy) po przeprowadzeniu Transakcji doszło do połączenia Wnioskodawcy z B Sp. z o.o. Połączenie przeprowadzono przez przeniesienie całego majątku B Sp. z o.o. na Wnioskodawcę (po połączeniu B Sp. z o.o. przestała istnieć) na podstawie art. 498 i następne, w szczególności art. 516 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1030 z późn. zm.). Na skutek przeprowadzenia procesu połączenia osiągnięta została struktura docelowa, tj. Spółka stała się bezpośrednim właścicielem akcji Dewelopera.

Jednocześnie na skutek przeprowadzenia Transakcji Wnioskodawca, jako podmiot powiązany posiadający niespełna 66% pakiet akcji Dewelopera, rozpoczął świadczenie usług zarządczych na rzecz Dewelopera, z tytułu których uzyskuje przychody. Zakres tych usług obejmuje w szczególności:

doradztwo strategiczne i monitorowanie prowadzenia działalności gospodarczej w branży nieruchomościowej (w tym wsparcie w przeprowadzaniu komercyjnych projektów nieruchomościowych,. wsparcie w zarządzaniu generującymi przychody projektami komercyjnymi oraz projektami mieszkaniowymi);

doradztwo strategiczne i monitorowanie efektywności Dewelopera oraz innych spółek z grupy (w tym wsparcie w optymalizacji struktury kosztów, wsparcie w negocjacjach z dostawcami, najemcami i organami samorządowymi);

usługi doradztwa strategicznego dotyczące optymalizacji struktury finansowania i bilansu (w tym rekomendacje odnoście finansowania i refinansowania, wsparcie w negocjowaniu warunków finansowania doradztwo dotyczące zarządzania gotówką i płynnością finansową, doradztwo w zakresie walut stosowanych w zabezpieczeniach finansowych oraz doradztwo dotyczące ryzyka walutowego Dewelopera i innych spółek z grupy oraz ich portfolio);

doradztwo strategiczne dotyczące identyfikowania i rozwoju inwestycji Dewelopera (wsparcie w negocjowaniu potencjalnych warunków nabycia, wsparcie w przeprowadzaniu potencjalnych transakcji, wsparcie w negocjacjach z pożyczkodawcami oraz partnerami, np. najemcami, organami samorządowymi);

doradztwo strategiczne dotyczące dezinwestycji (w tym wsparcie w negocjacjach warunków sprzedaży, wsparcie w przeprowadzeniu potencjalnych transakcji, wsparcie w negocjowaniu z pożyczkodawcami i partnerami);

wyszukiwanie i proponowanie kandydatów do sprawowania funkcji w radzie nadzorczej Dewelopera.

Dochód uzyskany z tytułu świadczenia wyżej wskazanych usług podlega u Wnioskodawcy opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych (dalej: CIT).

Celem przeprowadzenia Transakcji, Wnioskodawca udzielił finansowania B Sp. z o.o., m.in. poprzez objęcie obligacji wyemitowanych przez B Sp. z o.o. Z dokumentów dotyczących objęcia przez Wnioskodawcę wyemitowanych przez B Sp. z o.o. obligacji wynikał obowiązek zapłaty na rzecz Wnioskodawcy wynagrodzenia w postaci odsetek. Udzielenie finansowania B Sp. z o.o. miało na celu pokrycie ceny z tytułu nabycia akcji Dewelopera przez B Sp. z o.o.

Środki pieniężne zostały przekazane przez Wnioskodawcę wprost do zbywcy akcji Dewelopera (który sprzedał akcje Dewelopera na rzecz B Sp. z o.o.) z wykorzystaniem instytucji przekazu.

Środki finansowe wykorzystane w sposób opisany powyżej przez Wnioskodawcę pochodzą z trzech źródeł:

dokapitalizowania przez udziałowca,

pożyczki udzielonej przez udziałowca (dalej: Pożyczka Udziałowca),

oraz pożyczki udzielonej przez niezależną instytucję finansującą (dalej: Pożyczka Bankowa).

Dwa ostatnie strumienie finansowania mają charakter dłużny i będą skutkować obowiązkiem zapłaty przez Spółkę odsetek.

W okresie do całkowitej spłaty przez Wnioskodawcę otrzymanego finansowania będą naliczane odsetki uzgodnione w poszczególnych umowach pożyczek.

Odsetki od Pożyczki Udziałowca zgodnie z umową powinny zostać spłacone na koniec okresu finansowania (aczkolwiek możliwa jest również spłata odsetek i kwoty głównej pożyczki przed końcem okresu finansowania). Natomiast odsetki od Pożyczki Bankowej będą płatne w okresach półrocznych zgodnie z ustalonym z pożyczkodawcą harmonogramem.

W wyniku połączenia nie zmieniły się warunki umów pożyczek otrzymanych przez Wnioskodawcę (Pożyczki Udziałowca i Pożyczki Bankowej). W szczególności nie doszło do zmiany podmiotów tego stosunku prawnego.

W konsekwencji, po połączeniu Wnioskodawca jest w dalszym ciągu zobowiązany do uregulowania kwoty nominalnej pożyczek oraz odsetek.

Wnioskodawca podkreśla, że przedmiotem niniejszego zapytania jest sama możliwość traktowania odsetek od pożyczki jako kosztów uzyskania przychodów w momencie ich zapłaty, kapitalizacji lub uregulowania w innej formie (np. poprzez potrącenie), a nie stosowanie opisanych w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT ograniczeń w zaliczaniu odsetek w ciężar kosztów podatkowych (przepisy dotyczące tzw. „niedostatecznej kapitalizacji”).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy odsetki od zaciągniętych przez Wnioskodawcę pożyczek na sfinansowanie objęcia obligacji, wyemitowanych przez B Sp. z o.o. (Pożyczki Udziałowca i Pożyczki Bankowej) mogą być zaliczane przez Wnioskodawcę do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich zapłaty, kapitalizacji lub uregulowania w innej formie (np. poprzez potrącenie)?

Zdaniem Wnioskodawcy.

Zdaniem Wnioskodawcy odsetki od pożyczek zaciągniętych na sfinansowanie objęcia obligacji, wyemitowanych przez B Sp. z o.o. (Pożyczki Udziałowca i Pożyczki Bankowej) mogą być zaliczane przez Wnioskodawcę do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich zapłaty, kapitalizacji lub uregulowania w innej formie (np. poprzez potrącenie).

Związek odsetek z nabyciem akcji Dewelopera

Zgodnie z opisem stanu faktycznego zawartego we wniosku, podstawowym celem Spółki było nabycie akcji Dewelopera. Z uwagi na uwarunkowania biznesowe, związane m.in. z ograniczeniami dotyczącymi nabywania akcji spółek publicznych, Spółka nie mogła nabyć akcji Dewelopera w sposób bezpośredni. W związku z tym akcje zostały nabyte w sposób pośredni poprzez sfinansowanie zakupu akcji przez B Sp. z o.o. oraz objęcie nowo wydanych przez B Sp. z o.o. udziałów. W wyniku dalszych działań reorganizacyjnych (tj. połączenia Wnioskodawcy z B Sp. z o.o.) dokonanych po nabyciu akcji Dewelopera przez B Sp. z o.o. Wnioskodawca stał się bezpośrednim właścicielem akcji Dewelopera.

Z uwagi na to, że ostatecznym beneficjentem Transakcji miała być Spółka,zakup akcji został przez nią sfinansowany (ze środków pochodzących z wcześniej uzyskanych pożyczek), m.in. w drodze objęcia przez Wnioskodawcę obligacji wyemitowanych przez B Sp. z o.o.

Co istotne, środki pieniężne zostały przekazane przez Wnioskodawcę wprost do zbywcy akcji Dewelopera (który sprzedał akcje Dewelopera na rzecz B Sp. z o.o.) z wykorzystaniem instytucji przekazu. Powyższe potwierdza, że w rzeczywistości akcje zostały nabyte na rzecz Spółki.

Także dalsze działania podjęte przez Wnioskodawcę potwierdzają, iż Spółka od samego początku chciała stać się właścicielem akcji Dewelopera i tylko ze względu na ograniczenia związane z nabywaniem akcji spółek publicznych zdecydowała się na ich zakup za pośrednictwem B Sp. z o.o. Dokonane po przeprowadzeniu Transakcji połączenie Wnioskodawcy z B Sp.zo.o.,w wyniku którego B Sp. z o.o. utraciła byt prawny, a Wnioskodawca wstąpił w przysługujące jej prawa i obowiązki, w tym również prawa i obowiązki wynikające z własności udziałów Dewelopera, doprowadziły do stanu pierwotnie zamierzonego przez Spółkę, tj. Spółka stała się bezpośrednim właścicielem akcji Dewelopera.

Dla oceny dopuszczalności zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od zaciągniętych przez Wnioskodawcę pożyczek decydujące znaczenie ma ostateczny rezultat opisanych we wniosku zdarzeń. Zakup akcji Dewelopera za pośrednictwem B. Sp. z o.o. wraz z przeprowadzonym połączeniem wywołały ten sam skutek, jaki miałoby bezpośrednie nabycie akcji Dewelopera przez Spółkę.

W przypadku nabycia akcji Dewelopera za pośrednictwem B. Sp. z o.o. konieczne było podjęcie kilku działań, które nie byłyby konieczne, gdyby Spółka bezpośrednio nabyła akcje Dewelopera tj.:

udzielenie finansowania przez Wnioskodawcę na rzecz B Sp. z o.o. poprzez objęcie wyemitowanych przez B Sp. z o.o. obligacji;

nabycie akcji Dewelopera przez B. Sp. z o.o.;

nabycie udziałów B Sp. z o.o. przez Spółkę;

połączenie Spółki z B. Sp. z o.o., na skutek którego, wystąpiła konfuzja (połączenie w jednej osobie wierzyciela i dłużnika z tytułu emisji obligacji) oraz przejście własności akcji Dewelopera na Wnioskodawcę.

Opisane działania w efekcie doprowadziły do tego samego rezultatu jaki miałoby bezpośrednie nabycie akcji Dewelopera przez Spółkę. Spółka stała się właścicielem akcji Dewelopera i pozostało po jej stronie zobowiązanie do spłaty odsetek od zaciągniętych przez nią na ten cel pożyczek. Identycznie wyglądałaby jej sytuacja, gdyby nabycie akcji Dewelopera odbyło się bezpośrednio przez nią samą.

Dlatego też, sytuacja podatkowa Spółki co do dopuszczalności zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od zaciągniętych przez nią pożyczek na sfinansowanie nabycia akcji Dewelopera, powinna zostać oceniona w taki sam sposób jak sytuacja podatników dokonujących bezpośredniego nabycia akcji lub udziałów spółek (sfinansowanego w formie pożyczki). W związku z tym kosztów odsetek, które Spółka będzie ponosiła w przyszłości nie należy łączyć z samym objęciem wyemitowanych przez B Sp. z o.o. obligacji, ale z nabyciem akcji Dewelopera, gdyż do tego celu zaciągnięte przez Spółkę pożyczki zostały faktycznie wykorzystane.

W efekcie przeprowadzonych działań Spółka nabyła prawo do uzyskiwania przychodów z zysków kapitałowych związanych własnością akcji Dewelopera. Innymi słowy, każde 100 jednostek pieniężnych przeznaczonych na objęcie obligacji B. z o.o. (w procesie pośredniego nabycia akcji Dewelopera) przekłada się w stosunku 1:1 na własność akcji Dewelopera. Jednocześnie ewentualne zbycie akcji Dewelopera może również spowodować powstanie przychodu po jej stronie.

Pozyskane przez Spółkę finansowanie zostało przeznaczone na zakup akcji Dewelopera i to, że w pierwszej kolejności środki z uzyskanych przez Spółkę pożyczek zostały wykorzystane na objęcie obligacji wyemitowanych przez B Sp. z o.o. wynika wyłącznie z pośredniego nabycia akcji Dewelopera. Dlatego też odsetki od pożyczek zaciągniętych przez Spółkę należy, w ocenie Wnioskodawcy, wiązać z zakupem akcji Dewelopera, a nie z uzyskiwaniem potencjalnego przychodu z tytułu odsetek od obligacji.

Niezależnie od tego w jakiej formie Spółka udostępniłaby środki finansowe niezbędne B Sp. z o.o. na zakup akcji Dewelopera, (tj. czy byłoby to objęcie obligacji B Sp. z o.o., udzielenie pożyczki, wpłata na kapitał zapasowy w momencie obejmowania udziałów B Sp. z o.o.) skutki podatkowe spłaty odsetek od zaciągniętego przez Wnioskodawcę finansowania powinny być oceniane identycznie.

Dopuszczalność zaliczenia do kosztów podatkowych odsetek od pożyczki zaciągniętej na zakup udziałów / akcji innej spółki na gruncie przepisów ustawy o CIT nigdy nie budziła wątpliwości zarówno w praktyce organów podatkowych, jak i sądów administracyjnych.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, definiującym koszty podatkowe, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych enumeratywnie w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

W ocenie Spółki, wydatki poniesione w celu sfinansowania nabycia udziałów lub akcji (rozumiane jako koszt kredytu lub pożyczki w postaci odsetek) mieszczą się w ogólnej definicji kosztów uzyskania przychodów określonej w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w ugruntowanej i jednolitej linii interpretacyjnej organów podatkowych, zgodnie z którą odsetki od pożyczki lub kredytu udzielonego na zakup akcji, stanowią koszt uzyskania przychodów (w momencie ich zapłaty, kapitalizacji lub uregulowania w innej formie).

Jak wynika z art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT, do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się naliczonych, lecz niezapłaconych odsetek od zobowiązań.

Jednocześnie stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, wydatków poniesionych na objęcie lub nabycie m.in. udziałów albo akcji w spółce oraz papierów wartościowych. Wydatki takie stają się jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów / akcji oraz papierów wartościowych.

Przepisy ustawy o CIT nie definiują wprost co należy rozumieć pod pojęciem wydatków na nabycie lub objęcie udziałów / akcji / papierów wartościowych.

W ocenie Spółki należy uznać, iż przepis art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT obejmuje swoim zakresem wyłącznie wydatki pozostające w bezpośrednim związku z nabyciem udziałów lub akcji lub innych papierów wartościowych, a więc tego rodzaju wydatki, bez których poniesienia nie byłoby możliwe nabycie lub objęcie udziałów lub akcji w spółce / papierów wartościowych.

Za takim rozumieniem art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT przemawia wykładnia literalna tego przepisu i posłużenie się przez ustawodawcę sformułowaniem „wydatki na objęcie lub nabycie" udziałów lub akcji oraz papierów wartościowych, a nie przykładowo „wydatki poniesione w celu objęcia lub nabycia" udziałów / akcji / papierów wartościowych. Brzmienie powyższego przepisu jednoznacznie wskazuje, że aby wykluczyć wydatek z kosztów uzyskania przychodów, pomiędzy danym wydatkiem a nabyciem udziałów, akcji lub innych papierów wartościowych musi istnieć bezpośredni związek.

Jednocześnie, Spółka zwraca uwagę, że Naczelny Sąd Administracyjny już w wyroku z dnia 7 kwietnia 2006 r. (sygn. II FSK 508/05) wskazał, że „w wypadku zaciągnięcia przez podatnika kredytu bądź pożyczki na wydatki związane z objęciem iub nabyciem udziałów, wkładów; akcji i innych papierów wartościowych, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, odsetki od kredytu bądź pożyczki oraz inne opłaty z tym związane nie są wydatkami na objęcie łub nabycie w rozumieniu powołanego przepisu i stanowią koszty uzyskania przychodów wdacie ich poniesienia.

Podobne stanowisko do tego wyrażonego przez NSA jest jednolicie prezentowane w innych orzeczeniach sądów administracyjnych. Sądy administracyjne wielokrotnie podkreślały, że odsetki od pożyczek / kredytów zaciągniętych na sfinansowanie zakupu udziałów / akcji nie są bezpośrednio związane z ich nabyciem, a w konsekwencji mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Przykładowo:

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 10 listopada 2009 r. (sygn. III SA/Wa 870/09) argumentował: „należy zatem stwierdzić, że przez wydatki, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.p. należy rozumieć wydatki podatnika bezpośrednio związane z nabyciem akcji, a więc w szczególności ich cenę, opłaty notarialne, prowizje biura maklerskiego. Do wydatków tych nie mogą być zaliczone odsetki od kredytu zaciągniętego przez podatnika na nabycie akcji, gdyż nie pozostają one w bezpośrednim związku z ich nabyciem. ”

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 7 kwietnia 2006 r. (sygn. II FSK 508/05) wskazał, że „w wypadku zaciągnięcia przez podatnika kredytu bądź pożyczki na wydatki związane z objęciem lub nabyciem udziałów, wkładów, akcji i innych papierów wartościowych, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, odsetki od kredytu bądź pożyczki oraz inne opłaty z tym związane nie są wydatkami na objęcie lub nabycie w rozumieniu powołanego przepisu i stanowią koszty uzyskania przychodów wdacie ich poniesienia".

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 stycznia 2006 r., (sygn. II FSK 229/05) orzekł, że „Przez wydatki na nabycie akcji, o których mowa w jej art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /Dz.U. 2000 nr 54 poz. 654 ze zm./ należy rozumieć wydatki dokonane przez podatnika, bezpośrednio związane z nabyciem akcji. Są nimi w szczególności cena nabycia, opłaty notarialne, prowizje biura maklerskiego. Przy takim rozumieniu pojęcia wydatków, nie można do nich zaliczyć odsetek od kredytów zaciągniętych przez podatników na nabycie akcji, ponieważ wydatki z tego tytułu nie pozostają w bezpośrednim związku z ich nabyciem."

Również organy podatkowe w analogicznych stanach faktycznych prezentowały stanowisko zbieżne z poglądem Spółki. Organy przyjmowały, że odsetki od pożyczek / kredytów zaciągniętych na sfinansowanie objęcia akcji / udziałów są pośrednio związane z tym objęciem, a w konsekwencji mogą zostać zaliczone w koszty podatkowe. Taki pogląd przedstawił m.in.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 19 grudnia 2014 r., znak IBPBI/2/423-1206/14/AP,

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 25 kwietnia 2012 r., znak IPPB3/423-58/12-2/DP,

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 20 marca 2012 r., znak IPPB3/423-1092/11-2/MC.

Mając na względzie powyższe, odsetki od Pożyczki Udziałowca oraz Pożyczki Bankowej, zaciągniętych na sfinansowanie nabycia akcji Dewelopera powinny zostać uznane za koszty pośrednie takiej transakcji. W konsekwencji, z chwilą ich poniesienia powinny zostać ujęte jako koszty uzyskania przychodów. Momentem zaliczenia odsetek do kosztów uzyskania przychodów jest chwila ich zapłaty, kapitalizacji lub uregulowania w inny sposób przez Spółkę.

Przychód z tytułu świadczenia usług na rzecz Dewelopera

Po nabyciu akcji Dewelopera, Spółka jako podmiot powiązany posiadający większościowy pakiet akcji Dewelopera rozpoczęła świadczenie na jego rzecz usług wskazanych we wniosku. Nabycie akcji Dewelopera przyczyniło się w głównej mierze do uzyskania możliwości świadczenia tego rodzaju usług, z tytułu których Spółka uzyskuje przychody podlegające opodatkowaniu CIT. Świadczenie usług doradczo-zarządczych w ramach spółek funkcjonujących w jednej grupy jest powszechną praktyką biznesową i zapewnia możliwość wykorzystania pozycji grupy na rynku. Dzięki wsparciu Dewelopera ze strony Spółki w zakresie negocjowania warunków transakcji z partnerami oraz pożyczkodawcami uzyskuje on możliwość wynegocjowania korzystniejszych warunków zawieranych umów. Dlatego też, ich świadczenie przez Spółkę jest uzasadnione biznesowe i ekonomicznie.

W związku z tym nabycie akcji Dewelopera w znacznym stopniu wpłynęło na podjęcie bezpośredniej współpracy w zakresie świadczenia usług pomiędzy Spółką a Deweloperem. Świadczenie tych usług stwarza możliwość uzyskania dodatkowego przychodu po stronie Spółki.

W konsekwencji, istnieje pośredni związek kosztów w postaci odsetek od pozyskanego finansowania objętych niniejszym wnioskiem o interpretację z osiąganymi przez Spółkę przychodami z tytułu świadczonych przez nią usług na rzecz Dewelopera.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 851, z późn. zm.; dalej: updop) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (…).

Konstrukcja przepisu dotyczącego kosztów uzyskania przychodów daje podatnikowi możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów (nie wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), pod warunkiem, że wykaże ich bezpośredni bądź pośredni związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Tak więc, kosztami uzyskania przychodów są wszelkie, racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1 ww. ustawy.

Zatem, aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodów, między tym kosztem a przychodem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy. Chodzi tu o związek tego typu, że poniesienie kosztu ma wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu. Przez koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami należy rozumieć te koszty, których poniesienie wpływa bezpośrednio na uzyskanie przychodu z danego źródła. Są to więc wszelkie koszty, których poniesienie jest niezbędne, aby określone źródło przychodów przyniosło konkretne przychody. Aby uznać dany wydatek za koszt uzyskania przychodów nie jest konieczne w każdym przypadku wykazanie między nim a przychodem bezpośredniego związku. Należy zaznaczyć, że kosztami uzyskania przychodów są wszystkie wydatki poniesione w celu uzyskania przychodów, w tym również w celu zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów, tak aby to źródło przynosiło przychody także w przyszłości. Wobec powyższego, kosztami będą również koszty pośrednie związane z uzyskiwanymi przychodami, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów), nawet wówczas gdyby z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty.

Kosztem uzyskania przychodów będzie zatem taki koszt, który spełnia łącznie następujące warunki:

został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika, jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,

został właściwie udokumentowany,

nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Należy przy tym zauważyć, że definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach, należy zaś zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Można więc przyjąć, że koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów to takie koszty, które są poniesione w trakcie dążenia do uzyskania przychodów. Określony cel musi być widoczny w momencie ponoszenia kosztu. Ponadto poniesione koszty winny omawiany cel realizować lub co najmniej zakładać jego realność. Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronienie istniejącego źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób.

Zauważyć należy, iż w ramach prowadzonej działalności gospodarczej podatnicy często korzystają z zewnętrznych źródeł finansowania, w szczególności w postaci pożyczek i kredytów.

W związku z powyższymi uwagami, jeżeli świadczenie główne (kredyt bankowy/pożyczka) zostało poniesione w celu uzyskania przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu, to należy uznać, że świadczenie uboczne tj. np. odsetki od kredytu/pożyczki, zostało także poniesione w tym właśnie celu. Przy tym, spłata pożyczki (kredytu) nie stanowi dla podatnika kosztu uzyskania przychodu; kosztem są skapitalizowane oraz naliczone i zapłacone odsetki – art. 16 ust. 1 pkt 10 i 11 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Z art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a) ww. ustawy wynika, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów). Natomiast art. 16 ust. 1 pkt 11 ww. ustawy określa, że do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się naliczonych, lecz niezapłaconych odsetek od pożyczek (kredytów). Kapitalizacja odsetek polega na przekształceniu zobowiązania z tytułu spłaty odsetek w zobowiązanie z tytułu spłaty części kapitałowej pożyczki czy też kredytu, czyli zobowiązanie z tytułu odsetek dopisane zostaje do zobowiązania głównego. Po dokonaniu kapitalizacji oprocentowanie liczone jest od nowej, wyższej podstawy, na którą składa się pożyczony kapitał i doliczone do tego kapitału odsetki. W ten sposób, pomimo braku przepływu naliczonych odsetek na rachunek pożyczkodawcy, w dniu kapitalizacji następuje postawienie tych odsetek do jego dyspozycji. Z powołanych regulacji wynika zatem, że co do zasady kosztami podatkowymi mogą być odsetki naliczone i zapłacone (w tym skapitalizowane).

Jak wynika z opisu sprawy Wnioskodawca zamierzał nabyć akcje polskiej spółki akcyjnej (Deweloper), jednakże ze względu na uwarunkowania biznesowe nie było możliwe bezpośrednie nabycie akcji Dewelopera. W związku z tym Wnioskodawca nabył 100% udziałów w B Sp. zo.o.) oraz objął udziały nowo wyemitowane przez tę spółkę, ta zaś zakupiła akcje Dewelopera. Jednocześnie, Wnioskodawca udzielił finansowania B Sp. z o.o. poprzez m.in. objęcie oprocentowanych obligacji przez nią wyemitowanych, tak aby mogła ona zapłacić cenę z tytułu nabycia akcji Dewelopera. Z kolei w celu udzielenia B Sp. z o.o. powyższego finansowania Wnioskodawca sam zaciągnął pożyczkę od udziałowca (dalej: Pożyczka Udziałowca) oraz pożyczkę od niezależnej instytucji finansowej (dalej: Pożyczka Bankowa), a także otrzymał dokapitalizowanie od udziałowca.

Wątpliwości Wnioskodawcy budzi kwestia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów w momencie zapłaty, kapitalizacji, lub uregulowania w innej formie (np. poprzez potrącenie), odsetek od zaciągniętych przez Wnioskodawcę pożyczek (Pożyczki Udziałowca i Pożyczki Bankowej) na sfinansowanie objęcia obligacji wyemitowanych przez B Sp. z o.o.

Organ pragnie zauważyć, że obligacje zaliczają się do papierów wartościowych o charakterze dłużnym. Główną funkcją wprowadzania do obrotu papierów dłużnych jest natomiast pozyskanie kapitału przez emitenta i odpowiednie ulokowanie nadwyżek finansowych przez nabywającego. Innymi słowy, emisja dłużnych papierów wartościowych stanowi jedną z metod pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania działalności emitenta.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 stycznia 2015 roku o obligacjach (Dz. U. z 2015 r., poz. 238 ze zm.), obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji, zwanego dalej "obligatariuszem", i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia.

W wyniku emisji obligacji emitent uzyskuje, często długoterminowe, źródło finansowania swojej działalności, nabywca zaś lokuje środki pieniężne w celu uzyskania korzyści o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym. Istota tych papierów polega bowiem na tym, że emitent poprzez sprzedaż uzyskuje od nabywców określoną kwotę pieniężną (pewnego rodzaju pożyczkę), którą jest zobowiązany zwrócić w terminie oznaczonym na danym papierze wartościowym (w sposób i w terminach określonych w warunkach emisji) oraz zapłacić nabywcy papieru wartościowego, określoną kwotę dyskonta lub procent za korzystanie z pieniędzy.

Mówiąc o obligacji jako narzędziu uzyskiwania pożyczki, mamy na myśli szerokie, ekonomiczne, a nie techniczno-prawne znaczenie słowa pożyczka. Chodzi zatem o to, że obligacja pozwala uzyskać środki pieniężne, które będą w przyszłości podlegały zwrotowi lub też pozwala uzyskać świadczenie niepieniężne od kontrahenta bez konieczności natychmiastowej zapłaty, ale za zapłatą w późniejszym terminie.

Obligacja jest więc nierozerwalnie związana z długiem. Obecnie rozumiemy ją jako papier wartościowy, który poświadcza istnienie długu. Mówiąc inaczej, to papier potwierdzający, że jego nabywca udzielił emitentowi pożyczki na określonych warunkach, a ten ostatni zobowiązuje się do ich spełnienia w określonym czasie. Obligacje umożliwiają emitentowi zaciągnięcie pożyczek u wielu rozproszonych „pożyczkodawców”, przy czym od momentu emisji obligacji do czasu ich wykupu mogą one wielokrotnie zmienić swojego właściciela. Wierzycielem emitenta staje się każdy kolejny posiadacz (nabywca) obligacji.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że obligacje mieszczą się w zakresie pojęcia „pożyczki”. Pogląd ten znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie. W wyroku WSA w Warszawie z dnia 18 stycznia 2013 r. (sygn. akt III SA/Wa 1564/12 ) pada następujące stwierdzenie: „Zdaniem Sądu, obligacje mieszczą się w zakresie szeroko rozumianego pojęcia "pożyczka".” Pogląd ten potwierdzony został przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 27 maja 2015 r., sygn. II FSK 1143/13.

Odnosząc powyższe ustalenia do przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, że zaciągnięcie przez Wnioskodawcę pożyczek (Pożyczki Udziałowca i Pożyczki Bankowej) miało na celu udzielenie pożyczki (poprzez objęcie obligacji) spółce B sp. z o.o., aby ta mogła zapłacić cenę za nabycie akcji Dewelopera.

W konsekwencji, tylko w zakresie w jakim z tytułu samej transakcji objęcia obligacji wyemitowanych przez B Sp. z o.o., Wnioskodawca wykazałby przychód podatkowy w wysokości należności przysługujących mu z tytułu zawarcia takiej transakcji (z tytułu należnego mu od B Sp. z o.o. wynagrodzenia w postaci odsetek), możliwe byłoby rozpoznanie kosztów podatkowych związanych z tym przychodem.

Należy jednak zauważyć, iż po dokonanym połączeniu Wnioskodawcy ze Spółką B Sp. z o.o., przychód taki nie powstanie, gdyż w wyniku połączenia nastąpiło przeniesienie całego majątku Spółki B Sp. z o.o. na Wnioskodawcę, a w efekcie spółka przejmująca stała się jednoczenie wierzycielem i dłużnikiem z tego samego tytułu prawnego. Skutkiem powyższego nastąpiło wygaśnięcie zobowiązania z tytułu pożyczki (emisji obligacji) w wyniku połączenia w jednej osobie dłużnika (emitenta) oraz wierzyciela (obligatariusza). Tak więc zapłacie/kapitalizacji (także poprzez potrącenie) odsetek od Pożyczki Udziałowca i Pożyczki Bankowej nie będzie towarzyszyć żadne przysporzenie po stronie przychodów, co oznacza, że odsetki te nie spełnią wymogu związku z przychodem zakreślonego w art. 15 ust.1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W ocenie organu nie można zaakceptować stanowiska Wnioskodawcy jakoby zaciągnięte przez niego pożyczki (Pożyczka Udziałowca i Pożyczka Bankowa) służyły nabyciu przez niego akcji Dewelopera. Jak wynika z treści wniosku, Wnioskodawca nie nabył akcji Dewelopera, akcje te nabyła B sp. z o.o., która skorzystała w tym zakresie z finansowania udzielonego jej przez Wnioskodawcę.

Bez znaczenia przy tym pozostaje okoliczność, iż środki pieniężne z tytułu objęcia przez niego obligacji wyemitowanych przez B Sp. z o.o. zostały przekazane przez Wnioskodawcę wprost do zbywcy akcji Dewelopera (sprzedającego je na rzecz B Sp. z o.o. z wykorzystaniem instytucji przekazu). Zgodnie z art. 921 ze zn. 1 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 380 ze zm.), kto przekazuje drugiemu (odbiorcy przekazu) świadczenie osoby trzeciej (przekazanego), upoważnia tym samym odbiorcę przekazu do przyjęcia, a przekazanego do spełnienia świadczenia na rachunek przekazującego. Funkcja przekazu polega na uproszczeniu rozliczeń trójstronnych w taki sposób, iż spełnienie jednego świadczenia powoduje wygaśnięcie dwóch stosunków prawnych. Polega ona więc zasadniczo na ułatwieniu spełniania świadczeń wynikających ze stosunków zobowiązaniowych i uproszczeniu obrotu (P. Machnikowski (w;) E. Gniewek, Komentarz, 2008, s. 1439; W. Czachórski, Zobowiązania, 2009, s. 575; K. Zawada (w;) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. 1, 2009, s. 895; Z. Radwański, J. Panowicz-Lipska, Zobowiązania, 2010, s. 342). Tym samym wykorzystanie instytucji przekazu w przedmiotowej sprawie nie wpływa na zmianę stron stosunku cywilno-prawnego, powodując, jak uważa Wnioskodawca, że to on nabył akcje Dewelopera.

Za takie nabycie nie może również być uznane objęcie udziałów w spółce, która z kolei nabyła te akcje (jak nazywa to Wnioskodawca: nabycie pośrednie), a także późniejsze połączenie Wnioskodawcy ze spółką B sp. z o.o. i przeniesienie na Wnioskodawcę całego jej majątku (w tym akcji Dewelopera). Te dwie sytuacje rodzą zupełnie odmienne skutki na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Pomimo, że w wymiarze gospodarczo – ekonomicznym miałyby one – końcowo – podobny skutek, tj. wejście przez Wnioskodawcę w posiadanie akcji Dewelopera, nie można, jak uważa Wnioskodawca, podobnych efektów różnego rodzaju rozwiązań przyjętych przez podatnika utożsamiać i zrównywać ich skutki podatkowe. Tym bardziej, że skutek ten można uznać jako podobny jedynie przy ocenie końcowego efektu wyboru jednej z tych sytuacji, czyli per saldo. Natomiast w celu określenia skutków podatkowych należy rozpatrywać te sytuacje z punktu widzenia konsekwencji występujących dla podatnika z tytułu każdego z zaistniałych w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym poszczególnych zdarzeń gospodarczych (z którymi to ustawa podatkowa wiąże określone skutki podatkowe). Związek przyczynowo-skutkowy, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w analizowanej sprawie zachodzi zaś, jak już wykazano, pomiędzy wydatkami na zapłatę odsetek od zaciągniętych przez Wnioskodawcę pożyczek a objęciem udziałów B sp. z o.o. i udzieleniem B sp. z o.o. pożyczki (poprzez objęcie wyemitowanych obligacji) na zakup przez nią akcji Dewelopera, a nie nabyciem tych akcji przez Wnioskodawcę.

W konsekwencji, mimo że organ podatkowy zgadza się co do zasady z przedstawioną przez Wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, analizą treści art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w zakresie pojęcia ”wydatków na nabycie udziałów/akcji” w kontekście odsetek od pożyczek/kredytów przeznaczonych na finansowanie nabycia udziałów/akcji oraz z tezami powołanego w tym zakresie orzecznictwa sądów administracyjnych (a także interpretacji indywidualnych), wnioski z tej analizy nie znajdują zastosowania w przedmiotowej sprawie, ponieważ nie mamy w niej do czynienia (tak jak w powołanych sprawach) z wydatkami w postaci odsetek od pożyczek na nabycie udziałów/akcji (w szczególności, jak wykazano wyżej, na nabycie akcji Dewelopera). Oznacza to, że argumentację Wnioskodawcy we wskazanym zakresie należy uznać za chybioną.

Nie można również przyznać racji Wnioskodawcy, który upatruje związku wydatków z tytułu zapłaty odsetek od zaciągniętych pożyczek z przychodami z tytułu świadczenia usług zarządczych, opisanych szczegółowo we wniosku, na rzecz Dewelopera. Spółka nie będzie spłacać odsetek od pożyczki zaciągniętych na prowadzenie tego rodzaju działalności tylko odsetki od pożyczki przeznaczonej na udzielenie finansowania B Sp. z o.o. Wnioskodawca nie wyjaśnił też z jakich powodów nie mógłby świadczyć tych usług na rzecz Dewelopera w przypadku nie przeprowadzenia Transakcji a, co do zasady, nie trzeba być wspólnikiem wspólnika podmiotu, dla którego takie usługi się świadczy. Co więcej, analizowane odsetki nie mogą stanowić kosztów związanych ze świadczeniem usług na rzecz Dewelopera, ponieważ wykonując te usługi Spółka ponosi koszty faktycznie z tą działalnością związane. Koszty świadczenia przez Spółkę usług na rzecz innego podmiotu w ramach jej działalności nie są kosztami związanymi z nabyciem akcji Dewelopera.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego – stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin