Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/4511-1-300/16-2/WS
z 9 maja 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 4 marca 2016 r. (data wpływu 8 marca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania –jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 marca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 23 lipca 2008 r. Wnioskodawczyni zawarła z bankiem umowę kredytu. Po tej dacie majątek banku został przejęty przez inny bank.

Ze względu na brak wywiązywania się kredytobiorcy z umowy, Bank wypowiedział umowę kredytu, w wyniku czego kwota kredytu i odsetki stała się wymagalna. Bank w dniu 10 maja 2011 r. wystawił Tytuł Egzekucyjny, a postanowieniem z dnia 9 czerwca 2011 r. Sąd Rejonowy nadał klauzulę wykonalności.

W dniu 2 kwietnia 2014 r. „A” zawarła z Bankiem umowę przelewu wierzytelności i zakupiła dług. Pozwem z dnia 16 października 2015 r. „A” wniosła do Sądu Rejonowego pozew przeciwko Wnioskodawczyni o zapłatę kwoty 10 220,10 zł tytułem wierzytelności wynikającej z umowy kredytu zaciągniętego przez Wnioskodawczynię.

Pełnomocnik Wnioskodawczyni w dniu 24 listopada 2015 r. złożył odpowiedź na pozew, podnosząc m.in. zarzut przedawnienia wierzytelności. Wnioskodawczyni podniosła, że dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej termin przedawnienia wynosi trzy lata. Powyższe oznacza, że w niniejszej sprawie roszczenie majątkowe z umowy kredytowej zawartej pomiędzy kredytobiorcą (osobą fizyczną), a prowadzącym działalność gospodarczą bankiem, uległo przedawnieniu po trzech latach od wypowiedzenia umowy, a najpóźniej od postanowienia Sądu o nadaniu Tytułowi Egzekucyjnemu klauzuli wykonalności, tj. w dniu 10 czerwca 2014 r. „A” pismem z dnia 30 listopada 2015 r. cofnęła pozew. Pismem z dnia 22 lutego 2016 r. działający w imieniu „A” poinformował Wnioskodawczynię, że w związku z przedawnieniem wierzytelności przedawniona kwota będzie stanowiła przychód Wnioskodawczyni w roku 2015, jednocześnie wystawiając i przesyłając PIT-8C do Wnioskodawczyni i właściwego urzędu skarbowego.

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie nastąpiło po stronie Wnioskodawczyni trwałe przysporzenie majątkowe i nie powstał przychód podlegający opodatkowaniu, tak jak to występuje w przypadku umorzenia wierzytelności przez bank.

Z ostrożności Wnioskodawczyni wskazała, że jeśli jej przedawnione zobowiązanie stanowiłoby przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem od osób fizycznych, to jedynym momentem, który można byłoby uznać za datę powstania przychodu z przedawnienia jest moment przedawnienia się wierzytelności, a podmiotem będącym wierzycielem w dacie przedawnienia był bank, a nie obecny wierzyciel (i to bank miałby ewentualną podstawę do wystawienia PIT-8C).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy obecny wierzyciel, który nie był wierzycielem w dacie przedawnienia (Wnioskodawczyni wskazuje, iż „A” nie uzyskała tytułu wykonawczego na siebie, bowiem cofnęła pozew, a sam fakt zawarcia umowy cesji nie daje podstaw do dochodzenia tej należności), ma podstawę do wystawienia PIT-8C i w jakiej wysokości?
2. Czy Wnioskodawczyni podlega obowiązkowi opodatkowania takiego przychodu?
3. Czy przychodem Wnioskodawczyni (osoby fizycznej) podlegającym opodatkowaniu jest cała kwota długu wraz z odsetkami na dzień 30 listopada 2015 r. (dzień uznania przez wierzyciela zarzutu przedawnienia), mimo że termin przedawnienia minął 10 czerwca 2014 r.?
4. Czy przychodem Wnioskodawczyni podlegającym opodatkowaniu jest kwota należności głównej i odsetek ustawowych na dzień przedawnienia?
5. Czy przychodem osoby fizycznej podlegającym opodatkowaniu jest:
   • kwota zadłużenia z tytułu kapitału,
   • kwota odsetek do momentu przedawnienia,
   • kwota odsetek naliczona przez wierzyciela, który wykupił dług, do dnia uznania przeterminowania, czyli do dnia 30 listopada 2015 r.?
6. Jak należy ewentualnie określić moment powstania przychodu i czy przychód taki podlega obowiązkowi podatkowemu w chwili obecnej?
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że pojęcie nieodpłatnego świadczenia ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Przysporzeniem majątkowym i przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 9 ust. 1) są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów. Równocześnie przepis art. 20 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: (…) i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i zasadnym jest, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na gruncie prawa podatkowego przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest każda forma przysporzenia majątkowego (korzyść), tzn. zarówno pieniężna, jak i niepieniężna.

Instytucja przedawnienia uregulowana została w art. 117 – 125 K.c. Zgodnie z art. 117 § 1 K.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu, przy czym po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne (§ 2).

Przedawnienie zobowiązania jest zdarzeniem prawnym, powodującym określone skutki w zakresie możliwości dochodzenia zobowiązań. Istota przedawnienia polega zatem na tym, że po upływie określonego w ustawie terminu, ten przeciwko komu kieruje się roszczenie (dłużnik) może uchylić się od jego zaspokojenia. Skutkiem tego roszczenie przedawnione nie gaśnie, a jedynie nie będzie mogło być przymusowo zrealizowane; sąd bowiem oddali powództwo uprawnionego w razie upływu terminu przedawnienia i gdy dłużnik podniesie zarzut przedawnienia. Nadto roszczenie takie nie korzysta wprawdzie z pełnej ochrony państwa, ale nadal uznawane jest za prawnie istniejące. Znajduje to przede wszystkim wyraz w tym, że dłużnik, który po upływie terminu przedawnienia spełnił świadczenie, nie może następnie żądać jego zwrotu, chociażby nie był świadomy upływu terminu przedawnienia i związanych z tym skutków prawnych. Spełnił on bowiem w świetle prawa zobowiązanie.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny należałoby stwierdzić, że mimo przedawnienia zobowiązanie nadal istnieje i dłużnik ma obowiązek wykonać ciążące na nim zobowiązanie, natomiast wierzyciel nie może już dochodzić przymusowego jego wykonania. Z uwagi więc na fakt, że dłużnik mimo przedawnienia zobowiązania może to zobowiązanie wypełnić, jego korzyść majątkowa nie ma jeszcze charakteru trwałego w momencie przedawnienia. W sytuacji, gdy wierzyciel nie umorzył należności, samo przedawnienie zobowiązania nie wywołuje zmiany charakteru zobowiązania na zobowiązanie bezpowrotne i nie powoduje powstania przychodu z nieodpłatnego świadczenia w świetle art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego, zdaniem Wnioskodawczyni, w związku z przedawnieniem zobowiązania kredytowego, nie nastąpiło po stronie Wnioskodawczyni trwałe przysporzenie majątkowe i nie powstał przychód podlegający opodatkowaniu, tak jak to występuje w przypadku umorzenia wierzytelności przez bank, bowiem samo przedawnienie zobowiązania na zobowiązanie bezzwrotne i nie powoduje powstania przychodu z nieodpłatnego świadczenia w świetle art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem, zdaniem Wnioskodawczyni, nie wystąpił obowiązek wystawienia informacji PIT-8C przez płatnika, a Wnioskodawczyni nie uzyskała przychodu podlegającego opodatkowaniu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że pojęcie nieodpłatnego świadczenia ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Przysporzeniem majątkowym i przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 9 ust. 1 ww. ustawy) są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.

Równocześnie przepis art. 20 ust. 1 przytoczonej ustawy stanowi, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12–14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i zasadnym jest, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na gruncie prawa podatkowego przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest każda forma przysporzenia majątkowego (korzyść) tzn. zarówno pieniężna jak i niepieniężna.

Jak wynika z zaistniałego stanu faktycznego, W dniu 23 lipca 2008 r. Wnioskodawczyni zawarła umowę kredytu.

Ze względu na brak wywiązywania się kredytobiorcy z umowy, Bank wypowiedział umowę kredytu, w wyniku czego kwota kredytu i odsetki stała się wymagalna. Bank w dniu 10 maja 2011 r. wystawił Tytuł Egzekucyjny, a postanowieniem z dnia 9 czerwca 2011 r., sąd rejonowy nadał klauzulę wykonalności.

W dniu 2 kwietnia 2014 r. „A” zawarła z Bankiem umowę przelewu wierzytelności i zakupiła dług. Pozwem z dnia 16 października 2015 r. „A” wniosła do sądu rejonowego pozew przeciwko Wnioskodawczyni o zapłatę kwoty 10 220, 10 zł tytułem wierzytelności wynikającej z umowy kredytu zaciągniętego przez Wnioskodawczynię.

Pełnomocnik Wnioskodawczyni w dniu 24 listopada 2015 r. złożył odpowiedź na pozew, podnosząc m.in. zarzut przedawnienia wierzytelności. „A” pismem z dnia 30 listopada 2015 r. cofnęła pozew. Pismem z dnia 22 lutego 2016 r. poinformowano Wnioskodawczynię, że w związku z przedawnieniem wierzytelności przedawniona kwota będzie stanowiła przychód Wnioskodawczyni w roku 2015, jednocześnie wystawiając i przesyłając PIT-8C do Wnioskodawczyni i właściwego urzędu skarbowego.

Instytucja przedawnienia uregulowana została w art. 117-125 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2016 r. poz. 380). Zgodnie z art. 117 § 1 ww. Kodeksu z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu, przy czym po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne (§ 2).

Przedawnienie zobowiązania jest zdarzeniem prawnym, powodującym określone skutki w zakresie możliwości dochodzenia zobowiązań. Istota przedawnienia polega zatem na tym, że po upływie określonego w ustawie terminu, ten przeciwko komu kieruje się roszczenie (dłużnik) może uchylić się od jego zaspokojenia. Skutkiem tego roszczenie przedawnione nie gaśnie, a jedynie nie będzie mogło być przymusowo zrealizowane; sąd bowiem oddali powództwo uprawnionego w razie upływu terminu przedawnienia i gdy dłużnik podniesie zarzut przedawnienia. Nadto roszczenie takie nie korzysta wprawdzie z pełnej ochrony państwa, ale nadal uznawane jest za prawnie istniejące. Znajduje to przede wszystkim wyraz w tym, że dłużnik, który po upływie terminu przedawnienia spełnił świadczenie, nie może następnie żądać jego zwrotu, chociażby nie był świadomy upływu terminu przedawnienia i związanych z tym skutków prawnych. Spełnił on bowiem należne w świetle prawa zobowiązanie. Roszczenia przedawnione mogą być także przedmiotem potrącenia (art. 502 Kodeksu cywilnego) oraz – wedle panującego poglądu – odnowienia (art. 506) i ugody (art. 917).

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny należy stwierdzić, że mimo przedawnienia zobowiązanie nadal istnieje i dłużnik ma obowiązek wykonać ciążące na nim zobowiązanie, natomiast wierzyciel nie może już dochodzić przymusowego jego wykonania. Z uwagi więc na fakt, że dłużnik mimo przedawnienia zobowiązania, może to zobowiązanie wypełnić, jego korzyść majątkowa nie ma jeszcze charakteru trwałego w momencie przedawnienia. W sytuacji, gdy wierzyciel nie umorzył należności, samo przedawnienie zobowiązania nie wywołuje zmiany charakteru zobowiązania na zobowiązanie bezzwrotne i nie powoduje powstania przychodu z nieodpłatnego świadczenia w świetle art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego, w związku z przedawnieniem zobowiązania kredytowego, nie nastąpiło po stronie Wnioskodawczyni trwałe przysporzenie majątkowe i nie powstał przychód podlegający opodatkowaniu, tak jak to występuje w przypadku umorzenia wierzytelności przez bank, bowiem samo przedawnienie zobowiązania nie wywołuje zmiany charakteru zobowiązania na zobowiązanie bezzwrotne i nie powoduje powstania przychodu z nieodpłatnego świadczenia w świetle art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem w przedmiotowej sprawie nie wystąpił obowiązek wystawienia informacji PIT-8C przez płatnika, a Wnioskodawczyni nie uzyskała przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.