Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
1462-IPPP1.4512.1058.2016.1.MPe
z 1 lutego 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Strony przedstawione we wniosku z dnia 13 grudnia 2016 r. (data wpływu 19 grudnia 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania finansowania udzielonego dłużnikowi – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 grudnia 2016 r. do tut. Organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania finansowania udzielonego dłużnikowi.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Spółka Bank S.A. (dalej: „Bank”) w ramach prowadzonej działalności bankowej świadczy na rzecz klientów usługi faktoringu z tzw. przejęciem ryzyka. Usługi te są świadczone na podstawie zawieranej przez Bank indywidualnej umowy faktoringowej. Na mocy umowy, Bank nabywa wierzytelności od zbywcy bez prawa regresu do zbywcy, przed terminem wymagalności lub w dacie wymagalności. Przedmiotem wykupu są nieprzedawnione i niewymagalne wierzytelności wynikające z obrotu gospodarczego (tj. m.in. wierzytelności wynikające ze sprzedaży towarów lub usług). Następnie zawierane jest Porozumienie do umowy faktoringowej, na mocy którego Bank udziela finansowania Kontrahentowi/Dłużnikowi. Bank chce podkreślić, iż przedmiotem tego Porozumienia nie jest usługa ściągania długów, tylko udzielenie finansowania. Zatem w przedmiotowej sprawie Bank w relacji prawnej wynikającej z Porozumienia nie działa jak typowy faktorant, tylko jak kredytodawca udzielając finansowania do prowadzenia dalszej działalności gospodarczej. Celem i efektem ekonomicznym zawartego Porozumienia nie jest ściągnięcie długów, tylko udzielnie finansowania. Dodatkowo Bank pragnie podkreślić, iż umowa forfaitingu jak i faktoringu nie jest uregulowana w prawie polskim. Brak jest definicji zarówno w kodeksie cywilnym, jak i ustawie o podatku do towarów i usług. Umowy te są zaliczane do tzw. umów nienazwanych. Umowa forfaitingu jest pewnego rodzaju odmianą umowy faktoringowej z przewagą ekonomicznego celu udzielenia finansowania. Z uwagi na zasadę swobody umów zdaniem Banku niezwykle istotna jest treść łączącego strony stosunku prawnego, a nie jego nazwa.

Bank udziela finansowania jedynie Dłużnikowi. Bank nabywa wierzytelność od zbywcy w terminie jej wymagalności Bank przekazuje środki finansowe zbywcy w związku z nabyciem od niego wierzytelności. Kwota, którą otrzymuje zbywca tytułem zapłaty ceny za nabytą przez Bank wierzytelność stanowi równowartość wartości nominalnej wierzytelności.

Z kwoty tej Bank „z góry” potrąca należne mu wynagrodzenie tzn. prowizję za przejęcie ryzyka i administrowanie wierzytelnościami. Bank, jako nowy wierzyciel, na podstawie Porozumienia zawartego z dłużnikiem Bank ustala z dłużnikiem harmonogram spłat wierzytelności np. rozkładając płatność wierzytelności na raty.

W związku z rozłożeniem płatności wierzytelności na raty Bank pobiera od Dłużnika odsetki za udzielone finansowanie. Stopa odsetek za finansowanie udzielone Dłużnikowi zależy od stopy referencyjnej (WIBOR, LIBOR, etc.) oraz marży Banku.

W terminie płatności poszczególnych rat, dłużnik spłaca Bankowi część kapitałową oraz wymagalne odsetki naliczone przez Bank, przy czym może zaistnieć sytuacja, w której zostanie ustalony odrębny harmonogram płatności odsetek i odrębny harmonogram rat kapitałowych. Od Dłużnika nie jest pobierana żadna prowizja (jedynym wynagrodzeniem są odsetki).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy wynagrodzenie Banku z tytułu udzielenia finansowania dłużnikowi - uzyskiwane przez Bank od dłużnika w postaci odsetek jest zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, wynagrodzenie Banku z tytułu udzielenia finansowania Dłużnikowi - uzyskiwane przez Bank od dłużnika w postaci odsetek jest zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT od podatku zwalnia się usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Po nabyciu wierzytelności od zbywcy, Bank jako wierzyciel, na podstawie zawartego porozumienia z dłużnikiem Bank ustala z dłużnikiem harmonogram spłat wierzytelności.

Przedmiotowa transakcja bezsprzecznie stanowi formę udzielenia finansowania Dłużnikowi i jako taka, w skutkach jest tożsama z udzieleniem kredytu. Należy podkreślić, że usługa finansowania Dłużnika jest usługą odrębną od usługi świadczonej na rzecz zbywcy wierzytelności. Bank udziela dodatkowego finansowania Dłużnikowi, na podstawie porozumienia zawartego z Dłużnikiem. Istotą usługi świadczonej na rzecz dłużnika jest ustalenie harmonogramu spłat wierzytelności (poprzez rozłożenie płatności na raty), w związku z czym Bank uzyskuje od Dłużnika wynagrodzenie w formie odsetek za finansowanie w okresie ustalonym w harmonogramie. Poprzez rozłożenie płatności na raty Bank kredytuje dłużnika. Tym samym, zdaniem Banku w stosunku do opodatkowania VAT odsetek powinny być stosowane analogiczne zasady opodatkowania jak w przypadku usługi udzielenia kredytu. W konsekwencji, w przedmiotowej sprawie, Bank kredytując dłużnika świadczy na jego rzecz usługi w zakresie udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, które w myśl art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT są zwolnione z opodatkowania VAT.

W konsekwencji w ocenie Banku realizowane za wynagrodzeniem świadczenie, w ramach którego Bank odracza Dłużnikowi termin płatności jego zobowiązania poprzez przejęcie obowiązku spłaty długu, spłatę zadłużenia na rzecz wierzyciela oraz rozłożenie płatności dłużnikowi na raty (odroczenie terminu płatności), stanowi usługę korzystającą ze zwolnienia od podatku, na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Stanowisko wyrażone przez Bank znajduje także potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych. Tytułem przykładu Bank chciałby wskazać interpretacje indywidualne wydane w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 25 maja 2011 r., sygn. IPPP2/443-229/11-4/MM oraz z dnia 6 kwietnia 2011 r., sygn. IPPP2/443-51/11-3/MM, a także interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 11 czerwca 2010 r., sygn. IBPP1/443-211/10/MS oraz IPPP2/443-648/12/15-5/S/DG oraz w wyroku NSA z dnia 19 grudnia 2014 r. nr I FSK 1992/13.

Mając na uwadze powyższe, Bank wnosi o potwierdzenie prawidłowości prezentowanego stanowiska.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r., poz. 710, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Na podstawie art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Stawka podatku, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie natomiast z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23 %.

Zarówno w treści ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi bądź zwolnienie od podatku.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 13 ustawy).

Natomiast w myśl art. 43 ust. 14 ustawy, przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Zgodnie zaś z art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do czynności ściągania długów, w tym factoringu.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności bankowej świadczy na rzecz klientów usługi faktoringu z tzw. przejęciem ryzyka. Usługi te są świadczone na podstawie zawieranej przez Bank indywidualnej umowy faktoringowej. Na mocy umowy, Bank nabywa wierzytelności od zbywcy bez prawa regresu do zbywcy, przed terminem wymagalności lub w dacie wymagalności. Przedmiotem wykupu są nieprzedawnione i niewymagalne wierzytelności wynikające z obrotu gospodarczego (tj. m.in. wierzytelności wynikające ze sprzedaży towarów lub usług). Następnie zawierane jest Porozumienie do umowy faktoringowej, na mocy którego Bank udziela finansowania Kontrahentowi/Dłużnikowi. Przedmiotem tego Porozumienia nie jest usługa ściągania długów, tylko udzielenie finansowania. W przedmiotowej sprawie Bank w relacji prawnej wynikającej z Porozumienia nie działa jak typowy faktorant, tylko jak kredytodawca udzielając finansowania do prowadzenia dalszej działalności gospodarczej. Celem i efektem ekonomicznym zawartego Porozumienia nie jest ściągnięcie długów, tylko udzielnie finansowania. Bank udziela finansowania jedynie Dłużnikowi. Bank nabywa wierzytelność od zbywcy w terminie jej wymagalności Bank przekazuje środki finansowe zbywcy w związku z nabyciem od niego wierzytelności. Kwota, którą otrzymuje zbywca tytułem zapłaty ceny za nabytą przez Bank wierzytelność stanowi równowartość wartości nominalnej wierzytelności. Z kwoty tej Bank „z góry” potrąca należne mu wynagrodzenie tzn. prowizję za przejęcie ryzyka i administrowanie wierzytelnościami. Bank, jako nowy wierzyciel, na podstawie Porozumienia zawartego z dłużnikiem Bank ustala z dłużnikiem harmonogram spłat wierzytelności np. rozkładając płatność wierzytelności na raty. W związku z rozłożeniem płatności wierzytelności na raty Bank pobiera od Dłużnika odsetki za udzielone finansowanie. W terminie płatności poszczególnych rat, dłużnik spłaca Bankowi część kapitałową oraz wymagalne odsetki naliczone przez Bank, przy czym może zaistnieć sytuacja, w której zostanie ustalony odrębny harmonogram płatności odsetek i odrębny harmonogram rat kapitałowych. Od Dłużnika nie jest pobierana żadna prowizja (jedynym wynagrodzeniem są odsetki).

Na tle przedstawionego opisu sprawy wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą tego czy wynagrodzenie Banku z tytułu udzielenia finansowania dłużnikowi - uzyskiwane przez Bank od dłużnika w postaci odsetek jest zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

W odniesieniu do przedstawionego stanu faktycznego należy wskazać, że usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady, przez factoring rozumie się nabywanie przez faktora określonych wierzytelności, przysługujących przedsiębiorcy z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności, pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora. Ponadto, dokonując nabycia wierzytelności faktor zobowiązuje się dodatkowo do świadczenia na rzecz faktoranta (przedsiębiorcy) różnorodnych czynności, które przykładowo mogą obejmować: przejmowanie ryzyka wypłacalności dłużników (przy factoringu właściwym), inkasowanie wierzytelności, finansowanie przez dyskonto, udzielanie pożyczek, księgowanie wierzytelności itp. Usługa tego typu polega więc na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu.

W pojęciu usług ściągania długów i factoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia.

W tak pojmowanej usłudze mieści się cywilnoprawna instytucja przelewu wierzytelności (cesji) polegająca na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). Oznacza to, że w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności.

W tym miejscu należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie uzależnia opodatkowania usług factoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ factoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Factoring na gruncie ustawy winien być traktowany analogicznie jak cesja wierzytelności. Istota rozróżnienia usług (obrotu wierzytelnościami, inkasa oraz factoringu) sprowadza się do zapisów umów łączących strony przelewu wierzytelności, analizy ich treści oraz czynności faktycznych wynikających z tych umów. W każdym przypadku, gdy celem działania jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) – usługę tę należy opodatkować także wówczas, gdy środkiem tego celu jest nabycie cudzej wierzytelności (z ryzykiem lub bez ryzyka wypłacalności dłużnika), która to czynność mieści się w kategorii szeroko pojętego pośrednictwa finansowego.

Powyższe oznacza, że to od treści umowy i od dokonanych między stronami ustaleń zależeć będzie charakter umowy związanej z obsługą finansową.

Z treści przedstawionych we wniosku Porozumień zawieranych do umowy faktoringowej wynika, że Bank udziela finansowania Kontrahentowi/Dłużnikowi. Przedmiotem tego Porozumienia nie jest usługa ściągania długów, tylko udzielnie finansowania. W przedmiotowej sprawie Bank w relacji prawnej wynikającej z Porozumienia nie działa jak typowy faktorant, tylko jak kredytodawca udzielając finansowania do prowadzenia dalszej działalności gospodarczej. Celem i efektem ekonomicznym zawartego Porozumienia nie jest ściągnięcie długów, tylko udzielnie finansowania. Bank udziela finansowania jedynie Dłużnikowi. Bank nabywa wierzytelność od zbywcy w terminie jej wymagalności Bank przekazuje środki finansowe zbywcy w związku z nabyciem od niego wierzytelności. Bank, jako nowy wierzyciel, na podstawie Porozumienia zawartego z dłużnikiem ustala z dłużnikiem harmonogram spłat wierzytelności np. rozkładając płatność wierzytelności na raty. W związku z rozłożeniem płatności wierzytelności na raty Bank pobiera od Dłużnika odsetki za udzielone finansowanie. Od Dłużnika nie jest pobierana żadna prowizja (jedynym wynagrodzeniem są odsetki).

W rozpatrywanej sprawie należy wskazać, że na mocy zawartego Porozumienia Wnioskodawca udziela finansowania Dłużnikowi a usługa ta jest usługą odrębną od usługi świadczonej na rzecz zbywcy wierzytelności. Bank udziela dodatkowego finansowania Dłużnikowi, na podstawie zawartego Porozumienia a istotą usługi świadczonej na rzecz dłużnika jest ustalenie harmonogramu spłat wierzytelności (poprzez rozłożenie płatności na raty), w związku z czym Bank uzyskuje od Dłużnika wynagrodzenie w formie odsetek za finansowanie w okresie ustalonym w harmonogramie. Tym samym należy uznać, że pobierane od Dłużnika w związku z rozłożeniem płatności wierzytelności na raty odsetki stanowią wynagrodzenie za udzielenie finansowania. Zatem nie można uznać, że Wnioskodawca świadczy na rzecz Dłużnika usługę faktoringu lub też usługę ściągania długów wyłączoną ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT.

W związku z tym z uwagi na opis sprawy i obowiązujące przepisy prawa należy stwierdzić, że świadczona przez Wnioskodawcę usługa polegająca na udzielaniu finansowania Dłużnikowi nosi znamiona umowy kredytu/pożyczki i należne z tego tytułu odsetki korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Tym samym Wnioskodawca przedstawił prawidłowe stanowisko w sprawie.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać: wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia innego aktu lub czynności, oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy, określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego, w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, dowód, że skarżący wezwał właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa (art. 57 § 1 pkt 1 - 4 ww. ustawy). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydana w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.