Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/4514-244/15-2/MZ
z 2 lipca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 2 czerwca 2015 r. (data wpływu 5 czerwca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych dokonywania transakcji sekurytyzacji - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 czerwca 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych dokonywania transakcji sekurytyzacji.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest funduszem sekurytyzacyjnym, utworzonym na podstawie art. 183 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 157, z późn. zm.) jako fundusz sekurytyzacyjny niestandaryzowany.

Zgodnie z art. 183 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych Wnioskodawca dokonuje emisji certyfikatów inwestycyjnych w celu zgromadzenia środków na nabycie wierzytelności, w tym wierzytelności finansowanych ze środków publicznych w rozumieniu odrębnych przepisów, lub praw do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności.

W ramach prowadzonej działalności Wnioskodawca dokonuje i będzie dokonywał transakcji sekurytyzacji w rozumieniu ustawy o funduszach inwestycyjnych w celu zarządzania płynnością finansową inicjatorów sekurytyzacji poprzez zapewnienie finansowania podmiotom zbywającym wierzytelności. Tym samym transakcja sekurytyzacji składa się z kilku elementów, polegających w szczególności na nabyciu wierzytelności ze środków zgromadzonych z emisji dłużnych papierów wartościowych i certyfikatów inwestycyjnych zabezpieczonych tymi wierzytelnościami oraz finansowaniu udzielania inicjatorom sekurytyzacji.

Wnioskodawca zawiera umowy o sekurytyzację z inicjatorami sekurytyzacji, tj. podmiotami sektora finansowego, w tym z bankami, oraz innych sektorów gospodarki.

Jednocześnie, analizując art. 1 ust. 1 ustawy PCC, Wnioskodawca nie doszukał się umów sekurytyzacji w katalogu czynności wskazanych w ww. regulacji.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy dokonywanie transakcji sekurytyzacji przez Wnioskodawcę będzie podlegało opodatkowaniu PCC na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy o PCC?

Zdaniem Wnioskodawcy, dokonywanie transakcji sekurytyzacji przez Wnioskodawcę nie będzie podlegało opodatkowaniu PCC na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy o PCC.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 1 ust. 1 Ustawy PCC, opodatkowaniu PCC podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
  
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
  
• umowy dożywocia,
  
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
  
• ustanowienie hipoteki,
  
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
  
• umowy depozytu nieprawidłowego,
  
• umowy spółki.
  
  

Wnioskodawca pragnie wskazać, iż w jego ocenie art. 1 ust. 1 Ustawy PCC wprowadza zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu PCC. Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego czynności objętych zakresem PCC oznacza zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu PCC. W konsekwencji, wyłącza to z zakresu opodatkowania inne czynności, które nie zostały wyraźnie wskazane w art. 1 ust. 1 ustawy PCC. W rezultacie, czynności cywilnoprawne wyraźnie niewymienione w przepisie, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (zasada numerus clausus).

Przywołany wyżej art. 1 ust. 1 ustawy PCC nie wskazuje, iż opodatkowaniu PCC podlegają umowy sekurytyzacji wierzytelności.

Jednocześnie Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż o kwalifikacji prawnej określonej czynności prawnej dla celów opodatkowania PCC decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne). Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w PCC znaczenie będą mieć rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku umowy o sekurytyzację treść umowy nie odpowiada żadnej z umów cywilnoprawnych wymienionych w katalogu art. 1 ust. 1 ustawy PCC.

Przede wszystkim, przepisy w sposób swoisty regulują zakres stron umowy: jedną ze stron transakcji jest inicjator sekurytyzacji, o którym mowa w art. 2 pkt 32 ustawy o funduszach inwestycyjnych, drugą fundusz sekurytyzacyjny utworzony na podstawie art. 183 ust. 1 tej ustawy. Ustawa o funduszach inwestycyjnych zawiera ponadto szereg szczegółowych postanowień w zakresie essentialia negotii oraz accidentalia negotii umowy o sekurytyzację, zawieranej przez fundusze sekurytyzacyjne, w tym:

• umowa zobowiązująca do nabycia wierzytelności, puli wierzytelności oraz umowa o subpartycypację powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności (art. 183 ust. 5 ustawy o funduszach inwestycyjnych),
  
• fundusz sekurytyzacyjny może, uwzględniając interes uczestników funduszu, zawierać umowy związane z procesem sekurytyzacji, w szczególności o nadanie oceny inwestycyjnej (rating), ubezpieczenia, w tym od ryzyka niewypłacalności dłużników, o udzielenie poręczenia za zobowiązania funduszu, gwarancji udzielane na rzecz funduszu (art. 191 ustawy o funduszach inwestycyjnych),
  
• fundusz sekurytyzacyjny oraz podmiot, z którym towarzystwo zawarło umowę o zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami, mogą zbierać i przetwarzać dane osobowe dłużników sekurytyzowanych wierzytelności jedynie w celach związanych z zarządzaniem wierzytelnościami sekurytyzowanymi (art. 193 ustawy o funduszach inwestycyjnych),
  
• księgi rachunkowe funduszu sekurytyzacyjnego, wyciągi z tych ksiąg podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych funduszu i opatrzone pieczęcią towarzystwa zarządzającego funduszem sekurytyzacyjnym oraz wszelkie wystawione w ten sposób oświadczenia zawierające zobowiązania, zwolnienie z zobowiązań, zrzeczenie się praw lub pokwitowanie odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych oraz stanowią podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych i rejestrach publicznych (art. 194 ustawy o funduszach inwestycyjnych),
  
• w przypadku nabycia przez fundusz sekurytyzacyjny wierzytelności albo puli wierzytelności zabezpieczonych hipoteką lub zastawem rejestrowym sąd prowadzący księgę wieczystą lub rejestr zastawów, na wniosek funduszu o wpis zmiany dotychczasowego wierzyciela, dokonuje wpisu w księdze wieczystej lub w rejestrze zastawów o zmianie wierzyciela, na rzecz którego była ustanowiona hipoteka lub zastaw rejestrowy (art. 195 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych).
  
  

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Wnioskodawcy umowa o sekurytyzację stanowi umowę nazwaną w rozumieniu prawa cywilnego, posiada bowiem istotne cechy umowy nazwanej wyróżnione w doktrynie (za: Z. Radwański „Teoria umów”, Warszawa 1977):

• wyróżniona zostały na podstawie obowiązujących norm prawnych,
  
• stosunek zobowiązaniowy znamionują takie elementy jak podmioty, treść świadczenia oraz relacje świadczeń do siebie,
  
• jej nazwa została sformułowana w przepisach prawnych.
  
  

Konkludując, należy stwierdzić, iż umowa o sekurytyzację jest umową nazwaną, sui generis, odrębną co do treści od umów wymienionych w katalogu art. 1 ust. 1 Ustawy PCC. Tym samym nie podlega opodatkowaniu PCC na podstawie powyższego przepisu.

W zakresie ekonomicznego celu dokonywanych transakcji sekurytyzacyjnych przez Wnioskodawcę, Wnioskodawca pragnie wskazać, iż sekurytyzacja jest swoistą metodą finansowania, której istotą jest zapewnienie środków finansowych przez Wnioskodawcę dla celów działalności gospodarczej prowadzonej przez kontrahenta przed terminem wymagalności wierzytelności będących przedmiotem sekurytyzacji, w szczególności w zakresie tzw. wierzytelności „złych”, które mogą wpłynąć negatywnie na płynność finansową inicjatora sekurytyzacji. Oprócz przeniesienia wierzytelności przez kontrahenta na Wnioskodawcę, nieodłącznym składnikiem transakcji sekurytyzacji jest emisja certyfikatów inwestycyjnych przez Wnioskodawcę. Emisja tych certyfikatów ma na celu pozyskanie środków finansowych na udzielenie finansowania kontrahentowi z tytułu zbycia przez kontrahenta wierzytelności. W skład transakcji sekurytyzacji wchodzi również późniejsza obsługa sekurytyzowanych wierzytelności.

Mając na względzie powyższe, zdaniem Wnioskodawcy transakcja sekurytyzacji jest świadczeniem złożonym stanowiącą ekonomiczną całość. Niemożliwe jest zatem wyodrębnienie w kategoriach prawnych i ekonomicznych poszczególnych składowych takiej transakcji.

Tym samym, zarówno treść prawna, jak i swoisty charakter ekonomiczny transakcji sekurytyzacji powoduje, iż nie jest możliwe jej zakwalifikowanie jako jakiejkolwiek umowy, o której mowa w katalogu art. 1 ust. 1 ustawy PCC, a tym samym jej wykonanie nie może podlegać opodatkowaniu PCC.

Powyższe stanowisko Wnioskodawcy znalazło również w pełni uznanie organów podatkowych, np. w interpretacji indywidualnej z dnia 7 stycznia 2014 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, znak IPPB2/436-593/13-2/LS.

Tym samym, w ocenie Wnioskodawcy, stanowisko przedstawione we wniosku należy uznać za prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 626) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
   
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
   
3. (uchylona),
   
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
   
5. umowy dożywocia,
   
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
   
7. (uchylona),
   
8. ustanowienie hipoteki,
   
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
   
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
    
11. umowy spółki;
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne ( art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Umowa cesji wierzytelności uregulowana została w art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121 z późn. zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, a zatem umowa taka może należeć do kategorii umów, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Na skutek cesji wierzytelności zmienia się podmiot po stronie wierzyciela, natomiast przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Jeżeli więc umowa cesji przyjęłaby postać którejkolwiek z umów wskazanych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych to spowoduje obowiązek zapłaty tego podatku.

Zatem mając na uwadze dotychczas przytoczone przepisy (w tym dopuszczalne formy jakie może przyjąć czynność cesji wierzytelności) stwierdzić należy, że podlega ona opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile przyjmie postać którejkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Natomiast zgodnie z art. 1 ust. 4 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli ich przedmiotem są:

1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
   
2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
   
   

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż usługa sekurytyzacji nie została wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. A zatem, nie podlega opodatkowaniu powyższym podatkiem, o ile nie przybierze postaci którejkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy. Natomiast, jeżeli czynność ta przybierze postać jakiejkolwiek z czynności wymienionej w art. 1 ust. 1 ustawy, będzie opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanej interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż co do zasady wiąże ona w sprawie, w której została wydana i nie jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowi podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistniałego zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.