Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPP1/4512-318/15/AP
z 9 czerwca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa ( Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 16 marca 2015 r. (data wpływu 18 marca 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności udzielenia pożyczki i możliwości zastosowania zwolnienia od podatku tej czynności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 marca 2015 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności udzielenia pożyczki i możliwości zastosowania zwolnienia od podatku tej czynności.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

M. Sp. z o.o. prowadzi działalność w zakresie dostarczania wody, oczyszczania ścieków pochodzących z terenów miasta, wykonywania sieci wodociągowych, sieci kanalizacyjnych oraz stacji zajmujących się uzdatnianiem wody. P. Sp. z o.o. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie doprowadzania ciepła za pośrednictwem sieci ciepłowniczej. Poza wszelkim sporem pozostaje fakt, iż obie spółki są podatnikami podatku od towarów i usług w zakresie prowadzonych przez siebie działalności, a więc samodzielnie prowadzą działalność gospodarczą bez względu na cel i rezultat takiej działalności.

M. Sp. z o. o. zawarła w dniu 24 grudnia 2013 r. umowę pożyczki z P. Sp. z o. o. Umowa pożyczki opiewała na kwotę 300.000 zł (trzysta tysięcy złotych 00/100). Spłata pożyczki w całości nastąpiła w dwóch następujących po sobie ratach do dnia 20 marca 2014 r. W razie nieterminowego dokonywania wpłat naliczane byłyby do dnia spłaty odsetki w wysokości 21 % w skali roku. Ponadto biorący pożyczkę obowiązany jest do comiesięcznej spłaty odsetek na podstawie otrzymanych od dającego pożyczkę faktur, naliczanych wg oprocentowania w wysokości 5% w skali roku. Pomiędzy tymi samymi podmiotami doszło do zawarcia kolejnej umowy pożyczki w dniu 18 lipca 2014 r. Na podstawie tej umowy M. Sp. z o. o. pożyczyła P. Sp. z o. o. sumę 350.000 zł (trzysta pięćdziesiąt tysięcy złotych 00/100). Spłata nastąpiła jednorazowo w wyznaczonym terminie - do dnia 28 sierpnia 2014 r., na podstawie wystawionej przez dającego pożyczkę faktury wg oprocentowania w wysokości 5% w skali roku.

Wprawdzie zarówno dający pożyczkę, jak i biorący pożyczkę nie trudnią się zawodowo udzielaniem pożyczek, a przedmiotem ich działalności nie są podobne operacje finansowe, to udzielenie kolejnej pożyczki stwarza sytuację, w której można już stwierdzić, iż udzielanie pożyczek ma charakter regularny i występuje z określoną częstotliwością. Ponadto stwierdzić należy, że nie można wykluczyć zawierania umów pożyczki pomiędzy tymi samymi podmiotami w przyszłości. Obie spółki są spółkami, których jedynym udziałowcem jest Miasto B. i w określonych sytuacjach mogą sobie udzielać wsparcia o podobnym charakterze.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca jako podatnik podatku od towarów i usług zawierający po raz kolejny umowę pożyczki sumy pieniężnej, korzystający ze zwolnienia od podatku od towarowi usług od tej czynności na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zwolniony jest również od podatku od czynności cywilnoprawnych, ze względu na fakt, że przynajmniej jedna ze stron umowy pożyczki jest zwolniona od podatku od towarów i usług i czynność ta nie podlega temu podatkowi na podstawie art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych i w konsekwencji nie jest zobowiązany do zapłaty ani podatku od czynności cywilnoprawnych, ani podatku od towarów i usług od przedmiotowej czynności?

Zdaniem Wnioskodawcy - podatnika podatku od towarów i usług - umowa pożyczki została zawarta po raz kolejny na określoną sumę pieniężną z tym samym przedsiębiorcą, podatnikiem podatku od towarów i usług i nie można wykluczyć, że w przyszłości również takie umowy będą zawierane. Z tegoż względu przychyla się do stanowiska NSA zawartego w wyroku z dnia 30 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2276/10, który stwierdził, że do objęcia pożyczki przepisami podatku od towarów i usług konieczna jest cecha częstotliwości, trwałości i zawodowego charakteru jej udzielenia, a zatem świadczenie tego typu usług finansowych w ramach prowadzonej przez podatnika działalności. Przyjęcie takiego stanowiska ma swoje konsekwencje na gruncie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Problemu w omawianym przypadku przysparza subsumcja przedstawionego stanu faktycznego pod właściwy przepis prawa, a w konsekwencji ustalenie właściwej podstawy prawnej opodatkowania i właściwego podatku. W systemie prawa podatkowego występuje niejasna i nieostra granica na tle stosowania przepisów art. 1. ust. 1 pkt 1) lit. b) w związku z art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych i art. 5 ust. 1 pkt 1, w związku z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Ta niejasność nie pozwala w omawianym przypadku na jednoznaczne wskazanie właściwego stanowiska. Samo bycie podatnikiem podatku od towarów i usług przez strony czynności cywilnoprawnej lub jedną z nich nie przesądza o tym, że nie istnieje potrzeba zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. W każdym indywidualnym przypadku należy badać, czy z racji dokonania tej czynności cywilnoprawnej powstaje obowiązek z tytułu podatku od towarów i usług, czy też nie, a więc czy strona tej konkretnej czynności jest opodatkowana tym podatkiem lub z podatku tego jest zwolniona (wyrok NSA z 21 czerwca 2012 r., sygn. akt II FSK 2574/10).

Na mocy art. 5 ust. 1. pkt 1 podatku od towarów i usług podatkiem tym objęte są odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Ponadto ustawa wskazuje, że są one przedmiotem podatku niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form przewidzianych przepisami prawa. Objęcie przepisami ustawy o podatku od towarów i usług, usług polegających na udzielaniu pożyczek, niesie za sobą istotne dla podatnika konsekwencje. Uznając, że zawarta umowa pożyczki objęta jest przepisami ustawy o podatku od towarów i usług, ze względu na sam fakt dokonania takiej czynności, która dodatkowo wykazuje cechy pewnej powtarzalności pomiędzy tymi samymi podmiotami, należałoby stwierdzić jednoznacznie, że jest ona zwolniona od podatku od towarów i usług na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Z kolei art. 1 ust 1 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stwierdza, iż temu podatkowi podlega umowa pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Zgodnie z art. 2 pkt 4 tej ustawy, nie podlegają temu podatkowi: „czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
   
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
   
   
   
   1. umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
      
   2. umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych”.
      

Umowa pożyczki nie należy do katalogu wyłączeń z punktu b) tego przepisu, zatem należy uznać, że nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Obie bowiem strony tej umowy, jako podatnicy podatku od towarów i usług są zwolnione od tego podatku, a w konsekwencji ta czynność prawna nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. W tej sytuacji zasadny jest wniosek, że ani biorący pożyczkę, ani dający pożyczkę nie są objęci w niniejszym stanie faktycznym ani podatkiem od towarów i usług, ani podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznaczyć należy, że niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie kwestię dotyczącą opodatkowania czynności udzielenia pożyczki na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) - zwanej dalej ustawą - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 cyt. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (ust. 2 tego artykułu).

Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121). Zgodnie z ww. przepisem, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych podlegających oprocentowaniu stanowią odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy.

Stawka podatku, zgodnie z przepisem art. 41 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 31 grudnia 2013 r., w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże w treści ustawy, jak i przepisów wykonawczych do niej przewidziano opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

I tak, na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwolnione są od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Ponadto, zgodnie z zapisem art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13 nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.

Powyższe regulacje stanowią implementację do krajowego porządku prawnego zapisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L Nr 347, str. 1 ze zm.). Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust. 1 lit. b Dyrektywy 2006/112/WE Rady, Państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje: udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę.

Wnioskodawca w złożonym wniosku wskazał, iż zawarł w 2013 r. i 2014 r. dwie umowy pożyczki. Pożyczkodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wnioskodawca nie wyklucza, że w przyszłości będą miały miejsce kolejne umowy pożyczki między tymi podmiotami.

Mając na uwadze powyższe oraz powołane regulacje prawne należy stwierdzić, że czynność udzielenia pożyczki przez pożyczkodawcę, będącego czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług stanowi czynność wykonywaną w ramach działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Zatem udzielając pożyczkę pożyczkodawca działa jako podatnik, o którym mowa w ust. 1 ww. artykułu. Przedmiotowa usługa – stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy - podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, przy czym - biorąc pod uwagę treść art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy - korzysta ze zwolnienia od podatku.

Mając na uwadze fakt, iż stroną wniosku jest Pożyczkobiorca, zaznacza się, że niniejsza interpretacja nie rozstrzyga kwestii skutków podatkowych dla pożyczkodawcy, który chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinien wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej udzielenie.

Końcowo informuje się, że w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie, w związku z tym w niniejszej interpretacji dokonano oceny stanowiska jedynie w zakresie podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.