INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) w związku z prawomocnym wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 15 stycznia 2009r. sygn. akt I SA/Ke 442/08 oraz wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 czerwca 2010r. sygn. akt I FSK 763/09, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 17 października 2007r. (data wpływu 19 października 2007r.), uzupełnionym pismem z dnia 3 stycznia 2008r. (data wpływu 4 stycznia 2008r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania czy należności pobierane w formie opłat za nielegalny pobór energii elektrycznej podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 października 2007r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania czy należności pobierane w formie opłat za nielegalny pobór energii elektrycznej podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 3 stycznia 2008r. (data wpływu 4 stycznia 2008r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 24 grudnia 2007r. znak: IBPP2/443-210/07/BM.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

W związku ze zdarzającymi się przypadkami nielegalnego poboru energii elektrycznej z sieci elektroenergetycznych Wnioskodawca na mocy postanowień art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997r. Prawo energetyczne (t.j. Dz. U. z 2003r. Nr 153, poz. 1504 ze zm.), zobligowany jest do pobierania opłaty za nielegalnie pobraną energię w wysokości określonej w taryfie lub dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych. Opłaty, o których mowa powyżej, podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Opłaty za nielegalny pobór pobierane są przez Wnioskodawcę w wysokości określonej w Taryfie, a więc według określonego cennika zatwierdzonego przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Opłaty za nielegalne pobranie energii są dokumentowane fakturami VAT, opłata powiększona jest o należny podatek VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy należności z tytułu kar pieniężnych pobieranych przez Spółkę w formie opłat za nielegalny pobór energii elektrycznej, o której mowa w art. 57 ust. 1 Prawa energetycznego, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług...

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że opłaty za nielegalny pobór energii elektrycznej, o których mowa w art. 57 ust. 1 Prawa energetycznego, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż zgodnie z art. 2 pkt 1a oraz art. 14 ust. 1 i art. 15 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. L. 06.347.1), a także art. 5 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 oraz art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, ze zm.) tzw. kradzież energii elektrycznej nie może być uznana za dostawę towarów.

Ponadto Wnioskodawca twierdzi, iż do przedstawionego powyżej stanu faktycznego ma także zastosowanie norma prawna art. 6 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług (zwaną dalej „ustawa o VAT"), która wyłącza z zakresu przedmiotowego ustawy czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Czynność nielegalnego poboru energii elektrycznej jest, zdaniem Wnioskodawcy, czynnością sprzeczną z ustawą, gdyż jej dokonywanie jest w sposób wyraźny przez prawo zakazane.

W świetle art. 278 § 5 Kodeksu karnego, czynność nielegalnego poboru energii elektrycznej jest przestępstwem przeciwko mieniu i zagrożone karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Natomiast w świetle norm prawa cywilnego dopuszczenie się przez odbiorcę nielegalnego poboru energii jest czynem niedozwolonym w rozumieniu art. 415 Kodeksu cywilnego rodzącym powstanie szkody po stronie dostawcy energii.

Wnioskodawca zauważa również, iż zarówno na tle orzecznictwa ETS jak i WSA czynność nielegalnego poboru energii nie stanowi świadczonej odpłatnie dostawy towarów i w związku z tym nie stanowi czynności opodatkowanej podatkiem VAT. Definiując pojęcie dostawy towarów, ustawodawca posłużył się zwrotem „rozporządzanie towarem jak właściciel", co wskazuje, że definicję tę należy rozumieć szerzej niż „przeniesienie własności" w rozumieniu prawa cywilnego, a więc przy klasyfikacji danego zdarzenia gospodarczego należy dokonać analizy pod kątem tego, czy doszło do przekazania szeroko pojętej kontroli ekonomicznej nad towarem w taki sposób, że nabywca może nią rozporządzać jak właściciel. Kradzież towaru (energii elektrycznej) czyni z podmiotu, który się jej dopuszcza jedynie dzierżyciela. Jej skutkiem nie jest wyposażanie sprawcy w uprawnienie do rozporządzania towarem jak właściciel. Z tych względów kradzież nie może być uznana za zdarzenie powodujące przeniesienie praw pomiędzy poszkodowanym a sprawcą w rozumieniu powołanych wyżej przepisów ustawy o VAT (wyrok ETS z 14 lipca 2005r. w sprawie C-435/2003 British American Tobacco International Ud i Newman Shipping Agency Company NV v. Belgische Staat).

W dniu 22 stycznia 2008r. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający z upoważnienia Ministra Finansów wydał dla Zakładów Energetycznych Spółka z o.o. indywidualną interpretację znak: IBPP2/443-210/07/BM uznając, iż stanowisko Wnioskodawcy stwierdzające, że należności pobierane w formie opłat za nielegalny pobór energii elektrycznej nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jest nieprawidłowe.

Zakłady Energetyczne Spółka z o.o., reprezentowane przez radcę prawnego i doradcę podatkowego, na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego z dnia 22 stycznia 2008r. znak: IBPP2/443-210/07/BM złożyły skargę z dnia 15 kwietnia 2008r. (data wpływu 28 kwietnia 2008r.), uzupełnioną pismem z dnia 21 kwietnia 2008r., w której wniosły o uchylenie zaskarżonej interpretacji w całości.

Wyrokiem z dnia 15 stycznia 2009r. sygn. akt I SA/Ke 442/08 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach uznał, że skarga jest zasadna.

W uzasadnieniu wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach podzielił zarzuty skargi dotyczące naruszenia art. 5 ust. 1 pkt 1, ust 2 w związku z art. 7 ust. 1 oraz art. 6 pkt 2, art. 15 ustawy z dnia ustawy z 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) poprzez przyjęcie przez organ podatkowy, że czynnością opodatkowaną podatkiem VAT jest nielegalny pobór energii, z tytułu którego obciąża się nielegalnego poborcę energii opłatą przewidzianą w art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997r. Prawo energetyczne.

Zdaniem Sądu organ podatkowy błędnie rozważył, że do przedstawionego stanu faktycznego może mieć zastosowanie przepis art. 6 pkt 2 ustawy o VAT, zgodnie z którym przepisów ustawy nie stosuje się do czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Jeżeli bowiem dana czynność nie może być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, to choćby była ona dostawą lub usługą w rozumieniu ustawy o VAT, nie podlega ona opodatkowaniu, gdyż przepisy ustawy nie znajdują do niej zastosowania.

W ocenie Sądu Minister Finansów – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach dokonał oceny prawnej przedstawionego przez skarżącego stanu faktycznego także w oderwaniu od treści art. 7 ust. 1 ustawy o VAT (…).

Sąd wskazał, iż konstruując definicję dostawy towarów ustawodawca posłużył się zwrotem „rozporządzanie towarem jak właściciel” co wskazuje, że definicję tę należy rozumieć szerzej niż „przeniesienie własności” w rozumieniu prawa cywilnego, czy doszło do przekazania szeroko pojętej kontroli ekonomicznej nad towarem w taki sposób, że nabywca może nią rozporządzać jak właściciel. Kradzież towaru (energii) czyni z podmiotu, który się jej dopuszcza, jedynie dzierżyciela. Jej skutkiem nie jest wyposażenie sprawcy w uprawnienie do rozporządzania towarem jak właściciel. Z tych względów kradzież nie może być uznana za zdarzenie powodujące przeniesienie praw pomiędzy poszkodowanym a sprawcą w rozumieniu powołanego wyżej przepisu o VAT.

WSA w ww. wyroku zauważa również, iż pobierane opłaty mają charakter odszkodowawczy i z tego względu nie mogą zostać uznane za wynagrodzenie za dostawę towarów.

Sąd zauważył, że co do charakteru opłat wypowiedział się Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 15 listopada 2002r. (sygn. akt IV KKN 570/99, OSNKW 2003/1-2/10), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie z dnia 13 maja 2004r. (III SA 2559/02, LEX nr 148885) a także Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 10 lipca 2006r. sygn. akt K 37/04, LEX nr 198669.

Od powyższego wyroku Minister Finansów reprezentowany przez pełnomocnika złożył skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Wyrokiem z dnia 8 czerwca 2010r. sygn. akt I FSK 763/09 skarga kasacyjna została oddalona.

Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wyroku stwierdził, że skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie.

Zdaniem Sądu w rozpatrywanej sprawie doszło do naruszenia prawa materialnego poprzez oparcie skargi kasacyjnej na błędnej wykładni art. 5 ust. 1 pkt 1, ust. 2 w zw. z art. 7 ust. 1 oraz art. 6 pkt 2 i art. 15 u.p.t.u., polegającej na przyjęciu, że nielegalny pobór energii, z tytułu którego obciąża się nielegalnego poborcę energii opłatą przewidzianą w art. 57 ust. 1 Prawo energetyczne, nie jest czynnością opodatkowaną podatkiem VAT. W ocenie organu czynność taka podlega opodatkowaniu tym podatkiem

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazane zarzuty nie zasługują na uwzględnienie, a sąd I instancji dokonał prawidłowej wykładni powołanych w skardze kasacyjnej przepisów i prawidłowo uznał, że nielegalny pobór energii elektrycznej nie podlega opodatkowaniu.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego opłaty pobierane przez dostawców energii z tytułu czynów nielegalnych związanych z kradzieżą energii są opłatami o charakterze sankcyjnym i odszkodowawczym i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

NSA wskazał przede wszystkim, że kwestia opodatkowania podatkiem od towarów i usług opłat za nielegalny pobór energii elektrycznej stanowi zagadnienie, którym wielokrotnie zajmowało się orzecznictwo sądów administracyjnych. Ukształtowała się w tym względzie jednolita linia orzecznictwa, zgodnie z którą charakter opłat za nielegalny pobór energii powoduje brak ich opodatkowania. Kwestia ta była przedmiotem rozważań Naczelnego Sądu Administracyjnego m.in. w wyrokach z dnia 13 marca 2009r., I FSK 127/08, z dnia 9 grudnia 2009r., I FSK 1348/08, z dnia 10 grudnia 2009r., I FSK 1644/09, z dnia 6 stycznia 2010r., I FSK 1501/08, czy z dnia 23 marca 2010r., I FSK 331/09.

Naczelny Sąd Administracyjny w pełni podzielił stanowisko przedstawione w tych orzeczeniach. Spór w niniejszej sprawie sprowadza się do oceny charakteru opłat pobieranych za nielegalny pobór energii.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego należy zgodzić się z zawartymi w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku poglądami odnoszącymi się do charakteru opłaty pobieranej przez spółkę na podstawie art. 57 ust. 1 Prawo energetyczne. Stanowisko w tej kwestii zostało zaprezentowane w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2002r., sygn. akt IV KKN 570/99. W orzeczeniu tym Sąd Najwyższy odnosząc się do art. 43 ustawy z dnia 6 kwietnia 1984r. o gospodarce energetycznej (Dz. U. Nr 21, poz. 96 ze zm.), którego odpowiednikiem jest obecnie obowiązujący art. 57 Prawo energetyczne, stwierdził, że: „za nielegalny pobór energii, stwierdzony przez dostawcę, niezależnie od odpowiedzialności karnej, unormowanej w kodeksie karnym, nałożono na odbiorcę odpowiedzialność odszkodowawczą egzekwowaną według szczególnych zasad." W ocenie organu wskazane orzeczenie jest nieaktualne na tle obecnego stanu prawnego, jednakże zwrócić należy uwagę na to, że również w świetle obecnie obowiązujących przepisów jednolite jest stanowisko o sankcyjnym i odszkodowawczym charakterze opłaty, o której mowa w art. 57 P.e.

Zdaniem Sądu przykładowo wskazać można na wyrok NSA z dnia 5 czerwca 2008r., I FSK 739/07, gdzie podkreślono, że dopuszczenie się przez odbiorcę nielegalnego poboru energii, tj. czynu niedozwolonego w rozumieniu art. 415 K.c, powoduje zaistnienie stosunku cywilnoprawnego o charakterze zobowiązaniowym między dostawcą energii a jej odbiorcą (tak w uchwale SN z 26 sierpnia 1986r., III CZP 49/86, OSNCP 1987, z. 8, poz. 111, wyrokach NSA z 29 grudnia 1993r., II SA 1576/93, ONSA 1995, z. 1, poz. 24 i z 23 sierpnia 2000r., III SA 1262/99, LEX nr 47231). Po stronie dostawcy powstaje roszczenie do odbiorcy o wyrównanie szkody. W powoływanym orzeczeniu Naczelny Sąd Administracyjny wywiódł, że „przedmiotowa opłata jest odszkodowaniem, jest swoistym szacunkiem strat przedsiębiorstwa energetycznego, w kontekście twierdzeń skargi kasacyjnej, że pobierana opłata stanowi ekwiwalent za towar w postaci energii, tym bardziej, że jej wysokość ustalana jest zgodnie z § 43 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie szczegółowych zasad i kształtowania i kalkulacji taryf. Z unormowania tegoż § 43 ust. 1 wynika, że jeżeli energia elektryczna jest pobierana bez zawarcia umowy sprzedaży, przedsiębiorstwo energetyczne może obciążyć podmiot nielegalnie pobierający energię opłatami w wysokości pięciokrotności cen i stawek opłat, określonych w taryfie dla grupy taryfowej, do której podmiot byłby zakwalifikowany, przyjmując ryczałtowe ilości zużycia energii określone w taryfie i wielkość mocy wynikającą z sumy zainstalowanych odbiorników. Ponadto biorąc pod uwagę art. 57 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne, że w razie nielegalnego pobierania energii z sieci przedsiębiorstwo energetyczne pobiera opłaty za nielegalnie pobraną energię w wysokości określonej w taryfach lub dochodzi odszkodowania na zasadach ogólnych, należy przyznać WSA rację, że wysokość odszkodowania, jakiego może się domagać Spółka, ustalana jest w sposób szacunkowy. Autor skargi kasacyjnej z § 43 ust. 1 eksponuje tę część przepisu, która mówi o pięciokrotności cen i stawek opłat określonych w taryfie dla grupy taryfowej, do której podmiot był zakwalifikowany, pomijając milczeniem zapis o ryczałtowym ustaleniu ilości zużycia energii określone w taryfie. Tak więc podstawa wyliczenia ustalana jest ryczałtowo, a w stosunku do niej przedsiębiorstwo może zastosować pięciokrotność cen i stawek opłat określonych w taryfie". Wskazać należy tutaj, że wskazane w cytowanym orzeczeniu rozporządzenie zastąpione zostało powołanym w skardze kasacyjnej rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 2 lipca 2007r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną, a zgodnie z jego § 40 ust. 1 przedsiębiorstwo energetyczne świadczące usługi przesyłania lub dystrybucji lub usługi kompleksowe może obciążyć podmiot nielegalnie pobierający tę energię opłatami w wysokości pięciokrotności stawek opłat określonych w taryfie dla jednostrefowej grupy taryfowej, do której ten podmiot byłby zakwalifikowany, zgodnie z kryteriami określonymi w § 6 ust. 1, oraz pięciokrotności cen energii elektrycznej, o których mowa w art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. b P.e., przyjmując ilości energii elektrycznej uwzględniające rzeczywistą możliwość pobierania energii przez dany podmiot wynikające z mocy i rodzaju zainstalowanych odbiorników. Organ podkreśla, że skoro w przepisie tym mowa jest o przyjmowaniu ilości energii elektrycznej uwzględniających rzeczywistą możliwość pobierania energii przez dany podmiot, to sporna opłata ma charakter wynagrodzenia za pobraną energię. Naczelny Sąd Administracyjny oceny tej nie podziela – wskazać należy, że nie można utożsamiać „uwzględniania rzeczywistej możliwości pobierania energii" z „uwzględnieniem rzeczywistego pobrania energii", a taka próba zrównania tych pojęć wynika z argumentacji organu. W dalszym ciągu będziemy mieli bowiem do czynienia z szacowaniem, niekoniecznie odpowiadającym rzeczywistym ilościom pobranej nielegalnie energii.

W związku z tym w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego aktualne pozostają uwagi przedstawione na tle poprzednio obowiązującego stanu prawnego w powołanym wyżej wyroku wydanym w sprawie I FSK 739/07. Stąd też zajęte w tym orzeczeniu stanowisko znajduje odzwierciedlenie w niniejszej sprawie i Naczelny Sąd Administracyjny w pełni je podziela.

Zdaniem Sądu za błędne należy uznać stanowisko organu, że opłata za nielegalny pobór energii jest odpłatną czynnością (dostawą towarów) z art. 5 ust. 1 pkt 1 u.pt.u. dokonaną jedynie bez zachowania warunków oraz form określonych przepisami prawa, a więc nadal podlegającą opodatkowaniu na zasadzie art. 5 ust. 2 u.p.t.u. Stanowisko to nie uwzględnia okoliczności, że naliczane i egzekwowane opłaty przez dostawców energii związane są nie tylko z działaniami naruszającymi prawo w zakresie warunków i form zawierania umów o dostawę energii, ale przede wszystkim samowolnymi czynami odbiorców energii dokonywanymi bez wiedzy i zgody dostawcy. Aby rozważać zastosowanie art. 5 ust. 2 u.p.t.u., tj. określać, czy niezachowanie warunków oraz form określonych przepisami prawa ma znaczenie dla opodatkowania czynności, o których mowa w art. 5 ust. 1 tej ustawy, musi w ogóle wystąpić „czynność" wymieniona w tym przepisie.

W rozpatrywanej sprawie „czynnością" miałaby być dostawa towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. Sposób rozumienia dostawy towarów definiuje art. 7 ust. 1 u.p.t.u., zgodnie z którym przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel" wymaga zawsze, co do zasady, zgodnego porozumienia stron przenoszących prawo, przy czym dla porządku należałoby odnotować, że art. 7 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. zalicza do takiego przeniesienia również przeniesienie prawa z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa, prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. W polskim porządku prawnym tego typu okoliczności zastępują z mocy prawa zgodne działanie stron i są wobec nich skuteczne, nawet jeśli strony subiektywnie nie godzą się z tego typu skutkami ograniczenia swoich praw. W rozpatrywanej sprawie taki przypadek jednak nie występuje. Pamiętać bowiem należy, że opłata za nielegalny pobór energii nie jest wynikiem dobrowolnego tolerowania przez dostawcę czynów niedozwolonych w zakresie kradzieży energii, manipulacji przy urządzeniach pomiarowych, czy też samowolnego podpięcia się do sieci, a i sam odbiorca nie dokonuje powyższych działań w celu ponoszenia później kosztu opłaty za nielegalny pobór. Opłata za nielegalny pobór energii nie legalizuje też wcześniejszych naruszeń prawa (mimo uiszczenia opłaty sam czyn przestępny nadal podlegać będzie ściganiu), stanowi jedynie ryczałtową rekompensatę za pobraną energię, uszkodzenia sieci i urządzeń pomiarowych itp. Wielokrotność stawek taryfowych jaka pobierana jest przy dochodzeniu opłaty za nielegalny pobór energii zgodnie z przepisami rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf świadczy o tym, że celem opłaty nie jest tylko prosty zwrot należności za dostarczoną energię (tak jak to widzą organy podatkowe), ale też (a właściwie przede wszystkim) rekompensata za wszystkie poniesione szkody w związku z nielegalnym poborem. Opłata ta poprzez swoją wysokość pełni też rolę odstraszającą (analogicznie jak sankcja kama), mającą na celu przez swą dolegliwość i łatwiejszy sposób egzekucji (w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji) odstraszyć od popełniania tego typu czynów.

Zdaniem Sądu nie można przy tym podzielić poglądu organu, że sama opłata z art. 57 Prawo energetyczne ma charakter wynagrodzenia, a tylko jej wysokość ma charakter sankcyjny. Nieuzasadnione jest upatrywanie podwójnego charakteru w jednej opłacie – może ona być bądź ceną bądź mieć charakter odszkodowawczy, lecz nie może pełnić obu funkcji równocześnie. Oceny, czy dana opłata jest zapłatą za towar/usługę, czy też pełni rolę sankcji (odszkodowania) należy dokonywać na podstawie ogółu związanych z jej określaniem okoliczności, a nie w oparciu o jej wybiórczo dobrane cechy.

Zdaniem Sądu, skoro nielegalny pobór energii nie wynika (z samej swej istoty) z umowy między dostawcą a nabywcą energii, a sposób ustalania opłaty z tego tytułu (szacowanie) i jej wysokość jednoznacznie wskazują na to, że mamy do czynienia z formą odszkodowania, to nie można równocześnie tej samej opłaty uznać za ekwiwalent ceny za pobraną energię.

Powoływanie więc przez organ przy uzasadnianiu opodatkowania nielegalnego poboru energii orzeczeń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawach takich jak C-3/97 czy C-455/98 jest o tyle nieadekwatne, że przedmiotowe orzeczenia dotyczą praktyki nielegalnego importu alkoholu oraz handlu podrobionymi kosmetykami. W obydwu przypadkach dostawcy towarów dokonywali transakcji nielegalnych, czyniąc sobie z tego stałe źródło dochodów. W przypadkach tych strony transakcji (dostawcy i odbiorcy towarów) działali w porozumieniu co do zawarcia transakcji – dostarczenia towaru. W konsekwencji zasadnym było opodatkowanie tego typu działań z uwagi na naruszenie zasady konkurencji. Jak słusznie zauważyła strona w piśmie z dnia 28 kwietnia 2009r., w przedmiotowej sprawie nie dojdzie do naruszenia zasady równej konkurencji choćby z powodu tego, że ze względu na wysokość opłaty z art. 57 Prawo energetyczne nielegalny poborca płaci kilkukrotnie więcej od legalnego poborcy, a zatem nieuprawnione jest stanowisko, że nielegalny poborca energii jest w jakiś sposób premiowany ekonomicznie tylko z tego względu, że nie został mu naliczony podatek VAT.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego adekwatnym dla przedmiotu rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie jest wyrok ETS z 14 lipca 2005r. w sprawie C -435/03 British American Tobacco International Ltd. (publ. ECR 2005/7B/I-07077), zgodnie z którym kradzież towarów nie stanowi dostawy towarów i w związku z tym nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W uzasadnieniu swojego wyroku (pkt 36 i 37) ETS stwierdził, że kradzież towarów czyni podmiot, który się jej dopuszcza, jedynie ich dzierżycielem. Jej skutkiem nie jest uzyskanie przez sprawcę uprawnienia do rozporządzania towarami jak właściciel. A zatem kradzież nie może być uznana za zdarzenie powodujące przeniesienie praw pomiędzy poszkodowanym a sprawcą. Wreszcie, zasada neutralności podatkowej nie oznacza obowiązku uznania kradzieży towarów za dostawę tych towarów i nie stanowi również przeszkody dla oceny, według której kradzież jako taka nie jest czynnością opodatkowaną podatkiem VAT.

Z tych powodów Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) oddalił skargę kasacyjną.

W myśl art. 153 cyt. wyżej ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność była przedmiotem zaskarżenia.

Mając na uwadze postanowienia powołanego przepisu i obowiązek uwzględnienia stanowiska Sądu wyrażonego w wyroku, tut. organ stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy, świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Natomiast zgodnie z art. 2 pkt 6 ww. ustawy o podatku od towarów i usług przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Należy przy tym zauważyć, iż energia elektryczna jest sklasyfikowana – według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług wprowadzonej rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997r. (Dz. U. Nr 42, poz. 264, ze zm.) – w grupowaniu 40.1 „Energia elektryczna oraz usługi w zakresie dostarczania energii elektrycznej”.

Zgodnie z art. 57 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997r. Prawo energetyczne (t.j. Dz. U. z 2006r. Nr 89, poz. 625 ze zm.) w razie nielegalnego pobrania paliw lub energii z sieci przedsiębiorstwo energetyczne pobiera opłaty za nielegalnie pobrane paliwo lub energię w wysokości określonej w taryfach lub dochodzi odszkodowania na zasadach ogólnych.

Szczegółowe zasady naliczania opłat z tytułu nielegalnego poboru paliw gazowych regulowane są przez przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 2 lipca 2007r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną (Dz. U. Nr 128, poz. 895 ze zm.).

Z treści § 40 ust. 1 ww. rozporządzenia wynika, że jeżeli energia elektryczna jest pobierana bez zawarcia umowy sprzedaży energii elektrycznej albo umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, albo umowy kompleksowej, przedsiębiorstwo energetyczne świadczące usługi przesyłania lub dystrybucji lub usługi kompleksowe może obciążyć podmiot nielegalnie pobierający tę energię opłatami w wysokości pięciokrotności stawek opłat określonych w taryfie dla jednostrefowej grupy taryfowej, do której ten podmiot byłby zakwalifikowany, zgodnie z kryteriami określonymi w § 6 ust. 1, oraz pięciokrotności cen energii elektrycznej, o których mowa w art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. b ustawy, przyjmując ilości energii elektrycznej uwzględniające rzeczywistą możliwość pobierania energii przez dany podmiot wynikające z mocy i rodzaju zainstalowanych odbiorników.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca w związku ze zdarzającymi się przypadkami nielegalnego poboru energii elektrycznej z sieci elektroenergetycznych na mocy postanowień art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997r. Prawo energetyczne, zobligowany jest do pobierania opłaty za nielegalnie pobraną energię w wysokości określonej w taryfie lub dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych. Opłaty, o których mowa powyżej, podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Opłaty za nielegalny pobór pobierane są przez Wnioskodawcę w wysokości określonej w Taryfie, a więc według określonego cennika zatwierdzonego przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

Przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel wymaga zawsze, co do zasady, zgodnego porozumienia stron przenoszących prawo. Opłata za nielegalny pobór energii nie jest wynikiem dobrowolnego tolerowania przez dostawcę czynów niedozwolonych w zakresie kradzieży energii, manipulacji przy urządzeniach pomiarowych, czy też samowolnego podpięcia się do sieci, a i sam odbiorca nie dokonuje powyższych działań w celu ponoszenia później kosztu opłaty za nielegalny pobór. Opłata za nielegalny pobór energii nie legalizuje też wcześniejszych naruszeń prawa (mimo uiszczenia opłaty sam czyn przestępny nadal podlegać będzie ściganiu), stanowi jedynie ryczałtową rekompensatę za pobraną energię, uszkodzenia sieci i urządzeń pomiarowych itp. Wielokrotność stawek taryfowych jaka pobierana jest przy dochodzeniu opłaty za nielegalny pobór energii zgodnie z przepisami rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf świadczy o tym, że celem opłaty nie jest tylko prosty zwrot należności za dostarczoną energię (tak jak to widzą organy podatkowe), ale też (a właściwie przede wszystkim) rekompensata za wszystkie poniesione szkody w związku z nielegalnym poborem. Opłata ta poprzez swoją wysokość pełni też rolę odstraszającą (analogicznie jak sankcja karna), mającą na celu przez swą dolegliwość i łatwiejszy sposób egzekucji (w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji) odstraszyć od popełniania tego typu czynów.

Kradzież towarów czyni podmiot, który się jej dopuszcza, jedynie ich dzierżycielem. Jej skutkiem nie jest uzyskanie przez sprawcę uprawnienia do rozporządzania towarami jak właściciel. Kradzież nie może być uznana za zdarzenie powodujące przeniesienie praw pomiędzy poszkodowanym a sprawcą. Jednocześnie zasada neutralności podatkowej nie oznacza obowiązku uznania kradzieży towarów za dostawę tych towarów i nie stanowi również przeszkody dla oceny, według której kradzież jako taka nie jest czynnością opodatkowaną podatkiem VAT.

W konsekwencji powyższego stanowisko Wnioskodawcy, że opłaty za nielegalny pobór energii elektrycznej, o których mowa w art. 57 ust. 1 Prawa energetycznego, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta 10, 25-366 Kielce, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.