Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0461-ITPB2.4511.101.2017.2.AG
z 27 kwietnia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) w zw. z art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2016 r., poz. 1948, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 14 lutego 2017 r. (data wpływu 15 lutego 2017 r.), uzupełnionym pismem z dnia 14 kwietnia 2017 r. (data wpływu 18 kwietnia 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w części dotyczącej:

• opodatkowania zasądzonych odsetek – jest nieprawidłowe;
• kosztów uzyskania przychodu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 lutego 2017 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 14 kwietnia 2017 r. (data wpływu 18 kwietnia 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zasądzonych odsetek.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W 2016 r. zakończyła się sprawa sądowa przeciwko ubezpieczycielowi OC w związku z wypadkiem komunikacyjnym, którego doznał Wnioskodawca w 2000 r. Sprawa została przez Niego wygrana i w konsekwencji otrzymał odszkodowanie z tytułu zadośćuczynienia oraz odsetki ustawowe liczone od 2010 r. Ubezpieczyciel OC przysłał Wnioskodawcy PIT-8C na kwotę odsetek.

Wnioskodawca wskazał, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, w wyroku z dnia 25 marca 2015 r., sygn. I SA/Łd 1414/14, uznał stanowisko podatniczki za prawidłowe, tj. odsetki zostały uznane tak samo, jak należność główna, jako nie podlegające opodatkowaniu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy kwota odsetek ustawowych może zostać tak samo, jak należność główna, tzn. odszkodowanie z tytułu zadośćuczynienia, zwolniona z podatku?
2. Czy kwota odsetek powinna być zaliczona oddzielnie, tzn. nie tak jak należność główna, ale jako przychód z innych źródeł i opodatkowana w zeznaniu rocznym za 2016 r.?
3. Jeśli kwota odsetek winna być opodatkowana, czy wynagrodzenie jakie otrzymała kancelaria reprezentująca Wnioskodawcę (na podstawie umowy) może zostać, w całości lub w części, uznane za koszt uzyskania przychodu?

Zdaniem Wnioskodawcy, z uwagi na fakt, iż został poszkodowany w wypadku komunikacyjnym występował do ubezpieczyciela sprawcy o wypłatę odszkodowania zadośćuczynienia za szkody na zdrowiu. Ubezpieczyciel nie wyrażał woli polubownego spełnienia roszczenia wobec powyższego dochodził roszczeń sądownie za pośrednictwem kancelarii prawnej, której udzielił pełnomocnictwa do reprezentowania przed sądem umową z dnia 11 września 2009 r.

Po kilku latach procesu, w dniu 3 marca 2016 r., Sąd Rejonowy dla ... w ... II Wydział Cywilny wydał wyrok, w którym zasądził na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie – zadośćuczynienie, określając należność główną „wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 stycznia 2010 r. do dnia zapłaty”.

W Jego ocenie, kwota odsetek ustawowych nie powinna podlegać podatkowi od dochodów zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zarówno kwota główna jak i odsetki ustawowe za opóźnienie zostały przyznane wyrokiem Sądu. Dodatkowo Sąd określił opisowo wysokość odsetek, podając okres za jaki są należne oraz ich poziom (wysokość odsetek ustawowych). Sąd nie wyliczył dokładnej kwoty odsetek, bowiem nie znał przyszłej daty spełnienia zobowiązania. Według wymienionego wcześniej artykułu wolne od podatku są kwoty do wysokości określonej w wyroku sądowym, co zdaniem Wnioskodawcy, w tym przypadku obejmuje zarówno należność główną jak i odsetki.

Podobne rozstrzygnięcie zastosowano w wyroku NSA z 17 stycznia 2014 r. w sprawie o sygn. II FSK 289/12, że odsetki należy przypisać do tego samego źródła przychodów, co należność główną.

Jeżeli zostałaby wydana odmienna interpretacja w kwestii opodatkowania otrzymanych przez Wnioskodawcę odsetek ustawowych, wówczas prosi o interpretację art. 22.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku konieczności opodatkowania otrzymanych przez Niego odsetek, ustalając kwotę odsetek ustawowych do opodatkowania mógłby pomniejszyć wysokość otrzymanych odsetek o wysokość wynagrodzenia kancelarii prawnej określonego w zawartej przez Niego umowie (proporcjonalnie do kwoty zadośćuczynienia). Koszt obsługi prawnej jest powiązany bezpośrednio zarówno z kwotą zadośćuczynienia jak i z otrzymaną kwotą odsetek.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe w części dotyczącej opodatkowania zasądzonych odsetek oraz prawidłowe w części dotyczącej kosztów uzyskania przychodów.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zatem wszelkie dochody podatnika niewymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych podlegają opodatkowaniu.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jednym ze źródeł przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są wskazane w pkt 9 tego przepisu „inne źródła”.

Jak stanowi art. 20 ust. 1, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459), zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże, gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy (art. 482 § 1 Kodeksu cywilnego).

Należy przy tym wskazać, że odsetki są świadczeniem ubocznym, pozostającym w ścisłym związku z należnością główną, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego.

Potwierdza to orzecznictwo sądów powszechnych, zgodnie z którym „Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej. Roszczenie o odsetki za opóźnienie (art. 481 Kodeksu cywilnego) jest więc roszczeniem innym niż roszczenie deliktowe” (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1994 r. III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155). „Odsetki za opóźnienie są skonstruowane przez ustawodawcę niezależnie od faktu poniesienia szkody przez wierzyciela, są w pewnym sensie elementem waloryzacji, ale spełniają również rolę kompensacji tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej” (por. Izabella Dyka, glosa do przywołanej powyżej uchwały SN z dnia 31 stycznia 1994 r., PS 1997/9/72).”

Z tych też względów wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone.

Zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy zawiera w tym przedmiocie (konkretnie odnosi się do odsetek) – wyraźne zwolnienie.

I tak, wolne od podatku są odsetki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 52, pkt 95, pkt 119, pkt 130, pkt 130a i pkt 130b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli:

• odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz. U. Nr 156, poz. 776),
• odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1,
• odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta,
• odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a,
• odsetki lub dyskonto od listów zastawnych uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a,
• odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego i oferowanych na rynkach zagranicznych, przeznaczonych na finansowanie ustawowych celów działalności Banku Gospodarstwa Krajowego, dotyczących wspierania polityki gospodarczej Rady Ministrów, realizacji rządowych programów społeczno-gospodarczych oraz programów samorządności lokalnej i rozwoju regionalnego, oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji, uzyskane przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a.

W świetle powyższego należy przyjąć, że ustawodawca nie pomija odsetek w zwolnieniach, jeżeli uznaje zasadność ich zwolnienia w odniesieniu do dóbr, które w ocenie ustawodawcy zasługują na szczególną ochronę.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w 2016 r. zakończyła się sprawa sądowa przeciwko ubezpieczycielowi OC w związku z wypadkiem komunikacyjnym, którego doznał Wnioskodawca w 2000 r. Sprawa została przez Niego wygrana i w konsekwencji otrzymał odszkodowanie z tytułu zadośćuczynienia oraz odsetki ustawowe liczone od 2010 r. Ubezpieczyciel OC przysłał Wnioskodawcy PIT-8C na kwotę odsetek.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że wypłacone Wnioskodawcy odsetki naliczone od odszkodowania, jako nie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych stanowią przychód z innych źródeł określonych w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych (według skali podatkowej).

Ponadto wyjaśnić należy, że w odniesieniu do zasądzonych odsetek nie znajduje zastosowania wskazany przez Wnioskodawcę art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, na podstawie którego wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia, otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.

Zauważyć również należy, że dochodem ze źródła przychodów, stosownie do ust. 2 art. 9 ustawy, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym.

Koszty uzyskania przychodów reguluje art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 22 ust. 1 ww. ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Kosztami uzyskania przychodu są zatem wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z uzyskanymi przychodami. Z oceny związku z uzyskanym przychodem winno wynikać, iż poniesiony wydatek obiektywnie mógł się przyczynić do osiągnięcia przychodów z danego źródła. Aby zatem wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodu winien, w myśl powołanego przepisu spełniać łącznie następujące warunki:

• pozostawać w związku przyczynowym z przychodem lub źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie znajdować się na liście kosztów nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• być właściwie udokumentowany.

W myśl natomiast art. 22 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu, oraz koszty związane z przychodami z innych źródeł, a nie jest możliwe ustalenie kosztów uzyskania przypadających na poszczególne źródła, koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów.

Zasadę, o której mowa w ust. 3, stosuje się również w przypadku, gdy część dochodów z tego samego źródła przychodów podlega opodatkowaniu, a część jest wolna od opodatkowania, z wyłączeniem źródeł przychodów określonych w art. 10 ust. 1 pkt 1 i 2 (art. 22 ust. 3a ustawy).

Z treści wniosku wynika, iż Wnioskodawca dochodził roszczeń za pośrednictwem kancelarii prawnej i był, zgodnie z zawartą umową, zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia za obsługę prawną.

W konsekwencji stwierdzić zatem należy, że pomiędzy uzyskanym przychodem w postaci odszkodowania i odsetek a poniesionym wydatkiem z tytułu prowadzenia sprawy przez kancelarię prawną wystąpił związek przyczynowo – skutkowy. Oznacza to, że wydatki z tego tytułu można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy zatem stwierdzić, że do kosztów uzyskania przychodów może zostać zaliczona tylko część poniesionych przez Wnioskodawcę wydatków związanych z wynagrodzeniem kancelarii prawnej, w wysokości odpowiadającej proporcji uzyskanych odsetek w ogólnej kwocie świadczenia otrzymanego na podstawie wyroku sądu. Pozostała część poniesionych przez Wnioskodawcę kosztów – jako wydatki poniesione w celu uzyskania przychodu zwolnionego z opodatkowania nie stanowi kosztów uzyskania przychodu.

Reasumując, odsetki od otrzymanego odszkodowania stanowią przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Do kosztów uzyskania przychodu, Wnioskodawca może zaliczyć część wydatków stanowiących wynagrodzenie kancelarii prawnej, w wysokości odpowiadającej proporcji uzyskanych odsetek w ogólnej kwocie świadczeń otrzymanych na podstawie wyroku sądu.

Odnosząc się natomiast do powołanego orzecznictwa sądów administracyjnych podkreślić należy, że orzeczenia te zostały wydane w odmiennych stanach faktycznych i nie mogą wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii. Nie negując tych orzeczeń, jako cennych źródeł w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego należy stwierdzić, iż zdaniem organu podatkowego tezy badanych rozstrzygnięć nie mają zastosowania w przedmiotowym postępowaniu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.