Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/4514-251/16-2/JG1
z 24 maja 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 26 kwietnia 2016 r. (data wpływu 13 maja 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy o podział majątku małżeńskiego - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 maja 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy o podział majątku małżeńskiego.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca pozostaje w związku małżeńskim. Do dnia złożenia niniejszego wniosku Wnioskodawca nie zawarł umowy małżeńskiej majątkowej, stąd między małżonkami obowiązuje ustawowy ustrój majątkowy małżeński (ustawowa wspólność małżeńska) w rozumieniu przepisu art. 31 Ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn. z dnia 6 listopada 2015 roku Dz. U. z 2015 r., poz. 2082; zwany dalej: „Kodeks rodzinny i opiekuńczy”). Majątek małżeński objęty wspólnością majątkową składa się między innymi z następujących składników:

1. udziały/akcje w spółkach kapitałowych prawa polskiego (zwane dalej: „Udziały”),
2. nieruchomości, udziały w nieruchomościach (zwane dalej: „Nieruchomości”)
3. zorganizowane w formie przedsiębiorstwa składniki materialne i niematerialne przeznaczone do prowadzenia przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej (zwane dalej: „Przedsiębiorstwo”),
4. środki pieniężne w gotówce i na rachunkach (zwane dalej: „Pieniądze”).
   
   

Powyższa lista nie obejmuje całego wspólnego majątku małżonków.

Niewykluczonym jest, że w przyszłości Wnioskodawca dokona rozliczeń majątkowych ze swoją małżonką w trakcie trwania małżeństwa. W rezultacie, zostanie zawarta w formie aktu notarialnego umowa małżeńska majątkowa, na mocy której zostanie ustanowiona pełna rozdzielność majątkowa zgodnie z przepisami art. 51 w zw. z art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Jednocześnie z ustanowieniem rozdzielności majątkowej zostanie zawarta przez Wnioskodawcę z jego małżonką umowa o podział majątku małżeńskiego. W wyniku zawarcia tej umowy zostanie dokonany podział (ustanie współwłasność) wszystkich składników majątkowych, wchodzących w skład majątku małżeńskiego, dotychczas objętych ustawową wspólnością majątkową małżeńską. Możliwym jest, że w ramach podziału majątku małżeńskiego Wnioskodawca otrzyma Udziały, Przedsiębiorstwo lub również inne składniki majątkowe. Z kolei małżonka Wnioskodawcy otrzyma pozostałe składniki majątkowe, nie przyznane Wnioskodawcy, a wchodzące w skład majątku małżeńskiego. Z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą, w ramach Przedsiębiorstwa, związane są również zobowiązania, w szczególności pożyczki/kredyty udzielone przez banki. Po podziale majątku i otrzymaniu Przedsiębiorstwa przez Wnioskodawcę możliwym jest, że małżonka Wnioskodawcy zostanie zwolniona z powyższych zobowiązań lub z zobowiązań wynikających ich poręczeń, za zgodą wierzycieli. Z kolei Wnioskodawca przejmie w całości obowiązek spłaty przedmiotowych zobowiązań. Należy również zastrzec, iż podział składników majątku małżeńskiego pomiędzy małżonkami może zostać dokonany według innych zasad.

Na chwilę obecną nie jest jednoznacznie przesądzone czy:

• małżonkowie będą dokonywać jakichkolwiek spłat lub dopłat między nimi w ramach podziału majątku małżeńskiego,
  

• podział majątku małżeńskiego pomiędzy małżonkami nastąpi zgodnie z udziałem każdego z nich w majątku małżeńskim, ustalonym na moment ustania (zniesienia) ustawowej wspólności majątkowej, przy czym udziały małżonków mogą być nierówne, czy też w innej ustalonej przez małżonków proporcji, tj. w proporcji nie pokrywającej się z w/w udziałami małżonków.
  
  
  

W tak przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawca powziął wątpliwości dotyczące zawarcia umowy o podział wspólnego majątku małżonków na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych (zwany dalej: „PCC”).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w opisanym przez Wnioskodawcę zdarzeniu przyszłym zawarcie przez Wnioskodawcę z małżonką umowy o podział majątku małżeńskiego w związku z ustaniem ustawowej wspólności małżeńskiej nie będzie podlegać opodatkowaniu PCC również w sytuacji, gdy w wyniku podziału majątku małżeńskiego Wnioskodawca otrzyma składniki majątkowe, których wartość jest różna od udziału Wnioskodawcy w majątku małżeńskim, ustalonym na moment ustania (zniesienia) ustawowej wspólności majątkowej między małżonkami?

Zdaniem Wnioskodawcy, zawarcie przez Wnioskodawcę z małżonką umowy o podział majątku małżeńskiego w związku z ustaniem ustawowej wspólności małżeńskiej nie będzie podlegać PCC również w sytuacji, gdy w wyniku podziału majątku małżeńskiego Wnioskodawca otrzyma składniki majątkowe, których wartość jest różna od udziału Wnioskodawcy w majątku małżeńskim, ustalonym na moment ustania (zniesienia) ustawowej wspólności majątkowej między małżonkami?

UZASADNIENIE

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 Ustawy PCC podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne wymienione w tym przepisie. Stosownie do przepisów art. 1 ust. 1 pkt 2 oraz 3 Ustawy PCC temu podatkowi podlegają też zmiany umów wymienionych w przepisie art. 1 ust. 1 pkt 1 Ustawy PCC, a także orzeczenia sądów, w tym również polubownych i ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne jak czynności cywilnoprawne wymienione w przepisie art. 1 ust. 1 pkt 1 lub 2 Ustawy PCC.

Wyliczenie czynności cywilnoprawnych podlegających PCC ma charakter enumeratywny. Przy czym o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu PCC, decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Stąd dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w PCC wskutek zawarcia przez strony umowy istotne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy, pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

W sytuacji przedstawionej we wniosku pomiędzy Wnioskodawcą a jego małżonką obowiązuje ustawowy ustrój małżeński (wspólność majątkowa). Jednak małżonkowie zamierzają zawrzeć ze sobą umowę w formie aktu notarialnego, na podstawie której zostanie zniesiona między nimi ustawowa wspólność majątkowa. W rezultacie tej umowy, majątek objęty dotychczas ustawową wspólnością majątkową zostanie następnie podzielony między małżonkami. Podział majątku małżeńskiego nastąpi równocześnie ze zniesieniem ustawowej wspólności majątkowej.

Zgodnie z przepisem art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Wspólność ustawową charakteryzują dwie podstawowe cechy: jest to wspólność dorobku i wspólność o charakterze łącznym. Z powyższego przepisu wynika również, że wspólność majątkowa małżeńska oparta jest na małżeństwie, jako stosunku prawnym osobistym. Z uwagi na przepis art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego niedopuszczalnym jest żądanie przez małżonka podziału majątku wspólnego w czasie trwania ustawowej wspólności majątkowej. Jednak zgodnie z przepisem art. 47 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonkowie mogą umownie ustawową wspólność majątkową rozszerzyć, ograniczyć lub w myśl przepisu art. 51 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wyłączyć (znieść). Przy czym należy podkreślić, że umowa wyłączająca ustawową wspólność majątkową małżeńską ma charakter ustrojowy, czyli zmienia dotychczasową zasadę wspólności na zasadę rozdzielności majątkowej i nie powoduje przysporzenia majątkowego.

W następstwie ustania ustawowej wspólności majątkowej dopuszczalnym jest podział majątku małżeńskiego objętego dotychczas w/w wspólnością. Podział majątku małżeńskiego jest instytucją prawa rodzinnego i nie został wymieniony w enumeratywnym wyliczeniu czynności cywilnoprawnych podlegających PCC, tj. w przepisie art. 1 ust. 1 pkt 1 Ustawy PCC. W szczególności należy podkreślić, że wykazuje on cechy odrębne od zniesienia współwłasności uregulowanego w Kodeksie cywilnym, a w konsekwencji nie należy go utożsamiać ze zniesieniem współwłasności w rozumieniu przepisu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) Ustawy PCC. Z tego też względu na gruncie PCC irrelewantne jest czy przy podziale majątku małżeńskiego wystąpią jakiekolwiek spłaty lub dopłaty pomiędzy małżonkami.

Nadto, należy wskazać, że podział majątku małżeńskiego wskutek ustania ustawowej wspólności majątkowej nie jest umową darowizny wymienioną w przepisie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d) Ustawy PCC. Stąd wraz z otrzymaniem Przedsiębiorstwa przez Wnioskodawcę w ramach podziału majątku małżeńskiego, ewentualne zwolnienie małżonki Wnioskodawcy z zobowiązań związanych z prowadzonym Przedsiębiorstwem lub zwolnienie z zobowiązań wynikających z ich poręczeń, za zgodą wierzycieli, nie wywołuje skutków na gruncie PCC.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że skoro w przepisie art. 1 ust. 1 pkt 1 Ustawy PCC nie zostały wymienione umowy dotyczące podziału majątku dorobkowego małżeńskiego, jako podlegające PCC, przedmiotowe umowy nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. W rezultacie, zawarcie przez Wnioskodawcę z małżonką umowy o podział majątku małżeńskiego w związku ze zniesieniem ustawowej wspólności małżeńskiej nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych również w sytuacji, gdy w wyniku podziału majątku małżeńskiego Wnioskodawca otrzyma składniki majątkowe, których wartość jest różna od udziału Wnioskodawcy w majątku małżeńskim, ustalonym na moment ustania (zniesienia) ustawowej wspólności majątkowej między małżonkami.

Prezentowane przez Wnioskodawcę stanowisko znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach organów podatkowych. Przykładowo w interpretacji z dnia 15 lipca 2010 r. (znak: ITPB2/436-92/10/IB) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy uznał, iż „… podział majątku wspólnego małżonków jest instytucją typową dla prawa rodzinnego i opiekuńczego. Należy podkreślić, ze podział majątku wspólnego małżonków, wykazuje cechy odrębne od zniesienia współwłasności, unormowanego w Kodeksie cywilnym, i w związku z tym nie może być traktowany jako zniesienie współwłasności wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Ponieważ podział majątku między małżonkami nie został wymieniony jako czynność podlegająca opodatkowaniu, nie będzie miał znaczenia fakt, czy przy podziale majątku wystąpi spłata pieniężna.

Skoro więc w art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy jako podlegające podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie zostały wymienione umowy dotyczące podziału majątku dorobkowego małżeńskiego należy uznać, że nie podlegają one podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Powyższe sprawia, że podział majątku małżeńskiego przeprowadzony w związku z wyłączeniem małżeńskiej wspólności ustawowej nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem do czynności cywilnoprawnych.”

Analogiczne stanowisko zaprezentował również w szczególności:

• Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacjach z dnia 7 maja 2014 r. (znak: IPPB2/436-191/14-2/MZ), z dnia 24 sierpnia 2014 r. (znak: IPPB2/436-335/14-2/AF) oraz z dnia 17 marca 2011 r. (znak: IPPB2/436-496/10-7/AF).
  
  
  

Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy podział majątku małżonków w związku z ustaniem ustawowej wspólności małżeńskiej nie będzie podlegać PCC również w sytuacji, gdy w wyniku podziału majątku małżeńskiego Wnioskodawca otrzyma składniki majątkowe, których wartość jest różna od udziału Wnioskodawcy w majątku małżeńskim, ustalonym na moment ustania (zniesienia) ustawowej wspólności majątkowej między małżonkami.

W świetle przywołanych argumentów oraz zaprezentowanych wyżej poglądów organów podatkowych, Wnioskodawca zwraca się z prośbą o potwierdzenie, że przedstawione stanowisko i rozumienie treści przepisów prawa podatkowego jest prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, wskazać należy, iż rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.