Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
0461-ITPB1.4511.872.2016.2.JŁ
z 17 stycznia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 19 października 2016 r. (data wpływu 26 października 2016 r.), uzupełnionym w dniach 29 grudnia 2016 r. (data wpływu 30 grudnia 2016 r.) oraz 2 stycznia 2017 r. (data wpływu 3 stycznia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie:

• uznania jednorazowej wartości transakcji w kwocie 15.000 zł, o której to kwocie mowa w art. 22p ust. l ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za kwotę brutto (łącznie z podatkiem od towarów i usług) – jest prawidłowe,
• konieczności zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów lub odpowiednio zwiększenia przychodów na podstawie art. 22p ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych o opisane we wniosku wydatki, w przypadku transakcji opłaconych gotówką oraz przekraczających równowartość 15.000 zł brutto – jest prawidłowe,
• braku konieczności zmniejszania kosztów uzyskania przychodów lub odpowiednio zwiększenia przychodów na podstawie art. 22p ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych o wypłaty gotówki na potrzeby własne – jest prawidłowe,
• prawa ponownego zwiększenia kosztów uzyskania przychodów o wydatki, które zostały zmniejszone z uwagi na fakt ich opłacenia gotówką i prawa zmniejszenia przychodów, w przypadku gdy strona otrzyma zwrot ww. gotówki od kontrahenta za opłacone wydatki bez pośrednictwa rachunku płatniczego i dokona ponownej zapłaty za powyżej wymienione wydatki za pośrednictwem rachunku płatniczego – jest prawidłowe,
• konieczności zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów lub odpowiednio zwiększania przychodów na podstawie art. 22p ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych o opisane we wniosku wydatki w przypadku wygaśnięcia zobowiązania na skutek kompensaty oraz transakcji w kwocie równej 15.000 zł brutto – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 października 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest przedsiębiorcą prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą, zwaną dalej działalnością gospodarczą. Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług zobowiązanym do składania deklaracji miesięcznych. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych dochody uzyskane przez Wnioskodawcę z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w roku 2016 są opodatkowane podatkiem w wysokości 19%. Wnioskodawca przywiduje, że po dniu 1 stycznia 2017 r. nie dokona zmiany zasad opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego dochodu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych Wnioskodawca jest zobowiązany opłacać miesięcznie. Aktualnie głównym przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest wykonywanie posadzek na zlecenie w obiektach przemysłowych i handlowych.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca ma zamiar ponosić po dniu 1 stycznia 2017 r. wydatki w kwocie brutto powyżej 15.000 zł (piętnaście tysięcy złotych) udokumentowane fakturami, o których mowa w art. 106e ustawy o podatku od towarów i usług, zwanymi dalej fakturami, i udokumentowane rachunkami lub umowami, zwanymi dalej wydatkami w ramach działalności operacyjnej.

Wnioskodawca przy prowadzeniu działalności gospodarczej (między innymi działalności gospodarczej w zakresie wykonywania posadzek na zlecenie w obiektach przemysłowych i handlowych) ma zamiar prowadzić także działalność inwestycyjną polegającą na nabywaniu środków trwałych w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wykorzystywanych przy prowadzeniu działalności gospodarczej oraz w zakresie rozbudowy lub też remontów posiadanych obiektów budowlanych, w ramach której to działalności inwestycyjnej Wnioskodawca będzie ponosił wydatki w kwocie ponad 15.000 zł (piętnaście tysięcy złotych) brutto, udokumentowane fakturami, rachunkami lub umowami, zwane dalej wydatkami inwestycyjnymi. Zobowiązania z tytułu wydatków które po dniu 1 stycznia 2017 r. będą udokumentowane fakturami lub rachunkami Wnioskodawca ma zamiar opłacać gotówką lub przelewem bankowym za pośrednictwem posiadanych rachunków bankowych, zwanych rachunkami płatniczymi.

Wnioskodawca prowadząc działalność gospodarczą ma zamiar uznawać po dniu 1 stycznia 2017 r., iż jednorazowa wartość transakcji w kwocie 15.000 zł (piętnaście tysięcy złotych), o której mowa w art. 22p ust. l ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest to kwota brutto, łącznie z podatkiem od towarów i usług, udokumentowana przez kontrahenta w danym miesiącu jedną fakturą, rachunkiem lub umową, bez względu ile ww. dokumentów zostanie wystawionych przez danego kontrahenta w danym miesiącu kalendarzowym. Wnioskodawca ma zamiar po dniu 1 stycznia 2017 r. dokonywać rozliczeń z kontrahentami także w drodze kompensaty, nawet w tej części rozliczeń która przekracza kwotę wydatku brutto w wysokości 15.000 zł (piętnaście tysięcy złotych). W roku podatkowym 2016 Wnioskodawca jest zobowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Wnioskodawca przewiduje, że po 1 stycznia 2017 r. będzie zobowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych także w następnych latach podatkowych. Zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów lub też zwiększenie przychodów – o których mowa w art. 22p ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – Wnioskodawca ma zamiar po dniu 1 stycznia 2017 r. dokumentować dokumentem własnym o nazwie polecenie księgowania oraz ewidencjonować w księgach pomocniczych do księgi rachunkowej, o których to księgach pomocniczych mowa w art. 16 ustawy o rachunkowości.

Wnioskodawca przewiduje, że po dniu 1 stycznia 2017 r. będzie dokonywać operacji finansowych z rachunków płatniczych w gotówce w kwotach powyżej 15.000 zł, (piętnaście tysięcy złotych) m. in. na zakup walut w kantorach i spłatę zobowiązań. Strona przewiduje, że po dniu 1 stycznia 2017 r. potrącenie, zwane w niniejszym wniosku kompensatą, o której mowa w art. 498 i następnych ustawy Kodeks cywilny będzie jedną z form powodującą wygaśnięcie zobowiązania w Jego przedsiębiorstwie.

Wnioskodawca zamierza po 1 stycznia 2017 r. wypłacać z kont płatniczych dla działalności gospodarczej kwoty w gotówce na potrzeby własne, zwane dalej wypłatami gotówki na potrzeby własne, jednorazowo w kwotach równych lub wyższych od kwoty 15.000 zł (piętnaście tysięcy złotych).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy na Wnioskodawcy będzie spoczywał po dniu 1 stycznia 2017 r. obowiązek zmniejszenia kosztów uzyskania przychodu lub też zwiększenia przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz zaewidencjonowania powyżej opisanych zdarzeń w księgach pomocniczych do księgi rachunkowej na podstawie polecenia księgowania, o wydatki Wnioskodawcy związane z działalnością operacyjną, o wydatki związane z działalnością inwestycyjną lub o wydatki finansowe, udokumentowane fakturą, rachunkiem, uchwałą lub umową, lub też wypłaty gotówki na potrzeby własne z rachunków płatniczych prowadzonych dla działalności gospodarczej, w kwocie brutto równej i wyższej aniżeli 15.000 zł brutto (piętnaście tysięcy złotych), zwane dalej wydatkami, jeżeli ww. wydatki po dniu 1 stycznia 2017 r. zostaną opłacone przez Wnioskodawcę gotówką, wypłacone gotówką, lub rozliczone w ramach kompensaty oraz czy Wnioskodawca po dniu 1 stycznia 2017 r. będzie miał prawo zwiększenia kosztów uzyskania przychodów o wydatki, które zostały zmniejszone z uwagi na fakt ich opłacenia gotówką lub też ich skompensowania, oraz czy Wnioskodawca będzie miał prawo zmniejszenia po dniu 1 stycznia 2017 r. przychodów, w przypadku gdy przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą otrzyma zwrot ww. gotówki od kontrahenta za opłacone wydatki, które przekraczały kwotę w wysokości brutto 15.000 zł (piętnaście tysięcy złotych) bez pośrednictwa rachunku płatniczego oraz dokona ponownej zapłaty za powyżej wymienione wydatki za pośrednictwem rachunków płatniczych?

Zdaniem Wnioskodawcy ustawodawca dokonując nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawą z dnia 13 kwietnia 2016 r. nie określił co należy rozumieć przez „uregulowanie” zobowiązania, to jednak zdaniem Wnioskodawcy, pojęcie to należy rozumieć szeroko, tj. jako każdą dopuszczalną prawem formę rozliczeń, skutkującą wygaśnięciem zobowiązania, tj. gotówkową, bezgotówkową, np. polecenie przelewu z rachunku płatniczego, polecenie zapłaty z rachunku płatniczego i kompensaty (potrącenia). Ponadto zdaniem Wnioskodawcy ustawodawca w nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 13 kwietnia 2016 r. przywołuje przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a w szczególności art. 22 ust. 1 ww. ustawy, to w słowniczku pojęć (art. 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) nie precyzuje, co należy rozumieć przez jednorazową wartość transakcji w kwocie 15.000 zł (piętnaście tysięcy złotych), co zdaniem Wnioskodawcy stanowi podstawę do uznania, że po dniu 1 stycznia 2017 r. jednorazowa wartość transakcji w kwocie 15.000 zł (piętnaście tysięcy złotych), o której mowa w art. 22p ust. l ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest to kwota brutto (łącznie z ewentualnym podatkiem od towarów i usług) udokumentowana przez kontrahenta w danym miesiącu jedną fakturą, rachunkiem lub umową, bez względu ile ww. dokumentów zostanie wystawionych przez danego kontrahenta przedsiębiorcy w danym miesiącu kalendarzowym.

Reasumując, Wnioskodawca jest zdania, że po dniu 1 stycznia 2017 r. będzie spoczywał na nim obowiązek zmniejszenia kosztów uzyskania przychodu lub też zwiększenia przychodów oraz zewidencjonowania powyżej opisanych zdarzeń w księgach pomocniczych do księgi rachunkowej na podstawie polecenia księgowania, o wydatki przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą związane z działalnością operacyjną, inwestycyjną lub o wydatki finansowe, ale bez wydatków z tytułu wypłat gotówki z rachunków płatniczych podatnika prowadzącego działalność gospodarczą na potrzeby własne, udokumentowane fakturą, rachunkiem, uchwałą lub umową, w kwocie brutto równej i wyższej niż 15.000 zł brutto (piętnaście tysięcy złotych), zwane dalej wydatkami, nie opłacone za pośrednictwem rachunku płatniczego.

Ponadto Wnioskodawca uważa, że po dniu 1 stycznia 2017 r. po dokonaniu ewentualnego zmniejszenia kosztów uzyskania przychodu lub ewentualnego zwiększenia przychodów z powodów opisanych powyżej, będzie miał prawo zwiększenia kosztów uzyskania przychodów o wydatki, które zostały zmniejszone z uwagi na fakt ich opłacenia gotówką lub też skompensowanie oraz będzie miał prawo zmniejszenia po dniu 1 stycznia 2017 r. przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ewidencjonując powyższe zdarzenia w księgach pomocniczych prowadzonych dla ksiąg rachunkowych na podstawie poleceń księgowania, w przypadku gdy podatnik prowadzący działalność gospodarczą otrzyma zwrot ww. gotówki od kontrahenta za opłacone wydatki bez pośrednictwa rachunków płatniczych i dokona ponownej zapłaty za powyżej wymienione wydatki za pośrednictwem rachunku płatniczego. Zdaniem Wnioskodawcy, bez znaczenia w przedmiotowej sprawie jest fakt, jakie kwoty w gotówce jednorazowo po 1 stycznia 2017 r. będzie On wypłacać na potrzeby własne w danym miesiącu rozliczeniowym z rachunków płatniczych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe w części dotyczącej wydatków związanych z działalnością operacyjną i inwestycyjną, opłaconych gotówką i dotyczących transakcji przekraczających wartość 15.000 zł brutto oraz w zakresie dokonywania wypłat na potrzeby własne. Natomiast jest nieprawidłowe w pozostałej części.

Na wstępie wskazać należy, że art. 22p ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032), dodany został przez art. 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2016 r., poz. 780), która wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2017 r. Ma on zastosowanie do płatności dokonywanych w roku podatkowym rozpoczynającym się po dniu 31 grudnia 2016 r. z wyłączeniem wynikającym z art. 4 ust. 2 i ust. 3 ww. ustawy zmieniającej.

Zgodnie z treścią art. 22p ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2015 r. poz. 584, z późn. zm.) została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

W ustępie 2 cytowanego powyżej artykułu wskazano, że w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, podatnicy:

1. zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo
2. w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększają przychody

• w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

W myśl art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2016 r., poz. 1829), w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2017 r. dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

1. stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2. jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15.000 zł, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

Zestawienie tych dwóch przepisów prowadzi do wniosku, że w przypadku każdej transakcji o wartości przekraczającej 15.000 zł istnieje obowiązek dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, przy czym naruszenie tego obowiązku, a więc dokonanie płatności w całości lub w części z pominięciem takiego rachunku oznacza brak możliwości zaliczenia kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca tej transakcji została dokonana z pominięciem rachunku płatniczego. Przepisy nie wyłączają zatem z kosztów jedynie nadwyżki płatności ponad wartość 15.000 zł, lecz każdą płatność (bez względu na jej wartość – kwotę) dokonaną z pominięciem rachunku bankowego, jeżeli jest dokonywana w ramach transakcji o wartości przekraczającej 15.000 zł.

Ponieważ adresatem normy prawnej jest przedsiębiorca dokonujący i przyjmujący płatności związane z działalnością gospodarczą, w pierwszej kolejności należałoby sięgnąć do definicji działalności gospodarczej i przedsiębiorcy zawartych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

W myśl ust. 2. powołanego artykułu, za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Jak z powyższego wynika przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną posiadająca wynikającą z przepisów prawnych zdolność prawną („ułomne osoby prawne”) wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą jak również poszczególni wspólnicy spółki cywilnej. Status taki przyznawany jest również spółkom kapitałowym w organizacji (spółce z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółce akcyjnej).

Natomiast pojęcie „transakcja” nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa podatkowego ani cywilnego. W takim przypadku należy posłużyć się znaczeniem słownikowym. Według Internetowego Słownika Języka Polskiego (http://sjp.pwn.pl) transakcja to operacja handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży towarów lub usług lub umowa handlowa na kupno lub sprzedaż towarów lub usług lub też zawarcie takiej umowy.

Skoro działalność gospodarcza to – ni mniej ni więcej – tylko realizacja szeregu umów zawieranych, zgodnie z art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r, poz. 380 z późn. zm.; dalej: Kodeks cywilny) i wykonywanych w celach zarobkowych w warunkach zorganizowania i ciągłości, stąd przez pojęcie „transakcji” należałoby rozumieć umowę, której przedmiotem jest odpłatne świadczenie usług/dostaw towarów i umowa ta jest zawierana między przedsiębiorcami w ramach prowadzonych przez nich działalności.

Takie rozumienie pojęcia „transakcja” znajduje swój odpowiednik w art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz.U. 2016 r., poz. 684), zgodnie z którym transakcja handlowa to umowa, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2 (czyli m.in. przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej), zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością.

Odnosząc się zatem do przedstawionych okoliczności i różnych kategorii wydatków opisanych we wniosku, w pierwszej kolejności wskazać trzeba, że art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odnosi się do tych transakcji, których drugą stroną jest inny przedsiębiorca, co wynika wprost z art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Chodzi tu zatem o umowę zawieraną pomiędzy przedsiębiorcami wykonującymi działalność gospodarczą.

Oprócz wydatków operacyjnych, czy też inwestycyjnych Wnioskodawca przedstawił również wydatki dotyczące operacji finansowych, między innymi transakcje zakupu walut w kantorach.

Nie ulega wątpliwości, że regulacje zawarte w art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą dotyczyć jedynie tych zobowiązań Wnioskodawcy wskazanych we wniosku, które dotyczą transakcji z innym przedsiębiorcą. Do tych wydatków z pewnością nie można zaliczyć wydatków z tytułu wypłaty gotówki na potrzeby własne – w tym przypadku nie można bowiem mówić o transakcji czy też umowie pomiędzy przedsiębiorcami wykonującymi działalność gospodarczą.

Odnosząc się do wątpliwości związanych z wartością transakcji, tj. wartością „brutto” i „netto”, oraz dotyczących kwoty, która podlega wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów, należy zaznaczyć, że przepisy podatkowe z jednej strony odwołują się do transakcji określonej w art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, z drugiej wyłączają z kosztów uzyskania przychodów „koszt” w tej części, w jakiej płatność została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego. Przepisy odnoszą się zatem do wartości transakcji przekraczającej równowartość 15.000 zł, bez rozróżnienia, czy jest to wartość „brutto”, czy „netto”. Wartością transakcji będzie zatem wartość (cena) uzgodniona przez strony transakcji, którą to wartość jedna strona jest zobowiązana zapłacić (wartość brutto). Natomiast kwestia wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów powinna być rozpatrywana jednie do tej części płatności, która zgodnie z przepisami ustaw o podatkach dochodowych może zostać uznana za koszt uzyskania przychodów (wartość netto).

Innymi słowy, przepis art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie mieć zastosowanie do transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekraczającej równowartość 15.000 zł brutto, wyłączając z kosztów uzyskania przychodów wartość netto takiej transakcji, choćby nie przekroczyła ona kwoty 15.000 zł netto.

Kolejną istotną kwestią wymagającą rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie jest regulowanie zobowiązań poprzez kompensatę.

Kompensata należności ze zobowiązaniami – zwana także potrąceniem wierzytelności – jest jedną z form regulowania rozrachunków pomiędzy kontrahentami. W wyniku kompensaty, każdy z podmiotów mających wobec siebie wzajemne wierzytelności z tych samych lub różnych stosunków zobowiązaniowych, zostaje zwolniony ze swego zobowiązania całkowicie albo do wysokości wierzytelności niższej.

Przedmiot potrąceń wierzytelności został uregulowany w Kodeksie cywilnym.

Zgodnie z art. 498 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

W związku z powyższym należy uznać, że kompensata jest efektywnym sposobem wygaśnięcia zobowiązania, ale bez przepływu środków pieniężnych. Tym samym art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który odnosi się do płatności dokonanej bez pośrednictwa rachunku bankowego nie ma zastosowania.

Innymi słowy, przepisy art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej odnoszą się do płatności gotówkowych/bezgotówkowych, a nie do regulowania zobowiązań (które to pojęcie ma szerszy zakres). W przypadku płatności może ona być dokonana w formie gotówkowej lub bezgotówkowej. Jeżeli zatem ma miejsce uregulowanie lub wygaśnięcie zobowiązania z innych powodów niż dokonanie płatności, wówczas art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się.

Odnosząc się zatem do pytania Wnioskodawcy oraz stanowiska przedstawionego w niniejszej sprawie przede wszystkim wskazać należy, że w przypadku uregulowania po dniu 31 grudnia 2016 r. zobowiązania poprzez kompensatę, niezależnie od wielkości transakcji, art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajdzie zastosowania.

Zatem Wnioskodawca nie będzie po dniu 31 grudnia 2016 r. zobowiązany do stosowania art. 22p ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztów dotyczących działalności operacyjnej, inwestycyjnej, czy finansowej w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego w przypadku wygaśnięcia zobowiązania na skutek potrącenia (kompensaty). W takiej sytuacji nie będzie na Wnioskodawcy spoczywał obowiązek zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów albo w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększenia przychodów.

Nie ma też podstaw stosowania art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odnośnie wydatków ponoszonych na wypłatę na potrzeby własne Wnioskodawcy niezależnie od ich wielkości i sposobu ich regulowania, bowiem jak już uprzednio wyjaśniono wydatki takie nie stanowią kosztów uzyskania przychodów oraz nie dotyczą transakcji pomiędzy przedsiębiorcami wykonującymi działalność gospodarczą.

Ponadto, art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się do transakcji równych kwocie 15.000 zł brutto, lecz tak jak stanowi art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przekraczającej równowartość 15.000 zł (brutto).

Reasumując, na Wnioskodawcy będzie spoczywał obowiązek zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów lub też zwiększenia przychodów (w przypadku braku możliwości pomniejszenia kosztów) o wydatki związane z działalnością operacyjną, inwestycyjną oraz o niektóre wydatki finansowe w przypadku transakcji przekraczających kwotę 15.000 zł brutto, jeśli po dniu 31 grudnia 2016 r. zostaną one opłacone przez Wnioskodawcę gotówką.

Nie ma natomiast podstaw by obowiązki te stosować w odniesieniu do: transakcji o wartości równej 15.000 zł brutto, transakcji, które – bez względu na ich wielkość – uregulowano przez kompensatę, jak również do wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów i nie związanych z transakcją pomiędzy przedsiębiorcami (jak wydatki przeznaczone na wypłatę na potrzeby własne Wnioskodawcy).

W odniesieniu do części pytania dotyczącego skutków podatkowych związanych ze zwrotem gotówki od kontrahenta za opłacone wydatki bez pośrednictwa rachunku płatniczego i dokonaniem ponownej zapłaty za wymienione wydatki za pośrednictwem rachunku płatniczego, wskazać należy, że przepisy art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają uregulowań w tym zakresie, jak miało to miejsce, np. w nieobowiązujących już przepisach dotyczących zatorów płatniczych, czyli art. 24d tej ustawy.

Regulacje zawarte w art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych będą mieć zastosowanie zarówno do kwot zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, jak i do tych, które na podstawie przepisów ustaw podatkowych będą dopiero zaliczone do kosztów podatkowych. Zgodnie z obowiązującymi w podatku dochodowym zasadami, koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, podlegają podatkowemu rozliczeniu w momencie osiągnięcia przychodu, z którym te koszty są związane. Natomiast koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami, tzw. koszty pośrednie, podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia, a więc w dniu, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych na podstawie odpowiedniego dowodu księgowego. Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ww. ustawy zmieniającej: Projektowane przepisy uwzględniałyby te zasady (Druk nr 322 – Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/druk.xsp?nr=322).

Zatem w przypadku dokonania swoistej korekty przeprowadzenia płatności uwzględniającej rachunek płatniczy, a uprzednim zwiększeniu przychodu stosownie do treści art. 22p ust. 2 pkt 2 ustawy o wydatki nie zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, należałoby pomniejszyć przychody o wartość tych wydatków.

Zatem za prawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawcy, w części dotyczącej:

• uznania jednorazowej wartości transakcji w kwocie 15.000 zł, o której to kwocie mowa w art. 22p ust. l ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za kwotę brutto (łącznie z podatkiem od towarów i usług),
• konieczności zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów lub odpowiednio zwiększenia przychodów na podstawie art. 22p ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych o opisane we wniosku wydatki w przypadku transakcji opłaconych gotówką oraz przekraczających równowartość 15.000 zł brutto,
• braku konieczności zmniejszania kosztów uzyskania przychodów lub odpowiednio zwiększenia przychodów na podstawie art. 22p ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku wypłat gotówki z rachunków płatniczych na potrzeby własne,
• prawa ponownego zwiększenia kosztów uzyskania przychodów o wydatki, które zostały zmniejszone z uwagi na fakt ich opłacenia gotówką i prawa zmniejszenia przychodów, w przypadku gdy strona otrzyma zwrot ww. gotówki od kontrahenta za opłacone wydatki bez pośrednictwa rachunku płatniczego i dokonana ponownej zapłaty za powyżej wymienione wydatki za pośrednictwem rachunku płatniczego.

Natomiast za nieprawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawcy, w części dotyczącej konieczności zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów lub odpowiednio zwiększania przychodów na podstawie art. 22p ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych o opisane we wniosku wydatki:

• w przypadku wygaśnięcia zobowiązania na skutek kompensaty,
• transakcji w kwocie równej 15.000 zł brutto.

Ponadto zaznaczenia wymaga, że powyższe zasady należy wprowadzić po dniu 31 grudnia 2016 r., a nie jak wskazuje Wnioskodawca po dniu 1 stycznia 2017 r. – powyższe pozostaje jednak bez wpływu na ocenę istoty stanowiska Wnioskodawcy.

Końcowo wskazać również wypada, że poruszona we wniosku kwestia ewidencjonowania opisanych zdarzeń regulowana jest przepisami ustawy o rachunkowości i nie ma oparcia w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dlatego też nie odniesiono się do niej w niniejszej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016, poz. 718, z późn zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.