Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP1/4512-435/16-4/MP
z 19 lipca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 oraz art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku wspólnym z dnia 31 maja 2016 r. (data wpływu 3 czerwca 2016 r.), uzupełnionym w dniu 1 czerwca 2016 r. (data wpływu 6 czerwca 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

• opodatkowania dostawy udziału w Nieruchomości Połączonej dokonanej przez Miasto w wyniku Umowy Zniesienia Współwłasności oraz
• prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia udziałów Miasta w Nieruchomości Połączonej i Zaliczki 2 wniesionej na poczet przyszłych rozliczeń z tyt. Umowy Zniesienia Współwłasności - jest prawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 3 czerwca 2016 r. wpłynął ww. wniosek wspólny o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania dostawy udziału w Nieruchomości Połączonej dokonanej przez Miasto w wyniku Umowy Zniesienia Współwłasności oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia udziałów Miasta w Nieruchomości Połączonej i Zaliczki 2 wniesionej na poczet przyszłych rozliczeń z tyt. Umowy Zniesienia Współwłasności.

Wniosek uzupełniono pismem z dnia 1 czerwca 2016 r. (data wpływu 6 czerwca 2016 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe :

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (zainteresowany będący stroną postępowania, dalej: „Wnioskodawca" lub „T.”) prowadzi działalność gospodarczą na polskim rynku nieruchomości. Dnia 3 listopada 2005 Centrum...sp. z o.o. (zwane dalej „C.”) zawarło z Gminą (zainteresowany niebędący stroną postępowania, dalej „Miasto") przedwstępną umowę zamiany („Przedwstępna Umowa 2005”) dotyczącą przeniesienia własności nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy (Wydział Ksiąg Wieczystych) prowadzi księgę wieczystą, stanowiącej działkę ewidencyjną 3311/15 o powierzchni 3.086 m² (zwanej dalej „Nieruchomością 1") na rzecz C. w zamian za przeniesienie na Miasto własności dziewięciu lokali użytkowych usytuowanych na parterze i pierwszym piętrze budynku centrum handlowego, przy czym łączna powierzchnia lokali użytkowych wynosi czterysta siedemdziesiąt metrów kwadratowych (dalej „Lokale”).

Dnia 16 lutego 2006 roku T zawarła z C. umowę zobowiązującą C. do wybudowania centrum handlowego w O obejmującego budynek centrum handlowego wraz z całą niezbędną infrastrukturą towarzyszącą, urządzeniami i obiektami w tym parkingiem (zwanego dalej „Centrum Handlowym”) oraz przedwstępną umowę sprzedaży nieruchomości („Przedwstępna Umowa 2006”), na mocy której C. było zobowiązane do wybudowania Centrum Handlowego oraz - po dokonaniu zamiany z Miastem - do przeniesienia na rzecz T prawa własności Centrum Handlowego wraz prawem własności do gruntu, na którym zostanie wybudowane - tj.:

1. Nieruchomości 1 nabytej od Miasta i
2. nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy (Wydział Ksiąg Wieczystych) prowadzi księgę wieczystą, składającej się z trzech działek o numerach ewidencyjnych 3311/18, 3311/20 oraz 3311/21 o łącznej powierzchni 908 m² (zwanej dalej „Nieruchomością 2”) należącej wówczas do C.,

poza Lokalami, których własność w wyniku umowy zamiany powinna przynależeć do Miasta.

Dnia 19 grudnia 2007 roku, w wykonaniu Przedwstępnej Umowy 2005, C. zwarło z Miastem umowę zamiany („Umowa Zamiany 2007”) dotyczącą przeniesienia własności Nieruchomości 1 na rzecz C. w zamian za przeniesienie na Miasto własności Lokali. Sąd wieczystoksięgowy na mocy postanowienia z dnia 5 marca 2008 roku (sygnatura akt Wydziału Ksiąg Wieczystych: Dz. Kw. 869/08, 870/08, 871/08, 872/08, 873/08, 874/08, 875/08, 876/08, 877/08, 878/08, 879/08) oddalił wniosek Miasta i C. o wpisanie zamiany poprzez przeniesienie własności Nieruchomości 1 na rzecz C. w zamian za ustanowienie odrębnej własności Lokali i przeniesienie ich własności na rzecz Miasta. Powyższe postanowienie stało się prawomocne.

C. zabudowało Nieruchomość 1 i Nieruchomość 2 (zwanych łącznie „Nieruchomościami”) budynkiem Centrum Handlowego, jednakże nie doprowadziło do skutecznego wykonania Przedwstępnej Umowy 2005, ani Przedwstępnej Umowy 2006, pomimo wpłacenia przez T zaliczek w wysokości ponad 17,4 mln złotych, które w całości sfinansowały budowę Centrum Handlowego.

W związku z niewykonaniem przez C. Przedwstępnej Umowy 2006 T wszczęła sądowe kroki prawne w celu wyegzekwowania swoich należności, w wyniku których:

1. dnia 31 marca 2009 roku uzyskała zaoczny wyrok zasądzający od C. zwrot kwoty 17.403.757,19 PLN wraz z należnymi odsetkami z tytułu zwrotu zaliczek wpłaconych przez T na podstawie Przedwstępnej Umowy 2006 (prawomocny z dniem 16 sierpnia 2010 roku) („Wierzytelność T"); oraz
2. na skutek egzekucji w/w wyroku, dnia 19 września 2014 nabyła prawo własności Nieruchomości 2 (co nie pomniejszyło Wierzytelność T, a zostało zaliczone na poczet odsetek w kwocie 4.280.661,56 PLN).
   
   

25 kwietnia 2016 r. Wnioskodawca i Miasto (łącznie „Strony”) zawarły przedwstępną umowę zamiany udziałów w nieruchomościach oraz przedwstępną umowę zniesienia współwłasności („Przedwstępna Umowa 2016”) w celu urzeczywistnienia założeń Przedwstępnej Umowy 2005 oraz Przedwstępnej Umowy 2006, na mocy której zostanie uregulowany status prawny Centrum Handlowego oraz Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2 poprzez doprowadzenie do sytuacji w której, według wyboru Miasta - Miasto nabędzie Lokale lub wyjdzie ze współwłasności bez ponoszenia dodatkowych kosztów związanych z rozliczeniem nakładów na Nieruchomości 1, a T nabędzie tytuł do całego Centrum Handlowego wraz z prawem do zarządzania nim za stosownym rozliczeniem z Miastem.

W Przedwstępnej Umowie 2016, Strony zobowiązały się do zawarcia przyrzeczonej umowy zamiany („Umowa Zamiany”) na podstawie której Miasto przeniesie na rzecz T prawo własności określonego udziału Miasta w Nieruchomości 1 w zamian za co T przeniesie na rzecz Miasta prawo własności określonego udziału T w Nieruchomości 2 oraz dokona na rzecz Miasta dopłaty w określonej wysokości przy czym rozliczenie dopłaty zostanie dokonane w całości przez rozliczenie Zaliczki 1 (zdefiniowanej poniżej). W wyniku zawarcia przyrzeczonej Umowy Zamiany T i Miasto staną się więc współwłaścicielami Nieruchomości 1 oraz Nieruchomości 2 w sposób określony w Przedwstępnej Umowie 2016.

W przyrzeczonej Umowie Zamiany, Strony działając wspólnie jako współwłaściciele Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2 złożą wspólny wniosek do właściwego Sądu Rejonowego Wydział Wieczystoksięgowy (właściwego dla Nieruchomości 1) o połączenie Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2 w jedną nieruchomość („Nieruchomość Połączona”) jako stanowiących jedną całość gospodarczą (ze względu na zabudowanie jednym budynkiem Centrum Handlowego), a jednocześnie jako graniczących ze sobą i będących we własności tych samych podmiotów (w trybie art. 21 ustawy o księgach wieczystych i hipotece). W wyniku wpisania Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2 do jednej księgi wieczystej powstanie współwłasność w częściach ułamkowych Nieruchomości Połączonej (o łącznej powierzchni 3.994 m²) zabudowanej Centrum Handlowym (w taki sposób, że Centrum Handlowe w całości znajdować się będzie na Nieruchomości Połączonej), w której udział Miasta będzie wynosić 1/6, tj. stanowiący odpowiednik sumy udziałów Miasta w Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2 w relacji do powierzchni całej Nieruchomości Połączonej, a udział T 5/6 tj. stanowiący odpowiednik sumy udziałów T w Nieruchomości 1 i Nieruchomości 2 w relacji do powierzchni całej Nieruchomości Połączonej.

W Przedwstępnej Umowie 2016, Strony zobowiązały się do zawarcia przyrzeczonej umowy zniesienia współwłasności Nieruchomości Połączonej („Umowa Zniesienia Współwłasności") na podstawie której ma nastąpić zniesienie współwłasności Nieruchomości Połączonej poprzez:

1. ustanowienie prawa odrębnej własności Lokali i przeniesienia go na Miasto w zamian za przeniesienie na T prawa własności udziału Miasta w Nieruchomości Połączonej w trybie umownego zniesienia współwłasności za ewentualną dopłatą na rzecz Miasta pozostałej wartości udziału Miasta uwzględniającą zapłaconą wcześniej Zaliczkę 2 („Opcja Nabycia Lokali”), albo
2. nabycie udziału Miasta w Nieruchomości Połączonej z jednoczesną spłatą jego wartości przez T w postaci zapłaty za wartość udziału Miasta w Nieruchomości Połączonej w trybie umownego zniesienia współwłasności uwzględniającą zapłaconą wcześniej Zaliczkę 2 („Opcja Zbycia Udziału").
   
   

W dacie podpisania Przedwstępnej Umowy 2016, T zobowiązana była i dokonała zapłaty zaliczki („Zaliczka 1”) na poczet przyszłej dopłaty T do rozliczeń na podstawie Umowy Zamiany oraz zaliczki („Zaliczka 2") na poczet przyszłych rozliczeń współwłaścicieli przy znoszeniu współwłasności Nieruchomości Połączonej. Zapłata Zaliczki 1 i Zaliczki 2 (zwanych łącznie „Zaliczkami”) została dokonana częściowo w gotówce i częściowo w drodze datio in solutum w postaci cesji wierzytelności.

Po wybudowaniu Centrum Handlowego przez C., część Centrum Handlowego położonej na Nieruchomości 1 było przedmiotem najmu podlegającego opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (dalej: „Część 1 Centrum"), przy czym wynajęcie to miało miejsce w roku 2007. Jednakże pozostała część Centrum Handlowego położona na Nieruchomości 1 należącej do Miasta (dalej: „Część 2 Centrum”) nie była (i nie będzie) do dnia dokonania dostawy przez Miasto na podstawie Umowy Dostawy, przedmiotem czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (najem, sprzedaż, dzierżawa itp.).

Część Centrum Handlowego położona na Nieruchomości 2 należącej do T było przedmiotem najmu podlegającego opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (dalej: „Część 3 Centrum"), przy czym od momentu wynajęcia upłynęło więcej niż dwa lata. Jednakże pozostała część Centrum Handlowego położona na Nieruchomości należącej do T (dalej: „Część 4 Centrum") nie była i nie będzie do dnia dokonania dostawy przez T w ramach Umowy Zamiany, przedmiotem czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Od momentu wybudowania, Centrum Handlowe ani żadna z jego części (Część 1 Centrum, Część 2 Centrum, Część 3 Centrum i Część 4 Centrum) nie podlegały takiemu ulepszeniu, w którym wydatki poniesione na ulepszenie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej. Centrum Handlowe ani żadna z jego części (Część 1 Centrum, Część 2 Centrum, Część 3 Centrum i Część 4 Centrum) do chwili zniesienia współwłasności Nieruchomości Połączonej nie będą również podlegać takiemu ulepszeniu, w którym wydatki poniesione na ulepszenie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym będą stanowić co najmniej 30% wartości początkowej.

Na dzień dokonania zapłaty Zaliczek, Miasto nie dokonywało odliczenia podatku od towarów i usług (dalej: „VAT” lub „podatek VAT”) w związku z wybudowaniem Centrum Handlowego (faktury kosztowe dokumentujące budowę wystawione były na C., który wybudował Centrum Handlowe).

Wskutek ustaleń pomiędzy Miastem a C., który wybudował Centrum Handlowe na rzecz Miasta - zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. z dnia 29 lipca 2011 r., Dz. U. Nr 177, poz. 1054 ze zm.) (dalej: „Ustawa o VAT") Miastu powinna zostać wystawiona faktura tytułem zwrotu kosztów, jakie C. poniósł na budowę Centrum Handlowego. Tym samym, na dzień dokonania zniesienia współwłasności Nieruchomości Połączonej, Miasto powinno mieć możliwość odliczenia VAT w związku z budową Centrum.

Pomiędzy momentem dokonania zapłaty Zaliczek przez T a zniesieniem współwłasności Nieruchomości Połączonej a więc także pomiędzy momentem dokonania zapłaty Zaliczek i dokonaniem zamiany nieruchomości na podstawie Umowy Zamiany oraz pomiędzy dokonaniem zamiany nieruchomości na podstawie Umowy Zamiany a zniesieniem współwłasności Nieruchomości Połączonej nie upłynie okres dłuższy niż 2 lata.

Na skutek wniosku Miasta o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego złożonego w dniu 26 listopada 2015 r., w dniu 25 stycznia 2016 r. (data otrzymania przez Miasto 28 stycznia 2016 r.) została w imieniu Ministra Finansów, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie interpretacja indywidualna (IPPP1/4512-1194/15-2/EK) (dalej „Interpretacja”). W Interpretacji organ uznał stanowisko Miasta dotyczące opodatkowania zaliczki tytułem dostawy części Centrum Handlowego na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności, która była przedmiotem pierwszego zasiedlenia w roku 2007, w zakresie możliwości wyboru opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 Ustawy o VAT za prawidłowe i w zakresie opodatkowania zaliczki tytułem dostawy części Centrum Handlowego, która nie była przedmiotem czynności podlegającej VAT, za nieprawidłowe. Zdaniem organu zaliczka tytułem dostawy tej drugiej części Centrum Handlowego będzie opodatkowana podstawową stawką podatku VAT.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

2. Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym, w przypadku, w którym otrzymanie Zaliczki 2 na poczet przyszłych rozliczeń współwłaścicieli przy znoszeniu współwłasności Nieruchomości Połączonej przez Miasto było opodatkowane podatkiem VAT według stawki podstawowej 23%, po zapłacie Zaliczki 2 i otrzymaniu prawidłowo wystawionej przez Miasto faktury VAT dokumentującej faktyczną zapłatę Zaliczki 2 przez Wnioskodawcę, Wnioskodawca był uprawniony do (i) obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT wykazanego na fakturze, zgodnie z art. 86 ust. 1 i ust. 10 oraz 10b pkt 1 ustawy o VAT, oraz (ii) do zwrotu nadwyżki VAT naliczonego nad VAT należnym, zgodnie z regulacjami art. 87 ustawy o VAT ?
   
10. Czy zniesienie współwłasności dokonane na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności na podstawie której T dokona zapłaty na rzecz Miasta należy traktować w świetle ustawy o VAT jako odpłatną dostawę towarów dokonaną przez Miasto na rzecz Taimy ?
    
11. Czy dokonanie przez Miasto dostawy określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującymi się na niej Częścią 1 Centrum oraz Częścią 3 Centrum, na skutek zniesienia współwłasności na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności, będzie zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT z możliwością wyboru opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 Ustawy o VAT co oznacza, że dostawa ta będzie podlegała opodatkowaniu 23% VAT w zakresie w jakim T i Miasto zrezygnują z tego zwolnienia zgodnie z zasadami określonymi w art. 43 ust. 10 Ustawy o VAT i wybiorą opodatkowanie dostawy 23% podatkiem VAT ?
    
12. Czy dokonanie przez Miasto dostawy określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującą się na niej Częścią 2 Centrum i Częścią 4 Centrum, na skutek zniesienia współwłasności na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności, będzie opodatkowane 23% VAT i nie znajdzie do niej zastosowanie zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10a Ustawy o VAT ?
    
13. Czy po dokonaniu dostawy podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki podstawowej 23% i otrzymaniu prawidłowo wystawionej przez Miasto faktury VAT dokumentującej dostawę przez Miasto określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującymi się na niej Częścią 1 Centrum, Częścią 2 Centrum, Częścią 3 Centrum jak i Częścią 4 Centrum, na skutek zniesienia współwłasności na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności, Wnioskodawca będzie uprawniony do (i) obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT wykazanego na fakturze, zgodnie z art. 86 ust. 1 i ust. 10 oraz 10b pkt 1 ustawy o VAT, oraz (ii) do zwrotu nadwyżki VAT naliczonego nad VAT należnym, zgodnie z regulacjami art. 87 ustawy o VAT ?
    
    

Zdaniem Wnioskodawcy:

2. Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku w którym otrzymanie Zaliczki 2 na poczet przyszłych rozliczeń współwłaścicieli przy znoszeniu współwłasności Nieruchomości Połączonej przez Miasto było opodatkowane podatkiem VAT według podstawowej stawki 23%, po zapłacie Zaliczki 2 i otrzymaniu prawidłowo wystawionej przez Miasto faktury VAT dokumentującej faktyczną zapłatę Zaliczki 2 przez Wnioskodawcę, Wnioskodawca był uprawniony do (i) obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT wykazanego na fakturze, zgodnie z art. 86 ust. 1 i ust. 10 oraz 10b pkt 1 ustawy o VAT, oraz (ii) do zwrotu nadwyżki VAT naliczonego nad VAT należnym, zgodnie z regulacjami art. 87 ustawy o VAT.
   
10. W ocenie Wnioskodawcy, zniesienie współwłasności dokonane na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności na podstawie której T dokona zapłaty na rzecz Miasta należy traktować w świetle ustawy o VAT jako odpłatną dostawę towarów dokonaną przez Miasto na rzecz Taimy.
    
11. W ocenie Wnioskodawcy, dokonanie przez Miasto dostawy określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującymi się na niej Częścią 1 Centrum oraz Częścią 3 Centrum, na skutek zniesienia współwłasności na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności, będzie zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT z możliwością wyboru opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 Ustawy o VAT co oznacza, że dostawa ta będzie podlegała opodatkowaniu 23% VAT w zakresie, w jakim T i Miasto zrezygnują z tego zwolnienia zgodnie z zasadami określonymi w art. 43 ust. 10 Ustawy o VAT i wybiorą opodatkowanie dostawy 23% podatkiem VAT.
    
12. Zdaniem Wnioskodawcy, dokonanie przez Miasto dostawy określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującą się na niej Częścią 2 Centrum i Częścią 4 Centrum, na skutek zniesienia współwłasności na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności, będzie opodatkowane 23% VAT i nie znajdzie do niej zastosowanie zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10a Ustawy o VAT.
    
13. Zdaniem Wnioskodawcy, po dokonaniu dostawy podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki podstawowej 23% i otrzymaniu prawidłowo wystawionej przez Miasto faktury VAT dokumentującej dostawę przez Miasto określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującymi się na niej Częścią 1 Centrum, Częścią 2 Centrum, Częścią 3 Centrum jak i Częścią 4 Centrum, na skutek zniesienia współwłasności na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności, Wnioskodawca będzie uprawniony do (i) obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT wykazanego na fakturze, zgodnie z art. 86 ust. 1 i ust. 10 oraz 10b pkt 1 ustawy o VAT, oraz (ii) do zwrotu nadwyżki VAT naliczonego nad VAT należnym, zgodnie z regulacjami art. 87 ustawy o VAT.
    
    

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy :

Ad. 2

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku w którym otrzymanie Zaliczki 2 na poczet przyszłych rozliczeń współwłaścicieli przy znoszeniu współwłasności Nieruchomości Połączonej przez Miasto było opodatkowane podatkiem VAT według stawki podstawowej 23%, po zapłacie Zaliczki 2 i otrzymaniu prawidłowo wystawionej przez Miasto faktury VAT dokumentującej faktyczną zapłatę Zaliczki 2 przez Wnioskodawcę, Wnioskodawca był uprawniony do (i) obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT wykazanego na fakturze, zgodnie z art. 86 ust. 1 i ust. 10 oraz 10b pkt 1 ustawy o VAT, oraz (ii) do zwrotu nadwyżki VAT naliczonego nad VAT należnym, zgodnie z regulacjami art. 87 ustawy o VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, aby móc rozstrzygnąć o uprawnieniu Wnioskodawcy do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o podatek VAT naliczony wynikającej z prawidłowo wystawionej przez Miasto faktury VAT dokumentującej faktyczną zapłatę Zaliczki 2 przez Wnioskodawcę, w myśl art. 86 ust. 10 oraz 10b pkt 1 ustawy o VAT, oraz o prawie Wnioskodawcy do otrzymania zwrotu nadwyżki podatku VAT naliczonego nad podatkiem VAT należnym zgodnie z regulacjami art. 87 ustawy o VAT, niezbędne jest rozstrzygnięcie, czy budynki, budowle i ich części znajdujące się na Nieruchomości Połączonej której udział we współwłasności nabędzie Wnioskodawca będą wykorzystywane przez Wnioskodawcę do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu VAT oraz czy ich nabycie będzie podlegało podatkowi VAT według podstawowej stawki 23%.

Jak wynika z treści art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług w zakresie, w jakim są one wykorzystywane do wykonywania przez podatnika czynności opodatkowanych VAT. Jeżeli zatem, dane towary lub usługi są wykorzystywane wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia całości VAT naliczonego przy ich nabyciu, przy założeniu, że pozostałe ograniczenia (w szczególności wynikające z art. 88 ustawy o VAT) nie mają zastosowania.

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT i spełnia ustawową definicję podatnika zawartą w art. 15 ustawy o VAT. W dacie podpisania Przedwstępnej Umowy 2016, T zobowiązana była i dokonała zapłaty Zaliczki 2 na poczet przyszłych rozliczeń współwłaścicieli przy znoszeniu współwłasności Nieruchomości Połączonej. Na skutek zniesienia współwłasności Nieruchomości Połączonej T stanie się jedynym właścicielem Centrum Handlowego (w Opcji Nabycia Lokali pomniejszonej o prawo własności Lokali przysługujące Miastu). T będzie w Centrum Handlowym prowadziła działalność polegającą na wynajmie powierzchni. Taki typ działalności - jako odpłatne świadczenie usług - podlega zasadniczo opodatkowaniu VAT według stawki podstawowej (obecnie na poziomie 23%). W konsekwencji - jak wynika z powyższego - należy uznać, że nabyty przez T na skutek zniesienia współwłasności Nieruchomości Połączonej udział we współwłasności Centrum Handlowego jako elementu Nieruchomości Połączonej będzie wykorzystywany przez Wnioskodawcę, będącego podatnikiem VAT, wyłącznie do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

Jak wynika z uzyskanej przez Miasto Interpretacji, otrzymanie przez Miasto zaliczki z tytułu dostawy udziału we współwłasności Centrum Handlowego, będącego częścią Nieruchomości Połączonej, będzie w całości opodatkowane podatkiem VAT według podstawowej stawki 23% (w części uwarunkowane to będzie rezygnacją przez Strony ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT. o którym mowa w art. 43 ust.1 pkt 10 ustawy o VAT i wyborem opodatkowania podatkiem VAT zgodnie z zasadami określonymi w art. 43 ust. 10 Ustawy o VAT). Strony zrezygnowały z tego zwolnienia zgodnie z zasadami określonymi w art. 43 ust. 10 Ustawy o VAT i wybrały opodatkowanie dostawy 23% podatkiem VAT składając zgodne oświadczenie o wyborze opodatkowania podatkiem VAT w dniu 22 kwietnia 2016 r. A zatem, okoliczności wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT, w myśl których podatnik nie jest uprawniony do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o podatek VAT naliczony, w sytuacji gdy transakcja udokumentowana fakturą nie jest opodatkowana VAT lub jest zwolniona z VAT, nie będą miały miejsca.

W świetle powyższego - zdaniem Wnioskodawcy - po zapłacie Zaliczki 2 i otrzymaniu prawidłowo wystawionej faktury VAT potwierdzającej jej faktyczne dokonanie, przysługiwało mu prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o podatek VAT naliczony wynikający z otrzymanej faktury VAT wystawionej przez Miasto, gdyż spełniony został warunek niezbędny do dokonania takiego obniżenia, określony w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. W myśl art. 86 ust. 10 i ust. 10b pkt 1 oraz ust. 11 ustawy o VAT, prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego powstanie w rozliczeniu za okres, w którym po stronie Miasta powstanie obowiązek podatkowy w odniesieniu do nabywanych towarów i usług lub w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych; jednak nie wcześniej niż w okresie rozliczeniowym, w którym Wnioskodawca otrzymał od Miasta fakturę VAT. Nadwyżka podatku VAT naliczonego nad podatkiem VAT należnym podlegać będzie zwrotowi, na zasadach określonych w art. 87 ustawy o VAT.

Ad. 10

Zniesienie współwłasności dokonane na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności na podstawie której T dokona zapłaty na rzecz Miasta należy traktować w świetle ustawy o VAT jako odpłatną dostawę towarów dokonaną przez Miasto na rzecz Taimy.

Jak o tym była mowa w uzasadnieniu stanowiska Wnioskodawcy do pytania Nr 2, w świetle przepisów Ustawy o VAT oraz Dyrektywy 2006/112/WE, należy uznać, że udział we współwłasności nieruchomości należy uznać za towar. Z kolei zniesienie współwłasności nieruchomości z obowiązkiem spłaty części udziałowej jednego ze współwłaścicieli przez drugiego współwłaściciela należy uznać, za dostawę towarów w tej części transakcji do której odnosi się spłata.

Powyższy pogląd Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych oraz orzeczeniach sądów administracyjnych. Jedną z takich interpretacji jest interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 7 lutego 2014 r. nr ILPP2/443-1090/13-2/MR, w której to interpretacji Dyrektor stwierdził, że, jeżeli w związku ze zniesieniem współwłasności nieruchomości ma miejsce wydanie nieruchomości w zamian za świadczenie pieniężne, wówczas mamy do czynienia z dostawą towarów zdefiniowaną w art. 7 ust. 1 Ustawy VAT. W tej interpretacji został wyrażony pogląd, że kwotą należną stanowiącą podstawę opodatkowania jest kwota dopłaty, którą jeden ze współwłaścicieli (w tej interpretacji była to Gmina Miasto Poznań) ma zapłacić na rzecz pozostałych współwłaścicieli. Podobny pogląd wyraża w interpretacji indywidualnej Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 27 grudnia 2010 r. (nr IPPP2/443-680/10-5/IZ/KOM).

Z kolei NSA w wyroku z dnia 18 maja 2012 r., sygn. akt I FSK1040/11, stwierdził, że czynność polegająca na wydaniu nieruchomości, wyodrębnionej postanowieniem sądu znoszącym współwłasność, w zamian za świadczenie pieniężne w postaci dopłaty od drugiego współwłaściciela mieści się w definicji dostawy towaru, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT. Prowadzi bowiem do odpłatnego przeniesienia prawa do rozporządzania nieruchomością jak właściciel.

W świetle powyższego zniesienie współwłasności dokonane na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności na podstawie której T dokona zapłaty na rzecz Miasta należy traktować w świetle ustawy o VAT jako odpłatną dostawę towarów dokonaną przez Miasto na rzecz T.

Ad. 11

W ocenie Wnioskodawcy, dokonanie przez Miasto dostawy określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującymi się na niej Częścią 1 Centrum oraz Częścią 3 Centrum, na skutek zniesienia współwłasności na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności, będzie zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT z możliwością wyboru opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 Ustawy o VAT co oznacza, że dostawa ta będzie podlegała opodatkowaniu 23% VAT w zakresie w jakim T i Miasto zrezygnują z tego zwolnienia zgodnie z zasadami określonymi w art. 43 ust. 10 Ustawy o VAT i wybiorą opodatkowanie dostawy 23% podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 29a ust. 8 Ustawy o VAT, dostawa określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującymi się na niej Częścią 1 Centrum oraz Częścią 3 Centrum, na skutek zniesienia współwłasności na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności, będzie traktowana dla celów VAT w sposób właściwy dla dostawy Części 1 Centrum oraz Części 3 Centrum.

Jak zostało wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, Część 1 Centrum oraz Część 3 Centrum były przedmiotem najmu podlegającego opodatkowaniu podatkiem VAT, przy czym od momentu wynajęcia upłynęło więcej niż dwa lata. Dodatkowo od wybudowania, Centrum Handlowe (w tym Część 1 Centrum i Część 3 Centrum) nie podlegało ulepszeniu (ani nie będzie podlegać ulepszeniu) takiemu, w którym wydatki poniesione na ulepszenie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej. W konsekwencji należy uznać, że do pierwszego zasiedlenia Części 1 Centrum oraz Części 3 Centrum doszło ponad 2 lata temu i sytuacja nie ulegnie zmianie do momentu zniesienia współwłasności na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności.

Biorąc pod uwagę treść przepisów ustawy o VAT, w ocenie Wnioskodawcy, należy więc uznać, że dostawa określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującymi się na niej Częścią 1 Centrum oraz Częścią 3 Centrum, na skutek zniesienia współwłasności na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności - zgodnie z art. 43 ust.1 pkt 10 ustawy o VAT - będzie zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT z możliwością wyboru opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 10 Ustawy o VAT. Oznacza to, że dostawa ta będzie podlegała opodatkowaniu 23% VAT w zakresie, w jakim T i Miasto zrezygnują z tego zwolnienia zgodnie z zasadami określonymi w art. 43 ust. 10 Ustawy o VAT i wybiorą opodatkowanie dostawy 23% podatkiem VAT.

Ad. 12

Zdaniem Wnioskodawcy, dokonanie przez Miasto dostawy określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującą się na niej Częścią 2 Centrum i Częścią 4 Centrum, na skutek zniesienia współwłasności na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności, będzie opodatkowane 23% VAT i nie znajdzie do niej zastosowanie zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10a Ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 29a ust. 8 Ustawy o VAT, dostawa określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującą się na niej Częścią 2 Centrum i Częścią 4 Centrum na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności będzie traktowana dla celów VAT w sposób właściwy dla dostawy Części 2 Centrum i Części 4 Centrum.

Jak zostało wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, Część 2 Centrum, do dnia dokonania dostawy przez Miasto w ramach Umowy Zamiany, nie była przedmiotem czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT. Z kolei Część 4 Centrum nie była przedmiotem czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT do dnia dokonania dostawy przez T na podstawie Umowy Zamiany. Dodatkowo od wybudowania, Centrum Handlowe (w tym Część 2 Centrum i Części 4 Centrum) nie podlegało ulepszeniu (ani nie będzie podlegać ulepszeniu) takiemu, w którym wydatki poniesione na ulepszenie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej. Od momentu dokonania dostawy przez Miasto i T w ramach Umowy Zamiany do dokonania przez Miasto dostawy określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującą się na niej Częścią 2 Centrum i Częścią 4 Centrum, na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności nie upłyną 2 lata.

Biorąc powyższe pod uwagę, do dostawy określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującą się na niej Częścią 2 Centrum i Częścią 4 Centrum nie znajdzie zastosowanie zwolnienie o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT a więc dostawa ta będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki podstawowej 23% chyba, że znajdzie do niej zastosowanie zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10a Ustawy o VAT.

Jak zostało wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, na dzień dokonania zapłaty Zaliczki 1 i Zaliczki 2, Miasto nie dokonywało odliczenia podatku VAT w związku z wybudowaniem Centrum Handlowego (faktury kosztowe dokumentujące budowę wystawione były na C., który wybudował Centrum Handlowe). Wskutek ustaleń pomiędzy Miastem a C., który wybudował Centrum Handlowe na rzecz Miasta - zgodnie z przepisami ustawy o VAT - Miastu powinna zostać wystawiona faktura tytułem zwrotu kosztów, jakie C. poniósł na budowę Centrum Handlowego. Tym samym, na dzień dokonania zniesienia współwłasności Nieruchomości Połączonej, Miasto powinno mieć możliwość odliczenia VAT w związku z budową Centrum. Nie jest jednak pewne, czy taka faktura zostanie wystawiona. Natomiast, zdaniem Wnioskodawcy, Miasto będzie mieć prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z dostawą T określonego udziału w Nieruchomości 2 na podstawie Umowy Zamiany (kwestia ta jest omawiana w uzasadnieniu stanowiska Wnioskodawcy do pytania nr 9).

Miasto jest czynnym podatnikiem VAT i spełnia ustawową definicję podatnika zawartą w art. 15 ustawy o VAT. W związku z tym, Miastu generalnie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego poza przypadkami o których mowa w art. 15 ust.6 ustawy o VAT, a więc w sytuacjach, gdy Miasto nie występuje jako organ władzy publicznej lub urząd obsługujący ten organ. W przypadku transakcji dotyczących Centrum Handlowego prawo takie generalnie Miastu przysługuje, gdyż dotyczy to w tym przypadku czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych, gdzie Miasto występuje jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą. W przypadku wystawienia faktury przez C. na Miasto tytułem zwrotu kosztów, jakie C. poniósł na budowę Centrum Handlowego, Miasto jako podatnik VAT, będzie miało co do zasady prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zawartego w fakturze, która ma być wystawionej przez C..

W świetle powyższego, zdaniem Wnioskodawcy, do dostawy określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującą się na niej Częścią 2 Centrum i Częścią 4 Centrum, na skutek zniesienia współwłasności na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności, nie znajdzie zastosowanie zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10a Ustawy o VAT. Zwolnienie to ma bowiem zastosowanie pod warunkiem, że w stosunku do budynków, budowli i ich części dokonującemu ich dostawy nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zdaniem Wnioskodawcy warunek ten nie będzie spełniony nawet wówczas, gdy przed dokonaniem dostawy przez Miasto na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności Miasto nie otrzyma faktury VAT od C.. Przepis mówi bowiem o prawie do odliczenia a nie o faktycznym odliczeniu przez podatnika podatku VAT.

Powyższy pogląd Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w wyrokach sądów administracyjnych, które zostały wymienione w uzasadnieniu stanowisku Wnioskodawcy do pytania nr 7. Poza tym, zdaniem Wnioskodawcy, Miasto będzie mieć prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z dostawą Taimy określonego udziału w Nieruchomości 2 na podstawie Umowy Zamiany.

W świetle powyższego dokonanie przez Miasto dostawy określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującą się na niej Częścią 2 Centrum i Częścią 4 Centrum, na skutek zniesienia współwłasności na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności, będzie opodatkowane 23% VAT i nie znajdzie do niej zastosowanie zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10a Ustawy o VAT.

Ad. 13

Zdaniem Wnioskodawcy, po dokonaniu dostawy podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki podstawowej 23% i otrzymaniu prawidłowo wystawionej przez Miasto faktury VAT dokumentującej dostawę przez Miasto określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującymi się na niej Częścią 1 Centrum, Częścią 2 Centrum, Częścią 3 Centrum jak i Częścią 4 Centrum, na skutek zniesienia współwłasności na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności, Wnioskodawca będzie uprawniony do (i) obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT wykazanego na fakturze, zgodnie z art. 86 ust. 1 i ust. 10 oraz 10b pkt 1 ustawy o VAT, oraz (ii) do zwrotu nadwyżki VAT naliczonego nad VAT należnym, zgodnie z regulacjami art. 87 ustawy o VAT.

Po zniesieniu współwłasności Nieruchomości Połączonej T stanie się jedynym właścicielem Centrum Handlowego (w Opcji Nabycia Lokali pomniejszonej o prawo własności Lokali przysługujące Miastu). T będzie w Centrum Handlowym prowadziła działalność polegającą na wynajmie powierzchni. Taki typ działalności - jako odpłatne świadczenie usług - podlega zasadniczo opodatkowaniu VAT według stawki podstawowej (obecnie na poziomie 23%). W konsekwencji - jak wynika z powyższego - należy uznać, że nabyty przez T na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności udział w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującymi się na niej Częścią 1 Centrum, Częścią 2 Centrum, Częścią 3 Centrum jak i Częścią 4 Centrum ostatecznie będzie wykorzystywany przez Wnioskodawcę, będącego podatnikiem VAT, wyłącznie do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle powyższego - zdaniem Wnioskodawcy - po dokonaniu dostawy podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki podstawowej 23% i otrzymaniu prawidłowo wystawionej przez Miasto faktury VAT dokumentującej dostawę określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującymi się na niej Częścią 1 Centrum, Częścią 2 Centrum, Częścią 3 Centrum jak i Częścią 4 Centrum, na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności, będzie mu przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o podatek VAT naliczony wynikający z otrzymanej faktury VAT wystawionej przez Miasto, gdyż spełniony będzie warunek niezbędny do dokonania takiego obniżenia, określony w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. W myśl art. 86 ust. 10 i ust. 10b pkt 1 oraz ust. 11 ustawy o VAT, prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego powstanie w rozliczeniu za okres, w którym po stronie Miasta powstanie obowiązek podatkowy w odniesieniu do nabywanych towarów i usług lub w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych; jednak nie wcześniej niż w okresie rozliczeniowym, w którym Wnioskodawca otrzyma od Miasta fakturę VAT. Nadwyżka podatku VAT naliczonego nad podatkiem VAT należnym podlegać będzie zwrotowi, na zasadach określonych w art. 87 ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Ad. 10

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług ( Dz.U. z 2016 r., poz. 710), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy – przez dostawę towarów, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy – przez świadczenie usług, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Art. 2 pkt 6 ustawy stanowi, że przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z powołanych powyżej przepisów ustawy o VAT, nie wynika, że odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową – zapłatą może być inny towar lub usługa, albo mieszana – zapłata w części pieniężna a w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

Z opisu sprawy wynika, że w Przedwstępnej Umowie 2016, Strony zobowiązały się do zawarcia przyrzeczonej umowy zniesienia współwłasności Nieruchomości Połączonej („Umowa Zniesienia Współwłasności") na podstawie której ma nastąpić zniesienie współwłasności Nieruchomości Połączonej poprzez:

1. ustanowienie prawa odrębnej własności Lokali i przeniesienia go na Miasto w zamian za przeniesienie na T prawa własności udziału Miasta w Nieruchomości Połączonej w trybie umownego zniesienia współwłasności za ewentualną dopłatą na rzecz Miasta pozostałej wartości udziału Miasta uwzględniającą zapłaconą wcześniej Zaliczkę 2 („Opcja Nabycia Lokali”), albo
2. nabycie udziału Miasta w Nieruchomości Połączonej z jednoczesną spłatą jego wartości przez T w postaci zapłaty za wartość udziału Miasta w Nieruchomości Połączonej w trybie umownego zniesienia współwłasności uwzględniającą zapłaconą wcześniej Zaliczkę 2 („Opcja Zbycia Udziału").
   
   

W związku z tym, powstała wątpliwość Wnioskodawcy, czy zniesienie współwłasności dokonane na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności na podstawie której Wnioskodawca dokona zapłaty na rzecz Miasta należy traktować jako odpłatną dostawę towarów dokonaną przez Miasto na rzecz Wnioskodawcy ?

Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Z 2016 r., poz. 380).

Z przepisu art. 195 ustawy z Kodeks cywilny wynika, że własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności.

Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawa własności.

Udział we współwłasności, w aspekcie regulacji zawartych w przepisach Kodeksu cywilnego, wyraża zakres uprawnień współwłaściciela względem rzeczy wspólnej (także w stosunku do pozostałych współwłaścicieli) i jest określony odpowiednim ułamkiem.

Każdy ze współwłaścicieli – stosownie do art. 198 Kodeksu cywilnego – może swym udziałem swobodnie rozporządzać, bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Wyjątki wynikać mogą jedynie z przepisów prawa. Zatem w zakresie pojęcia towarów jako budynków, budowli i ich części jak również gruntów mieści się współwłasność jako prawo do rzeczy wspólnej.

Zgodnie z art. 210 Kodeksu cywilnego – każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Na mocy art. 211 ww. ustawy – każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba ze podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałoby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Stosownie do art. 212 § 1 Kodeksu cywilnego – jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.

Powyższe jednoznacznie wskazuje, że ustawodawca przyznał każdemu ze współwłaścicieli roszczenie o zniesienie współwłasności. Zaspokojenie tego zadania może nastąpić w trybie umownego zniesienia współwłasności lub na drodze orzeczenia sądowego. Żaden ze współwłaścicieli nie może zaś skutecznie sprzeciwiać się zniesieniu współwłasności.

Przenosząc powyższe na grunt ustawy o podatku od towarów i usług należy stwierdzić, że jeśli w związku ze zniesieniem współwłasności nieruchomości ma miejsce wydanie nieruchomości w zamian za świadczenie pieniężne – mamy do czynienia z dostawą towarów zdefiniowaną w art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

W konsekwencji, zniesienie współwłasności dokonane na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności na podstawie której T (Wnioskodawca) dokona zapłaty na rzecz Miasta należy traktować w świetle ustawy o VAT jako odpłatną dostawę towarów dokonaną przez Miasto na rzecz Wnioskodawcy.

Ad. 11 i 12

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy – stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Natomiast, na podstawie art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Oprócz stawki podstawowej, na wybrane grupy towarów i usług, ustawodawca przewidział stawki obniżone, jak również zwolnienie od VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, zwolnieniu od podatku podlega dostawa budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem, gdy:

1. dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
2. pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.
   
   

W świetle przytoczonego przepisu kluczowym dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części jest ustalenie, czy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki okres upłynął od tego momentu.

Stosownie do art. 2 pkt 14 ustawy, przez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:

1. wybudowaniu lub
2. ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym stanowiły co najmniej 30 % wartości początkowej.
   
   

W przypadku nieruchomości niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwił podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

I tak, w myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem, że:

1. w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
2. dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.
   
   

Ponadto, w myśl art. 43 ust. 10 ustawy, podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10, i wybrać opodatkowanie dostawy budynków, budowli lub ich części, pod warunkiem, że dokonujący dostawy i nabywca budynku, budowli lub ich części:

1. są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni;
2. złożą, przed dniem dokonania dostawy tych obiektów właściwemu dla ich nabywcy naczelnikowi urzędu skarbowego, zgodne oświadczenie, że wybierają opodatkowanie dostawy budynku, budowli lub ich części.
   
   

Z art. 43 ust. 11 ustawy wynika, że oświadczenie, o którym mowa w ust. 10 pkt 2, musi również zawierać:

1. imiona i nazwiska lub nazwę, adresy oraz numery identyfikacji podatkowej dokonującego dostawy oraz nabywcy;
2. planowaną datę zawarcia umowy dostawy budynku, budowli lub ich części;
3. adres budynku, budowli lub ich części
   
   

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle, rozstrzyga przepis art. 29a ust. 8 ustawy, zgodnie z którym w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że Część 1 Centrum oraz Część 3 Centrum były przedmiotem najmu podlegającego opodatkowaniu podatkiem VAT, przy czym od momentu wynajęcia upłynęło więcej niż dwa lata. Dodatkowo od wybudowania, Centrum Handlowe (w tym Część 1 Centrum i Część 3 Centrum) nie podlegało ulepszeniu (ani nie będzie podlegać ulepszeniu) takiemu, w którym wydatki poniesione na ulepszenie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej. W konsekwencji należy

uznać, że do pierwszego zasiedlenia Części 1 Centrum oraz Części 3 Centrum doszło ponad 2 lata temu i sytuacja nie ulegnie zmianie do momentu zniesienia współwłasności na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności.

Dostawa przez Miasto określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującymi się na niej Częścią 1 Centrum oraz Częścią 3 Centrum, na skutek zniesienia współwłasności na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności - zgodnie z art. 43 ust.1 pkt 10 ustawy o VAT - będzie zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT z możliwością wyboru opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 10 Ustawy o VAT. Oznacza to, że dostawa ta będzie podlegała opodatkowaniu 23% VAT w zakresie, w jakim Wnioskodawca i Miasto zrezygnują z tego zwolnienia zgodnie z zasadami określonymi w art. 43 ust. 10 Ustawy o VAT i wybiorą opodatkowanie dostawy 23% podatkiem VAT.

Część 2 Centrum, do dnia dokonania dostawy przez Miasto nie była przedmiotem czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT. Z kolei Część 4 Centrum nie była przedmiotem czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT do dnia dokonania dostawy przez T na podstawie Umowy Zamiany. Od momentu dokonania dostawy przez Miasto i T w ramach Umowy Zamiany do dokonania przez Miasto dostawy określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującą się na niej Częścią 2 Centrum i Częścią 4 Centrum, na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności nie upłyną 2 lata. Dodatkowo od wybudowania, Centrum Handlowe (w tym Część 2 Centrum i Części 4 Centrum) nie podlegało ulepszeniu (ani nie będzie podlegać ulepszeniu) takiemu, w którym wydatki poniesione na ulepszenie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Z uwagi na powyższe okoliczności, do dostawy określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującą się na niej Częścią 2 Centrum i Częścią 4 Centrum nie znajdzie zastosowanie zwolnienie o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.

Aby dostawa Nieruchomości mogła być objęta zwolnieniem na mocy art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, muszą być spełnione łącznie dwa warunki, tj. w stosunku do tych Nieruchomości nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego oraz nie ponosił on wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Wnioskodawca wskazał, że na dzień zniesienia współwłasności, z uwagi na rozliczenie kosztów budowy Centrum z podmiotem, który wybudował Centrum, dokonujący dostawy (Miasto) uzyska prawo do odliczenia podatku VAT w związku z budową Centrum. Zatem, w tej sytuacji należy stwierdzić, że Miastu będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z tytułu wybudowania Centrum i z prawa tego Miasto będzie mogło skorzystać po wystawieniu faktury przez podmiot, który Centrum wybudował.

Poza tym, Miastu przysługiwać będzie prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z dostawą przez Wnioskodawcę udziału w Nieruchomości 2 wraz ze znajdującą się na niej Częścią 4 Centrum na podstawie Umowy Zamiany. Zatem, dostawa Części 2 Centrum oraz Części 4 Centrum nie będzie mogła korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT.

Nie znajdzie również zastosowanie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, gdyż jak wskazano wyżej, Miastu, z tytułu nabycia nieruchomości będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT a Centrum wykorzystywane jest do działalności opodatkowanej.

Z uwagi na powyższe okoliczności, dostawa przez Miasto na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującą się na niej częścią 2 Centrum oraz częścią 4 Centrum będzie opodatkowana 23 % stawką podatku VAT.

Ad.13

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

1. nabycia towarów i usług,
2. dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
   
   

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego, że zakupy są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego podatnik może zrealizować w terminach określonych w art. 86 ust. 10-13 ustawy.

Jak postanowiono w art. 86 ust. 10 ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.

Stosownie do art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadkach, o których mowa w ust. 2 pkt 1 oraz pkt 2 lit. a – powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny.

Na podstawie art. 86 ust. 10c ustawy, przepis ust. 10 stosuje się odpowiednio do całości lub części zapłaty uiszczanej przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi.

Jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, 10d, 10e, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (art. 86 ust. 11 ustawy).

Na podstawie postanowień art. 87 ust. 1 ustawy, w przypadku gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy. Zasady dokonywania zwrotu różnicy podatku na rachunek bankowy podatnika określone zostały w art. 87 ust. 2-6 ustawy.

Po zniesieniu współwłasności Nieruchomości Połączonej Wnioskodawca stanie się jedynym właścicielem Centrum Handlowego (w Opcji Nabycia Lokali pomniejszonej o prawo własności Lokali przysługujące Miastu) i będzie w Centrum Handlowym prowadził działalność polegającą na wynajmie powierzchni. W konsekwencji, nabyty przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności udział w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującymi się na niej Częścią 1 Centrum, Częścią 2 Centrum, Częścią 3 Centrum i Częścią 4 Centrum ostatecznie będzie wykorzystywany przez Wnioskodawcę, będącego podatnikiem VAT, wyłącznie do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

Po dokonaniu dostawy podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki podstawowej 23% i otrzymaniu prawidłowo wystawionej przez Miasto faktury VAT dokumentującej dostawę określonego udziału w Nieruchomości Połączonej wraz ze znajdującymi się na niej Częścią 1 Centrum, Częścią 2 Centrum, Częścią 3 Centrum jak i Częścią 4 Centrum, na podstawie Umowy Zniesienia Współwłasności, Wnioskodawcy będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o podatek VAT naliczony wynikający z otrzymanej faktury VAT wystawionej przez Miasto. Prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego powstanie w rozliczeniu za okres, w którym powstanie obowiązek podatkowy w odniesieniu do nabywanych towarów lub w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych; jednak nie wcześniej niż w okresie rozliczeniowym, w którym Wnioskodawca otrzyma od Miasta fakturę VAT. Nadwyżka podatku VAT naliczonego nad podatkiem VAT należnym podlegać będzie zwrotowi, na zasadach określonych w art. 87 ustawy o VAT.

Ad. 2

W dacie podpisania Przedwstępnej Umowy 2016, Wnioskodawca zobowiązany był i dokonał zapłaty Zaliczki 2 na poczet przyszłych rozliczeń współwłaścicieli przy znoszeniu współwłasności Nieruchomości Połączonej. Na skutek zniesienia współwłasności Nieruchomości Połączonej Wnioskodawca stanie się jedynym właścicielem Centrum Handlowego. Nabyty na skutek zniesienia współwłasności Nieruchomości Połączonej udział we współwłasności Centrum Handlowego jako elementu Nieruchomości Połączonej będzie wykorzystywany przez Wnioskodawcę, będącego podatnikiem VAT, wyłącznie do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zaliczka, która wpłacił Wnioskodawca tytułem dostawy przez Miasto określonego udziału w Nieruchomości Połączonej na skutek zniesienia współwłasności jest powiązana z dostawą tej Nieruchomości i winna być opodatkowana stawką podatku właściwą dla dostawy tej części Nieruchomości – w analizowanej sprawie 23% stawką podatku VAT

W konsekwencji po zapłacie Zaliczki 2 i otrzymaniu prawidłowo wystawionej faktury VAT potwierdzającej jej faktyczne dokonanie, Wnioskodawcy będzie przysługiwało mu prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o podatek VAT naliczony wynikający z otrzymanej faktury VAT wystawionej przez Miasto, dokumentującej ww. zaliczkę W myśl art. 86 ust. 10 i ust. 10b pkt 1 oraz ust. 11 ustawy o VAT, prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego powstanie w rozliczeniu za okres, w którym powstanie obowiązek podatkowy z tyt. ww. zaliczki lub w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych; jednak nie wcześniej niż w okresie rozliczeniowym, w którym Wnioskodawca otrzyma od Miasta fakturę VAT.

Nadwyżka podatku VAT naliczonego nad podatkiem VAT należnym podlegać będzie zwrotowi, na zasadach określonych w art. 87 ustawy o VAT.

Niniejsza interpretacja zawiera odpowiedź na zadane przez Wnioskodawcę pytania nr 2,10.11.12 i 13, które dotyczą „Umowy Zniesienia Współwłasności”. Kwestie związane z „Umową Zamiany” (pytania nr 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8 i 9) rozpatrzone zostały w odrębnym rozstrzygnięciu – interpretacja nr IPPP1/4512-435/16-3/MP.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie oraz zainteresowanemu niebędącemu Stroną przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.