2016.11.28 - Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
0461-ITPB3/4510.479.16.1.DK
z 28 listopada 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 4 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 14 września 2016 r. (data wpływu 16 września 2016 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych dotyczącej rozpoznania przychodu w związku z planowanym podziałem przez wydzielenie – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 września 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych dotyczącej rozpoznania przychodu w związku z planowanym podziałem przez wydzielenie.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

X Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Y [dalej: Spółka, Wnioskodawca] jest firmą inżynierską, oferującą kompleksową obsługę od projektowania, po produkcję, testy, badania NDT (badania nieniszczące), serwis oraz dostawę części zamiennych do systemów olejowych, paliwowych, wodnych, gazowych, a także wysokociśnieniowych układów hydrauliki i sterowania dla różnych gałęzi przemysłu.

Spółka jest polskim rezydentem podatkowym – podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu na terytorium Polski. Spółka jest zarejestrowanym i czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług w Polsce.

W 2016 r. dokonana została wewnętrzna restrukturyzacja Spółki polegająca na tym, że jej przedsiębiorstwo podzielono na dwie części. Jedna z nich związana jest z prowadzeniem bieżącej, produkcyjnej działalności gospodarczej [dalej: Dział produkcyjny], druga powiązana została z obsługą działalności agencyjnej i rozwijaniem aktywności na tzw. rynkach potencjalnego wzrostu (Rosja, Iran, Indie, Chiny i USA) [dalej: Dział handlowy].

Nowa koncepcja funkcjonowania znalazła odzwierciedlenie w jej strukturze organizacyjnej, dokonano bowiem reorganizacji wewnętrznej Spółki, tak aby zapewnić odrębność, niezależność i samowystarczalność każdego z Działów.

W zamierzeniach Spółki, Dział produkcyjny skupiać ma w sobie wszelkie funkcje niezbędne do utrzymania dotychczasowej produkcji, zatem przypisano mu dotychczasowe komórki odpowiedzialne za: finanse, księgowość, IT, kontroling, zarządzanie projektami, dostawy, planowanie, projektowanie, produkcję, serwis, kontrolę jakości, sprawy techniczne, ochronę poufnych danych i sprawy kadrowe. Co istotne, Dział produkcji utrzymuje także aktywność w zakresie sprzedaży, w szczególności w odniesieniu do dotychczasowych rynków i klientów i zawartych już umów (zwłaszcza umów ramowych).

Z kolei do Działu handlowego przypisano dział sprzedaży i marketingu. W zamierzeniu wspólników i zarządu Spółki, Dział handlowy przejąć ma przede wszystkim rolę agenta, czyli podmiotu poszukującego nowych rynków zbytu o potencjalnym wzroście, nowych kontaktów handlowych i nowych zleceń. Zatem źródłem przychodów tego Działu ma być działalność związana z pozyskiwaniem klientów i kontraktów dla Działu produkcyjnego oraz dla producentów zewnętrznych.

W założeniach Dział ten ma także oferować swe usługi agencyjne także podmiotom zewnętrznym i także dla nich poszukiwać nowych możliwości sprzedażowych. Do zadań Działu handlowego należy obecnie m.in. kontynuacja relacji handlowych oraz pozyskiwanie nowych kontraktów na rynkach (Iran, Indie, Chiny, Rosja, USA), definiowanie potrzeb klientów oraz wprowadzanie nowych produktów, współpraca z agentami zagranicznymi, działającymi na nowych rynkach, budowanie długoterminowych relacji handlowych. W ramach działu handlowego znajduje się obecnie również Departament Rozwoju (R&D).

Konsekwencją powyższej reorganizacji było przypisanie poszczególnych pracowników do każdego z Działów, tak aby zapewnić każdemu z nich niezależny substrat osobowy pozwalający na samodzielną realizację przypisanych zadań. Oboma Działami kieruje wspólnie wieloosobowy zarząd Spółki, przy wsparciu zespołu administracyjnego. Spółkę reprezentować może dwóch członków zarządu łącznie albo prokurent samoistny.

Dla potrzeb wewnętrznych Spółka przypisała także swój majątek dla każdego z Działów, przy czym zdecydowana większość majątku, z uwagi na jego powiązanie z działalnością produkcyjną, została alokowana do Działu produkcyjnego.

Każdy z Działów stanowi jednostkę samobilansującą w tym sensie, że w ramach Spółki istnieje możliwość ustalenia wyniku ekonomicznego odrębnie dla każdego Działu. Wymagało to wprowadzenia następujących modyfikacji:

zmiana polityki rachunkowości poprzez ujawnienie istnienia w Spółce dwóch wyodrębnionych Działów,
dostosowanie planu kont poprzez utworzenie kont przypisanych odrębnie dla każdego z działów,
dostosowanie struktury ksiąg poprzez stworzenie odrębnych miejsc powstawania kosztów (MPK) dla każdego z Działów,
podział ewidencji Środków Trwałych i Wartości Niematerialnych i Prawnych poprzez przypisanie poszczególnych składników majątku do każdego z Działów,
utworzenie oddzielnych rachunków bankowych dla każdego Działu,
utworzenie odrębnej kasy dla każdego Działu,
przypisanie oddzielnych źródeł przychodów.

W wyniku powyżej opisanych operacji doprowadzono do powstania nowej struktury Spółki opartej na dwóch odrębnych pionach organizacyjnych – Dziale produkcyjnym i Dziale handlowym. Każdy z Działów funkcjonuje w sposób niezależny, każdy posiada składniki niezbędne do utrzymywania przypisanych mu funkcjonalności i realizacji nałożonych na niego zadań – pozwala to zachować jednorodny i zorganizowany charakter każdego z Działów na gruncie organizacyjnym, funkcjonalnym i finansowym.

W ramach planowanych dalszych działań restrukturyzacyjnych, wspólnicy Spółki nie wykluczają, że dojdzie do jej podziału w trybie art. 529 § 1 pkt 4 kodeksu spółek handlowych, tzn. poprzez wydzielenie z niej Działu produkcyjnego i przeniesienie go, jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa, na istniejącą spółkę akcyjną [dalej: Spółka przejmująca].

W sytuacji gdyby doszło do opisanego wyżej podziału przez wydzielenie, wówczas Spółce przejmującej zostaną przypisane w planie podziału wszystkie aktywa oraz zobowiązania związane obecnie z funkcjonowaniem Działu produkcyjnego. Tym samym, Spółka przejmująca uzyska niezbędne zaplecze do prowadzenia działalności gospodarczej realizowanej na dzisiaj w ramach Działu produkcyjnego. W szczególności, w ramach planowanego podziału, na Spółkę przejmującą zostaną przeniesione:

prawa i obowiązki (zobowiązania) wynikające z zawartych umów przypisanych do Działu produkcyjnego,
środki trwałe i wartości niematerialne i prawne przypisane obecnie do Działu produkcyjnego (w tym także będące własnością Spółki nieruchomości),
zakład pracy w rozumieniu art. 23¹ ustawy Kodeks Pracy – dojdzie do automatycznej zmiany podmiotowej po stronie pracodawcy, tzn. w ramach stosunków pracy pracowników funkcjonujących w komórkach organizacyjnych przypisanych do Działu produkcyjnego, w miejsce dotychczasowego pracodawcy, czyli Wnioskodawcy, wstąpi Spółka przejmująca - spółka ta na dzień podziału przejmie na siebie prawa i obowiązki związane ze stosunkami pracy pracowników zatrudnionych w Dziale produkcyjnym,
tajemnica przedsiębiorstwa (know-how) wraz z bazą kontaktów handlowych dotychczas wykorzystywane w ramach Działu produkcyjnego,
portfel klientów (baza danych klientów),
środki pieniężne znajdujące się do dnia podziału w gestii Działu produkcyjnego,
rachunki bankowe przypisane do Działu produkcyjnego.

W efekcie wydzielenia Działu produkcyjnego, aktywność Spółki (Wnioskodawcy) zostanie zredukowana do funkcji przypisanych dotychczas Działowi handlowemu – w planie podziału Spółce (jako spółce dzielonej) przypisane zostaną wszystkie składniki majątkowe i niemajątkowe, w tym zobowiązania, znajdujące się w chwili obecnej w Dziale handlowym.

W szczególności, po podziale w Spółce pozostaną:

prawa i obowiązki (zobowiązania) wynikające z zawartych umów przypisanych do Działu handlowego,
środki trwałe i wartości niematerialne i prawne przypisane obecnie do Działu handlowego (z uwagi na specyfikę realizowanych zadań, majątek trwały tego Działu jest ograniczony i obejmuje środki transportu, komputery i telefony zarządu oraz pracowników Działu),
aktywa obrotowe, w tym środki pieniężne, które znajdują się obecnie w dyspozycji Działu handlowego,
pracownicy funkcjonujący dotychczas w ramach Działu handlowego,
tajemnica przedsiębiorstwa (know-how) wraz z bazą kontaktów handlowych dotychczas wykorzystywane w ramach Działu handlowego.

Ponieważ Dział handlowy, z uwagi na specyfikę realizowanych funkcji, nie posiada majątku nieruchomego, po podziale powierzchnię biurową konieczną do wykonywania swych zadań Spółka pozyska w oparciu o umowę najmu zawartą ze Spółką przejmującą. Podobnie, z uwagi na to, że Dział handlowy nie ma rozbudowanych struktur administracyjnych, będzie on korzystał ze wsparcia Spółki przejmującej, która, na zasadach komercyjnych, zapewni spółce dzielonej wsparcie administracyjne, księgowe, kadrowe i sekretarskie.

Co należy podkreślić, na chwilę obecną nie została jeszcze podjęta decyzja, czy w ramach podziału na Spółkę przejmującą zostanie także przeniesiona jedna z komórek funkcjonujących obecnie w ramach Działu handlowego, czyli Departament Rozwoju (R&D). Wspólnicy obecnie analizują tę kwestię i decyzję zamierzają podjąć w najbliższym czasie. W ocenie Wnioskodawcy, to gdzie ostatecznie zostanie ulokowany Departament Rozwoju (tzn. czy pozostanie w Spółce w ramach Działu handlowego, czy też zostanie wydzielony wraz z Działem produkcyjnym) nie ma znaczenia w kontekście niniejszego wniosku o interpretację przepisów prawa podatkowego - decyzja, co do dalszych losów tego departamentu nie wpłynie bowiem na kwalifikację żadnego z Działów pod kątem definicji zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Przypisanie Departamentu Rozwoju do części pozostającej w Spółce, czy też do części wydzielanej, nie wpływa ani na zdolność do funkcjonowania Działu produkcyjnego ani Działu handlowego jako zorganizowanych części przedsiębiorstwa, a jedynie zmienia zakres przedmiotowy podziału.

W ramach procedury podziału przez wydzielenie, wspólnicy Spółki obejmą co najmniej po jednej nowo wyemitowanej akcji w Spółce przejmującej. Nie przewiduje się dopłat w gotówce.

W konsekwencji planowanego podziału przez wydzielenie dojdzie zatem do: (i) przeniesienia Działu produkcyjnego do Spółki przejmującej i (ii) ograniczenia aktywności gospodarczej Wnioskodawcy do funkcji realizowanych obecnie przez Dział handlowy. Istotą dokonanej operacji będzie jednak utrzymanie ciągłej zdolności operacyjnej tak w odniesieniu do części wydzielanej jak i do cześć pozostawianej w Spółce. W efekcie, podział przez wydzielenie nie wpłynie na niezależność i samowystarczalność każdego z Działów na płaszczyźnie finansowej, organizacyjnej i operacyjnej.

Opisana wyżej restrukturyzacja uzasadniona jest dążeniem do uproszczenia struktury organizacyjnej Spółki i zapewnieniem lepszej transparentności jej działalności w wyniku ewentualnego podziału poprzez:

rozdzielenie bieżącej działalności produkcyjnej od działalności związanej z pozyskiwaniem całkowicie nowych kontraktów i zleceń i związanej z wprowadzaniem nowych produktów na rynek,
rozdzielenie wynagrodzeń płatnych agentom zagranicznym od pracowników Spółki,
możliwość wprowadzenia innego systemu pracy i regulaminu wynagradzania dla pracowników zajmujących się akwizycją nowych zleceń w Dziale handlowym (docelowo jedynym dziale w Spółce) od pracowników działu produkcyjnego (docelowo pracowników Spółki przejmującej), których praca ma charakter stacjonarny,
możliwość dążenia do oddzielnych celów finansowych i strategicznych dla Spółki przejmującej i Spółki dzielonej (długoterminowe budowanie relacji handlowych),
możliwość udziału w przetargach dotyczących zleceń, których realizacja w ramach jednej Spółki groziłaby potencjalnym konfliktem interesów w stosunku do zleceń realizowanych obecnie,
ograniczenie ryzyka gospodarczego związanego z działalnością na tzw. trudnych rynkach, objętych lub zagrożonych objęciem embargiem lub sankcjami międzynarodowymi (Iran, Rosja, państwa WNP, Chiny, Indie) poprzez pozostawienie tego rodzaju kontaktów w Spółce i ograniczenie w ten sposób ryzyka gospodarczego dla działalności produkcyjnej (docelowo dla Spółki przejmującej),
rozdzielenie wyników finansowych Spółki i Spółki przejmującej,
polepszenie zdolności kredytowej Działu produkcyjnego, który w znaczącym stopniu finansuje swoją działalność dzięki bankom (wyodrębnienie działalności produkcyjnej w nowej spółce pozwoli uniknąć ewentualnego negatywnego wpływu wyników Działu handlowego na ocenę zdolności kredytowej Działu produkcyjnego),
możliwość zwiększenia elastyczności i przyspieszenia podejmowania decyzji w każdej ze spółek poprzez dostosowanie umów tych spółek i wymogów korporacyjnych w zakresie podpisywania nowych kontraktów handlowych, a także możliwość kształtowania odmiennego składu zarządów,
przygotowanie Spółki przejmującej do debiutu na rynku regulowanym.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy w przedstawionym opisie zdarzenia przyszłego, majątek pozostający w Spółce (jako spółce dzielonej) oraz majątek przenoszony do Spółki przejmującej można uznać za zorganizowane części przedsiębiorstwa, o których mowa w art. 4a pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?
Czy w związku z rozważanym podziałem przez wydzielenie, powstanie dla Spółki dzielonej przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych?
Czy w przedstawionym opisie zdarzenia przyszłego majątek przejmowany w ramach podziału przez Spółkę przejmującą można uznać za zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e stawy o podatku od towarów i usług?
Czy podział Spółki poprzez wydzielenie Działu produkcyjnego do Spółki przejmującą będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Niniejsza interpretacja stanowi odpowiedź na pytanie pierwsze i drugie w pozostałym zakresie sprawa zostanie rozpatrzona odrębnie.

We własnym stanowisku w odniesieniu do pytania pierwszego Spółka wskazała, że zgodnie z art. 4a pkt 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych [dalej: UPDOP], jako zorganizowaną część przedsiębiorstwa należy rozumieć organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania. Definicja ta odwołuje się do terminu „przedsiębiorstwo”, którego jednak przepisy UPDOP nie definiują, lecz odsyłają wprost do definicji zawartej w Kodeksie cywilnym [dalej: KC].

Zgodnie z art. 55¹ KC, przedsiębiorstwem jest zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej, który obejmuje w szczególności:

oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
koncesje, licencje i zezwolenia;
patenty i inne prawa własności przemysłowej;
majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
tajemnice przedsiębiorstwa;
księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Trzeba zaznaczyć, iż wyliczenie zawarte w art. 55¹ KC ma charakter jedynie przykładowy. Wskazuje na to użycie przez ustawodawcę określenia „w szczególności”, które zgodnie z powszechnie przyjętym poglądem, oznacza, że następujące po nim wyliczenie ma charakter niewyczerpujący (por. Kodeks cywilny. Komentarz do art. 1-449. Tom I, red. prof. dr hab. Krzysztof Pietrzykowski). Niemniej jednak przywołane w 55¹ KC explicite elementy należy traktować jako kluczowe dla oceny, czy określony zbiór składników majątkowych może być określony mianem przedsiębiorstwa, czy też nie.

Z analizy definicji zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawartej w UPDOP jak również definicji przedsiębiorstwa zawartej w KC wynika, że aby zespół wydzielanych składników majątkowych można było uznać za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, muszą zostać spełnione następujące warunki:

istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań,
zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie,
składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych,
zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące wymienione zadania gospodarcze.

A. Zespół składników materialnych i niematerialnych

Pierwszą przesłanką jest istnienie określonego zespołu składników materialnych i niematerialnych, w skład którego wchodzą m.in. zobowiązania. Oczywistym jest zatem, że za zorganizowaną część przedsiębiorstwa uznać można zorganizowany kompleks majątkowy, przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej, zespalający zarówno składniki natury materialnej, jak też niematerialnej.

Oznacza to, że, aby mówić o istnieniu zorganizowanej części przedsiębiorstwa, musi istnieć nie tylko substrat materialny (urządzenia, nieruchomości), ale także substrat niematerialny (nazwa, prawa do znaków towarowych, umowy, baza klientów, itp.). Taki swoisty konglomerat praw materialnych i niematerialnych daje podstawy do należytego funkcjonowania zorganizowanej części przedsiębiorstwa w obrocie.

Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, przeprowadzona w Spółce reorganizacja doprowadziła do wyodrębnienia dwóch Działów, przy czym każdemu z nich przyporządkowano zespół składników majątkowych i niemajątkowych oraz zobowiązań związanych z realizowaną przez dany Dział działalnością gospodarczą. Następnie, tzn. w przypadku wdrożenia kolejnego etapu restrukturyzacji - podziału przez wydzielenie, Dział produkcyjny (a w jego ramach ogół przypisanych mu składników majątkowych i niemajątkowych, w tym zobowiązań), zostanie przekazany do Spółki przejmującej.

W szczególności, w ramach planowanego podziału, na Spółkę przejmującą zostaną przeniesione:

prawa i obowiązki (zobowiązania) wynikające z zawartych umów przypisanych do Działu produkcyjnego (np.: prawa oraz obowiązki wynikające z umów z odbiorcami, z dostawcami materiałów produkcyjnych, a także dostawcami mediów dla nieruchomości przejmowanych wraz z Działem produkcyjnym),
środki trwałe i wartości niematerialne i prawne przypisane obecnie do Działu produkcyjnego (w tym ogół praw i obowiązków związanych z tytułem do nieruchomości, przejmowanych wraz z Działem produkcyjnym),
aktywa obrotowe, w tym środki pieniężne, które znajdują się obecnie w dyspozycji Działu produkcyjnego,
zakład pracy w rozumieniu art. 23¹ ustawy Kodeks Pracy - dojdzie do automatycznej zmiany podmiotowej po stronie pracodawcy, tzn. w ramach stosunków pracy pracowników funkcjonujących w komórkach organizacyjnych przypisanych do Działu produkcyjnego w miejsce dotychczasowego pracodawcy, czyli Wnioskodawcy, wstąpi Spółka przejmująca ¬spółka ta na dzień podziału przejmie na siebie prawa i obowiązki związane ze stosunkami pracy pracowników działających w Dziale produkcyjnym,
tajemnica przedsiębiorstwa (know-how) wraz z bazą kontaktów handlowych dotychczas wykorzystywane w ramach Działu produkcyjnego,
portfel klientów (baza danych klientów),
środki pieniężne znajdujące się do dnia podziału w gestii Działu produkcyjnego,
rachunki bankowe przypisane do Działu produkcyjnego.

Powyższe wyliczenie wskazuje, że na Spółkę przejmującą zostaną przeniesione istotne, z punktu widzenia funkcjonowania przedsiębiorstwa, elementy. W efekcie, praktycznie już od dnia podziału (tzn. od dnia dokonania przez sąd rejestrowy wpisu postanowienia o podziale) Spółka przejmująca będzie mogła kontynuować działalność gospodarczą w zakresie, w jakim działalność ta była prowadzona przed podziałem przez Dział produkcyjny w ramach Wnioskodawcy (spółki dzielonej).

W świetle powyższego, wskazać trzeba, że planowana transformacja obejmuje kluczowe, z punktu widzenia prowadzenia działalności przez Spółkę dzieloną, elementy w postaci związanych z Działem produkcyjnym materialnych i niematerialnych składników majątkowych wraz z powiązanymi z nimi prawami i zobowiązaniami. Należy w konsekwencji przyjąć, iż przedmiotem planowanej transakcji będzie wydzielenie do spółki akcyjnej zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 4a pkt 4 UPDOP.

Do analogicznych wniosków (w bardzo podobnych okolicznościach) dochodzą organy podatkowe. Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 6 czerwca 2013 r., sygn. IPTPP2/443-221/13-4/PR wskazał, że podstawowym wymogiem jest to, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa stanowiła zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań). Do podobnych wniosków doszedł także Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 7 grudnia 2015 r., nr IBPB-1-3/4510-438/15/IŻ.

Jednocześnie należy podkreślić, że w ramach podziału Spółce dzielonej (czyli Wnioskodawcy) zostaną przypisane wszystkie składniki majątkowe oraz niemajątkowe, w tym zobowiązania, które w chwili obecnej wykorzystywane są przez nią w ramach Działu handlowego. Tym samym, powyżej przytoczone rozważania dotyczące istnienia zespołu składników materialnych i niematerialnych w ramach Spółki przejmującej, należy odnieść odpowiednio także do Spółki dzielonej (pozostałej po podziale). Aktywność Spółki dzielonej po podziale ograniczona zostanie wprawdzie jedynie do zadań realizowanych obecnie przez Dział handlowy, niemniej jednak, z uwagi na to, że Dział ten, utrzymując dotychczasowe składniki majątkowe i zobowiązania, zachowa zdolność do prowadzenia działalności gospodarczej na dotychczasowych polach, także i ten Dział uznać będzie można za zorganizowaną cześć przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 4a pkt 4 UPDOP.

B. Wyodrębnienie organizacyjne

Przepisy UPDOP nie zawierają definicji pojęcia „wyodrębnienie organizacyjne”, jednakże praktyka organów podatkowych wskazuje, że mianem tym określa się sytuacje, w których zorganizowana część przedsiębiorstwa występuje osobno w strukturze organizacyjnej podatnika. Ocena spełnienia kryterium wyodrębnienia organizacyjnego musi być dokonana według podstawowego kryterium, tj. ustalenia jaką rolę składniki majątkowe i związane z nimi prawa materialne odgrywały w funkcjonowaniu dotychczasowego przedsiębiorstwa „na ile stanowiły wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie całość” (tak np. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 18 października 2013 r., sygn. ILPB3/423-340/13-2/JG). W interpretacji indywidualnej z dnia 3 lutego 2015 r., sygn. IBPBI/2/423-1284/14/IZ Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził, że o wyodrębnieniu organizacyjnym można mówić, gdy zorganizowana część przedsiębiorstwa stanowi odrębną jednostkę organizacyjną w strukturze tego przedsiębiorstwa, np. dział, wydział, oddział, itp.

Takie rozumienie wyodrębnienia organizacyjnego potwierdzają także m.in.:

interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 5 stycznia 2015 r., sygn. IPTPP2/443-738/14-4/DS,
interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 30 grudnia 2014 r., sygn. IPTPP1/443-746/14-2/MW,
interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 6 czerwca 2013 r., sygn. IPTPP2/443-221/13-4/PR.

Zatem, aby móc mówić o wyodrębnieniu organizacyjnym składników majątku w ramach funkcjonującego przedsiębiorstwa, niezbędne jest, aby składniki te pozostawały we wzajemnych relacjach pozwalających uznawać je za powiązany ze sobą zespół składników, który może samodzielnie realizować określone zadania.

W opisie zdarzenia przyszłego zawartym w niniejszym wniosku wskazano, że już w chwili obecnej struktura organizacyjna Spółki wskazuje na istnienie w niej dwóch odrębnych organizacyjnie pionów, które określono mianem: (i) Działu produkcyjnego i (ii) Działu handlowego. Tym samym, w sytuacji gdy Spółka przejmująca przejmie wszystkie składniki majątkowe i niemajątkowe przypisane do Działu produkcyjnego, będzie można uznać, że przedmiotem przejęcia jest zespół składników wyodrębniony organizacyjnie w stosunku do reszty majątku Spółki dzielonej.

W sposób analogiczny należy odnieść się do majątku pozostawianego w Spółce dzielonej, aktywność gospodarcza Spółki po podziale oprze się na składnikach, które już w chwili obecnej funkcjonują jako wyodrębniona i kompleksowa całość w ramach Działu handlowego.

C. Wyodrębnienie finansowe

Podobnie jak w przypadku wyodrębnienia organizacyjnego, UPDOP nie zawiera definicji wyodrębnienia finansowego składników w ramach przedsiębiorstwa. Odnosząc się zatem do ugruntowanej praktyki w tym zakresie stwierdzić trzeba, że w ocenie organów podatkowych, wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której poprzez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 3 lutego 2015 r. sygn. IBPBI/2/423-1284/14/IZ, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 5 stycznia 2015 r., sygn. IPTPP2/443-738/14-4/DS, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 17 grudnia 2014 r., sygn. IPTPP1/443-747/14-2/AK, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 23 kwietnia 2014 r., sygn. ILPB3/423-27/14-4/JG).

Wyodrębnienie finansowe nie oznacza np. konieczności prowadzenia odrębnej księgowości, czy też konieczności sporządzania odrębnego bilansu dla zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Zatem, wystarczające dla uznania, że dane składniki majątku są wyodrębnione finansowo jest prowadzenie takiej ewidencji zdarzeń gospodarczych, dzięki której możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów, a także należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 4 kwietnia 2011 r. (sygn. IBPP3/443-23/11/IK) wskazał, że w sytuacji wyodrębnienia finansowego możliwe jest oddzielenie finansów przedsiębiorstwa od finansów jego zorganizowanej części. O odrębności finansowej majątku objętego podziałem w omawianej sprawie świadczyć mogą m.in. następujące okoliczności:

odrębne źródła przychodów każdego z Działów,
odpowiedni układ zakładowego planu kont i przypisanie osobnych miejsc powstawania kosztów, pozwalające na księgowanie zdarzeń gospodarczych odrębnie, według związku z aktywnością Działu produkcyjnego lub Działu handlowego,
możliwość ustalenia odrębnego wyniku finansowego dla każdego z Działów,
odrębne rachunki bankowe,
odrębne środki pieniężne przeznaczone do realizacji zadań poszczególnych Działów.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że w omawianej sprawie bezsprzecznie istnieje możliwość przyporządkowania kosztów i przychodów, należności oraz zobowiązań odrębnie do każdego z Działów. Wskazać przy tym wypada, że w odniesieniu do Działu handlowego, na chwilę obecną mówić można o przychodach o charakterze wewnętrznym z tego względu, że Dział ten z natury rzeczy prowadzi akwizycję na rzecz Działu produkcyjnego, zatem jego głównym „klientem” nie jest osobny podatnik lecz odrębna jednostka organizacyjna tej samej osoby prawnej. Przychody te określane są metodą „koszt plus”, choć oczywiście ustalenie tych przychodów dokonywane jest wyłącznie dla potrzeb wewnętrznych - prace Działu handlowego wykonywane na rzecz Działu produkcyjnego nie mogą być dla potrzeb podatkowych identyfikowane jako podlegający opodatkowaniu przychód. Co warte podkreślenia, w zamierzeniach Spółki, zadania Działu handlowego nie mają się jednak ograniczać wyłącznie do pracy na rzecz Działu produkcyjnego, zatem Dział handlowy ma pozyskiwać także zlecenia na pełnienie funkcji agenta dla podmiotów zewnętrznych, przez co osiągać może także wpływy zewnętrzne, tzn. przychody pochodzące od niezależnych odbiorców usług.

Biorąc zatem pod uwagę, że na dzień dzisiejszy Spółka jest w stanie jednoznacznie określić efekt finansowy działalności każdego z Działów poprzez alokowanie przynależnych im przychodów i kosztów, tak wiec już na obecnym etapie można mówić o jednoznacznym i wyraźnym wyodrębnieniu o charakterze finansowym każdej z działalności (każdego z Działów). W konsekwencji, o takim wyodrębnieniu mówić będzie można zarówno w stosunku do Spółki dzielonej i Spółki przejmującej.

D. Wyodrębnienie funkcjonalne

Mając na uwadze zawartą w art. 4a pkt 4 UPDOP definicję legalną zorganizowanej części przedsiębiorstwa, należy przyjąć, że aby zespół składników majątkowych można było uznać za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, powinien on być także wyodrębniony funkcjonalnie. Powyższe oznacza, że zespół składników wchodzących w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa musi służyć realizacji określonego zadania lub zadań (funkcji) gospodarczych, a także potencjalnie mógłby stanowić odrębne i niezależne przedsiębiorstwo, samodzielnie realizujące swoje zadania.

Powszechnie przyjmuje się, że ta potencjalna zdolność do samodzielnej realizacji zadań wyraża się możliwością wykonywania określonych zadań gospodarczych w oparciu o zespół składników majątkowych, który mógłby de facto stanowić oddzielne i niezależne przedsiębiorstwo realizujące dane zadania w sposób samodzielny. Zatem, istotą omawianego w tym miejscu kryterium jest ustalenie, czy rozpatrywany zespół składników majątkowych, jako odrębna całość, byłby w stanie, od momentu jego wydzielenia, w sposób samodzielny funkcjonować na rynku w formie odrębnego przedsiębiorstwa. Na takie rozumienie wskazują także organy podatkowe, np. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 3 lutego 2015 r., sygn. IBPBI/2/423-1284/14/IZ, w której organ stwierdził, że aby część mienia przedsiębiorstwa mogła być uznana za jego zorganizowaną część, musi ona - obiektywnie oceniając - posiadać potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa muszą więc umożliwić nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa. Zatem, oceny spełnienia przedmiotowej przesłanki powinno się dokonywać przez pryzmat podstawowej działalności gospodarczej prowadzonej przez daną jednostkę.

Jak wskazano w opisanym we wniosku zdarzeniu przyszłym, Dział produkcyjny jest już na obecnym etapie zdolny do funkcjonowania jako niezależne przedsiębiorstwo. Zdolność tę utrzyma tym bardziej z chwilą wydzielenia, gdyż będzie (zgodnie z założeniami planu podziału) obejmować niezbędny do tego zespół składników majątkowych i niemajątkowych, w tym kapitał ludzki. Co więcej, Spółka przejmująca będzie mogła prowadzić swoją działalność w tożsamym zakresie, w jakim obecnie, w ramach Działu produkcyjnego, prowadzi ją Spółka i to przy wykorzystaniu tych samych składników majątkowych. A zatem, skoro Spółce przejmującej zostaną przypisane takie składniki majątkowe i niemajątkowe, które charakteryzują się pełną samodzielnością w ramach Wnioskodawcy, to uzasadnione jest twierdzenie, że Spółka przejmująca będzie tym bardziej tworzyła taki zespół składników, który może działać samodzielnie, czyli stanowić będzie samodzielne przedsiębiorstwo.

Analogiczną argumentację należy zastosować do Działu handlowego - skoro już na chwilę obecną (tzn. przed podziałem) jest on w stanie funkcjonować w sposób niezależny (działając czy to na rzecz Działu produkcyjnego, czy też na rzecz klientów zewnętrznych, których stale poszukuje) to także i po podziale, gdy stanie się jedynym Działem Spółki, również będzie tworzył zespół składników funkcjonujących jako samodzielne przedsiębiorstwo.

E. Uwagi dotyczące usytuowania Departamentu Rozwoju

Na zakończenie należy podkreślić, że na kwalifikację każdego z Działów w kontekście definicji zorganizowanej części przedsiębiorstwa nie będzie mieć wpływu sytuacja Departamentu Rozwoju (R&D).

Jak wskazano wyżej w opisie stanu faktycznego, na chwilę obecną nie została jeszcze podjęta decyzja o tym, czy w ramach podziału Departament ten pozostanie w strukturze Działu handlowego, czy też zostanie przeniesiony do Spółki przejmującej wraz z Działem produkcyjnym. Wspólnicy obecnie analizują tę kwestię i decyzję zamierzają podjąć w najbliższym czasie. W ocenie Wnioskodawcy, to gdzie ostatecznie zostanie ulokowany Departament Rozwoju (tzn. czy pozostanie w Spółce w ramach Działu handlowego, czy też zostanie wydzielony wraz z Działem produkcyjnym) nie ma znaczenia w kontekście niniejszego wniosku o interpretację przepisów praw podatkowego albowiem decyzja co do dalszych losów tego departamentu nie wpływa ani na sytuację Działu produkcyjnego ani też Działu handlowego w kontekście definicji zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Przypisanie Departamentu Rozwoju do części pozostającej w Spółce (czyli do Działu handlowego), czy też do części wydzielanej (czyli do Działu produkcyjnego) nie wpływa na zdolność do funkcjonowania tych Działów jako zorganizowanych części przedsiębiorstwa, a jedynie zmienia zakres przedmiotowy podziału. Nie ulega przy tym wątpliwości, że zarówno Dział produkcyjny (czy to z komórką zajmującą się działalnością R&D, czy też bez niej) jak i Dział handlowy (czy to z komórką zajmującą się działalnością R&D, czy też bez niej) charakteryzują się wyodrębnieniem organizacyjnym i finansowym, a także posiadają zdolność do samodzielnego funkcjonowania jako niezależne przedsiębiorstwa, a co za tym idzie ostateczna decyzja o ulokowaniu Departamentu Rozwoju w Spółce przejmującej, czy też o pozostawieniu go po stronie Wnioskodawcy, nie wpływa na kwalifikację obu Działów w kontekście definicji zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

F. Podsumowanie

Podsumowując powyższe rozważania, stwierdzić należy, że zarówno majątek pozostający w Spółce (Dział handlowy) jak i majątek przenoszony do Spółki przejmującej (Dział produkcyjny) stanowią wyodrębnione funkcjonalnie zespoły składników posiadające potencjalną zdolność do funkcjonowania jako niezależne przedsiębiorstwa. W efekcie, każdy z tych Działów można uznać za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 4a pkt 4 UPDOP.

W odniesieniu do pytania drugiego we własnym stanowisku Spółka wskazała, że w ramach opisanego zdarzenia przyszłego podział Spółki zostanie przeprowadzony w ten sposób, że część majątku Spółki zostanie wydzielona do istniejącego już podmiotu – Spółki przejmującej. W świetle powyższych okoliczności, zdarzenie to mogłoby potencjalnie kreować przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 9 UPDOP.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 9 UPODP, jeżeli przy podziale przez wydzielenie majątek przejmowany na skutek podziału lub majątek pozostający w spółce, nie stanowią, zorganizowanej części przedsiębiorstwa, przychodem jest wartość rynkowa składników majątkowych przeniesionych na spółki przejmujące lub nowo zawiązane ustalona na dzień podziału lub wydzielenia.

Powyższe przepisy wskazują, że na gruncie UPDOP możliwe jest powstanie przychodu podatkowego dla spółki podlegającej podziałowi. Sytuacja taka ma jednak miejsce wyłącznie w przypadku gdy majątek przejmowany na skutek podziału lub majątek pozostający w spółce dzielonej nie będzie stanowić zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Wnioskując a contrario z literalnej treści art. 12 ust. 1 pkt 9 UPDOP, należy uznać, że w sytuacji, w której zarówno część majątku wydzielana do spółki przejmującej w ramach podziału, jak i część majątku pozostająca w spółce dzielonej będą stanowiły zorganizowaną część przedsiębiorstwa, to dla spółki dzielonej nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu.

W konsekwencji, w ocenie Wnioskodawcy, podział opisany powyżej nie spowoduje powstania przychodu, bowiem zarówno składniki przypisane Spółce przejmującej, jak i składniki pozostające po stronie Wnioskodawcy spełniają kryteria do uznania ich za zorganizowane części przedsiębiorstwa.

Takie rozumienie przepisów UPDOP znajduje potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych. Jak przykładowo wskazał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 17 lutego 2014 r. (znak IBPBI/2/423-1508/13/PC): „w sytuacji, w której zarówno opisany we wniosku zespół składników majątkowych przenoszony do innej spółki, jak i zespół składników majątkowych pozostający w Spółce będą stanowiły zorganizowane części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 4a pkt 4 ustawy o pdop, po stronie Spółki, w związku z przeprowadzaną operacją nie dojdzie do powstania przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 9 ustawy o pdop.”

Również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 25 lipca 2014 r. (znak IPPB5/423-462/14-6/MK) potwierdził, że: „wnioskując z przepisu art. 12 ust. 1 pkt 9 updop a contrario uznać należy, że jeśli zespół składników materialnych i niematerialnych wydzielany i zespół składników materialnych i niematerialnych pozostający w spółce na skutek podziału przez wydzielenie stanowią zorganizowane części przedsiębiorstwa, wówczas wartość rynkowa składników majątkowych przeniesionych na spółki przejmujące lub nowo zawiązane ustalona na dzień wydzielenia nie będzie przychodem podlegającym opodatkowaniu”.

Reasumując, skoro, jak wskazano wyżej, zarówno część majątku, która będzie podlegała wydzieleniu jak i część majątku pozostająca w Spółce będą stanowiły zorganizowane części przedsiębiorstwa, tak więc planowany podział nie spowoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w odniesieniu do przedstawionego pytania jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej w tym zakresie oceny stanowiska wnioskodawcy.

Odnosząc się do cytowanych przez Wnioskodawcę interpretacji przepisów prawa podatkowego należy wskazać, że wskazane rozstrzygnięcia zostały wydane indywidualnych sprawach tym samym nie mogły wpływać na treść przedmiotowego rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2016 r., poz. 718 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin