Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
1061-IPTPB1.4511.811.2016.2.AP
z 28 listopada 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 14 września 2016 r. (data wpływu 19 września 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 7 listopada 2016 r. (data wpływu 15 listopada 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z odpracowaniem zaległości czynszowych przez najemców lokali komunalnych – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 września 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług.

Wniosek ten w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych nie spełniał wymogów, o których mowa w art. 14b § 1 i § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 26 października 2016 r., Nr 1061-IPTPB1.4511.811.2016.1.AP, na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w zw. z art. 14h wymienionej ustawy, wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie do uzupełnienia ww. wniosku wysłano w dniu 26 października 2016 r. (data doręczenia 3 listopada 2016 r.). Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek pismem z dnia 7 listopada 2016 r. (data wpływu 15 listopada 2016 r.), nadanym za pośrednictwem …. dnia 10 listopada 2016 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe:

Stan faktyczny:

Wnioskodawca jest Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (Towarzystwem Budownictwa Społecznego w rozumieniu rozdziału 4 ustawy z dnia 25 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa społecznego), w której wszystkie udziały objęte są przez Gminę Miasto …. (dalej: „Gmina”). Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą między innymi w zakresie wynajmu i zarządzania nieruchomościami własnymi i dzierżawionymi. Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest również windykowanie należności związanych z zajmowaniem lokali mieszkalnych przez najemców.

Umową dzierżawy Nr …. (19/2014) z dnia 10 marca 2014 r., zawartą pomiędzy Gminą a Wnioskodawcą, oddano Wnioskodawcy do używania i pobierania pożytków nieruchomości zabudowane budynkami mieszkalnymi (określonymi w wykazie stanowiącym załącznik do tej umowy) z przeznaczeniem na prowadzenie działalności w zakresie najmu i dzierżawy.

Wnioskodawca na podstawie umowy dzierżawy z Gminą uprawniony został do pobierania z przedmiotu dzierżawy pożytków bieżących i zaległych, w tym między innymi czynszów najmu lokali mieszkalnych. W skład przedmiotu dzierżawy wchodzą także lokale komunalne. Wnioskodawca został zobowiązany do zapłaty na rzecz Gminy miesięcznego czynszu dzierżawy w wysokości określonej w umowie.

Część najemców ww. lokali komunalnych posiada długi z tytułu opłat związanych z użytkowaniem lokalu. Wierzycielem z tytułu tych długów jest Wnioskodawca.

W dalszej części wniosku zatem:

• „Dłużnicy” to osoby fizyczne, które zajmują lokal mieszkalny w celu zaspokajania potrzeb mieszkaniowych na podstawie umowy najmu, zawartej z Wnioskodawcą, zalegający z zapłatą czynszu oraz osoby fizyczne, zajmujące lokal mieszkalny bez podstawy prawnej, zalegające z zapłatą odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu; do Dłużników nie zalicza się osób fizycznych, będących najemcami lokali o charakterze usługowym;
  

• „Dług” to wymagalny czynsz najmu uwzględniający opłaty za media oraz wymagalne odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu, należne Wnioskodawcy od Dłużników; dług nie wynika z prowadzonej przez Dłużników działalności gospodarczej - dotyczy wyłącznie lokali mieszkalnych zajmowanych przez osoby fizyczne.
  
  

Wnioskodawca oraz Gmina opracowały model działania umożliwiający Dłużnikom wyjście z zaistniałej sytuacji, poprzez możliwość odpracowania swojego Długu. Zmniejszenie zadłużenia Dłużników przyczynia się do zmniejszenia negatywnych społecznie skutków dla najemców, doprowadza również do usprawnienia procesu administracji lokalami. Wnioskodawca umożliwia Dłużnikom odpracowanie Długu. Odpracowanie to polega na świadczeniu przez Dłużników pracy, jednakże nie na rzecz Wnioskodawcy, a na rzecz Gminy, a podstawą do tego jest umowa zawarta przez Wnioskodawcę z Gminą, przewidująca, że Dłużnicy mogą odpracować Dług wykonując świadczenia na rzecz Gminy. Umowa Wnioskodawcy z Gminą jest podstawą do tego, aby Wnioskodawca podpisywał umowy z Dłużnikami, mocą których to umów, Dłużnicy w zamian za umorzenie ich zobowiązań zobowiązują się wykonywać określone świadczenia na rzecz Gminy.

Wniosek o odpracowanie Długu może złożyć Dłużnik, mający ukończone 18 lat, który jest stroną umowy najmu lub zajmuje lokal bez tytułu prawnego, jeżeli posiada zadłużenie w regulowaniu należności za okres przekraczający 3 miesiące. Każdorazowo Wnioskodawca zawiera z Dłużnikiem umowę w formie pisemnej, przedmiotem której jest zobowiązanie Dłużnika do odpracowania Długu.

Umowy takie zawierane są na czas określony. Na mocy wskazanej powyżej umowy Dłużnik, w celu zwolnienia się z ciążącego na nim Długu, wykonuje określone usługi (osobiście bądź poprzez osobę trzecią). W wyniku spełnienia przez Dłużnika świadczenia zastępczego na rzecz Gminy następuje wygaśnięcie Długu w stosunku do Wnioskodawcy. Wnioskodawca każdorazowo wskazuje Dłużnikowi jednostkę organizacyjną Gminy, na rzecz której wykonywane mają być prace.

Przedmiotem prac Dłużników są usługi o charakterze porządkowym (sprzątanie budynków i terenów zewnętrznych, odśnieżanie, grabienie liści, koszenie trawy, itp.), bądź wykonywanie lekkich prac remontowo - budowlanych. Szczegółowy zakres prac każdorazowo wskazywany jest przez upoważnioną do tego jednostkę budżetową Gminy. Wartość zadłużenia Dłużnika nie będzie wyższa niż porównywalna wartość prac wynikająca z zawartych umów o odpracowywaniu zaległości.

Dłużnik w okresie od dnia złożenia wniosku o odpracowanie Długu jest zobowiązany do opłacania bieżącego czynszu najmu lub odszkodowania za korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego. Jeżeli Dłużnik uchybi powyższemu obowiązkowi, bądź zajdą inne, przewidziane umową przesłanki rozwiązania umowy o odpracowanie zaległości w trybie natychmiastowym, Wnioskodawca będzie uprawniony do uznania zadłużenia za nieodpracowane, bądź odpracowane w części (w zakresie odpowiednim do stopnia wykonania umowy).

Po wykonaniu przez Dłużnika prac na rzecz Gminy zgodnie z umową, Wnioskodawca dokonuje umorzenia wierzytelności Dłużnika, przy czym należności od Dłużników z tytułu umów najmu oraz z tytułu używania lokalu bez tytułu prawnego zostały zarachowane przez Wnioskodawcę częściowo jako przychody należne. Usługi z tytułu najmu lokali o charakterze mieszkalnym wyłącznie na cele mieszkaniowe są zwolnione przedmiotowo z podatku od towarów i usług (dalej jako: „VAT”), na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o podatku VAT. Z umów najmu zawartych przez Wnioskodawcę z najemcami wynika, że najemcy mogą decydować o swoim zużyciu wody, energii elektrycznej lub energii cieplnej, gdyż zakładane są indywidualne liczniki, a Wnioskodawca refakturuje najemców opłatami za media według faktycznego zużycia mediów, zgodnie z wyrokiem TSUE z dnia 16 kwietnia 2015 r., C-42/14. Oznacza to, że Wnioskodawca refakturując media obciąża najemców podatkiem VAT od dostawy wody, ciepła i energii elektrycznej. Podatek VAT, którym Wnioskodawca obciąża najemców, nie jest zatem zarachowany jako przychód należny – stąd informacja o częściowym tylko zarachowaniu przez Wnioskodawcę przychodów z umów najmu jako przychodów należnych. Należność z tytułu podatku VAT jest także umarzana w przypadku wykonania przez Dłużnika prac na rzecz Gminy.

Istotą powyższego rozwiązania jest zapłata przez Dłużnika Długu w ten sposób, że w miejsce zaległego czynszu (świadczenia pieniężnego), Dłużnik spełnia (lecz na rzecz innej osoby, tj. na rzecz Gminy) świadczenie niepieniężne, zgodnie z art. 453 ustawy Kodeks cywilny (dalej jako: „K.c.”). Innymi słowy, Dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania, spełnia za zgodą Wnioskodawcy inne świadczenie na rzecz osoby trzeciej (Gminy), na skutek czego zobowiązanie z tytułu Długu wygasa. Przesłankami warunkującymi wygaśnięcie zobowiązania jest, jak to wskazano powyżej, zawarcie stosownej umowy oraz faktyczne wykonanie świadczenia niepieniężnego.

Jak wskazano wyżej, mocą porozumienia zawartego pomiędzy Gminą a Wnioskodawcą, określono zasady współpracy pomiędzy nimi w zakresie realizacji umów o odpracowanie Długu oraz określono zasady rozliczenia świadczeń rzeczowych wykonanych na rzecz jednostki organizacyjnej Miasta. W ustalonych przez Wnioskodawcę oraz Gminę okresach rozliczeniowych, Wnioskodawca wystawia na rzecz Gminy faktury VAT. Faktura VAT opiewa na wartość wykonanych przez Dłużników prac na rzecz Gminy (przyjęto stawkę godzinową) powiększonych o podatek VAT.

Z uwagi na to, że zdaniem Wnioskodawcy, po stronie Dłużnika w wyniku umorzenia Długu w zamian za prace wykonane na rzecz Gminy nie powstaje przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, po wykonaniu przez Dłużnika zobowiązania Wnioskodawca nie sporządza na jego rzecz informacji PIT-8C, na zasadach określonych w art. 42a tej ustawy.

Zdarzenie przyszłe:

Obecnie trwają prace nad nowym porozumieniem z Gminą, w ramach którego Wnioskodawca uczestniczy w „Programie rozwiązywania problemu bezdomności i łagodzenia jej skutków na lata 2016-2018” realizowanym przez MOPS, na podstawie Uchwały Rady Miejskiej ….. W ramach programu, na podstawie kontraktu socjalnego, Dłużnik zobowiązany będzie do zredukowania zadłużenia czynszowego, poprzez świadczenie rzeczowe (w tym wykonywanie prac porządkowych na rzecz Gminy), dodatkowo zaś MOPS przeznaczy na ten cel zasiłki celowe.

Dłużnicy zawieraliby z Wnioskodawcą umowy o odpracowanie długu na rzecz jednostki organizacyjnej Miasta, których konstrukcja byłaby oparta na zasadach opisanych w stanie faktycznym powyżej, tj. Dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania, spełni za zgodą Wnioskodawcy inne świadczenie na rzecz osoby trzeciej (Gminy), na skutek czego zobowiązanie z tytułu Długu wygaśnie.

Planowane porozumienie nie uwzględniałoby natomiast rozliczenia świadczeń wykonanych przez Dłużników na rzecz Gminy, tj. Gmina nie będzie obciążana przez Wnioskodawcę kosztami świadczeń Dłużników na podstawie faktury VAT. Pozostałe okoliczności faktyczne są takie same jak w przypadku stanu faktycznego.

W piśmie z dnia 7 listopada 2016 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku wskazano, że umowy dotyczące odpracowania zaległości czynszowych zwierane są z wszystkimi najemcami lokali będących własnością Gminy, którzy mają ukończone 18 lat oraz posiadają zadłużenie w regulowaniu należności z tytułu najmu, opłat za media oraz za bezumowne korzystanie z lokalu przekraczające 3 miesiące. Umowy są i będą zawierane zarówno z osobami, które posiadają zaległości czynszowe z tytułu najmu lokalu, jak i z osobami, które posiadają zaległości z tytułu opłat za media oraz z osobami, które posiadają zaległości z tytułu bezumownego korzystania z lokalu.

Umowy dotyczące odpracowania długu obejmują następujące należności:

• czynsz za najem wraz z opłatami za media,
  

• odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu,
  

• odsetki ustawowe w związku z nieterminową wpłatą należności,
  

• koszty sądowe i komornicze poniesione w związku z dochodzeniem należności na drodze postępowania sądowego i egzekucyjnego.
  
  

Kontrakt socjalny, o którym mowa w zdarzeniu przyszłym, zawierany będzie z beneficjentami MOPS, którzy są jednocześnie głównymi najemcami zasobów komunalnych dzierżawionych od Gminy … przez Wnioskodawcę i posiadają zadłużenie z tytułu korzystania z ww. lokalu.

Poprzez kontrakt socjalny Dłużnik zobowiązuje się do:

• złożenia wniosku o zawarcie umowy o odpracowanie długu w formie świadczenia zastępczego,
  

• sumiennego wykonywania obowiązków wynikających z umowy zawartej z Wnioskodawcą,
  

• złożenia wniosku o dodatek mieszkaniowy oraz bieżącej opłaty czynszu i opłat za media.
  
  

W ramach kontraktu socjalnego MOPS zobowiązany jest do udzielania Dłużnikowi bieżącej pomocy finansowej i rzeczowej oraz do pracy socjalnej z Dłużnikiem. Kontrakt socjalny zawierany będzie z beneficjentami MOPS, którzy są jednocześnie głównymi najemcami zasobów komunalnych dzierżawionych od Gminy …. przez Wnioskodawcę i posiadają zadłużenie z tytułu korzystania z ww. lokalu. Kontrakt socjalny zawiera w imieniu Gminy pracownik socjalny MOPS.

W ramach kontraktu socjalnego, po wykonaniu przez Dłużnika prac na rzecz jednostki organizacyjnej Miasta, zgodnie z umową zawartą z Wnioskodawcą, dokona On umorzenia wierzytelności Dłużnika. Strony (tj. Wnioskodawca i Dłużnik) określiły w umowie stałą stawkę godzinową z tytułu wykonywania wyżej wymienionych prac. Istotą powyższego rozwiązania jest zapłata przez Dłużnika Długu w ten sposób, że w miejsce zaległego czynszu (świadczenia pieniężnego), Dłużnik spełnia (lecz na rzecz innej osoby, tj. na rzecz Gminy) świadczenie niepieniężne, zgodnie z art. 453 K.c. Innymi słowy, Dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania, spełnia za zgodą Wnioskodawcy inne świadczenie na rzecz osoby trzeciej (Gminy), na skutek czego zobowiązanie z tytułu Długu wygasa. Przesłankami warunkującymi wygaśnięcie zobowiązania jest, jak to wskazano powyżej, zawarcie stosownej umowy oraz faktyczne wykonanie świadczenia niepieniężnego. Dłużnicy, którzy podpisali kontrakt socjalny, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy nie posiadają własnego dochodu, korzystają z pomocy w formie zasiłku celowego na opłacenie bieżącego czynszu do momentu uzyskania dodatku mieszkaniowego. Dalej będą wspomagani innymi formami pomocy, np. zasiłkami okresowymi oraz innymi zasiłkami celowymi (nieprzeznaczonymi na bieżące opłaty czynszowe).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy Wnioskodawca postępuje prawidłowo nie sporządzając i nie przekazując Dłużnikom informacji PIT-8C uznając, że Dłużnicy (najemcy lokali komunalnych), którzy w celu zwolnienia się z Długu względem Wnioskodawcy, wykonują świadczenie niepieniężne na rzecz osoby trzeciej (Gminy, która rozlicza się następnie z Wnioskodawcą płacąc Mu za to wynagrodzenie) i których zobowiązanie z tytułu Długu zostaje umorzone, nie osiągają przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 3 i art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
2. Czy Wnioskodawca postąpi prawidłowo nie sporządzając i nie przekazując Dłużnikom informacji PIT-8C uznając, że Dłużnicy (najemcy lokali komunalnych), którzy w celu zwolnienia się z Długu względem Wnioskodawcy, wykonują świadczenie niepieniężne na rzecz osoby trzeciej (Gminy, która nie zapłaci Wnioskodawcy za to żadnego wynagrodzenia) i których zobowiązanie z tytułu Długu zostaje umorzone, nie osiągają przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 3 i art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
   
   

Przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej jest ocena stanowiska Wnioskodawcy dotyczącego stanu faktycznego (pytanie Nr 1) oraz zdarzenia przyszłego (pytanie Nr 2).

Zdaniem Wnioskodawcy, z uwagi na tożsamość podstaw prawnych oraz zbliżony stan faktyczny, stanowisko Wnioskodawcy zaprezentowane poniżej dotyczy zarówno stanu faktycznego, jak i zdarzenia przyszłego.

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczenie niepieniężne w postaci wykonywania przez Dłużników czynności w ramach odpracowywania Długu z tytułu korzystania z lokalu komunalnego, nie rodzi obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych, w oparciu o treść art. 11 ust. 1 i art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Czynności wykonywane przez dłużników w istocie prowadzą do spłaty Długu, co nie rodzi jednak po stronie Dłużnika obowiązku podatkowego, gdyż Dłużnik nie uzyskuje umorzenia Długu nieodpłatnie, aby skorzystać z umorzenia Długu, Dłużnik musi świadczyć pracę na rzecz podmiotu trzeciego (Gminy). Odpłatność czynności umorzenia Długu wyklucza przyjęcie, że po stronie Dłużnika powstaje przychód z innych źródeł.

Zgodnie z art. 453 K.c., jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się ze zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Jest to instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania). Jej celem jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania (w tym przypadku Długu powstałego z tytułu zaległego czynszu), poprzez spełnienie przez Dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania - poza umową stron - jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Wykonanie zobowiązania na podstawie datio in solutum jest formą jego zaspokojenia i nie ma znaczenia, że nowe świadczenie spełniane jest do rąk innej osoby niż wierzyciel - art. 453 K.c. nie uzależnia skuteczności datio in solutum od tożsamości podmiotowej stron. Ponieważ Dłużnik z tytułu umorzenia Długu w zamian za świadczenie spełniane na rzecz osoby trzeciej (Gminy) nie uzyskuje przychodu (w szczególności przychodu z innych źródeł), na Wnioskodawcy nie spoczywają ani obowiązki płatnika na podstawie art. 41 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ani obowiązek sporządzenia i przekazania informacji PIT-8C, na podstawie art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie mają przy tym znaczenia dla Dłużnika zasady rozliczeń między Wnioskodawcą a Gminą, tj. niezależnie od tego, czy Gmina zapłaci Wnioskodawcy równowartość kwot umorzonych zobowiązań z tytułu Długów, czy też nie. Dłużnik zwalniając się z Długu względem Wnioskodawcy z tytułu wykonania świadczenia zastępczego na rzecz Gminy nie osiąga żadnego przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując:

Ad. 1) Wnioskodawca postępuje prawidłowo nie sporządzając i nie przekazując Dłużnikom informacji PIT-8C, gdyż Dłużnicy (najemcy lokali komunalnych), którzy w celu zwolnienia się z Długu względem Wnioskodawcy, wykonują świadczenie niepieniężne na rzecz osoby trzeciej (Gminy, która rozlicza się następnie z Wnioskodawcą, płacąc Mu za to wynagrodzenie) i których zobowiązanie z tytułu Długu zostaje umorzone, nie osiągają przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 3 i art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ad. 2) Wnioskodawca postąpi prawidłowo nie sporządzając i nie przekazując Dłużnikom informacji PIT-8C, gdyż Dłużnicy (najemcy lokali komunalnych), którzy w celu zwolnienia się z Długu względem Wnioskodawcy, wykonują świadczenie niepieniężne na rzecz osoby trzeciej (Gminy, która nie zapłaci Wnioskodawcy za to żadnego wynagrodzenia) i których zobowiązanie z tytułu Długu zostaje umorzone, nie osiągają przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 3 i art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w powyższej ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że pojęcie nieodpłatnego świadczenia obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, przysporzeniem majątkowym i przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.

Stosownie do art. 659 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380, z późn. zm.), przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.

Z powyższego wynika, że najemca jest zobowiązany do zapłaty umówionego czynszu wynajmującemu, przy czym zapłata może być oznaczona w świadczeniach innego rodzaju niż pieniądze.

W myśl art. 453 ustawy Kodeks cywilny, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Jest to instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania). Celem niniejszego jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania (np. powstałego z tytułu zaległego czynszu), poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania – poza umową stron – jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Należy podkreślić, że wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo. Nie można bowiem z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wywieść, że dłużnik uzyskuje przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie wynajmu i zarządzania nieruchomościami własnymi i dzierżawionymi. Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest również windykowanie należności związanych z zajmowaniem lokali mieszkalnych przez najemców. Wnioskodawca na podstawie umowy dzierżawy z Gminą uprawniony został do pobierania z przedmiotu dzierżawy pożytków bieżących i zaległych, w tym m.in. czynszów najmu lokali mieszkalnych. W skład przedmiotu dzierżawy wchodzą także lokale komunalne. Wnioskodawca został zobowiązany do zapłaty na rzecz Gminy miesięcznego czynszu dzierżawy w wysokości określonej w umowie. Część najemców ww. lokali komunalnych posiada długi z tytułu opłat związanych zużytkowaniem lokalu. Wierzycielem z tytułu tych długów jest Wnioskodawca. Wnioskodawca oraz Gmina opracowały model działania umożliwiający Dłużnikom wyjście z zaistniałej sytuacji, poprzez możliwość odpracowania swojego długu, które polega na świadczeniu przez Dłużników pracy, jednakże nie na rzecz Wnioskodawcy, a na rzecz Gminy, a podstawą do tego jest umowa zawarta przez Wnioskodawcę z Gminą. Wniosek o odpracowanie Długu może złożyć Dłużnik, mający ukończone 18 lat, który jest stroną umowy najmu lub zajmuje lokal bez tytułu prawnego, jeżeli posiada zadłużenie w regulowaniu należności za okres przekraczający 3 miesiące. Na mocy wskazanej powyżej umowy Dłużnik, w celu zwolnienia się z ciążącego na nim Długu, wykonuje określone usługi (osobiście bądź poprzez osobę trzecią). W wyniku spełnienia przez Dłużnika świadczenia zastępczego na rzecz Gminy następuje wygaśnięcie Długu w stosunku do Wnioskodawcy. Przedmiotem prac Dłużników są usługi o charakterze porządkowym (sprzątanie budynków i terenów zewnętrznych, odśnieżanie, grabienie liści, koszenie trawy, itp.), bądź wykonywanie lekkich prac remontowo - budowlanych.

Obecnie trwają prace nad nowym porozumieniem z Gminą, w ramach którego Wnioskodawca uczestniczy w „Programie rozwiązywania problemu bezdomności i łagodzenia jej skutków na lata 2016-2018”. W ramach programu, na podstawie kontraktu socjalnego, Dłużnik zobowiązany będzie do zredukowania zadłużenia czynszowego poprzez świadczenie rzeczowe (w tym wykonywanie prac porządkowych na rzecz Gminy), dodatkowo zaś MOPS przeznaczy na ten cel zasiłki celowe. Dłużnicy zawieraliby z Wnioskodawcą umowy o odpracowanie długu na rzecz jednostki organizacyjnej Miasta, tj. Dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania, spełni za zgodą Wnioskodawcy inne świadczenie na rzecz osoby trzeciej (Gminy), na skutek czego zobowiązanie z tytułu Długu wygaśnie.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe, a także przepisy prawa mające w sprawie zastosowanie stwierdzić należy, że na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odpracowanie przez dłużników będących najemcami lokali komunalnych (wskazanych we wniosku zaległości czynszowych, względem Wnioskodawcy), którzy wykonują świadczenie niepieniężne na rzecz osoby trzeciej (Gminy), nie będzie skutkowało u nich powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu. Zatem, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych równowartości uregulowanego zobowiązania czynszowego, tj. nie będzie miał obowiązku poboru z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wystawienia informacji o wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych (PIT-8C).

Należy podkreślić, że jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe różnić się będą od występujących w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie rzeczywistego zdarzenia.

Niniejsza interpretacja indywidualna odnosi się jedynie do pytań w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. Natomiast w zakresie podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego od osób prawnych wydane zostaną odrębne rozstrzygnięcia.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.