Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-3.4011.50.2017.1.KB
z 26 czerwca 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 201 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 2 maja 2017 r. (data wpływu 4 maja 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania pożyczkowego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 maja 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania pożyczkowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

8 marca 2010 r. Wnioskodawczyni, zawarła umowę pożyczki z firmą „X” S.A., na kwotę 1 600 zł. Ze względu na bardzo trudną sytuację materialną Wnioskodawczyni nie była w stanie jej spłacać. 27 października 2015 r. P. XX XXX, przesłała do Wnioskodawczyni pismo o przejęciu zadłużenia od firmy X S.A., podając informację o niewiarygodnie dużym zadłużeniu 4 220 zł. Dług w chwili przejęcia przez P. XX XXX, był już zadłużeniem przedawnionym, minęły 3 lata, od dnia, w którym pożyczka miała być spłacona.

Wnioskodawczyni, dostała jeszcze kilka pism od firmy P. XX XXX, apelujących o spłatę, na które nie reagowała. Firma P. XX XXX, nie wystąpiła o sądowy nakaz zapłaty, od którego oczywiście Wnioskodawczyni odwołałaby się, podnosząc zarzut przedawnienia. Jednak, Firma P. XX XXX, uznała dług za przedawniony ponieważ taka informacja jest w PIT- 8C, jaki Wnioskodawczyni dostała od Firmy P. XX. XXX (rubryka D24). Kopię PIT-8C, który Wnioskodawczyni otrzymała, przesłała jako załącznik. W PIT-8C według Wnioskodawczyni również podana jest niewłaściwie duża kwota 4 275 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy obecny wierzyciel, który nie był wierzycielem w dacie przedawnienia, ma podstawę do wystawienia PIT-8C i w jakiej wysokości?
2. Czy Wnioskodawczyni podlega obowiązkowi opodatkowania przedawnionego długu, który według przepisów nie jest zobowiązaniem bezzwrotnym i nie powoduje uzyskania przychodu z nieodpłatnego świadczenia (art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych)?
3. Czy ewentualnym przychodem (osoby fizycznej) podlegającemu opodatkowaniu jest:
• kwota zadłużenia z tytułu kapitału?
  
• kwota odsetek od momentu przedawnienia długu?
  
• kwota odsetek naliczona przez wierzyciela, który wykupił dług?
4. Jak określa się ewentualny moment powstania przychodu?
5. Czy przedawnione zadłużenie podlega obowiązkowi podatkowemu w chwili obecnej?

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie nastąpiło po jej stronie trwałe przysposobienie (winno być: przysporzenie) majątkowe i nie powstał przychód podlegający opodatkowaniu, tak jak to występuje np. w przypadku umorzenia wierzytelności (zgodnie z Kodeksem cywilnym art. 117-125).

Pomimo przedawnienia, dług nadal istnieje. Wierzyciel nie umorzył należności (art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Niezasadne jest również, w ocenie Wnioskodawczyni, podawanie kwoty z 27 października 2015 r., jako kwoty zobowiązania stanowiącą podstawę do ustalenia kwoty należności podatkowej. Po konsultacji z prawnikiem Wnioskodawczyni twierdzi, że jedynym momentem, który można uznać za datę powstania ewentualnego przychodu z przedawnienia jest moment przedawnienia się wierzytelności (Zgodnie z pismem Ministra Finansów z dnia 16 października 2013 r., DD3/033/CRS/11/RD-107221/13).

Według Wnioskodawczyni, dług uległ przedawnieniu ponad trzy lata temu, kiedy wierzycielem była zupełnie inna firma i kwota nie była powiększona o astronomiczne odsetki firmy P. XX XXX. W ocenie Wnioskodawczyni dług uległ przedawnieniu ponad trzy lata temu, a więc zobowiązanie podatkowe również uległo przedawnieniu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm., dalej: „ustawa o PIT”) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów (art. 9 ust. 2 ww. ustawy).

Źródłem przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych, są między innymi inne źródła, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o PIT, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17. Zwrot w „szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, przychodami z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Na podstawie art. 42a ustawy o PIT, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej, zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4, przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że 8 marca 2010 r. Wnioskodawczyni zawarła z firmą X S.A. umowę pożyczki, na kwotę 1 600 zł. W związku z bardzo trudną sytuacją materialną Wnioskodawczyni nie była w stanie jej spłacać. 27 października 2015 r. P. XX XXX, przesłała do Wnioskodawczyni pismo z informacją o przejęciu zadłużenia Wnioskodawczyni od firmy X S.A. Zdaniem Wnioskodawczyni, dług w chwili przejęcia przez P. XX XXX był już zadłużeniem przedawnionym (minęły 3 lata od dnia, w którym pożyczka miała być spłacona). Firma P. XX XXX, nie wystąpiła o sądowy nakaz.

Zgodnie z art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 459, dalej: „Kc”) przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Natomiast, w myśl art. 117 Kc, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże, zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

W świetle powyższego, zobowiązanie przedawnione przekształca się w tzw. zobowiązanie naturalne. Nie może ono być wyegzekwowane pod przymusem ani też zasądzone przez sąd powszechny, jeżeli dłużnik powoła się na upływ terminu przedawnienia.

Niemniej jednak, w sytuacji gdy występuje niemożność przymusowego wyegzekwowania zobowiązania mimo braku jego faktycznego wykonania, dłużnik uzyskuje pewną korzyść majątkową, przejawiającą się w tym, że nie musi realnie wykonać zobowiązania. Zasadnicze znaczenie ma bowiem, że w następstwie przedawnienia dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia (ustaje obowiązek spełnienia świadczenia). Skutki finansowe przedawnienia zobowiązania z tytułu pożyczki dla pożyczkobiorcy oraz pożyczkodawcy są zatem, takie same jak przy jego umorzeniu. Pożyczkobiorca kosztem Pożyczkodawcy osiąga realne przysporzenie majątkowe.

Przychód podatkowy z tytułu przedawnionego zobowiązania powstaje w momencie upływu terminu przedawnienia. Stosownie do art. 118 Kc, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.

W konsekwencji, jeżeli pożyczkobiorca, powołując się na przedawnienie zobowiązania z tytułu zaciągniętej pożyczki, odmawia jego spłacenia, wówczas pożyczkobiorca osiąga realne przysporzenie majątkowe, które – jako przychód z innych źródeł – podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Z treści wniosku nie wynika, że Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą ani też, że umowa pożyczki została zawarta w związku z prowadzeniem takiej działalności.

Stosownie do postanowień art. 42a ustawy o PIT, na świadczeniodawcy ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C na imię pożyczkobiorcy, w której jako przychód z innych źródeł należy wykazać wartość przedawnionego zobowiązania (na moment przedawnienia), którego pożyczkobiorca odmawia spłacenia.

Należy zauważyć, że gdy dochodzi do przedawnienia zobowiązania pożyczkobiorcy, pożyczkobiorca – w dacie przedawnienia – osiąga przychód z innych źródeł w wysokości przedawnionego zobowiązania (składającego się z należności głównej oraz odsetek umownych wymagalnych na dzień przedawnienia).

Mając na uwadze powyższy stan faktyczny oraz przedstawione przepisy prawa należy zauważyć, że obecny wierzyciel (który nie był wierzycielem w dacie przedawnienia zobowiązania pożyczkowego) nie miał obowiązku wystawienia Wnioskodawczyni informacji o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych (PIT-8C), o których mowa w art. 42a ustawy o PIT. Do wystawienia powyższej informacji zobowiązana była firma X S.A., z którą Wnioskodawczyni zawarła umowę pożyczki. W informacji tej firma X S.A. powinna zawrzeć kwotę przychodu w wysokości zadłużenia z tytułu należności głównej oraz odsetek za zwłokę, które były wymagalne, na moment przedawnienia.

Nie zmienia to jednak faktu, że odmowa przez Wnioskodawczynię spłaty zaciągniętej pożyczki, skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o PIT. Przychód ten powstał w momencie przedawnienia zobowiązania, w wysokości zadłużenia z tytułu kapitału oraz odsetek, które były wymagalne na moment przedawnienia. W sytuacji zatem, gdy ww. przychody zostały uzyskane w momencie przedawnienia zobowiązania na Wnioskodawczyni ciążył obowiązek ich wykazania i opodatkowania w zeznaniu podatkowym (PIT-36) składanym za rok w którym doszło do przedawnienia zobowiązania, w terminie do 30 kwietnia roku następującego po tym zdarzeniu. Na podstawie art. 45 ust. 4 pkt 1 ustawy o PIT, w ww. terminie Wnioskodawczyni winna uregulować różnicę pomiędzy podatkiem należnym wynikającym z tego zeznania a sumą należnych za dany rok zaliczek, w tym również sumą zaliczek pobranych przez płatników. Podatek niezapłacony w terminie płatności staje się zaległością podatkową, od której naliczane są odsetki za zwłokę zgodnie z art. 53 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 201, ze zm.).

Jednocześnie zgodnie z art. 59 § 1 tej ustawy, zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części między innymi w skutek zapłaty (pkt 1) lub przedawnienia (pkt 9). Należy również dodać, że stosownie do art. 70 § 1 ustawy – Ordynacja podatkowa, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Reasumując należy stwierdzić, że gdy dochodzi do przedawnienia zobowiązania pożyczkobiorcy, pożyczkobiorca osiąga przychód z innych źródeł w wysokości przedawnionego zobowiązania (składającego się z należności głównej oraz odsetek umownych wymagalnych na dzień przedawnienia).

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Końcowo, mając na uwadze treść przepisu art. 14b ustawy - Ordynacja podatkowa, zauważyć należy, że w przedmiotowej sprawie Organ wydając interpretację indywidualną prawa podatkowego opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i nie jest uprawniony do przeprowadzenia postępowania dowodowego – dlatego dokumenty dołączone do wniosku nie podlegają ocenie Organu. Do postępowania w sprawie wydania interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego nie mają bowiem zastosowania przepisy o postępowaniu podatkowym, a postępowanie dowodowe jest częścią postępowania podatkowego.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.