Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB3/4510-860/16-2/JBB
z 27 października 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015r., poz. 613) oraz § 4 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015r., poz.643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko  przedstawione we wniosku z dnia 29.07.2016r. (data wpływu 01.08.2016r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 sierpnia 2016r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia kosztów uzyskania przychodów.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest spółką celową, która została utworzona dla potrzeb przeprowadzenia programu sekurytyzacji (dalej: „Sekurytyzacja”, „Transakcja Sekurytyzacyjna”) wierzytelności wynikających z udzielonych przez ...Bank S.A. (dalej: „Bank”) kredytów samochodowych (dalej: „Wierzytelności”).

Spłata kredytów udzielonych przez Bank oraz należnych od nich odsetek ze swej natury rozłożona jest na kilka lat. Istotą Sekurytyzacji jest uzyskanie przez Bank finansowania przed terminem wymagalności poszczególnych rat kredytowych i odsetkowych, poprzez odpłatne zbycie Wierzytelności na rzecz Spółki, która nabycie tych Wierzytelności sfinansuje emisją obligacji. W efekcie planowanej Transakcji Sekurytyzacyjnej zostaną osiągnięte przez Bank następujące korzyści: poprawa bieżącej sytuacji płynnościowej Banku, obniżenie kosztu finansowania poprzez emisję tańszego długu zabezpieczonego oraz lepsze dopasowanie zapadalności aktywów i pasywów.

Jak wyżej wskazano, Wierzytelności wynikają z kredytów samochodowych udzielonych przez Bank, zatem Spółka, po nabyciu Wierzytelności, stanie się podmiotem uprawnionym do spłacanych przez kredytobiorców rat kapitałowych oraz odsetek. Spłaty te dokonywane będą przez kredytobiorców zgodnie z zawartymi umowami kredytowymi. Za nabyte Wierzytelności Spółka zapłaci Bankowi określoną cenę, która zostanie ustalona w oparciu o określoną metodę wyceny uwzględniającą pozostającą do spłaty nominalną kwotę główną danej Wierzytelności oraz kwotę odsetek należnych od kredytobiorców z tytułu przedmiotowych Wierzytelności, jak również odpowiednią metodę dyskonta. Celem sfinansowania zakupu Wierzytelności od Banku, Spółka wyemituje obligacje, jak również zaciągnie w Banku pożyczki podporządkowane (dalej: „Finansowanie”). Uzyskanie Finansowania będzie miało ścisły związek z zakupem Wierzytelności, zostanie ono bowiem zorganizowane wyłącznie w jednym celu, a mianowicie dla zapewnienia środków na zakup Wierzytelności od Banku. Uzyskane finansowanie z tytułu obligacji będzie zabezpieczone Wierzytelnościami nabytymi przez Spółkę, co spowoduje, iż koszt pozyskanego w formie obligacji finansowania będzie istotnie niższy, niż ewentualna emisja długu niezabezpieczonego bezpośrednio przez Bank. Spółka nie prowadzi, nie będzie prowadziła i, zgodnie z założeniami Sekurytyzacji oraz wymogami prawa (w tym ustawą Prawo bankowe, o czym poniżej), nie może prowadzić żadnej innej działalności gospodarczej, poza tą, która jest związana z przeprowadzaną Sekurytyzacją.

Zgodnie z istotą przeprowadzanej Sekurytyzacji, środki finansowe uzyskiwane z tytułu spłaty / Wierzytelności przez kredytobiorców (tj. raty kapitałowe oraz odsetki) przeznaczane są (po pokryciu zobowiązań publicznoprawnych, kosztów związanych z funkcjonowaniem Spółki i innych kosztów związanych z przeprowadzaną Sekurytyzacją) w całości na spłatę zaciągniętego Finansowania (z zastrzeżeniem okresu rewolwingowego, o czym poniżej), w tym na zapłatę odsetek od tego Finansowania. Innymi słowy, celem działania Spółki nie jest generowanie zysku z tytułu nabycia i ściągnięcia Wierzytelności, ponieważ zysk wynikający ze spłat dokonanych przez kredytobiorców ma być przekazywany do obligatariuszy oraz do Banku. Spółka zobowiązana jest oczywiście również do spłaty części kapitałowych uzyskanego Finansowania (czyli wykupu obligacji i spłaty kwoty głównej zaciągniętych pożyczek podporządkowanych). W zamian za kompleksową usługę sekurytyzacji polegającą m.in. na nabyciu Wierzytelności w ramach Transakcji Sekurytyzacyjnej Spółka otrzyma od Banku odpowiednie wynagrodzenie.

Transakcje sekurytyzacyjne stanowią szczególny instrument pozyskiwania finansowania. W przypadku sekurytyzacji wierzytelności bankowych (czyli, jak w przypadku Sekurytyzacji opisanej w niniejszym wniosku), instytucja ta została bezpośrednio uregulowana w przepisach Prawa bankowego. Zgodnie z art. 92a ust. 3 Prawa bankowego, bank może przenieść w drodze umowy wierzytelności na spółkę kapitałową w celu emisji przez tę spółkę papierów wartościowych, których zabezpieczenie stanowią sekurytyzowane wierzytelności. Zgodnie z ust. 4 powyższego artykułu, przedmiotem działalności spółki celowej może być wyłącznie nabywanie wierzytelności i emisja papierów wartościowych, a także wykonywanie czynności z tym związanych. Powyższy ustęp stanowi również, że spółka celowa nie może być powiązana kapitałowo lub organizacyjnie z Bankiem. Dla bezpieczeństwa interesariuszy transakcji konieczne jest, aby właściciel spółki celowej nie był zainteresowany w zmianie sposobu jej funkcjonowania lub nastawiony na czerpanie zysków ze spółki celowej lub transakcji sekurytyzacji. W europejskich sekurytyzacjach standardem jest powoływanie na potrzeby transakcji właściciela spółki celowej w formie holenderskiej fundacji sierocej (Stichting), która zgodnie z literą prawa nie ma dalszych właścicieli i nie może być nastawiona na osiąganie zysku. Analogiczne rozwiązanie zastosowane będzie w omawianej Transakcji Sekurytyzacyjnej. Dzięki temu rozwiązaniu struktura Sekurytyzacji jest szczelna i pozwala na pełną współmierność przychodów i kosztów na poziomie Spółki.

Na sekurytyzację bankową składa się kilka charakterystycznych, przedmiotowo istotnych elementów, które częściowo wskazane zostały już powyżej. Dlatego też, całościowy program Sekurytyzacji przeprowadzony przez Bank z udziałem Spółki wymaga uczestnictwa określonych partnerów biznesowych oraz ściśle połączonych konstrukcji prawnych, które tworzą przedmiotową Transakcję Sekurytyzacyjną. Omawiana Sekurytyzacja przeprowadzona będzie w następujący sposób:

(a) Celem uzyskania finansowania przed datą wymagalności kredytów samochodowych, na podstawie umowy o sekurytyzację Bank przeniesie do Spółki Wierzytelności w zamian za określoną cenę.

(b) Powyższa cena płacona przez Spółkę zostanie sfinansowana ze środków uzyskanych z emisji obligacji oraz zaciągniętych pożyczek. Zabezpieczeniem wyemitowanych przez Spółkę obligacji będą Wierzytelności.

(c) Bank, w związku z udzieleniem kredytów samochodowych, z których wywodzą się Wierzytelności, posiada pełną wiedzę na temat przedmiotowych kredytów i kredytobiorców, terminów spłat, zasad wyliczania odsetek, etc. Dlatego też, ze względów praktycznych, obsługa operacyjna i administracyjna Wierzytelności pozostanie w dalszym ciągu wykonywana przez Bank na podstawie odrębnej umowy zawartej pomiędzy Spółką a Bankiem (Umowa Serwisowa). W konsekwencji, kredytobiorcy będą spłacać kredyty wynikające z Wierzytelności, jak również należne odsetki na wskazany rachunek Banku. Bank będzie miał obowiązek przekazywać do Spółki środki finansowe pochodzące ze spłaty Wierzytelności przez kredytobiorców kilka razy w miesiącu. W zamian za te usługi (Usługi Serwisowe), Bank będzie uzyskiwał od SPV wynagrodzenie (Wynagrodzenie Serwisowe), naliczane za dany miesiąc. Bank będzie pełnić jedynie funkcję administratora płatności i dokumentacja prawna Sekurytyzacji będzie dopuszczać możliwość powierzenia w konkretnych sytuacjach tej funkcji podmiotowi innemu niż Bank.

(d) Jak wyżej wskazano, generalnie wszystkie środki finansowe otrzymane przez Spółkę z tytułu spłat Wierzytelności przez kredytobiorców, które pozostaną Spółce po pokryciu podstawowych kosztów administracyjnych (tj. zobowiązań publicznoprawnych, kosztów funkcjonowania, itp.), mają być przekazywane obligatariuszom oraz Bankowi tytułem spłaty części kapitałowej udzielonego Finansowania, zapłaty odsetek od udzielonego Finansowania oraz Wynagrodzenia Serwisowego. Spółka ma obowiązek przekazywania tych środków pieniężnych po zakończeniu każdego miesiąca kalendarzowego, w ciągu kilkunastu pierwszych dni kolejnego miesiąca.

Przekazywanie środków finansowych po upływie miesiąca kalendarzowego związane jest z koniecznością odpowiedniego wyliczenia sumy kwot należnych poszczególnym podmiotom dostarczającym Finansowanie za dany miesiąc i podyktowane jest względami technicznymi i systemowymi, które nie pozwalają w praktyce na przekazywanie tych środków z taką samą częstotliwością i w tych samych terminach, w których otrzymywane są przez Spółkę spłaty z tytułu Wierzytelności (czyli w tym samym miesiącu). Dodatkowo płatność odsetek od Finansowania kilka razy w miesiącu byłaby sprzeczna z praktyką rynkową, w szczególności zaś z wymaganiami nabywców obligacji.

Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r („CRR”) w transakcjach sekurytyzacji ryzyko kredytowe związane z pulą wierzytelności musi być podzielone na transze, płatności dokonywane w transakcji zależą od dochodów z puli wierzytelności, zaś hierarchia transz określa rozkład strat w czasie trwania transakcji lub programu (tzn. określa kolejność regulowania zobowiązań). Dokładnie wymogi stawiane przez ustawodawcę nadają kształt przygotowywanej Transakcji Sekurytyzacyjnej. Spółka będzie posiadać dwie kategorie pozyskanego Finasowania: obligacje skierowane do inwestorów (uprzywilejowane względem pożyczek) oraz podporządkowane wobec obligacji pożyczki udzielone przez Bank. Uprzywilejowane obligacje będą spłacane w pierwszej kolejności, zarówno w części odsetkowej, gdzie oprocentowanie obligacji (kupon) będzie płacone bezpośrednio po pokryciu zobowiązań publicznoprawnych i kosztów związanych z obsługą Spółki przez strony trzecie (opłaty dla banku prowadzącego rachunek, depozytariusza, audytora, administratora portfela itp.) oraz części podstawowej Wynagrodzenia Serwisowego, jak i w części kapitałowej, gdzie po okresie rewolwingowym spłaty kapitałowe z Wierzytelności będą w całości przekazywane na spłatę obligacji, aż do ich pełnego umorzenia. Z kolei podporządkowane pożyczki będą spłacane w dalszej kolejności. Jeśli chodzi o spłaty kapitałowe, pożyczki podporządkowane będą spłacane dopiero po pełnym umorzeniu obligacji, zaś jeśli chodzi o spłaty odsetkowe, to odsetki od pożyczek podporządkowanych będą spłacane po pokryciu odsetek od obligacji, co miesiąc.

Jednocześnie w Transakcji Sekurytyzacyjnej będzie występował mechanizm samobilansowania przychodów i kosztów wynikający z warunku zależności wysokości płatności od dochodów z puli Wierzytelności. Mechanizm ten będzie polegał na zmiennej wysokości Wynagrodzenia Serwisowego. Wynagrodzenie Serwisowe będzie podzielone na dwie części:

1. część podstawową Wynagrodzenia Serwisowego, której wysokość będzie określona jako ułamek procenta wartości obsługiwanego portfela Wierzytelności, znajdującą się w hierarchii - płatności na tym samym poziomie co płatność na rzecz podmiotów trzecich obsługujących Transakcję Sekurytyzacyjną (opłaty dla banku prowadzącego rachunek, depozytariusza, audytora itp.), oraz
2. część dodatkową Wynagrodzenia Serwisowego, w kwocie środków pozostającej do dyspozycji po dokonaniu pozostałych płatności, znajdującej się najniżej w hierarchii płatności, która pośrednio odzwierciedla efektywność świadczenia Usług Serwisowych.
   
   
   

W ten sposób, wszelkie uzyskane przez SPV przychody nieskonsumowane przez koszty wynikające z płatności o wyższym priorytecie (zobowiązania publicznoprawne, koszty stron trzecich, podstawowa część Wynagrodzenia Serwisowego, oprocentowanie od Finansowania oraz spłaty kwot głównych Finansowania) byłyby wypłacane właśnie w formie dodatkowej części Wynagrodzenia Serwisowego.

Cel i zasadność dokonywania Transakcji Sekurytyzacji najlepiej widać na poziomie skonsolidowanym. Ze względu na fakt, iż Bank będzie dostarczycielem pożyczek podporządkowanych oraz że wymagana hierarchia płatności zakłada pokrywanie spłat pożyczek podporządkowanych w przedostatniej kolejności (przed dystrybucją nadwyżki przychodów w postaci dodatkowej części Wynagrodzenia Serwisowego), i tylko o ile będą dostępne środki po zaspokojeniu pozostałych zobowiązań Spółki, Bank przez cały okres trwania Transakcji Sekurytyzacyjnej będzie rozpoznawał ryzyko sekurytyzowanych Wierzytelności i w konsekwencji rozpoznawał w ujęciu bilansowym cały portfel sekurytyzowanych Wierzytelności, pomimo prawnego przeniesienia Wierzytelności do Spółki. Wynika to z faktu, że w sensie ekonomicznym, Bank ponosi ryzyko związane z sekurytyzowanymi Wierzytelnościami, ponieważ w świetle zapisów Międzynarodowego Standardu Rachunkowości nr 39 nie zostaną spełnione przesłanki do usunięcia sekurytyzowanych aktywów ze sprawozdania finansowego Banku, tj. ryzyko i korzyści związane z portfelem Wierzytelności pozostaną w Banku. Co więcej, Spółka będzie podlegała konsolidacji. Na poziomie skonsolidowanym jedynym efektem Transakcji Sekurytyzacyjnej będzie zatem pozyskanie przez Bank finansowania z tytułu emisji zabezpieczonych obligacji, po uwzględnieniu kosztów przygotowania i obsługi struktury. W tym ujęciu strumień odsetkowy z Wierzytelności nie jest w zasadzie widoczny, ponieważ jest przekazywany w całości do Spółki i po uiszczeniu kosztów związanych obligacjami (i strukturą pozwalającą na ich wyemitowanie) powraca do Banku w formie oprocentowania pożyczek podporządkowanych oraz dodatkowej części Wynagrodzenia Serwisowego, której wysokość jest uzależniona do wielkości strumienia spłat kredytobiorców.

Planowana Transakcja Sekurytyzacyjna przewiduje 2-3 letni okres rewolwingowy, w którym spłaty Wierzytelności w części odpowiadającej spłatom kapitału tych Wierzytelności będą wykorzystywane przez Spółkę do nabywania kolejnych pakietów Wierzytelności wynikających z kredytów samochodowych. Nabyte w ten sposób przez spółkę Wierzytelności będą spełniały analogiczne wymogi w zakresie ich jakości, ustalonej ceny itp. jak w przypadku Wierzytelności nabytych pierwotnie.

Analogiczne będą również zasady przekazywania do Spółki środków pochodzących ze spłaty Wierzytelności przez kredytobiorców oraz reguły stosowane do spłat odsetek z tytułu uzyskanego przez Spółkę Finansowania. Pozostała część spłat Wierzytelności (tj. odpowiadająca spłatom odsetek) będzie, jak wskazano powyżej, w całości wydatkowana przez Spółkę na pokrycie należności publicznoprawnych, kosztów administracyjnych, odsetek płatnych przez Spółkę od Finansowania, a także na Wynagrodzenie Serwisowe.

Po okresie rewolwingowym, całość przychodów Spółki będzie wypłacana na pokrycie należności publicznoprawnych, kosztów administracyjnych, spłatę kapitału oraz odsetek z tytułu Finansowania i Wynagrodzenie Serwisowe.

Do odsetek od Finansowania płaconych przez Spółkę nie będą miały zastosowania przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ani art. 15c Ustawy o CIT. Jest to okoliczność faktyczna, nie będąca przedmiotem interpretacji.

Należy zaznaczyć, że pomimo prawnego przeniesienia Wierzytelności do Spółki, nadal pozostaną one w aktywach Banku (w ujęciu rachunkowym) i jako takie, zgodnie z brzmieniem ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych (PNIF) będą uwzględnione w podstawie opodatkowania PNIF.

Koszty odsetkowe ponoszone przez Spółkę w związku z Finansowaniem zaciągniętym na zakup Wierzytelności oraz Wynagrodzenie Serwisowe ujęte zostaną dla celów rachunkowych w tym okresie obrotowym, za który są naliczone, ponieważ dla celów rachunkowych zachodzi współmierność pomiędzy ponoszonymi kosztami odsetkowymi od Finansowania oraz Wynagrodzeniem Serwisowym a uzyskiwanymi przez Spółkę przychodami ze spłat Wierzytelności.

Spółka będzie zobowiązana do sporządzania sprawozdań finansowych, lecz nie będzie ich składać wcześniej niż przed upływem 20 dnia po zakończeniu roku podatkowego.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy koszty z tytułu Wynagrodzenia Serwisowego oraz odsetek od Finansowania płaconych przez Spółkę, należy uznać za koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami Spółki i czy w konsekwencji Spółka może je zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu, za który Wynagrodzenie Serwisowe oraz odsetki od Finansowania są naliczane, pomimo, że ich zapłata nastąpi w ciągu kilkunastu pierwszych dni kolejnego miesiąca?

Zdaniem Wnioskodawcy, koszty z tytułu Wynagrodzenia Serwisowego oraz odsetek of Finansowania płaconych przez Spółkę należy uznać za koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami Spółki i w konsekwencji Spółka może je zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu, za który Wynagrodzenie Serwisowe oraz odsetki od Finansowania są naliczane, pomimo, że ich zapłata nastąpi w ciągu kilkunastu pierwszych dni kolejnego miesiąca.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy o CIT: „kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 7.”

Zatem kluczowym (choć nie wystarczającym) dla określenia czy dany wydatek stanowi koszt uzyskania przychodów jest jego powiązanie z osiąganymi przez podatnika przychodami podatkowymi.

W przedmiotowej sprawie taki związek istnieje. Jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego, zgodnie z art. 92a ust. 4 ustawy Prawo bankowe oraz z celem Sekurytyzacji, jedyną przyczyną i celem istnienia Spółki jest realizacja Transakcji Sekurytyzacyjnej i wyłącznie w tym celu Spółka uzyska Finansowanie oraz zawrze Umowę Serwisową. Z kolei, w związku z Transakcją Sekurytyzacyjną Spółka będzie otrzymywać dwojakiego rodzaju przychody podlegające opodatkowaniu: przychody ze spłat Wierzytelności oraz przychód z wynagrodzenia należnego SPV od Banku w zamian za świadczenie usługi sekurytyzacji.

Jak wynika z powyższego, wydatki ponoszone przez SPV w związku z uzyskanym Finansowaniem, służą osiągnięciu przez SPV przychodów, a zatem podstawowy warunek z art. 15 ust. 1 Ustawy o CIT, czyli powiązanie kosztów z przychodami, jest spełniony.

Kolejnym warunkiem zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów jest jego poniesienie. Ustawa o CIT nie wskazuje wprost co należy rozumieć pod pojęciem poniesienia kosztu, ograniczając się jedynie do określenia momentu w którym koszt uznaje się za poniesiony. Zgodnie z art. 15 ust. 4e ustawy o CIT: „Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów Jak można wnioskować z tego przepisu, dla uznania danego kosztu za poniesiony nie jest konieczna jego fizyczna zapłata. Zdaniem Wnioskodawcy należy przyjąć, że dany koszt jest przez podatnika poniesiony jeżeli dochodzi do realnego uszczuplenia w majątku podatnika, czy to poprzez faktyczną zapłatę czy też poprzez powstanie zobowiązania, które następnie zostaje uregulowane. Z tej perspektywy, koszty ponoszone przez Spółkę na Wynagrodzenie Serwisowe oraz odsetki od Finansowania należy uznać za spełniające warunek faktycznego uszczuplania majątku podatnika, w momencie określonym przez art. 15 ust. 4e ustawy o CIT, czyli w momencie ujęcia Wynagrodzenia Serwisowego oraz odsetek od Finansowania w księgach rachunkowych Spółki. Jak wynika to z opisu zdarzenia przyszłego, Wynagrodzenie Serwisowe oraz odsetki od Finansowania będą ujmowane w księgach rachunkowych Spółki w miesiącach, za które są naliczane.

Wreszcie, pozostaje kwestia zweryfikowania, czy dany wydatek nie znajduje na negatywnej liście wydatków ujętej w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. Zdaniem Wnioskodawcy, przepis ten nie odnosi się do Wynagrodzenia Serwisowego w żadnym punkcie, jednak w odniesieniu do odsetek od Finansowania należy uwzględnić art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT, zgodnie z którym: „Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów)”. Zgodnie z tym zapisem, odsetki od Finansowania uzyskanego przez SPV będą stanowiły koszty uzyskania przychodów SPV jedynie o ile zostaną zapłacone. Jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego, odsetki od Finansowania będą faktycznie spłacane przez Spółkę w ciągu pierwszych kilkunastu dni kolejnego miesiąca.

Ponadto, jak zostało to wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, do odsetek od Finansowania nie będą miały zastosowania przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ani art. 15c Ustawy o CIT. Jest to okoliczność faktyczna, niebędąca przedmiotem interpretacji.

Zatem należy uznać, że Wynagrodzenie Serwisowe oraz odsetki od Finansowania będą stanowić dla Spółki koszty uzyskania przychodów. Pozostaje jeszcze określić moment ich zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów.

Przepisy ustawy o CIT odmiennie wskazują moment zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów w zależności od tego, czy dany wydatek jest związany z przychodami bezpośrednio czy pośrednio. Zatem, dla określenia momentu zaliczenia Wynagrodzenia Serwisowego oraz odsetek od Finansowania do kosztów uzyskania przychodów konieczne jest wskazanie, czy są one bezpośrednio czy pośrednio związane z przychodami.

Przepisy podatkowe nie definiują wprost pojęcia kosztów bezpośrednio związanych z przychodami. Zdaniem Wnioskodawcy, są to te koszty, które pozostają w bezpośrednim związku przyczynowo-skutkowym z konkretnym przychodem. Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, uzyskane Finansowanie Spółka przeznacza wyłącznie na przeprowadzenie Transakcji Sekurytyzacyjnej (zgodnie z art. 92a ust. 4 ustawy Prawo bankowe Spółka musi być spółką celową utworzoną wyłącznie na potrzeby programu sekurytyzacyjnego), w ramach której Spółka będzie co miesiąc osiągała przychody: przede wszystkim w postaci spłaty nabytych od Banku Wierzytelności, a także w postaci wynagrodzenia płaconego przez Bank za świadczoną przez Spółkę usługę sekurytyzacji. Zatem związek pomiędzy uzyskanym Finansowaniem a przychodami ze spłaty Wierzytelności jest bardzo ścisły, bo bez uzyskanego Finansowania nie doszłoby do nabycia Wierzytelności ale i też bez nabycia Wierzytelności nie doszłoby do uzyskania Finansowania (które jest udzielane Spółce wyłącznie dlatego, że ma ona nabyć Wierzytelności w ramach Sekurytyzacji). W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, należy uznać, że odsetki od uzyskanego Finansowania oraz przychody ze spłat Wierzytelności pozostają w bezpośrednim związku przyczynowo-skutkowym, a zatem, odsetki te są bezpośrednio związane z przychodami.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, zastosowanie znajdą poniższe przepisy.

Zgodnie z art. 15 ust. 4 ustawy o CIT „Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, z zastrzeżeniem ust. 4b i 4c.”

Przepis art. 15 ust. 4c nie znajdzie zastosowania, natomiast zgodnie z art. 15 ust. 4b ustawy o CIT, „Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po zakończeniu tego roku podatkowego do dnia:

1. sporządzenia sprawozdania finansowego, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia zeznania, jeżeli podatnicy są obowiązani do sporządzania takiego sprawozdania, albo
   
2. złożenia zeznania, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia tego zeznania, jeżeli podatnicy, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie są obowiązani do sporządzania sprawozdania finansowego

- są potrącalne w roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody.

Aby stwierdzić, czy zastosowanie mają powyższe przepisy, należy jeszcze określić moment poniesienia danych kosztów. Określa się go zgodnie z art. 15 ust. 4e ustawy o CIT, zgodnie z którym „Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów

Ustępy 4a oraz 4f-4h nie mają zastosowania w niniejszej Transakcji Sekurytyzacyjnej. Zatem, co do zasady, w niniejszej Sekurytyzacji, za dzień poniesienia kosztu przez Spółkę należy uznać dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych na podstawie faktury, rachunku lub innego dowodu. Wynagrodzenie Serwisowe oraz odsetki od Finansowania są ujmowane w księgach rachunkowych Spółki na zasadzie memoriałowej, to jest w okresie, za który są naliczane.

Jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego, Wynagrodzenie Serwisowe oraz odsetki od Finansowania będą naliczane za okresy miesięczne, natomiast z przyczyn technicznych będą płatne w ciągu pierwszych kilkunastu dni kolejnego miesiąca.

Należy też odnieść się do art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT, zgodnie z którym: „nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów)”..Przepis ten jednak nie jest przepisem regulującym moment zaliczenia odsetek do kosztów uzyskania przychodów, a jedynie nakładającym dodatkowy warunek zaliczenia odsetek do kosztów uzyskania przychodów, polegający na tym, że odsetki te muszą być zapłacone.

W związku z powyższym, należy uznać, że moment zaliczenia odsetek do kosztów uzyskania przychodów determinują przytoczone powyżej zapisy art. 15 ust. 4 i następnych ustawy o CIT, o ile na dzień, w którym podatnik miałby rozliczyć (w formie zapłaty zaliczki na podatek dochodowy albo w formie rozliczenia podatku) odsetki jako koszty uzyskania przychodów, odsetki te będą zapłacone.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, Spółka będzie zobowiązana do sporządzania sprawozdań finansowych, lecz nie będzie ich składać wcześniej niż przed upływem 20 dnia po zakończeniu roku podatkowego. Oznacza to, że zarówno w przypadku obliczania zaliczek miesięcznych jak i obliczenia samego podatku na potrzeby złożenia rocznego zeznania podatkowego, warunek zapłaty odsetek (zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 11 niezbędny, aby zaliczyć odsetki do kosztów uzyskania przychodów) będzie spełniony. Biorąc pod uwagę powyższy wywód, należy przyjąć, że odsetki od Finansowania, zgodnie z art. 15 ust. 4b pkt 1 ustawy o CIT powinny stanowić koszt uzyskania przychodów Spółki w tym samym czasie, w którym rozpoznawane dla celów CIT będą przychody, z którymi te odsetki od Finansowania są bezpośrednio związane.

Przychodami podatkowymi osiąganymi przez Spółkę w ramach przedmiotowej Transakcji Sekurytyzacyjnej są otrzymywane przez Spółkę kwoty spłaconych Wierzytelności oraz uzyskiwane od Banku wynagrodzenie z tytułu świadczenia przez Spółkę na jego rzecz usługi sekurytyzacji. Przychody te rozpoznawane są dla celów podatkowych w momencie otrzymania zapłaty z tytułu Wierzytelności (art. 12 ust. 3e ustawy o CIT) oraz w ostatnim dniu okresu, za który wynagrodzenie za świadczoną usługę sekurytyzacji, naliczane w miesięcznych okresach rozliczeniowych, będzie należne (art. 12 ust. 3c). W konsekwencji, uzyskane w ramach danego miesiąca kalendarzowego przychody będą stanowić przychody podatkowe tego miesiąca.

Należy ponadto zauważyć, że Sekurytyzacja prowadzona przez Bank z udziałem Spółki zakłada obowiązek przekazywania przez Spółkę pełnej kwoty uzyskanych przez Spółkę w danym miesiącu odsetek od Wierzytelności (pozostałej po spłacie pozostałych zobowiązań) do obligatariuszy oraz Banku, tytułem zapłaty odsetek od Finansowania oraz dodatkowej części Wynagrodzenia Serwisowego. Zatem Wynagrodzenie Serwisowe oraz odsetki od Finansowania spłacane przykładowo w dniu 16tym czerwca danego roku podatkowego stanowią faktycznie przychód uzyskany przez Spółkę w maju danego roku, a jedynie z przyczyn technicznych takie Wynagrodzenie Serwisowe i odsetki od Finansowania nie są przekazywane w trakcie trwania maja, a dopiero po jego zakończeniu, w czerwcu. Konieczne jest bowiem dokonanie przez Spółkę odpowiedniego zsumowania kwot uzyskanych przychodów, pokrycia kosztów funkcjonowania Spółki oraz wyliczenia należności do zapłaty na rzecz obligatariuszy oraz Banku. Wyżej opisany sposób powiązania ponoszonego przez Spółkę kosztu z tytułu Wynagrodzenia Serwisowego oraz odsetek od Finansowania z uzyskiwanym przychodem w sposób jednoznaczny potwierdza, iż koszt taki stanowi koszt powiązany bezpośrednio z uzyskiwanymi przychodami. Koszt ten nie dotyczy bowiem bliżej niezidentyfikowanego przychodu osiąganego przez Spółkę, lecz konkretnego przychodu uzyskanego przez Spółkę w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym ten koszt odsetkowy płacony jest przez Spółkę.

W tym kontekście należy też zwrócić uwagę na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 10 czerwca 2009 r. (sygn. III SA/Wa 515/09), w którym Sąd potwierdził, że :

„Wynikający z przytoczonych przepisów podział kosztów w ocenie Sądu pozwala na stwierdzenie, że koszty bezpośrednie są to wydatki, które pozostają w związku funkcjonalnym z konkretnymi, przychodami osiąganymi przez podatnika. Istota tego związku polega na tym, że poniesienie tych wydatków przyczynia się wprost osiągnięciu konkretnych przychodów składających się na całość przychodów osiąganych przez podatnika w roku podatkowym. Mogą to być koszty określonego rodzaju działalności prowadzonej przez podatnika a także koszty związane z konkretnymi transakcjami składającymi się na tę działalność./.../

W przepisach u.p.d.o.p. brak jest uregulowań wskazujących wprost jakimi kryteriami należny się kierować przy zaliczaniu wydatków do kosztów bezpośrednich i kosztów pozostałych. Zdaniem Sądu strona skarżąca trafnie wskazała w piśmie z dnia 17 października 2008 r. stanowiącym uzupełnienie wniosku o wydanie interpretacji, że klasyfikowanie wydatków do wymienionych rodzajów kosztów uzyskania przychodów powinno opierać się na indywidualnych cechach działalności podatnika, w ramach której wydatki te się ponoszone. Jedynie analiza indywidualnych uwarunkowań występujących w przypadku konkretnych podatników dać może podstawy faktyczne do uznania ponoszonych przez nich wydatków za koszty bezpośrednie lub koszty pozostałe./.../

W ocenie Sądu strona skarżąca w toku postępowania przed organem podatkowym zasadnie wskazywała, że odsetki i różnice kursowe, których dotyczył wniosek o wydanie interpretacji należy uznać za koszty bezpośrednie wytworzenia produktów spółki w postaci lokali przeznaczonych do sprzedaży. Z opisu stanu faktycznego, który zamieszczono we wniosku o wydanie interpretacji wynika, że wydatki te powstają w związku z pożyczkami i kredytami zaciągniętym w celu finansowania budowy budynków, w których znajdują się lokale przeznaczone do sprzedaży. Z opisu stanu faktycznego wynika, że zamiar wybudowania przez spółkę budynków z lokalami przeznaczonymi do sprzedaży, ma decydujące znaczenie przy podjęciu decyzji o finansowaniu budowy ze środków obcych. Na stronie drugiej wniosku spółka stwierdziła wprost, że chodzi jej o odsetki i różnice powstałe przy kredytach celowych zaciąganych na sfinansowanie budowy. Zatem w tym stanie faktycznym związek funkcjonalny pomiędzy przedmiotowymi wydatkami i przychodami ze sprzedaży lokali niewątpliwie zachodzi i w ocenie Sądu, związek ten ma oczywisty charakter.”

Pomimo tego, że wyżej przywołany wyrok WSA został wydany w odniesieniu do inwestycji deweloperskiej, to sformułowane w nim wnioski i kierunek interpretacyjny ma zastosowanie ogólne i odnosi się do analizy wszelkich rodzajów kosztów z perspektywy ich bezpośredniego lub pośredniego związku z przychodami. Z interpretacji tego wyroku płynie wniosek, że jeżeli koszt finansowania (odsetki) uzyskanego przez podatnika związany jest z konkretną inwestycją, która zmierza do uzyskania wyraźnie określonego przychodu, to taki koszt finansowania stanowi koszt bezpośredni tego przychodu, który powinien być rozliczany w oparciu o art. 15 ust. 4 i ust. 4b - 4c updop. Związek taki niewątpliwie występuje w Transakcji Sekurytyzacyjnej, której uczestnikiem jest Spółka. Jak zostało wyżej wskazane, Spółka została celowo powołana do przeprowadzenia Sekurytyzacji i nie może ona podejmować żadnej innej działalności. Szczególny status Spółki oraz przeprowadzanej Sekurytyzacji wynika zarówno ze specyfiki przeprowadzonej Transakcji Sekurytyzacyjnej jak i z przepisów prawa. Podstawą prawną Sekurytyzacji jest art. 92a ust. 3 i ust. 4 Prawa bankowego normujący sekurytyzację wierzytelności bankowych z udziałem spółki kapitałowej. Powyższe przepisy art. 92a Prawa bankowego stanowią:

„3. Bank może także przenieść w drodze umowy wierzytelności na, niebędącą towarzystwem funduszy inwestycyjnych tworzącym fundusz sekurytyzacyjny albo funduszem sekurytyzacyjnym, spółkę kapitałową (podmiot emisyjny) w celu emisji przez ten podmiot papierów wartościowych, których zabezpieczenie stanowią sekurytyzowane wierzytelności.

4. Podmiot emisyjny, na rzecz którego nastąpiło przeniesienie wierzytelności, nie może być powiązany kapitałowo lub organizacyjnie z bankiem przenoszącym wierzytelności, a przedmiotem jego działalności może być wyłącznie nabywanie wierzytelności i emisja papierów wartościowych, o których mowa w ust. 3, a także wykonywanie czynności z tym związanych.”

Cytowane przepisy podkreślają szczególny status Spółki, jako podmiotu powołanego specjalnie do udziału w Sekurytyzacji, którego jedyną funkcją jest właściwe wypełnienie nałożonych na niego obowiązków. Z przepisów tych wynika również i to, że uzyskanie finansowania poprzez emisję obligacji i zaciągnięcie pożyczek podporządkowanych, a także zawarcie Umowy Serwisowej, jest ściśle związane z nabyciem Wierzytelności od Banku, gdyż środki z takiej emisji oraz uzyskanych pożyczek podporządkowanych mają być przeznaczone na zapłatę ceny należnej Bankowi za Wierzytelności, którymi Bank będzie administrował na podstawie Umowy Serwisowej. Przepis ten wskazuje również, iż sekurytyzowane Wierzytelności stanowią zabezpieczenie wyemitowanych papierów wartościowych (obligacji), co także potwierdza ścisłe powiązanie obu tych elementów Transakcji Sekurytyzacyjnej.

Co więcej, opisany we wniosku mechanizm samobilansujący, zgodnie z którym całość przychodów Spółki (ze spłat Wierzytelności oraz ze świadczenia usługi sekurytyzacji) uzyskanych w danym miesiącu, po pokryciu zobowiązań publicznoprawnych oraz kosztów obsługi Sekurytyzacji ponoszonych na rzecz podmiotów trzecich (oraz po wydatkach na nabycie kolejnych pakietów Wierzytelności - w okresie rewolwingowym), jest wypłacana w miesiącu kolejnym jako odsetki od Finansowania oraz Wynagrodzenie Serwisowe, co w jednoznaczny sposób wskazuje na pełne powiązanie kosztów i przychodów nie tylko w okresie całej Transakcji Sekurytyzacyjnej, ale też w każdym z okresów rozliczeniowych.

Powyższa charakterystyka Sekurytyzacji, w której uczestniczy Spółka, jednoznacznie potwierdza fakt bezpośredniego powiązania Wynagrodzenia Serwisowego oraz odsetek od Finansowania płaconych przez Spółkę za dany miesiąc z przychodami uzyskiwanymi w tym miesiącu. Właśnie dlatego zasadny jest wniosek, że Wynagrodzenie Serwisowe oraz odsetki od Finansowania płacone przez Spółkę po zakończeniu danego miesiąca, ale dotyczące tego miesiąca, powinny zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów tego miesiąca. Oczywiście, uznanie takich odsetek od Finansowania za koszt podatkowy tego miesiąca uzależnione będzie od faktycznej zapłaty tych odsetek od Finansowania przez Spółkę terminach określonych w dokumentacji prawnej normującej Sekurytyzację, czyli w ciągu kilkunastu pierwszych dni następnego miesiąca.

Pomimo, iż bankowe transakcje sekurytyzacyjne ze względu na poziom skomplikowania oraz nowatorski charakter są wciąż rzadko spotykane, zasadność stosowania podejścia współmierności kosztów i przychodów w tych transakcjach została już potwierdzona między innymi interpretacją indywidualną wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w dniu 27 lipca 2015r. (IPPB3/4510-415/15-2/JBB), w której, w okolicznościach bardzo zbliżonych do opisu zdarzenia przyszłego zawartego w niniejszym wniosku, organ podatkowy całkowicie podzielił następujące stanowisko podatnika:

„Przepisy podatkowe nie definiują wprost pojęcia kosztów bezpośrednio związanych z przychodami. Zdaniem Spółki, analizując art. 15 ust.4 ustawy o PDOP należy stwierdzić, że koszty bezpośrednio związane z przychodami to takie) które pozostają w bezpośrednim związku przyczynowo-skutkowym z konkretnym przychodem.

W opisanym zdarzeniu przyszłym, SPV będzie uzyskiwała przychody do opodatkowania jedynie ze spłat Wierzytelności. Ponadto, wszystkie podstawowe elementy transakcji (tzn. sprzedaż Wierzytelności, udzielenie pożyczki, zawarcie umowy o obsługę Wierzytelności oraz emisja obligacji do Inwestora) są ze sobą wzajemnie ściśle związane i dojście do skutku opisanej kompleksowej transakcji nie byłoby możliwe bez któregokolwiek z tych elementów. Tym samym, koszty ponoszone przez SPV w związku z tymi elementami (tzn. koszty wynikające z zawartej umowy pożyczki oraz z zawartej umowy regulującej zasady obsługi Wierzytelności) należy uznać za ściśle związane z przychodami osiąganymi ze spłat nabytych Wierzytelności.

Oznacza to, że ponoszenie wydatków z tytułu odsetek płaconych do Inwestora, kosztów obsługi Wierzytelności, odsetek od pożyczki udzielonej przez Bank oraz prowizji od tej pożyczki ma na celu osiągnięcie wyłącznie skonkretyzowanych przychodów, tj. przychodów osiąganych przez SPV w związku ze spłatami Wierzytelności. Tym samym, powyższe kategorie kosztów można uznać za koszty bezpośrednio związane z przychodami powstającymi w związku ze spłatą Wierzytelności.

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, powyższe kategorie kosztów (prowizja, odsetki, koszty obsługi Wierzytelności) należne/naliczone za dany okres, powinny zostać uznane za bezpośrednio związane z przychodami osiągniętymi w tym okresie. Tym samym, powinny one stanowić koszty uzyskania przychodów rozpoznanych przez SPV w okresie, za który koszty zostały naliczone (tj. za który są należne).

Zdaniem Spółki fakt, że powyższe kategorie kosztów będą faktycznie płacone przez SPV w kolejnym okresie nie wpływa na powyższą konkluzję. Wynika to zdaniem Wnioskodawcy z treści art. 15 ust. 4b ustawy o PDOP, który nakazuje, by koszty bezpośrednio związane z przychodami były rozliczane w okresie wcześniejszym niż data ich poniesienia jeśli w tym wcześniejszym okresie został osiągnięty odpowiadający im przychód.”

Na marginesie należy wskazać, że Wynagrodzenie Serwisowe oraz odsetki od Finansowania przypadające na spłatę pożyczek podporządkowanych będą w całości stanowić w Banku przychody zwiększające podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego, uznaje się za prawidłowe.