Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
3063-ILPB1-2.4511.90.2017.2.ES
z 8 maja 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) oraz art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2016 r., poz. 1948, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku (data wpływu 15 lutego 2017 r.), uzupełnionym pismem z dnia 18 kwietnia 2017 r. (data wpływu 24 kwietnia 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania świadczeń otrzymanych na mocy wyroku sądowego – jest:

• nieprawidłowe, w odniesieniu do otrzymanych odsetek,
• prawidłowe w pozostałym zakresie.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 15 lutego 2017 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania świadczeń otrzymanych na mocy wyroku sądowego.

Z uwagi na fakt, że ww. wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 i § 4 Ordynacji podatkowej, pismem z dnia 11 kwietnia 2017 r. nr 3063-ILPB1-2.4511.90.2017.1.ES Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Zainteresowaną, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawczynię nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 11 kwietnia 2017 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 13 kwietnia 2017 r.), natomiast w dniu 24 kwietnia 2017 r. (data nadania pisma w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego 19 kwietnia 2017 r.) do tut. Organu wpłynęło pismo stanowiące odpowiedź na ww. wezwanie.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 30 kwietnia 2015 r. zostało przyznane Wnioskodawczyni świadczenie tytułem:

• zadośćuczynienia – 250 000 zł,
• odszkodowania – 9 272,96 zł,
• kosztów leczenia – 48 500,05 zł.
  
  

Koszty operacji i zabiegów do dnia dzisiejszego – 29 800 zł, karty 25-30.

Konieczne zabiegi limfatyczne – 4 400 zł, karty 31-32.

Konieczne badania przed operacjami – 364 zł, karty 33-35.

Specjalne gorsety/biustonosze (w tym na protezy) – 399 zł, karty 17-20.

Masaże + pokój (Zainteresowana była oprotezowana, konieczność pokoju 1-osobowego) – 455 zł, karty 21-23.

Niezbędne leki, maści-żele, opatrunki związane z operacjami – 810,28 zł, od karty 36 do 52.

Niezbędna konsultacja neurologiczna – 100 zł, karta 53.

Całość do tej pory poniesionych kosztów operacji i niezbędnych jej elementów wynosi 36 329,18 zł.

Koszty kancelarii wyniosły 116 813,99 zł, karty 9-12.

Sprawa Wnioskodawczyni dotyczy wyroku i otrzymanego świadczenia: zadośćuczynienia, odszkodowania oraz kosztów leczenia. Zainteresowana otrzymała także odsetki od ww. składników. Odsetki obrazowo przedstawione są przez pozwanego (…) na karcie 16.

Zainteresowana nadmieniła, że nie obliczyła i nie wymieniła kosztów dojazdu na masaże/rehabilitację/drenaż.

Wnioskodawczyni nie jest w stanie na chwilę obecną zobrazować kosztów operacji, rehabilitacji, leków, środków ortopedycznych, itp. ponieważ jest na początku tej drogi – ulżenia przynajmniej fizycznie.

Część pieniędzy, tj. 50 000 zł Zainteresowana otrzymała w 2015 r.

Koszty, które Wnioskodawczyni poniosła z tytułu pełnomocnictwa kancelarii, tj. karta 9 (15 407 zł) oraz karta 11 (101 406,99 zł) – łączna kwota opłat dla kancelarii to 116 813,99 zł.

W opinii Zainteresowanej wyrok jest tylko wymierną częścią wobec sytuacji jak została okaleczona, trwa to już długo i tak już zostanie. Tego się nie da cofnąć, dlatego sąd orzekł zadośćuczynienie, odszkodowanie. Wnioskodawczyni uważa, że chociaż w drobnej części pieniądze te zrekompensują jej kalectwo, bo nie ma sposobu na naprawienie tego jak ją okaleczono. Nie wróci to zdrowia Zainteresowanej i stanu poprzedniego. Tak wiele operacji (niepotrzebnych z wycięciem organów, źle wykonanych operacji, zaniedbania przy i po zabiegach) bardzo Wnioskodawczyni dokuczają – do dziś są zmorą bólu i cierpienia. Tego nic i nikt nie zmieni, a operacja naprawcza to tylko próba poprawienia jej komfortu życia. Zainteresowana przeszła ponad 10 operacji, niemalże w tym samum miejscu, co w efekcie powoduje duże przykurcze, zrosty (deformacje), chociaż Wnioskodawczyni korzysta, i w przyszłości także będzie musiała korzystać z masaży, rehabilitacji – a jest to jej podstawowym elementem życia aby mogła funkcjonować.

Wiele czynności Zainteresowana nie może zrobić/robić sama i potrzebuje pomocy, a co za tym idzie ponosi nieprzewidziane koszty. Problem dotyczył także znieczuleń (narkozy). Był z tym problem, wielokrotnie z wybudzeniem po zabiegu operacyjnym. Wnioskodawczyni miesiącami jest wykluczona z wielu czynności dnia codziennego, a które są konieczne, o których nie mówimy jako oczywiste i powszechnie wiadome, a funkcjonować dalej musi. Zabiegi te źle wpłynęły na cały jej organizm, zarówno pod względem fizycznym, jak i psychicznym. Zabiegi operacyjne w różny sposób zdezorganizowały jej organizm. Skutkiem tego był: zawał serca, udar mózgu, zwyrodnienie kręgosłupa, a problem z chodzeniem i okropnym bólem nóg oraz rąk, z brakiem czucia, ból klatki piersiowej – jej przykurcz, zrosty, itp. co nie pozwala jej zapomnieć zarówno w dzień jak i w nocy. Po chorobach nowotworowych (dwukrotnie) w obu przypadkach leczona chemio i radioterapią co nie pozwala zapomnieć o przebytym leczeniu. Dodała, że niepotrzebnie wycięto jej zdrowe najszersze płaty mięśni ze skórą na plecach (do przeszczepu), chociaż można było zrobić to inaczej, a w ten sposób również została okaleczona, a kręgosłup zdeformowany – skutki odczuwa każdego dnia. Deformacja klatki piersiowej, zmaganie się codziennie z bólem, drętwienie rąk i brak czucia wyklucza Zainteresowaną z życia codziennego. Ta sytuacja – błędy w operacjach, ich zaniedbanie pooperacyjne wykluczyło ją całkowicie z życia zawodowego z pracy zarobkowej, chociaż jest osobą dobrze przygotowaną do pracy zawodowej. Od 3 lat jest zdana na pomoc rodziny i innych osób. Jest pozbawiona godnego życia i godnego zarabiania na siebie. Dziś jest mało zaradnym człowiekiem, którego skrzywdzili lekarze – i tu może powiedzieć, bo wyrok sądu to potwierdza – przez własną pychę, głupotę a elementem przewodnim jest zaniedbanie, brak należytej staranności za co dziś, wczoraj i jutro płaci Zainteresowana swoją ułomnością fizyczną, a także psychiczną.

Wnioskodawczyni jest osobą niepełnosprawną na stałe. Stale będzie wymagała pomocy i rehabilitacji, dlatego uważa, że w takim przypadku nie powinna płacić żadnego podatku od osób fizycznych.

Zainteresowana poinformowała, że poniosła koszty dla kancelarii adwokackiej (od zadośćuczynienia + odsetek) w postaci tzw. honorarium kancelarii.

Wnioskodawczyni wnosi o zwolnienie z tego świadczenia, ponieważ leczenie było wcześniej, jest teraz i będzie w przyszłości i te pieniądze pozwolą Zainteresowanej godnie żyć.

W piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku Zainteresowana oświadczyła, że wszystkie świadczenia zostały wypłacone Wnioskodawczyni przez Towarzystwo Ubezpieczeniowe (…) w związku z zawartą przez sprawcę szkody (szpital) w tym Towarzystwie Ubezpieczeniowym umową ubezpieczenia (polisą ubezpieczenia).

Dotyczy to: zadośćuczynienia w kwocie 250 000 zł, odszkodowania w kwocie 9 272,96 zł, kosztów leczenia w kwocie 48 500,05 zł oraz odsetek w kwocie 162 552,64 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy Wnioskodawczyni powinna zapłacić podatek od przyznanego świadczenia, zadośćuczynienia, odszkodowania, kosztów leczenia oraz odsetek od tych świadczeń?
2. Jeżeli Zainteresowana musi zapłacić podatek, to od jakiego świadczenia i w jakiej wysokości?
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni – nie powinna płacić żadnej kwoty ponieważ potrzebuje i będzie potrzebowała środków finansowych na pomoc medyczną, rehabilitację oraz wyposażenie łazienki (dostosowanie do jej potrzeb), na leki i środki zaopatrzenia medycznego (rehabilitacyjnego).

Zainteresowana korzysta z pomocy medycznej często w prywatnych gabinetach, bo pomoc musi być natychmiastowa, gdzie na Fundusz czeka się miesiącami. Korzystając z prywatnej usługi medycznej mniej cierpi i pomoc ma natychmiast. Nikt jej nie uprzedził i nie przygotował, że będzie tak cierpiała i będzie potrzebnych tyle zabiegów i wiele rehabilitacji tak wiele i tak kosztownych. W takiej sytuacji nie mogłaby sama się przemieszczać i w związku z tym niezbędny jest jej samochód.

Wnioskodawczyni uważa, że te pieniądze powinny być tylko dla niej na wsparcie jej życia codziennego. To nie są środki finansowe zarobione czy otrzymane w darowiźnie. Te pieniądze są dowodem krzywdy, którą jej zrobiono i z którą musi się borykać każdego dnia. Nie wie co jej przyniesie każdy kolejny dzień, a mając zabezpieczenie finansowe może spokojnie wyglądać każdego dnia.

Miesięczne wydatki na leki to kwoty rzędu od 700-400 zł aby mogła funkcjonować. Dlatego nikt nie powinien jej nic zabierać, nie powinna płacić podatku. Korzystając z wszelkiej pomocy i płacąc za leczenie (leki, rehabilitacja, sprzęt, operacja) czy inną pomoc to i tak płacony jest podatek. To jest zadośćuczynienie za krzywdę (błędy medyczne), które poniosła od 2006 r. Tego nie da się umieścić w ramach finansowych. To co otrzymała wyrokiem sądu to tylko namiastka, o odsetki są liczone od początku – wtedy gdy potrzebowała pomocy i nie miała i pokrywała kosztem swojej rodziny z tego co było i kredytami także gdy brakowało.

Zainteresowana uważa, że powinna być zwolniona z całości zapłaty podatku dochodowego. Była by skrzywdzona przez państwo gdyby kazać jej płacić podatek. Cały czas potrzebuje wsparcia i pomocy, a bez tych środków trudno byłoby jej egzystować. Sąd przyznając jej te pieniądze widział ogrom jej bólu, cierpienia, okaleczenia, dalszego leczenia i rehabilitacji.

Wnioskodawczyni sądzi, że organ także dostrzeże to samo i pozwoli jej godnie, spokojnie patrzeć w przyszłość wspierając się finansowo.

Wnioskodawczyni wnosi o zwolnienie z tego świadczenia, ponieważ leczenie było wcześniej, jest teraz i będzie w przyszłości i te pieniądze pozwolą Zainteresowanej godnie żyć.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest:

• nieprawidłowe, w odniesieniu do otrzymanych odsetek,
• prawidłowe w pozostałym zakresie.
  
  

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści tego przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź, od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 2 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jednym ze źródeł przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są wykazane w pkt 9 "inne źródła".

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania "w szczególności" wskazuje, że katalog przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. Ustawodawca sformułował bowiem tak wskazany przepis, aby stanowił on kategorię otwartą. Nie jest bowiem możliwym, aby przewidzieć każdy rodzaj przychodu, który wystąpi.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni wyrokiem Sądu Okręgowego z 30 kwietnia 2015 r. zostało przyznane świadczenie tytułem:

• zadośćuczynienia – 250 000 zł,
• odszkodowania – 9 272,96 zł,
• kosztów leczenia – 48 500,05 zł.
  
  

Zainteresowana otrzymała także odsetki od ww. składników od pozwanego (…) Towarzystwa Ubezpieczeniowego.

Ponadto Zainteresowana wyjaśniła, że objęte pytaniem i wyszczególnione we wniosku świadczenia, tj.: zadośćuczynienie, odszkodowanie, koszty leczenia oraz odsetki zostały wypłacone Wnioskodawczyni przez Towarzystwo Ubezpieczeniowe w związku z zawartą przez sprawcę szkody (szpital) w tym Towarzystwie Ubezpieczeniowym umową ubezpieczenia (polisą ubezpieczenia). Dodała, że dotyczy to: zadośćuczynienia, odszkodowania, kosztów leczenia oraz odsetek w kwocie 162 552,64 zł.

Należy zauważyć, że kwoty te, co do zasady stanowią przychód z innych źródeł, jednakże ustawodawca przewidział dla niektórych świadczeń zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Przywołany przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania (zadośćuczynienia) przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, które jednocześnie nie zostały przyznane w okolicznościach wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy, czyli których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z przepisów prawnych.

Natomiast stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

1. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c;
2. dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15 i 15a.
   
   

W myśl art. 805 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459, dalej: Kodeks cywilny), przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:

1. przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku;
2. przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.
   
   

Na podstawie art. 15 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 2015 r. poz. 1844, z późn. zm.), zakład ubezpieczeń udziela ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z ubezpieczającym.

Podkreślenia wymaga, że zadośćuczynienie służy wyrównaniu krzywdy, odszkodowanie naprawieniu powstałej szkody. Zadośćuczynienie i odszkodowanie ma służyć naprawieniu uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych (zarówno materialnych jak i niematerialnych).

W myśl art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym, sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego).

Wobec powyższego, na mocy art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kwoty świadczeń z tytułu: zadośćuczynienia, odszkodowania, kosztów leczenia korzystają ze zwolnienia podatkowego.

Zatem Wnioskodawczyni nie jest obowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od ww. świadczeń.

Natomiast instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy (art. 481 § 2 Kodeksu cywilnego).

Odsetki ustawowe wypłacone za opóźnienie wypłaty zadośćuczynienia nie są wliczane do wartości odszkodowania.

Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, z późn. zm.), do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenie główne.

Należy przy tym wskazać, że odsetki są związane z kwotą długu głównego, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Innymi słowy, nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z zadośćuczynieniem, odszkodowaniem, czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Tak więc pomimo pewnego związku odsetek z długiem głównym, ze względu na fakt różnego źródła ich powstania, są one należnością odrębną od odszkodowania, zadośćuczynienia i nie są odszkodowaniem, zadośćuczynieniem sensu stricto, o których mowa w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Potwierdza to orzecznictwo sądów powszechnych, zgodnie z którym "Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej. Roszczenie o odsetki za opóźnienie (art. 481 Kodeksu cywilnego) jest więc roszczeniem innym niż roszczenie deliktowe" (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1994 r., III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155). "Odsetki za opóźnienie są skonstruowane przez ustawodawcę niezależnie od faktu poniesienia szkody przez wierzyciela, są w pewnym sensie elementem waloryzacji, ale spełniają również rolę kompensacji tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej" (por. Izabella Dyka, glosa do przywołanej powyżej uchwały SN z dnia 31 stycznia 1994 r., PS 1997/9/72)".

Z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że odsetki należne w razie uchybienia przez dłużnika terminowi świadczenia pieniężnego (art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego.) należy traktować jako wynagrodzenie za przedłużone i pozbawione podstaw prawnych korzystanie z cudzego kapitału. Inaczej rzecz ujmując, jest to odszkodowanie za pozbawienie wierzyciela możliwości dysponowania kapitałem, a tym samym pozbawienie go spodziewanych z tego tytułu korzyści.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyjaśniono, że głównym motywem legislacyjnym uregulowania takiego jak w art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego jest uznanie, że wierzyciel ponosi przez opóźnienie co najmniej szkodę w postaci odsetek, na jakie mógłby ulokować otrzymaną w terminie sumę (wyrok z dnia 24 kwietnia 1997 r., sygn. akt II CKN 118/97, OSP 1998, Nr 1, poz. 3, z glosą (…)). Odsetki zatem są kompensatą tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej. Prowadzi to do konkluzji, że odsetki otrzymane na podstawie wyroku z tytułu opóźnienia dłużnika ze spełnieniem świadczenia pieniężnego (art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego) stanowią odszkodowanie dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono i jako takie nie są wolne od podatku dochodowego (art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Powyższy pogląd w całej rozciągłości podzielił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, który w wyroku z dnia 11 lipca 2013 r., sygn. akt I SA/G1 145/13, dodał, że: "w żadnej jednostce redakcyjnej przepisu art. 21 u.p.d.o.f. nie została zakodowana norma o charakterze szczególnym statuująca zwolnienie podatkowe obejmujące wyżej opisane odsetki za zwłokę. Normy takiej nie ma również w innych regulacjach wchodzących w skład systemu prawa obowiązującego. W przepisie art. 21 u.p.d.o.f. zostały natomiast zawarte zwolnienia podatkowe dotyczące innego rodzaju odsetek. Wynik wnioskowania a contrario wskazuje, że odsetki, które nie zostały wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, podlegają opodatkowaniu. Sąd wskazuje, że dokonując interpretacji należy mieć na względzie i tę okoliczność, że zwolnienia podatkowe stanowią odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania, co powoduje, że niedopuszczalne byłoby poszerzanie zakresu zwolnień w drodze wykładni; w szczególności wbrew jednoznacznej woli ustawodawcy wyrażonej w przepisie". Dodatkowo w wyroku z dnia 25 marca 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 2626/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zauważył, że: "To, że w świetle prawa cywilnego odsetki te wiążą się i zależą od zasadności roszczenia głównego, nie zmienia zupełnie odrębnego tytułu, z którego wywodzą się odsetki na gruncie podatkowym. Przychód odsetkowy Skarżącego ma swoje źródło nie w odszkodowaniu lub zadośćuczynieniu, lecz w spóźnieniu dłużnika w wypłacie tego odszkodowania i zadośćuczynienia".

Należy również zwrócić uwagę, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w katalogu zwolnień przedmiotowych wymieniono wprost odsetki wolne od podatku, co oznacza, że ustawodawca wyraźnie odróżnia je od odszkodowania i zadośćuczynienia.

Okoliczność, że odsetki stanowią najczęściej swoistą rekompensatę wynikającą z czasookresu jaki upłynął pomiędzy zaistnieniem zdarzeń skutkujących wypłatą odszkodowania a skonkretyzowaniem obowiązku naprawienia szkody (krzywdy) w wyroku sądu, nie jest wystarczająca do objęcia zwolnieniem z opodatkowania przedmiotowych odsetek, na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy zawiera expressis verbis w tym zakresie zwolnienie przedmiotowe.

I tak, wolne od podatku dochodowego są odsetki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 52, pkt 95, pkt 119 i pkt 130 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli:

• odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz. U. Nr 156, poz. 776);
• odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1;
• odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta;
• odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a.
  
  

W świetle powyższego należy przyjąć, że ustawodawca nie pomija odsetek w zwolnieniach, jeżeli uznaje zasadność ich zwolnienia w odniesieniu do świadczeń, które w ocenie ustawodawcy zasługują na szczególną ochronę.

Zatem, skoro ustawodawca nie zamieścił w katalogu zwolnień odsetek przysługujących od zasądzonego zadośćuczynienia czy odszkodowania to należy stwierdzić, że odsetki te podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, zgodnie ze wskazaną powyżej regułą powszechności opodatkowania, wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji wypłacone przez Ubezpieczyciela odsetki od odszkodowania, zadośćuczynienia i kosztów leczenia zasądzone przez Sąd, jako niewymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych stanowią przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W orzecznictwie przyjmuje się, że zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek, istotne odstępstwo od zasady sprawiedliwości podatkowej, tj. powszechności i równości opodatkowania. W konsekwencji sądy administracyjne interpretują przepisy podatkowe dotyczące zwolnień w sposób ścisły, wskazując, że nie można takich przepisów interpretować rozszerzająco (por. wyrok NSA z dnia 22 sierpnia 2013 r., sygn. akt II FSK 2471/11).

Należałoby więc przyjąć, że w przypadku niewymienienia "odsetek" w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako odrębnej kategorii przychodów korzystających ze zwolnienia podatkowego – tego typu przychody nie są zwolnione z podatku, nawet jeśli z takiego zwolnienia korzysta należność główna.

Otrzymanych przez Wnioskodawczynię odsetek nie można utożsamiać z kwotami otrzymanymi z tytułu odszkodowania, zadośćuczynienia i kosztów leczenia, stąd też nie mogą być one objęte dyspozycją art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane wyżej uregulowania prawne stwierdzić należy, że wypłacone Wnioskodawczyni na podstawie wyroku Sądu odsetki od wypłaconego odszkodowania, zadośćuczynienia i kosztów leczenia nie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a w szczególności na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b i art. 21 ust. 1 pkt 4 tej ustawy.

Tego rodzaju odsetki stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy i podlegają opodatkowaniu na ogólnych zasadach według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ww. ustawy.

Zatem, stanowisko Wnioskodawczyni, w odniesieniu do odsetek należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.