Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
2461-IBPB-2-1.4515.4.2017.2.MCZ
z 24 marca 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, ze zm.) w związku z art. 223 ust. 1 ustawy z 16 listopada 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U., poz. 1948, ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 16 grudnia 2016 r. (data wpływu – 10 stycznia 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia środków pieniężnych tytułem darowizny od brata – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 stycznia 2017 r. wpłynął do Biura wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia środków pieniężnych tytułem darowizny od brata.

W opisie wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Dnia 1 marca 2012 r. Wnioskodawczyni otrzymała darowiznę w kwocie 200.000 zł. Darowizna tego dnia wpłynęła na konto Wnioskodawczyni w banku. Osoba, która dokonała przelewu i która jest darczyńcą jest jednocześnie rodzonym bratem Wnioskodawczyni. Strony nie zawierały umowy w formie aktu notarialnego. Jedynym dowodem zawarcia umowy darowizny jest wyciąg bankowy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy kwota otrzymana przez Wnioskodawczynię podlega zwolnieniu od opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn?
2. Czy Wnioskodawczyni miała obowiązek powiadomić o otrzymanej darowiźnie jakikolwiek organ podatkowy?
3. Czy w przypadku Wnioskodawczyni można mówić o powstaniu obowiązku podatkowego?
4. Czy w stanie faktycznym opisanym we wniosku możliwe byłoby powstanie obowiązku podatkowego i zastosowanie 20% stawki podatku na podstawie art. 15 ust. 4?
5. Czy Wnioskodawczyni miała obowiązek składania jakiejkolwiek deklaracji podatkowej wykazującej otrzymaną darowiznę?
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni:

Ad. 1

Wnioskodawczyni powołała przepis art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, na podstawie którego stwierdziła, że jej zdaniem przepis ten wprowadza dwa odrębne (niezależnie) zwolnienia od podatku, przy czym tylko przypadek wymieniony w art. 4a ust. 1 pkt 1 wymaga stosownego poinformowania o tym fakcie właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Zdaniem Wnioskodawczyni, przypadek drugi (tj. wymieniony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy) nie wymaga zgłaszania tego faktu jakiemukolwiek organowi, wystarczające jest, że darowane środki pieniężne zostały przekazane na jej rachunek bankowy (tj. na rachunek płatniczy nabywcy w banku). Ponieważ środki te zostały darowane Wnioskodawczyni przez jej brata a kwota darowana przekracza kwotę, o której mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, nie ma wątpliwości, że zwolnienie to ma zastosowanie do Wnioskodawczyni.

Ad. 2

Wnioskodawczyni uważa, że w świetle uwag poczynionych w odpowiedzi na pytanie nr 1 odpowiedź na pytanie nr 2 powinna być negatywna.

Ad. 3

Zdaniem Wnioskodawczyni, ponieważ darowizna otrzymana przez nią w warunkach opisanych we wniosku nie podlega opodatkowaniu (podlega zwolnieniu) nie można mówić o powstaniu obowiązku podatkowego.

Ad. 4

W ocenie Wnioskodawczyni, ponieważ w stosunku do niej nigdy nie powstanie obowiązek podatkowy, co wyjaśniła w odpowiedzi na pytanie nr 1, art. 15 ust. 4 nigdy nie znajdzie zastosowania w niniejszej sprawie.

Ad. 5

Wnioskodawczyni powołała przepis art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, na podstawie którego stwierdziła, że ponieważ w stosunku do niej nie powstał obowiązek podatkowy nie miała obowiązku składania deklaracji podatkowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768, ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r., poz. 459) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Celem darowizny jest dokonanie nieodpłatnego przysporzenia na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Może ona polegać zarówno na przesunięciu do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych formach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego – do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Zgodnie z art. 890 § 1 Kodeksu oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy, prawa i inne świadczenia.

Z treści wniosku wynika, że 1 marca 2012 r. Wnioskodawczyni otrzymała darowiznę w kwocie 200.000 zł. Darowizna tego dnia wpłynęła na konto bankowe Wnioskodawczyni. Darczyńcą jest brat Wnioskodawczyni. Strony nie zawierały umowy w formie aktu notarialnego. Jedynym dowodem zawarcia umowy darowizny jest wyciąg bankowy.

Zatem, aby odpowiedzieć na pytania czy ww. darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, czy jest zwolnieniu z tego podatku, czy Wnioskodawczyni miała obowiązek poinformowania urzędu skarbowego o tej darowiźnie oraz czy w opisanej we wniosku sytuacji znajdzie czy nie znajdzie zastosowanie przepis art. 15 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, ustalenia wymaga, czy i kiedy powstał obowiązek podatkowy z tytułu dokonanej na rzecz Wnioskodawczyni przez brata darowizny.

Zgodnie z art. 4 Ordynacji podatkowej obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.

W myśl art. 5 Ordynacji podatkowej zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

Treść powołanych przepisów jednoznacznie wskazuje, kiedy powstaje obowiązek podatkowy czyli nieskonkretyzowana (co do kwoty) powinność przymusowego świadczenia – darowizny na rzecz państwa, a kiedy powstaje zobowiązanie podatkowe czyli powinność uiszczenia konkretnej kwoty podatku na rzecz Skarbu Państwa.

Jak wyżej wskazano zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 wyżej powołanej ustawy o podatku od spadków i darowizn podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej m.in. tytułem darowizny.

Treść tego przepisu wskazuje więc jednoznacznie, że obowiązek podatkowy powstaje z tytułu otrzymania m.in. darowizny.

Stosownie do art. 5 ww. ustawy obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W przypadku nabycia tytułem darowizny obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takiego oświadczeń – art. 6 ust. 1 pkt 4 tejże ustawy.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 cyt. ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt nabycia.

W świetle treści art. 6 cyt. ustawy obowiązek podatkowy z tytułu darowizny powstaje w różnych momentach (pierwotnie lub wtórnie (ponownie)), w zależności od tego, czy nabycie zostało zgłoszone do opodatkowania (art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy), jak również wtedy, gdy nie zostało ono zgłoszone do opodatkowania, a następnie zostało stwierdzone pismem, lub gdy podatnik z własnej inicjatywy powołał się na darowiznę, przed organem podatkowym lub przed organem kontroli skarbowej. Regulacja art. 6 ust. 4 ww. ustawy określa więc dodatkowy moment powstania obowiązku podatkowego, w sytuacji, gdy podatnik nie zgłosił do opodatkowania darowizny. W pierwszym przypadku określonym w art. 6 ust. 4 cyt. ustawy – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma. W drugim przypadku w tym przepisie określonym wtórny obowiązek (ponowny) powstaje z chwilą powołania się przed organem podatkowym na darowiznę.

Jak wynika z przywołanych przepisów i przytoczonej argumentacji, w przypadku wystąpienia powyższych okoliczności, tj. powołanie się na nabycie tytułem darowizny, następuje swoiste odnowienie obowiązku podatkowego wynikającego z faktu wykonania darowizny, w zakresie momentu jego powstania.

Według art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Natomiast stosownie do przepisu art. 4a ust. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy a od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. udokumentują – w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 (tj. 9.637 zł) – ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
   
   

Zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych dokonać należy na formularzu SD-Z2.

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn). W takim przypadku należy złożyć zeznanie podatkowe na formularzu SD-3.

Stosownie do art. 4a ust. 4 ww. ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 (9.637 zł) lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.
   
   

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 cyt. ustawy).

W świetle powyższego, stwierdzić należy, że zgodnie z powołanym wyżej art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków podatkowi temu, co do zasady podlega nabycie środków pieniężnych tytułem darowizny. Nabycie takie wiąże się więc z powstaniem obowiązku podatkowego. Jednakże zgodnie z powołanym wyżej art. 4a ust. 1 tej ustawy nabycie tytułem umowy darowizny środków pieniężnych powyżej kwoty 9.637 zł przez osoby wymienione w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest zwolnione z podatku od darowizny, jeżeli zostaną spełnione łącznie warunki wymienione w art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2 (przesądza o tym zastosowany przez ustawodawcę spójnik „oraz”), tj. fakt otrzymania darowizny zostanie w ustawowym terminie zgłoszony właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego (na formularzu SD-Z2) oraz nastąpi udokumentowanie otrzymania środków pieniężnych dowodem przekazania środków na rachunek bankowy nabywcy (obdarowanego).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ww. ustawy).

Wówczas zastosowanie znajduje art. 17a ust. 1 ww. ustawy, na podstawie, którego podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2 (obowiązek składania zeznań podatkowych nie dotyczy przypadków, w których podatek jest pobierany przez płatnika), złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru (na formularzu SD-3). Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

W analizowanej sprawie Wnioskodawczyni otrzymała w 2012 r. darowiznę pieniężną od swojego brata, który wpłacił na konto bankowe Wnioskodawczyni (siostry) kwotę 200,000 zł. Otrzymanie wskazanej darowizny – wbrew twierdzeniu Wnioskodawczyni – rodzi, jak wynika z powołanych przepisów powstanie obowiązku podatkowego. Nabycie środków pieniężnych tytułem darowizny korzystałoby ze zwolnienia podatkowego, gdyby Wnioskodawczyni dokonała w terminie określonego przepisem zgłoszenia.

Ponieważ Wnioskodawczyni nie złożyła w urzędzie skarbowym zgłoszenia na formularzu SD-Z2 w terminie wskazanym w art. 4a ust. 1 ustawy, tj. w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego (1 marca 2012 r.), tym samym nie spełniła wszystkich warunków wskazanych przez ustawodawcę w art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Brak spełnienia wszystkich warunków zwolnienia podatkowego z art. 4a ustawy powoduje, że Wnioskodawczyni nie mogła skorzystać z tego zwolnienia podatkowego. Nadmienić należy, iż z takiego obowiązku Wnioskodawczyni nie zwolniło przekonanie, iż otrzymana darowizna od brata korzysta ze zwolnienia na mocy art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Cytowany przepis jednoznacznie zakreśla warunki do zwolnienia. Niespełnienie choćby jednego powoduje, że zwolnienie nie ma zastosowania.

Zatem Wnioskodawczyni powinna nabycie środków pieniężnych od brata tytułem darowizny opodatkować na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ww. ustawy), co oznacza również obowiązek złożenia zeznania podatkowego na formularzu SD-3. Wnioskodawczyni nie dopełniła jednak tego obowiązku.

Wobec tego, zastosowanie znajdzie powołany wyżej art. 6 ust. 4 zdanie drugie ustawy o podatku od spadków i darowizn co oznacza, że skoro Wnioskodawczyni nie zgłosiła do podatkowania darowizny od brata, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma lub z chwilą powołania się przed organem podatkowym (organem kontroli skarbowej) na okoliczność dokonania tej darowizny. W przypadku sporządzenia pisma lub też w przypadku powołania się na nabycie tytułem darowizny, następuje swoiste odnowienie obowiązku podatkowego wynikającego z faktu wykonania darowizny, w zakresie momentu jego powstania.

W sytuacji, gdy podatnik powołuje się w trakcie prowadzonych czynności sprawdzających, prowadzonego postępowania przed organem podatkowym (organem kontroli celno-skarbowej) na otrzymanie darowizny zastosowanie znajdzie art. 15 ust. 4 ww. ustawy. Zgodnie z tym przepisem nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny lub polecenia darczyńcy podlega opodatkowaniu według stawki 20%, jeżeli obowiązek podatkowy powstał wskutek powołania się podatnika przed organem podatkowym w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego na okoliczność dokonania tej darowizny, a należny podatek od tego nabycia nie został zapłacony.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.