Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
1061-IPTPB4.4511.206.2016.2.KSM
z 17 listopada 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 19 września 2016 r. (data wpływu 20 września 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 29 października 2016 r. (data wpływu 2 listopada 2016 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania wraz z odsetkami – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 września 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

W dniu 20 września 2016 r. do Izby Skarbowej w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania odszkodowania wraz z odsetkami.

Pismem z dnia 27 września 2016 r., nr 2461-IBPB-2-2.4511.854.2016.1.BF, na podstawie art. 170 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) i stosownie do § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), powyższy wniosek został przekazany przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, celem załatwienia zgodnie z właściwością, przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi (data wpływu 3 października 2016 r.).

Wniosek ten nie spełniał wymogów, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z czym pismem z dnia 18 października 2016 r., nr 1061-IPTPB4.4511.206.2016.1.KSM, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h wymienionej ustawy, wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie do uzupełnienia ww. wniosku wysłano w dniu 19 października 2016 r. (data doręczenia 24 października 2016 r.). Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek pismem z dnia 29 października 2016 r. (data wpływu 2 listopada 2016 r.), nadanym za pośrednictwem placówki pocztowej w dniu 29 listopada 2016 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wyrokiem Sądu Okręgowego w … z dnia 19 listopada 2014 r. i Sądu Apelacyjnego w … z dnia 10 maja 2016 r. Wnioskodawca, jako spadkobierca po … (matka) otrzymał odszkodowanie (z możliwością zwrotu) za poniesioną szkodę rzeczywistą.

Dnia 1 września 2008 r. …, wraz ze spadkobiercami brata, wniosła o zasądzenie od Skarbu Państwa Ministra Środowiska odszkodowania wraz z odsetkami z tytułu poniesienia szkody rzeczywistej za przyjęcie w dniu 28 lutego 1951 r. na własność Państwa Przedsiębiorstwa: Tartak i Obróbka Drewna – …. W dniu 1 lipca 1984 r. zmarł właściciel przedsiębiorstwa – …. Spadek nabyli w 1/3 części żona … oraz dzieci: córka … i syn ….

Następnie w dniu 24 kwietnia 1997 r. zmarła …. Spadek nabyli po 1/2 części dzieci … i ….

W dniu 21 listopada 2009 r. zmarła …. Spadek po niej nabył w całości Wnioskodawca i w miejsce zmarłej matki zgłosił swój udział w sprawie.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca dodał, że odszkodowanie zostało wpłacone na Jego konto bankowe w dniu 6 czerwca 2016 r., jako następcy …, która zmarła w dniu 21 listopada 2009 r. Wnioskodawca wyjaśnił, że w dniu 1 września 2008 r. z roszczeniem do Sądu o wypłatę odszkodowania od Skarbu Państwa – Ministra Środowiska wystąpiła matka Wnioskodawcy – …, jako spadkobierca po rodzicach …. W dniu 19 listopada 2014 r . Sąd Okręgowy w … Wydział Cywilny zasądził od Skarbu Państwa - Ministra Środowiska na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie na podstawie art. 160 Kodeksu postępowania administracyjnego, wraz z odsetkami od dnia 19 listopada 2014 r. do dnia zapłaty. Wnioskodawca podał, że w uzasadnieniu do wyroku Sąd Okręgowy stwierdził: „Przepis art. 160 k.p.a. w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 sierpnia 2004 r. stanowił w § 1, że stronie, która poniosła szkodę z naruszeniem przepisów art. 156 § 1 k.p.a. albo stwierdzenia nieważności takiej decyzji służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną szkodę rzeczywistą chyba, że ponosi ona winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie. Z kolei § 2 tego przepisu wynika, że do odszkodowania stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego z wyłączeniem art. 418 tego Kodeksu. Zgodnie z § 3 art. 160 k.p.a. odszkodowanie przysługuje od organu, który wydał decyzję z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 k.p.a”.

Wnioskodawca wskazał, że Sąd Apelacyjny w … Wydział Cywilny zmienił wyrok Sądu Okręgowego w … tylko w zakresie kwoty przyznanego odszkodowania. W pozostałym zakresie utrzymał w mocy wyrok Sądu Okręgowego w …, zasądzając zwrot kwoty 2 700 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym.

Wyrok Sądu Okręgowego w … z dnia 19 listopada 2014 r. oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w … z dnia 10 maja 2016 r. dotyczyły wypłaty odszkodowania od Skarbu Państwa za bezpodstawne przejęcie na własność Państwa Przedsiębiorstwa: Tartak i Obróbka Drewna, …. Wobec wydania niezgodnego z prawem orzeczenia nr … Ministra Leśnictwa z dnia 12 września 1950 r. o przejęciu na własność Państwa Przedsiębiorstwa: Tartak i Obróbka Drewna, … oraz orzeczenia Ministra Leśnictwa z dnia 25 lipca 1951 r., znak … w sprawie zatwierdzenia protokołu zdawczo – odbiorczego Przedsiębiorstwa …, Minister Środowiska w dniu 30 sierpnia 2004 r. wydał Decyzję administracyjną, w której stwierdził, że orzeczenia Ministra Leśnictwa z dnia 12 września 1950 r. oraz z dnia 25 lipca 1951 r. zostały wydane z naruszeniem prawa.

Sąd Okręgowy stwierdził odpowiedzialność odszkodowawczą za bezprawne działania organów Państwa polegające na wydaniu wadliwych orzeczeń administracyjnych, które doprowadziły do powstania szkody i jej rzeczywistych rozmiarów. Sąd Okręgowy i Sąd Apelacyjny uznały i zasądziły na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie zgodnie z art. 160 § 1 k.p.a. Kwota odszkodowania zasądzona przez Sąd Apelacyjny została ustalona na podstawie opinii biegłych przy zastosowaniu metody skorygowanej wartości aktywów netto według stanu na dzień 12 września 1950 r. oraz poziomu cen z dnia wyceny. Wnioskodawca podał, że opinie biegłych, jak i inne dowody, podlegają ocenie na podstawie art. 233 § 1 k.p.c. Kryteriami tej oceny są: zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania oraz stanowczość wyrażonych w niej wniosków (SN z dnia 7 listopada 2000 r. I CKN 1170/98; OSNC 2001/4/64).

Sąd Apelacyjny przyjął, że wysokość rzeczywistego uszczerbku wynosi 1 725 133 zł 17 gr (k.921).

Kwota zasądzona przez Sąd Apelacyjny przypadająca na Wnioskodawcę to 862 566 zł 58 gr.

Wnioskodawca otrzymał przelewem bankowym kwotę 962 287 zł 98 gr od Ministra Skarbu Państwa. W tytule przelewu Ministerstwo Skarbu Państwa zawarło sformułowanie: odszkodowanie na rzecz …, sygn. akt: … oraz … – z zastrzeżeniem zwrotu (2144684). Wnioskodawca podał, że nie zna powodu dlaczego tak został określony tytuł tego przelewu, który wynikał z orzeczeń Sądu Okręgowego i Apelacyjnego. Podał przy tym, że orzeczenia są prawomocne.

Jednocześnie Wnioskodawca wskazał, że odsetki są związane z wypłatą odszkodowania zasądzonego na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w … z dnia 19 listopada 2014 r. Odsetki zostały wypłacone w dniu 6 czerwca 2016 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie

Czy odszkodowanie z odsetkami zasądzone wyrokiem sądowym są zwolnione z podatku dochodowego?

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymane w dniu 6 czerwca 2016 r. odszkodowanie na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w … i Sądu Apelacyjnego w … korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych. Dochód z tego tytułu jest wolny od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zasądzone i otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie wynika z poniesionej szkody rzeczywistej w skutek wydania z rażącym naruszeniem prawa orzeczenia nr … Ministra Leśnictwa z dnia 12 września 1950 r. o przejęciu na własność Państwa Przedsiębiorstwa: … oraz orzeczenia Ministra Leśnictwa z dnia 25 lipca 1951 r. znak: … w sprawie zatwierdzenia protokołu zdawczo–odbiorczego przedsiębiorstwa ….

Według Wnioskodawcy, spełnione zatem są przesłanki zawarte w normie prawnej o zwolnieniu tego typu dochodu, gdyż odszkodowanie wynika z orzeczenia Sądu i stanowi rekompensatę za poniesioną szkodę rzeczywistą.

Zdaniem Wnioskodawcy, również wypłacone odsetki wynikające z zasądzonego odszkodowania będą korzystać ze zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawowe odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego (wypłaty zasądzonego odszkodowania), którego termin był oznaczony w wyroku sądowym stają się zaległą należnością uboczną od odszkodowania w rozumieniu art. 451 § 1 zd. drugie Kodeksu cywilnego, a więc wynikają z zasądzonego odszkodowania. Dlatego zdaniem Wnioskodawcy także do odsetek będzie miało zastosowanie zwolnienie z podatku zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Odszkodowanie stanowi, co do zasady, przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl tego przepisu przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Powyższe nie oznacza, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Natomiast z treści art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wynika, że wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Powołane uregulowania prawne wskazują jednoznacznie, że nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, korzystają jedynie te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw bądź postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy. Nie jest więc wystarczające, aby w przepisach prawa określone były same tylko przesłanki powodujące powstanie roszczenia o odszkodowanie.

Natomiast w zakresie zwolnienia wynikającego z powołanego art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, mieszczą się tylko inne niż ww. odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, obejmujące tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczące korzyści.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawca jako spadkobierca po … (matka) wyrokiem z dnia 19 listopada 2014 r. Sądu Okręgowego i wyrokiem z dnia 10 maja 2016 r. Sądu Apelacyjnego otrzymał odszkodowanie za poniesioną szkodę rzeczywistą.

W dniu 1 września 2008 r. …, wraz ze spadkobiercami brata, wniosła o zasądzenie od Skarbu Państwa Ministra Środowiska odszkodowania wraz z odsetkami z tytułu poniesienia szkody rzeczywistej za przyjęcie w dniu 28 lutego 1951 r. na własność Państwa Przedsiębiorstwa Tartak i Obróbka Drewna. W dniu 1 lipca 1984 r. zmarł właściciel przedsiębiorstwa. Spadek nabyli w 1/3 części żona … oraz dzieci córka …, syn …. Następnie w dniu 24 kwietnia 1997 r. zmarła …. Spadek nabyli po 1/2 części dzieci … i …. W dniu 1 września 2008 r. z roszczeniem do sądu o wypłatę odszkodowania od Skarbu Państwa – Ministra Środowiska wystąpiła matka Wnioskodawcy, jako spadkobierca po rodzicach …. Następnie w dniu 21 listopada 2009 r. … zmarła. Spadek po niej nabył w całości Wnioskodawca i w miejsce zmarłej matki zgłosił swój udział w sprawie. Wnioskodawca dodał, że odszkodowanie zostało wpłacone na Jego konto bankowe w dniu 6 czerwca 2016 r., jako następcy matki, która zmarła w dniu 21 listopada 2009 r. W dniu 19 listopada 2014 r . Sąd Okręgowy Wydział Cywilny zasądził od Skarbu Państwa – Ministra Środowiska na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie na podstawie art. 160 Kodeksu postępowania administracyjnego, wraz z odsetkami od dnia 19 listopada 2014 r. do dnia zapłaty.

Wyrok Sądu Okręgowego z dnia 19 listopada 2014 r. oraz wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 10 maja 2016 r. dotyczyły wypłaty odszkodowania od Skarbu Państwa za bezpodstawne przejęcie na własność Państwa Przedsiębiorstwa: Tartak i Obróbka Drewna. Sąd Okręgowy stwierdził odpowiedzialność odszkodowawczą za bezprawne działania organów Państwa polegające na wydaniu wadliwych orzeczeń administracyjnych, które doprowadziły do powstania szkody i jej rzeczywistych rozmiarów. Sąd Okręgowy i Sąd Apelacyjny uznały i zasądziły na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie zgodnie z art. 160 § 1 k.p.a.

Wnioskodawca podał, że wskazane we wniosku odsetki, zasądzone na podstawie wyroku Sądu Okręgowego z dnia 19 listopada 2014 r. są związane z wypłatą odszkodowania zasądzonego na podstawie wyroku Sądu Okręgowego, przy czym ich wysokość zależna była od dnia ich wypłaty.

Zauważyć należy, że w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca, jako spadkobierca wstąpił w prawa spadkodawcy.

Zgodnie bowiem z art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380 z późn. zm.) prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy, spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawomocne postanowienie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego). Wobec tego nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy. Zgodnie bowiem z treścią art. 1015 § 1 i § 2 zdanie pierwsze Kodeksu cywilnego, oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku.

Z powołanych wyżej artykułów wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki, ale także uzasadnione prawnie nadzieje na nabycie prawa. Prawa majątkowe są składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie. Do praw majątkowych zalicza się prawa rzeczowe (własność, użytkowanie wieczyste, prawa rzeczowe ograniczone), wierzytelności, prawa na dobrach niematerialnych o charakterze majątkowym oraz prawa rodzinne o charakterze majątkowym (np. prawo do świadczeń alimentacyjnych). Prawa majątkowe są więc składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie.

Stosownie do art. 160 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 albo stwierdzenia nieważności takiej decyzji, służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę, chyba że ponosi ona winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie. Natomiast zgodnie z art. 160 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego, do odszkodowania stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem art. 418 tego kodeksu.

Odszkodowanie przysługuje od organu, który wydał decyzję z naruszeniem przepisu art. 156 § 1, chyba że winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie ponosi inna strona postępowania dotyczącego tej decyzji; w tym ostatnim przypadku roszczenie o odszkodowanie służy w stosunku do strony winnej powstania tych okoliczności (art. 160 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego).

Jednocześnie, zgodnie z § 4 ww. artykułu, o odszkodowaniu przysługującym od organu wymienionego w § 1 orzeka organ administracji publicznej, który stwierdził nieważność decyzji z powodu naruszenia przepisu art. 156 § 1 albo stwierdził, w myśl art. 158 § 2, że została ona wydana z naruszeniem przepisu art. 156 § 1. Dochodzenie odszkodowania od strony winnej powstania okoliczności wymienionych w art. 156 § 1 następuje w postępowaniu przed sądem powszechnym.

Strona niezadowolona z przyznanego jej odszkodowania przez organ administracji publicznej wymieniony w § 4, w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia jej decyzji w tej sprawie, może wnieść powództwo do sądu powszechnego (art. 160 § 5 Kodeksu postępowania administracyjnego).

Przepis art. 160 Kodeksu postępowania administracyjnego został jednakże uchylony z dniem 1 września 2004 r. przez art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 162, poz. 1692). Jednocześnie na mocy art. 5 tej ustawy nowelizującej, do zdarzeń i stanów prawnych powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy art. 417, art. 419, art. 420, art. 4201, art. 4202 i art. 421 ustawy, o której mowa w art. 1 (Kodeks cywilny), oraz art. 153, art. 160 i art. 161 § 5 ustawy, o której mowa w art. 2 (Kodeks postępowania administracyjnego), w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, tj. do dnia 1 września 2004 r.

W myśl art. 417 § 1 Kodeksu cywilnego, za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Jeżeli wykonywanie tych zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa (art. 417 § 2 Kodeksu cywilnego).

Stwierdzić należy, że w niniejszej sprawie istotne jest, że przepis art. 160 Kodeksu postępowania administracyjnego, na podstawie którego orzeczono o odszkodowaniu za poniesioną szkodę rzeczywistą jest przepisem, który określa zasady ustalania odszkodowania. Ponadto z wniosku nie wynika, że zachodzi jakakolwiek przesłanka negatywna wskazana w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a)-g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że przedmiotowe odszkodowanie zasądzone wyrokiem Sądu i wypłacone Wnioskodawcy w 2016 r. na podstawie powołanych powyżej przepisów, za poniesioną szkodę rzeczywistą korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z tym, że ww. odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przedmiotowej sprawie nie będzie miał zastosowanie powołany przez Wnioskodawcę art. 21 ust. 1 pkt 3b tej ustawy.

Natomiast w zakresie zasądzonych wyrokiem sądu odsetek, należy wskazać, że stosownie do powołanego wcześniej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, co do zasady, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odrębnym źródłem przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe. Do takich przychodów należy niewątpliwie zaliczyć odsetki otrzymane z tytułu nieuregulowania w terminie należności.

Instytucję odsetek reguluje art. 481 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty odszkodowania nie są wliczane do wartości odszkodowania. Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 101, z późn. zm.) do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenia główne.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, że nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody lub krzywdy). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem niewykonania zobowiązań. Potwierdza to orzecznictwo sądów, zgodnie z którym „Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej. Roszczenie o odsetki za opóźnienie (art. 481 Kodeksu cywilnego) jest więc roszczeniem innym niż roszczenie deliktowe” (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1994 r. III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155). „Odsetki za opóźnienie są skonstruowane przez ustawodawcę niezależnie od faktu poniesienia szkody przez wierzyciela, są w pewnym sensie elementem waloryzacji, ale spełniają również rolę kompensacji tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej” (por. Izabella Dyka, glosa do przywołanej powyżej uchwały SN z dnia 31 stycznia 1994 r., PS 1997/9/72).

Ponadto zauważyć należy, że w dniu 6 czerwca 2016 r. została podjęta uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. akt II FPS 2/16) dotycząca opodatkowania odsetek. W przedmiotowej uchwale siedmiu sędziów NSA uznało, że czym innym jest świadczenie główne, a czym innym odsetki za opóźnienie w jego zapłacie. Tym samym należy rozliczyć odrębnie każde ze świadczeń. Wobec powyższego stwierdzić należy, że wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, iż wolne od podatku są także odsetki.

Jednocześnie należy wskazać, że niektóre z odsetek zostały wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy i tym samym korzystają ze zwolnienia od podatku. Niemniej korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w katalogu zwolnień przedmiotowych wymieniono wprost odsetki wolne od podatku, co oznacza, że ustawodawca wyraźnie odróżnia je od odszkodowania i zadośćuczynienia.

I tak, wolne od podatku są odsetki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 52, pkt 95, pkt 119, pkt 130, pkt 130a i pkt 130b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli:

• odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz. U. Nr 156, poz. 776);
  

• odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1;
  

• odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta;
  

• odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a;
  

• odsetki lub dyskonto od listów zastawnych uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a;
  

• odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego i oferowanych na rynkach zagranicznych, przeznaczonych na finansowanie ustawowych celów działalności Banku Gospodarstwa Krajowego, dotyczących wspierania polityki gospodarczej Rady Ministrów, realizacji rządowych programów społeczno-gospodarczych oraz programów samorządności lokalnej i rozwoju regionalnego, oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji, uzyskane przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a.
  
  

Skoro ustawodawca wyraźnie określa, że w tych przypadkach także odsetki od określonych przychodów wolne są od podatku dochodowego, natomiast w stosunku do innych kategorii przychodów zwolnionych od podatku o odsetkach związanych z tymi należnościami nie wspomina, należy uznać, że jest to zabieg celowy.

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca stoi na stanowisku, że słusznym jest potraktowanie odszkodowania i związanych z nim odsetek jako jednego źródła dochodu, korzystającego z tego samego zwolnienia od podatku.

W ocenie tutejszego Organu takie stanowisko jest błędne nie można przyjąć, że odsetki są odszkodowaniem sensu stricte i jako takie objęte są zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych przewidzianym dla odszkodowań, do których mają zastosowanie przepisy art. 21 ust. 1 pkt 3, 3a i 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Okoliczność, że odsetki stanowią najczęściej swoistą rekompensatę wynikającą z czasookresu jaki upłynął pomiędzy zaistnieniem zdarzeń skutkujących wypłatą zadośćuczynienia a skonkretyzowaniem obowiązku naprawienia szkody (krzywdy) w wyroku sądu, nie jest wystarczająca do objęcia zwolnieniem z opodatkowania przedmiotowych odsetek, na podstawie tychże przepisów.

Nie sposób bowiem utożsamiać odsetek za zwłokę ze świadczeniem głównym. Wierzyciel może żądać odsetek dopiero wtedy, gdy dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Tym samym należy stwierdzić, że odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem niewykonania zobowiązania.

Potwierdzeniem powyższego w przedmiotowej sprawie, jest nawet sam fakt wskazania tego w wyroku, bowiem Sąd Okręgowy zasądził odszkodowanie wraz z odsetkami, przy czym ich wysokość nie była ustalona w wyroku Sądu, kwotę odsetek uzależniono od dnia wypłaty odszkodowania. Oznacza to zatem, że w tym przypadku odsetki stanowiły rekompensatę tego, że Wnioskodawca nie mógł skorzystać wcześniej z pieniędzy przyznanych jako odszkodowanie. W związku z powyższym niemożliwym jest utożsamienie otrzymanych przez Wnioskodawcę odsetek z wypłaconym Mu odszkodowaniem.

Biorąc pod uwagę powyższe, zasądzone wyrokiem Sądu i wypłacone Wnioskodawcy w 2016 r. odsetki, nie korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem nie stanowią odszkodowania sensu stricte i w związku z tym nie są objęte zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych przewidzianym dla odszkodowań. Stanowią one po stronie Wnioskodawcy przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując stwierdzić należy, że otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie korzysta ze zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast zasądzone odsetki nie są objęte zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych i stanowią dla Wnioskodawcy przychód „z innych źródeł”, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 powołanej wyżej ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy zgodnie z którym otrzymane na podstawie wyroku Sądu odszkodowanie wraz z odsetkami korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy jest nieprawidłowe.

Jednocześnie Organ zauważa, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Tutejszy Organ podatkowy wskazuje, że jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różnić się będzie od stanu faktycznego, które wystąpi w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego zdarzenia.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.