Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
1061-IPTPB4.4511.276.2016.2.SK
z 7 lutego 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 8 grudnia 2016 r. (data wpływu 13 grudnia 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 26 stycznia 2017 r. (data wpływu 30 stycznia 2017 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 grudnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wniosek ten nie spełniał wymogów, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201), w związku z czym pismem z dnia 16 stycznia 2017 r., nr 1061 IPTPB4.4511.276.2016.1.SK, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h wymienionej ustawy, wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie do uzupełnienia ww. wniosku wysłano w dniu 16 stycznia 2017 r. (data doręczenia 20 stycznia 2017 r.). Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek pismem z dnia 26 stycznia 2017 r. (data wpływu 30 stycznia 2017 r.), nadanym za pośrednictwem placówki pocztowej w dniu 27 stycznia 2017 r.

We wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny:

W ramach nowej strategii i planowanych zmian organizacyjnych w Banku … S.A. z siedzibą w … (dalej: „Bank”), przyjęty został Program Działań Operacyjnych na lata 2015-2018 wraz z przedstawioną w nim strategią Banku na lata 2015-2020 konsekwencją których jest dostosowanie poziomu i struktury zatrudnienia do potrzeb działania Banku.

W ramach realizacji Programu Działań Operacyjnych podjęto m.in. decyzję o przebudowanie sieci dystrybucji, polegającej na ograniczeniu liczby oddziałów własnych poprzez ich likwidację lub przekształcenie w placówki partnerskie (franczyzy). Działania w zakresie przekształcenia oddziałów własnych Banku w placówki partnerskie wiążą się z przejściem do nowego pracodawcy (franczyzobiorcy) części pracowników tych oddziałów w trybie przewidywanym w przepisie art. 23¹ § 1 Kodeksu pracy, czyli stanowi przejście części zakładu pracy na nowego pracodawcę w rozumieniu ww. przepisu.

W dniu 19 lutego 2016 r. przyjęto Regulamin w sprawie ustalenia wypłaty świadczeń na rzecz pracowników oddziałów własnych Banku przejmowanych przez nowych pracodawców (franczyzobiorców) na podstawie art. 23¹ § 1 Kodeksu pracy w związku z przejściem na nich części zakładu pracy Banku.

Regulamin postanawiał, że przedmiotem odpowiedzialnym za dokonanie wypłat jakichkolwiek świadczeń określonych w Regulaminie są franczyzobiorcy. Ponadto przewidywał, że franczyzobiorca ma prawo podjąć decyzję o zwolnieniu pracownika oddziału własnego Banku przejętego na zasadach art. 23¹ § 1 Kodeksu pracy z przyczyn technicznych, organizacyjnych lub ekonomicznych (przyczyn niedotyczących pracowników w rozumieniu ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników) w terminie 30 dni od dnia przyjęcia oddziału własnego Banku.

Pracownikom oddziałów własnych Banku przejętych przez franczyzobiorców na ww. zasadach, z którymi franczyzobiorca zawrze porozumienie w przedmiocie rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika w terminie 30 dni od przejęcia oddziału własnego Banku (pod warunkiem, że termin ten przypadać będzie nie później niż w dniu 31 grudnia 2016 r.). Dla uniknięcia wątpliwości przyjęto, że dodatkowe odszkodowanie przysługiwać będzie pod warunkiem, że stosunek pracy rozwiązany będzie z inicjatywy franczyzobiorcy, w drodze porozumienia stron i z przyczyn niedotyczących pracownika, najpóźniej w dniu 31 grudnia 2016 r. (jednak w każdym przypadku termin ten nie powinien przypadać później niż w okresie wypowiedzenia jaki należny byłby pracownikowi, zgodnie z własnymi przepisami Kodeku pracy, gdyby w dniu podpisania porozumienia zostało mu wręczone wypowiedzenie umowy o pracę).

Po przejęciu Oddziału, w którym Wnioskodawczyni świadczyła pracę w ramach umowy o pracę, przez franczyzobiorcę, wręczono Jej wypowiedzenie umowy, z powodu likwidacji stanowiska pracy. W związku z rozwiązaniem umowy, Wnioskodawczyni otrzymała trzy rodzaje odpraw/odszkodowań, tj.:

• za skrócenie okresu wypowiedzenia umowy o pracę (podlegającą opodatkowaniu),
  

• na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracownika (podlegające opodatkowaniu),
  

• odszkodowanie przyznane na podstawie opisanego wyżej Regulaminu, którego opodatkowanie jest przedmiotem wniosku.
  
  

W piśmie z dnia 26 stycznia 2017 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku, Wnioskodawczyni dodała, że świadczenie pieniężne w związku z rozwiązaniem umowy o pracę otrzymała w dniu 1 września 2016 r. Sposób ustalenia wysokości świadczenia pieniężnego zależał od ilości przepracowanych lat w Banku … S.A. – zgodnie z postanowieniem Regulaminu w sprawie warunków wypłaty świadczeń na rzecz pracowników oddziałów własnych Banku … S.A., przejmowanych przez nowych pracodawców (franczyzobiorców), na podstawie art. 23¹ § 1 Kodeksu pracy, w związku z przejściem na nich części zakładu pracy Banku … S.A. z dnia 19 lutego 2016 r. W przypadku Wnioskodawczyni zastosowano mnożnik 15 (dla stażu pracy powyżej 15 lat) i kwotę bazową 6 500 zł brutto. Pracownikom oddziałów własnych Banku przyjętych przez franczyzobiorców na zasadach określonych w art. 23¹ § 1 Kodeksu pracy w związku z Regulaminem, z którymi franczyzobiorca zawrze porozumienie w przedmiocie rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, w terminie do 30 dni od przyjęcia oddziału własnego Banku lub w przypadku pracowników, o których mowa w § 6 ust. 4 poniżej – w okresie do 30 dni od daty ich powrotu do pracy (pod warunkiem, że termin ten przypadać będzie w każdym przypadku nie później niż 31 grudnia 2016 r.), przysługiwać będzie dodatkowe odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę. Odszkodowanie ma stanowić rekompensatę za rozwiązanie umowy o pracę, zadośćuczynić utracie gwarancji stałych dochodów. Otrzymane świadczenie będące przedmiotem zapytania nie jest świadczeniem przyznanym na podstawie Regulaminu zwolnień grupowych. Otrzymane świadczenie nastąpiło w oparciu o przyjęty Regulamin z dnia 19 lutego 2016 r., który w ocenie Wnioskodawczyni, musiał stanowić wewnętrzny akt prawa pracy. Ustalał bowiem warunki, których spełnienie skutkowało dokonaniem wypłaty w wysokości uzależnionej od stażu pracy i w terminie w nim określonym. W treści § 12 Regulaminu zapisano, że w sprawach nieuregulowanych Regulaminem, stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy, ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeksu cywilnego oraz inne powszechnie obowiązujące przepisy prawa. Zatem, w ocenie Wnioskodawczyni Regulamin stanowi normatywne źródło prawa pracy, o którym mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy. Zgodnie z Regulaminem z dnia 19 lutego 2016 r., zakład przejmujący ma prawo podjąć decyzję o zwolnieniu pracownika oddziału własnego Banku z przyczyn technicznych, organizacyjnych lub ekonomicznych (przyczyn niedotyczących pracowników). Nowy pracodawca powinien w pierwszej kolejności zaproponować pracownikowi rozwiązanie umowy o pracę w drodze porozumienia stron. W razie odmowy pracownika zawarcia porozumienia w wyznaczonym terminie dokona rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem za wypowiedzeniem. Wobec likwidacji stanowiska pracy Wnioskodawczyni, przyjęła Ona propozycję rozwiązania umowy o pracę w drodze porozumienia stron. Jej nie przyjęcie oznaczałoby i tak rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem. Zgodnie ze świadectwem pracy umowę o pracę rozwiązano na mocy porozumienia stron (art. 30 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy) w związku ze zmianami organizacyjnymi, polegającymi na redukcji zatrudnienia poprzez likwidację stanowisk pracy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy otrzymane w związku z rozwiązaniem umowy o pracę dodatkowe odszkodowanie (określone w Regulaminie opisanym wyżej), korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z przepisami art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.
   
   

Racjonalny ustawodawca wyłączył ze zwolnienia dwa rodzaje odpraw/odszkodowań:

• pod lit. a) odprawy i odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy
  

o pracę,

• pod lit. b) odprawy wypłacane na podstawie przepisów o szczególnych zasadach
  

rozwiązywania z pracownikami umów o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników.

W ocenie Wnioskodawczyni, otrzymane przez Nią dodatkowe odszkodowanie od franczyzobiorcy, w wyniku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem jest wolne od podatku, na podstawie wskazanego wyżej przepisu. Gdyby ustawodawca zamierzał poddać opodatkowaniu dodatkowe odszkodowanie, którego wysokość wynika wprost z postanowień m.in. regulaminów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy, dokonałby stosownego wyłączenia, jak pod lit. a) i b) w art. 21 ust. 1 pkt 3 powołanej ustawy.

Reasumując, otrzymane przez Wnioskodawczynię dodatkowe odszkodowanie/zadośćuczynienie jest wolne od podatku dochodowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do art. 11 ust. 1 powołanej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Odszkodowanie oraz zadośćuczynienie stanowi, co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania i zadośćuczynienia podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r., poz. 1502, z późn. zm.), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Należy zaznaczyć, że powyższym zwolnieniem, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia i to tylko te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) zacytowanego przepisu.

Zgodnie z art. 9 § 1 Kodeksu pracy ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Podkreślić należy, że ww. zwolnienie w podatku dochodowym od osób fizycznych jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, co oznacza, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. W związku z tym tylko otrzymanie odszkodowania lub zadośćuczynienia opisanego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pozwala na zastosowanie przedmiotowego zwolnienia.

Zatem, korzystanie ze zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni w dniu 1 września 2016 r. otrzymała odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę w oparciu o przyjęty Regulamin z dnia 19 lutego 2016 r., w sprawie ustalenia wypłaty świadczeń na rzecz pracowników oddziałów własnych Banku przejmowanych przez nowych pracodawców (franczyzobiorców), na podstawie art. 23¹ § 1 Kodeksu pracy, w związku z przejściem na nich części zakładu pracy Banku. Zgodnie z postanowieniem ww. Regulaminu, sposób ustalenia wysokości świadczenia pieniężnego zależał od ilości przepracowanych lat w Banku. Odszkodowanie to miało stanowić rekompensatę za rozwiązanie umowy o pracę, zadośćuczynić utracie gwarancji stałych dochodów. Wobec likwidacji stanowiska pracy Wnioskodawczyni przyjęła propozycję rozwiązania umowy o pracę w drodze porozumienia stron, w rozumieniu art. 30 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, w związku ze zmianami organizacyjnymi, polegającymi na redukcji zatrudnienia poprzez likwidację stanowisk pracy.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny stwierdzić należy, że zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymaga łącznego spełnienia następujących warunków:

1. otrzymane świadczenie musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,
   
2. odszkodowanie lub zadośćuczynienie musi być przyznane na podstawie:
   1. ustawy,
      
   2. przepisów wykonawczych do ustawy,
      
   3. układów zbiorowych pracy lub innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy,
3. wysokość bądź zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia muszą wprost wynikać z ww. aktów,
   
4. nie mogą zachodzić wyłączenia, o jakich mowa w lit. a-g art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
   
   

Jednocześnie należy zauważyć, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Jak wynika bowiem z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 kwietnia 2011 r., sygn. akt SK 62/08, jeśli określony sposób rozumienia przepisu ustawy utrwalił się już w sposób oczywisty, a zwłaszcza jeśli znalazł jednoznaczny i autorytatywny wyraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego bądź Naczelnego Sądu Administracyjnego, to należy uznać, że przepis ten – w praktyce swego stosowania – nabrał takiej właśnie treści. Jednocześnie względy spójności systemu prawa uzasadniają, aby kryteria rozumienia pojęć niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, miały w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Konieczne staje się zatem zastosowanie wykładni systemowej zewnętrznej i odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380, z późn. zm.).

Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

W Kodeksie cywilnym świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i następne), a co za tym idzie jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

Powyższe regulacje, mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, choć w ograniczonym zakresie. Jak stanowi bowiem art. 300 Kodeksu pracy, w sprawach nieuregulowanych przepisami prawa pracy, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. Powyższe oznacza, że przepisy Kodeksu cywilnego wybrane do zastosowania w prawie pracy (stosunku pracy) nie mogą się sprzeciwiać ogólnym normom prawa pracy, mającym podstawowe znaczenie dla regulacji stosunków pracy.

Przepisy Kodeksu pracy, posługują się terminami „odszkodowanie” oraz „zadośćuczynienie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 18^3d, art. 36¹, art. 45, art. 56, art. 94³ § 3, art. 99, art. 101² Kodeksu pracy).

W kontekście rozwiązania umowy o pracę ustawodawca przewiduje odszkodowanie, w sytuacji gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 Kodeksu pracy), przepisy o wypowiadaniu warunków pracy i płacy (art. 45 w zw. z art. 42 § 1 Kodeksu pracy) bądź rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie (art. 56 Kodeksu pracy). Jednocześnie zgodnie z art. 47¹ Kodeksu pracy, odszkodowanie, o którym mowa ww. art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, natomiast odszkodowanie, o którym mowa w art. 56 przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia (art. 58 Kodeksu pracy).

Należy zatem uznać, że funkcję odszkodowawczą w Kodeksie pracy oraz Kodeksie cywilnym, pełnią wyłącznie te świadczenia, których celem jest zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które noszą cechy czynu niedozwolonego lub zawinionego przez pracodawcę. Potwierdza to wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 listopada 2007 r., sygn. akt SK 18/05, w którym Trybunał Konstytucyjny uznał, że odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę nie jest odszkodowaniem sensu stricto, lecz sui generis świadczeniem majątkowym, pełniącym funkcję sankcji (ustawowej kary pieniężnej) wobec pracodawcy za bezprawne działanie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się również, że odszkodowanie należne pracownikowi z tytułu bezprawnego rozwiązania stosunku pracy lub bezprawnego wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy i płacy nie pozostaje w żadnej relacji do ewentualnej szkody, co oznacza, że przysługuje za samo bezprawne działanie pracodawcy, niezależnie od tego, czy jakakolwiek szkoda po stronie pracownika powstała. Odszkodowania takie traktowane są bowiem jak szczególny rodzaj odszkodowania ustawowego, należnego bez względu na to, czy pracownik – na skutek niezgodnego z prawem postępowania pracodawcy – poniósł szkodę w ogóle, lub poniósł ją w większym lub mniejszym rozmiarze, niż odszkodowanie przysługujące w kwocie z góry określonej w przepisach Kodeksu pracy. W judykaturze przypisuje się zresztą temu odszkodowaniu charakter kompensacyjno-sankcyjny, wynikający z unormowania zabezpieczającego pracownika przed bezprawnym działaniem pracodawcy.

W świetle powyższych wyjaśnień, jak również przedstawionego opisu stanu faktycznego uznać zatem należy, że w sytuacji, gdy wypłata określonych świadczeń następuje zgodnie z obowiązującymi u pracodawcy wewnętrznymi aktami prawa pracy (przewidującymi wypłatę takich świadczeń) w związku z zawartym przez strony porozumieniem rozwiązującym umowę o pracę, nie można mówić o bezprawności działania pracodawcy, bez względu na to, czy pracownik poniósł jakąkolwiek szkodę.

Zgodnie z postanowieniami Regulaminu pracownikom, z którymi stosunek pracy zostanie rozwiązany w drodze porozumienia stron z przyczyn niedotyczących pracownika na podstawie niniejszego Regulaminu, pracodawca wypłaci dodatkowo odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę, odszkodowanie miało stanowić rekompensatę za rozwiązanie umowy o pracę i zadośćuczynić utracie gwarancji stałych dochodów.

Nie można więc uznać, że w takim przypadku działanie pracodawcy nosi znamiona działania bezprawnego, które mogłoby skutkować obowiązkiem wypłaty odszkodowania.

Uwzględniając powyższe należy uznać, że skoro świadczenie wypłacone przez pracodawcę w związku ze skorzystaniem przez Wnioskodawczynię z rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron z przyczyn niedotyczących pracowników nie mieszczą się w pojęciu odszkodowania ani zadośćuczynienia, to tym samym stwierdzić należy, że nie może korzystać ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wejście w życie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r., poz. 1328, z późn. zm.), nie zmieniło dotychczasowej zasady, zgodnie z którą przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma zastosowanie wyłącznie do odszkodowań i zadośćuczynień.

Zatem, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.