Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPP1/4512-240/16/DM
z 23 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 4 kwietnia 2016 r. (data wpływu 12 kwietnia 2016 r.), uzupełnionym w dniu 13 czerwca 2016 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania wynagrodzenia z tytułu zgody na budowę rurociągu oraz zobowiązania się do znoszenia na nieruchomości ograniczeń i zakazów – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 kwietnia 2016 r. został złożony wniosek uzupełniony w dniu 13 czerwca 2016 r. m.in. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wynagrodzenia z tytułu zgody na budowę rurociągu oraz zobowiązania się do znoszenia na nieruchomości ograniczeń i zakazów.

W złożonym wniosku, jak również jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wraz z mężem jest Pani współwłaścicielem nieruchomości położonej w miejscowości C, w gminie I, stanowiącej działkę gruntu oznaczoną numerem … o łącznej powierzchni 3,40 ha, dla której Sąd Rejonowy Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą. Nieruchomość ta stanowi użytki rolne i wchodzi w skład gospodarstwa rolnego o powierzchni łącznej przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy. W dniu 5 grudnia 2014 r. wraz z mężem podpisała Pani umowę z S.A., która jest operatorem sieci przesyłowej zrzutu ścieków poprodukcyjnych do rzeki i właścicielem rurociągów oraz urządzeń na nich zamontowanych służących do odprowadzenia ścieków poprodukcyjnych do rzeki.

Przedmiotem ww. umowy jest wyrażenie nieodwołalnej zgody przez współwłaścicieli działki na:

1. posadowienie/wybudowanie na ww. nieruchomości rurociągu na trasie z B do C;
2. utrzymanie na ww. nieruchomości rurociągu na trasie z B do C i prowadzenia eksploatacji ww. rurociągu, w tym udziela prawa dostępu, wejścia, przechodu i przejazdu (w tym ciężkim sprzętem) osób przez spółkę upoważnionych w celu dokonywania czynności związanych z inspekcją, konserwacją, remontem, modernizacją, przebudową, budową, usuwaniem awarii i dokonywania wymiany niezbędnych elementów ww. rurociągu, a także budowę nowego rurociągu w przypadku zniszczenia dotychczasowego w tym samym miejscu.

W związku z wyrażeniem przez Właścicieli zgody na posadowienie/wybudowanie przez spółkę na nieruchomości wyżej opisanego rurociągu, Właściciele udzielili spółce nieodwołalnego prawa dysponowania nieruchomością na cele budowlane w rozumieniu prawa budowlanego, w zakresie niezbędnym do prawidłowego posadowienia/wbudowania i eksploatacji rurociągu. Tytułem wynagrodzenia za ww. działania i zgody, o których mowa w par 3 ust. 1 i par 4 ust. 1 spółka wypłaciła Właścicielom jednorazowe odszkodowanie w wysokości 100.000,00 zł.

Ponadto Współwłaściciele zobowiązali się do znoszenia na nieruchomości ograniczeń i zakazów wynikających z istnienia pasa zabezpieczającego o szerokości 5 m po każdej stronie linii oznaczonej na mapie sytuacyjnej, w tym zakazie wznoszenia w pasie zabezpieczającym budynków mieszkalnych, budowli, zakazie utrzymywania drzew, krzewów.

Tytułem wynagrodzenia za ww. znoszenie, działania i zgody, o których mowa w par 3 ust. 2 umowy, spółka zobowiązała się wypłacić właścicielom rocznie kwotę pieniężną wyrażoną w złotych polskich, ustaloną na podstawie iloczynu długości pasa zajętego przez ww. rurociąg i współczynnika wynoszącego 4,5 dt pszenicy za każde rozpoczęte 100 mb pasa rurociągu.

Jednocześnie strony powyższej umowy nie ustaliły terminu obowiązywania umowy, wskazując na nieodwołalny charakter składanych oświadczeń woli właścicieli nieruchomości.

Spółka wypłaciła uzgodnioną kwotę odszkodowania małżonkom, a następnie otrzymali oni wystawione przez spółkę informacje PIT-8C za 2015 r. dla każdego z małżonków osobno po 50.000,00 zł w których określono w pozycji 24, że kwota 50.000,00 zł została wypłacona tytułem „jednorazowe odszkodowanie z tytułu zgody na budowę rurociągu”.

W dniu 20 stycznia 2016 r. otrzymano „jednorazowe odszkodowanie” z tytułu zgody na budowę rurociągu.

Szkody, które mają być zrekompensowane ww. odszkodowaniem, to szkody powstałe w uprawach rolnych i drzewostanie, również rekultywacja gruntów uszkodzonych przez przedmiotowa inwestycję.

Dotychczas nie otrzymała Pani wraz z mężem wynagrodzenia z tytułu zobowiązania się do znoszenia na nieruchomości ograniczeń i zakazów wynikających z istnienia pasa zabezpieczającego po każdej stronie rurociągu.

Nie prowadzi Pani działalności gospodarczej, jest zatrudniona na etacie. Działalność gospodarczą opodatkowaną w formie ryczałtu ewidencjonowanego prowadzi sezonowo małżonek. Ponadto małżonek prowadzi działalność rolniczą w formie gospodarstwa rolnego na gruntach rolnych stanowiących majątek wspólny, będąc jednocześnie zatrudnionym na etacie.

Nie posiada Pani statusu podatnika czynnego i nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, jak również nie jest rolnikiem ryczałtowym korzystającym ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy. Ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy korzysta małżonek prowadząc gospodarstwo rolne.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, będąca współwłaścicielem gospodarstwa rolnego jest zwolniona od uiszczenia podatku dochodowego z tytułu otrzymania jednorazowego odszkodowania z tytułu zgody na budowę rurociągu, o którym mowa w par 3 ust. 1 i par 4 ust. 1 umowy z dnia 5 grudnia 2014 r.?
2. Czy stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, będąca współwłaścicielem gospodarstwa rolnego jest zwolniona od uiszczenia podatku dochodowego z tytułu otrzymanego corocznie wynagrodzenia z tytułu zobowiązania się do znoszenia na nieruchomości ograniczeń i zakazów wynikających z istnienia pasa zabezpieczającego o szerokości 5 m po każdej stronie rurociągu, o którym mowa w par 3 ust. 2 umowy z dnia 5 grudnia 2014 r.?
3. Czy wynagrodzenia, o których mowa w pytaniu nr 1 i 2 podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, w odniesieniu do pytania 3 – z uwagi na odszkodowawczy charakter wynagrodzeń, o których mowa w pytaniu 1 i 2 nie są te wynagrodzenia objęte podatkiem od towarów i usług, ponieważ nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego właścicieli nieruchomości i nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Na wstępie należy zauważyć, że niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie podatku od towarów i usług.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r., poz. 710), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Przez towary należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii, o czym stanowi art. 2 pkt 6 ww. stawy.

W oparciu o art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że jest Pani współwłaścicielem nieruchomości gruntowej, stanowiącej użytki rolne, która wchodzi w skład gospodarstwa rolnego prowadzonego przez małżonka. W 2014 r. wraz z małżonkiem zawarła Pani umowę ze spółką akcyjną, która jest operatorem sieci przesyłowej zrzutu ścieków poprodukcyjnych i właścicielem rurociągów oraz urządzeń na nich zamontowanych służących do odprowadzenia ścieków poprodukcyjnych. Przedmiotem ww. umowy jest wyrażenie nieodwołalnej zgody przez współwłaścicieli działki na posadowienie/wybudowanie na ww. nieruchomości rurociągu jego utrzymanie, prowadzenie eksploatacji, w tym udzielenia prawa dostępu, wejścia, przechodu i przejazdu (w tym ciężkim sprzętem) osób przez spółkę upoważnionych w celu dokonywania czynności związanych z inspekcją, konserwacją, remontem, modernizacją, przebudową, budową, usuwaniem awarii i dokonywania wymiany niezbędnych elementów ww. rurociągu, a także budowę nowego rurociągu w przypadku zniszczenia dotychczasowego w tym samym miejscu. Właściciele udzielili spółce nieodwołalnego prawa dysponowania nieruchomością na cele budowlane w rozumieniu prawa budowlanego, w zakresie niezbędnym do prawidłowego posadowienia/wbudowania i eksploatacji rurociągu. Tytułem wynagrodzenia za ww. działania i zgody spółka wypłaciła małżonkom „jednorazowe odszkodowanie” w wysokości 100.000 zł. Ponadto wraz z małżonkiem zobowiązała się Pani do znoszenia na nieruchomości ograniczeń i zakazów wynikających z istnienia pasa zabezpieczającego o szerokości 5 m po każdej stronie linii oznaczonej na mapie sytuacyjnej, w tym zakazie wznoszenia w pasie zabezpieczającym budynków mieszkalnych, budowli, zakazie utrzymywania drzew, krzewów. Tytułem wynagrodzenia za ww. znoszenie, działania i zgody, spółka zobowiązała się wypłacić właścicielom rocznie określoną kwotę pieniężną. Nie prowadzi Pani działalności gospodarczej, w tym działalności rolniczej. Działalność taką prowadzi małżonek, który korzysta ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy.

Mając powyższe na uwadze, wskazać należy, że definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej. Z treści art. 8 ust. 1 cyt. ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu. Słownik języka polskiego definiuje czasownik „świadczyć” jako „wykonywać coś na czyjąś rzecz”, „świadczenie” zaś, to obowiązek wykonywania, przekazania czegoś.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Z pojęcia usługi będzie natomiast wyłączone takie świadczenie, którego treścią jest przeniesienie na inny podmiot prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stanowi ono bowiem dostawę towarów. Przy ocenie charakteru świadczenia, jako usługi, należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów. Jeśli tylko mamy do czynienia ze świadczeniem, to na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług stanowi ono albo usługę, albo dostawę towarów.

Z kolei przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest określenie, czy wykonywane świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone. Istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy usługą i otrzymaną zapłatą. Czynnikiem decydującym o tym, czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest także określenie, czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje bowiem wyłącznie w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni i niezbędny związek pomiędzy określonymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej.

Kwestią „odpłatności” zajmował się wielokrotnie w swoim orzecznictwie Europejski Trybunał Sprawiedliwości (np. w sprawach: C-16/93, C-213/99, C-404/99) podkreślając, iż o dostawie towarów i usług za wynagrodzeniem można mówić jedynie w sytuacji, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami. Związek, o którym mowa musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za to świadczenie.

Należy podkreślić, że dane świadczenie podlega jako usługa opodatkowaniu wówczas, gdy ww. warunki będą spełnione łącznie, bowiem – jak powyżej wskazano – aby czynność (dostawa towarów, czy usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi istnieć związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią wynagrodzenie za wykonaną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że odpłatne udzielenie „prawa dysponowania nieruchomością na cele budowlane”, w tym wyrażenie zgody na budowę rurociągu, „prawa dostępu, wejścia, przechodu i przejazdu”, jak również zobowiązanie do znoszenia na nieruchomości ograniczeń i zakazów wynikających z istnienia pasa zabezpieczającego, a więc wskazane we wniosku „znoszenie, działania i zgody” wiąże się ze zobowiązaniem właściciela gruntu do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. W związku z tym, będąc jednocześnie czynnością polegającą na wykorzystaniu towaru (do towarów w świetle art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług zalicza się również grunty) dla celów zarobkowych (realizowaną za wynagrodzeniem), zyskuje charakter odpłatnej usługi, w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Ponadto należy zwrócić uwagę, że w świetle art. 305¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380), nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem (art. 305² § 1 ustawy Kodeks cywilny). Zgodnie z art. 305² § 2 tej ustawy, jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu.

Do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych (art. 305⁴ Kodeksu cywilnego).

Pojęcie służebności gruntowej zdefiniowane zostało w art. 285 § 1 ustawy Kodeks cywilny. Zgodnie z tym przepisem, nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Należy także wskazać, że przepisy podatkowe nie zawierają definicji odszkodowania. Zatem w tym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego, na gruncie którego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem, a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Kodeks cywilny rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 K.c.) oraz deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 K.c.).

Zgodnie z treścią art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej przytoczonych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem, a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Ponadto należy wskazać, że w myśl art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r. poz. 2082 ze zm.), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zatem istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku (art. 35 ww. Kodeksu).

W myśl art. 36 § 1 oraz § 2 ww. Kodeksu, oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.

Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 cyt. ustawy, zgoda drugiego małżonka jest potrzebna m.in. do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.

Na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług małżonkowie nie są uznawani za jeden podmiot podatkowy. Powyższe stwarza dla małżonków prowadzących działalność gospodarczą szczególną sytuację prawną, bowiem żaden z przepisów ustawy nie zabrania im prowadzenia działalności gospodarczej jako odrębnym podatnikom. Nie ma przy tym przeszkód, aby pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębne działalności istniała ustawowa wspólność majątkowa.

Jeżeli zatem przedmiotem czynności jest rzecz stanowiąca majątek wspólny małżonków, to podatnikiem podatku od towarów i usług, w okolicznościach wskazanych w art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług, będzie ten małżonek, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu, czyli ten, który dokonuje jej we własnym imieniu (jest stroną czynności prawnej). Natomiast jeżeli małżonkowie dokonają czynności wspólnie, to każdy z nich z osobna będzie podatnikiem podatku od towarów i usług.

Ponieważ, jak wskazano w opisie sprawy, w dniu 5 grudnia 2014 r. umowa z operatorem sieci przesyłowej została zawarta na gruncie będącym współwłasnością ustawową małżonków, przy czym stronami umowy byli z jednej strony małżonkowie, tj. Pani i Pani mąż, natomiast z drugiej strony spółka akcyjna, a ponadto czynności te zostały dokonane za wynagrodzeniem należnym obu małżonkom – współwłaścicielom gruntów na podstawie umowy, to oboje – co do zasady – są zobowiązani do rozliczenia w zakresie podatku VAT od otrzymanego wynagrodzenia, w części przypadającej na każdego z małżonków.

Bez znaczenia w opisanych okolicznościach pozostaje okoliczność, że grunt wchodzi w skład gospodarstwa rolnego prowadzonego przez jednego z małżonków, tj. przez Pani męża, będącego podatnikiem korzystającym ze zwolnienia na mocy art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z tych też względów mając zatem na uwadze powołane regulacje z zakresu podatku od towarów i usług oraz przytoczone przepisy odrębne, należy stwierdzić, że jako współwłaściciel nieruchomości gruntowej, pozwalając spółce na korzystanie z nieruchomości (tolerując taką sytuację), świadczy Pani usługi, które ze względu na ich odpłatny charakter podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Należne świadczenia pieniężne – określane we wniosku jako „jednorazowe odszkodowanie”, jak i otrzymywane „corocznie wynagrodzenia z tytułu zobowiązania się do znoszenia na nieruchomości ograniczeń i zakazów wynikających z istnienia pasa zabezpieczającego o szerokości 5 m po każdej stronie rurociągu” – stanowią w rzeczywistości wynagrodzenie za świadczoną usługę, polegającą na możliwości korzystania z nieruchomości. Niezależnie bowiem od użytej nomenklatury, otrzymane odszkodowanie jest w rzeczywistości wynagrodzeniem za świadczoną usługę.

Co do zasady obowiązek pokrycia szkody powstaje z uwagi na dokonanie czynności zabronionej (ex delicto) lub w wyniku niewykonania lub nieprawidłowego wykonania postanowień umowy (ex contracto). Podkreślając, że decydujące znaczenie dla oceny skutków prawnych umów w stosunkach pomiędzy stronami ma ich treść, a nie nazwa, stwierdzić należy, że w opisanym stanie faktycznym otrzymane kwoty pieniężne nie posiadają cech odszkodowania za poniesioną szkodę, gdyż nie zaistniały okoliczności, które w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego powodowałyby szkodę i determinowały wypłatę odszkodowania. Ewentualne szkody zaistniałe w trakcie budowy urządzeń przesyłowych, w tym zwłaszcza straty w uprawach rolnych i drzewostanie, również rekultywacja gruntów zniszczonych w trakcie budowy, powstaną nie z powodu niewykonania lub nieprawidłowego wykonania postanowień umowy, lecz będą nieuniknionym elementem wykonywanych w jej ramach robót, na które Pani się godzi.

Tym samym, opisane przez Panią czynności wypełniają definicję usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usługi ze względu na ich odpłatny charakter podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w oparciu o art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy.

Z tych też względów za nieprawidłowe należy uznać stanowisko, że „nie są te wynagrodzenia objęte podatkiem od towarów i usług”.

Niemniej jednak należy zauważyć, że w myśl art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Zgodnie z art. 113 ust. 9 ww. ustawy, zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w ust. 1.

A zatem w sytuacji, gdy kwota otrzymanego wynagrodzenia z tytułu opisanych we wniosku czynności nie przekroczyła limitu zwolnienia określonego w ww. przepisach może Pani skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Końcowo należy wskazać, że w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Jednocześnie należy zauważyć, że mając na uwadze fakt, że to Pani jest stroną wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, jak również uwzględniając indywidualny charakter interpretacji przepisów prawa podatkowego zaznacza się, że interpretacja nie wywołuje skutków prawnych dla drugiego współwłaściciela (małżonka), który chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinien wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej udzielenie. W konsekwencji regulacje zawarte w art. 14k-14n ustawy Ordynacja podatkowa nie będą miały zastosowania dla Pani męża.

Ponadto, zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, wyczerpujący opis stanu faktycznego winien wynikać z wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, a nie z załączonych do niego dokumentów, w związku z czym nie były one przedmiotem merytorycznej analizy.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.