Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
1061-IPTPB1.4511.896.2016.1.RK
z 25 października 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 8 lipca 2016 r. (data wpływu 11 lipca 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 26 sierpnia 2016 r. (data wpływu 1 września 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika dotyczących skutków podatkowych umorzenia przedawnionych należności z tytułu najmu lokalu mieszkalnego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 lipca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wniosek ten nie spełniał wymogów, o których mowa w art. 14b § 1 i § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 17 sierpnia 2016 r., Nr 1061-IPTPB1.4511.604.2016.1.RK, na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w zw. z art. 14h wymienionej ustawy, wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia. Wezwanie do uzupełnienia ww. wniosku wysłano w dniu 17 sierpnia 2016 r. (data doręczenia 22 sierpnia 2016 r.) Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek pismem z dnia 26 sierpnia 2016 r. (data wpływu 1 września 2016 r.), nadanym za pośrednictwem … w dniu 29 sierpnia 2016 r.

We wniosku i jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe:

Zakład Gospodarki Mieszkaniowej … jest jednostką budżetową Gminy powołaną w celu zarządzania mieniem komunalnym. Przedmiotem działalności jest m.in. windykacja należności związanych z użytkowaniem nieruchomości komunalnych, w tym również przedawnionych zaległości z tytułu najmu lokalu mieszkalnego/użytkowego bądź też z tytułu bezumownego korzystania z lokalu mieszkalnego/użytkowego. W przypadku dochodzenia należności przedawnionych, część dłużników korzysta z możliwości uchylenia się od zaspokojenia roszczenia o zapłatę, poprzez podniesienie zarzutu przedawnienia. Zarzuty przedawnienia zgłaszane są przez dłużników na różnych etapach procesu windykacji m.in. w odpowiedzi na wezwanie przedsądowe, w toku sprawy o zapłatę, w sprzeciwie od nakazu zapłaty, podczas rozprawy o zawezwanie do próby ugodowej. W każdym z ww. przypadków w związku z podniesieniem zarzutu przedawnienia nie będzie możliwe uzyskanie tytułu egzekucyjnego. Przedmiotowe należności podlegają wówczas umorzeniu z urzędu na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, zgodnie z którym „zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty wyższej od kosztów dochodzenia i egzekucji” w związku z § 4 Uchwały Rady Miasta ….Nr …., który stanowi, że „w przypadku wystąpienia okoliczności wymienionych w art. 56 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych ulgi stosuje się z urzędu”. W przypadku dochodzenia należności przed sądem, w części spraw powództwo Gminy …. zostaje oddalone m.in. z uwagi na zasady współżycia społecznego, czy z uwagi na niewykazanie roszczenia. W każdym z ww. przypadków w związku z prawomocnym oddaleniem powództwa, ze względu na powagę rzeczy osądzonej, uzyskanie tytułu egzekucyjnego nie będzie możliwe. Przedmiotowe należności podlegają wówczas umorzeniu z urzędu na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3 ustawy o finansach publicznych w związku z § 4 Uchwały Rady Miasta …. Nr …..

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że dłużnicy, którym umarzane są należności, są osobami prowadzącymi działalność gospodarczą, jak i nieprowadzącymi działalności gospodarczej. Umarzane należności stanowią zaległości z tytułu najmu za lokal mieszkalny bądź użytkowy. W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą umorzenie należności dotyczy lokalu wykorzystywanego przez te osoby do działalności gospodarczej. Umorzenia dokonuje Prezydent Miasta …. lub Dyrektor Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej …. w oparciu o Uchwałę Rady Miasta … Nr …. z dnia 25 czerwca 2014 r.

Wnioskodawca wskazał, że umorzenie dotyczy następujących okresów:

• w przypadku umorzenia należności, co do których został podniesiony zarzut przedawnienia w stosunku do osób prowadzących działalność gospodarczą, umorzono należności za okres: od października 2003 r. do grudnia 2004 r.,
  

• w przypadku umorzenia należności, co do których został podniesiony zarzut przedawnienia w stosunku do osób nieprowadzących działalności gospodarczej umorzono należności za okres: od marca 2001 r. do września 2003 r.,
  

• w przypadku umorzenia należności, co do których sąd oddalił powództwo w stosunku do osób prowadzących działalność gospodarczą - zdarzenie przyszłe,
  

• w przypadku umorzenia należności, co do których sąd oddalił powództwo w stosunku do osób nieprowadzących działalności gospodarczej, umorzono należności za okres: od grudnia 2011 r. do maja 2012 r.
  
  

Wnioskodawca nadmienił, że umorzenie należności ze względu na przedawnienie i oddalenie powództwa przez sąd dotyczy należności głównej wraz z odsetkami.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania doprecyzowane w uzupełnieniu wniosku z dnia 26 sierpnia 2016 r.:

1. Czy w przedstawionym stanie faktycznym, u dłużników ZGM, tj. osób prowadzących działalność gospodarczą, z tytułu najmu lokalu użytkowego, w związku z umorzeniem należności, co do których został podniesiony zarzut przedawnienia, powstanie przychód podlegający opodatkowaniu, w konsekwencji czego Wnioskodawca jest zobowiązany do wystawienia PIT-8C?
2. Czy w przedstawionym stanie faktycznym, u dłużników ZGM, tj. osób nieprowadzących działalności gospodarczej, z tytułu najmu lokalu mieszkalnego, w związku z umorzeniem należności, co do których został podniesiony zarzut przedawnienia, powstanie przychód podlegający opodatkowaniu, w konsekwencji czego Wnioskodawca jest zobowiązany do wystawienia PIT-8C?
3. Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym u dłużników ZGM, tj. osób prowadzących działalność gospodarczą, z tytułu najmu lokalu użytkowego, w związku z umorzeniem należności będących przedmiotem postępowania sądowego, co do których sąd oddalił powództwo, powstanie przychód podlegający opodatkowaniu oraz obowiązek wystawienia PIT-8C?
4. Czy w przedstawionym stanie faktycznym u dłużników ZGM, tj. osób nieprowadzących działalności gospodarczej, z tytułu najmu lokalu mieszkalnego, w związku z umorzeniem należności będących przedmiotem postępowania sądowego, co do których sąd oddalił powództwo, powstanie przychód podlegający opodatkowaniu oraz obowiązek wystawienia PIT-8C?
   
   

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie Nr 2 i Nr 4. Natomiast w zakresie pytań Nr 1, Nr 3, wydane zostaną odrębne rozstrzygnięcia.

Zdaniem Wnioskodawcy (odnośnie pytania oznaczonego Nr 2) ostatecznie przedstawionym w uzupełnieniu wniosku z dnia 26 sierpnia 2016 r., umorzenie należności przedawnionych, co do których został podniesiony zarzut przedawnienia, w stosunku do osób nieprowadzących działalności gospodarczej, nie powoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu, a co za tym idzie Wnioskodawca nie ma obowiązku wystawiania PIT-8C. Zdaniem Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej, umorzenie należności przedawnionej w odniesieniu do osób nieprowadzących działalności gospodarczej wywoła ten sam skutek, jak w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą. Zobowiązanie podlegające umorzeniu jest w tym przypadku zobowiązaniem naturalnym, czyli nie może być skutecznie dochodzone przez wierzyciela na drodze procesu cywilnego, jak również postępowania egzekucyjnego. Stwierdzić należy, że umorzona należność objęta przedawnieniem nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Po stronie Wnioskodawcy nie występuje zatem obowiązek wystawienia PIT-8C.

Zdaniem Wnioskodawcy (odnośnie pytania oznaczonego Nr 4) ostatecznie przedstawionym w uzupełnieniu wniosku z dnia 26 sierpnia 2016 r., umorzenie należności, co do których sąd oddalił powództwo w stosunku do osób nieprowadzących działalności gospodarczej wywoła ten sam skutek, jak w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą. W obu przypadkach mamy do czynienia z umorzeniem zaległości, które były dochodzone przed sądem, co do których sąd prawomocnie oddalił powództwo. Ze względu na powagę rzeczy osądzonej ponowne dochodzenie tej samej zaległości przed sądem jest niemożliwe. Z uwagi na powyższe wierzyciel nie będzie mógł dochodzić przedmiotowej należności na drodze postępowania egzekucyjnego. Umorzenie ww. należności nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie Wnioskodawca nie ma obowiązku wystawienia PIT-8C.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści tego przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź od których minister do spraw finansów publicznych zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

Na podstawie art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych nieodpłatne świadczenie obejmuje działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób, których skutkiem jest nieodpłatne – to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu – przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Zgodnie z art. 8 ustawy Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Przepisy prawa podatkowego, o których mowa w art. 8 Ordynacji podatkowej, zawarte są m.in. w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, w której w Rozdziale 7 „Pobór podatku lub zaliczek na podatek przez płatników”, umiejscowiono przepisy dotyczące zasad obliczania, poboru i odprowadzania do właściwego urzędu skarbowego podatku lub zaliczek na podatek przez płatników.

Katalog źródeł, do których kwalifikuje się dochód danego rodzaju został wymieniony w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W pkt 9 tegoż przepisu wymieniono jako źródło przychodu – „inne źródła”.

Zgodnie natomiast z art. 20 ust. 1 tej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Na podstawie art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4, przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Instytucja przedawnienia uregulowana została w art. 117-125 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380, z późn. zm.). Zgodnie z art. 117 § 1 Kodeksu cywilnego, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne (art. 117 § 2 Kodeksu cywilnego).

W świetle powyższego, zobowiązanie przedawnione przekształca się w tzw. zobowiązanie naturalne. Nie może ono być wyegzekwowane pod przymusem ani też zasądzone przez sąd powszechny, jeżeli dłużnik powoła się na upływ terminu przedawnienia.

Niemniej jednak, w sytuacji gdy występuje niemożność przymusowego wyegzekwowania zobowiązania mimo braku jego faktycznego wykonania, dłużnik uzyskuje pewną korzyść majątkową, przejawiającą się w tym, że nie musi realnie wykonać zobowiązania. Zasadnicze znaczenie ma bowiem, że w następstwie przedawnienia dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia (ustaje obowiązek spełnienia świadczenia). Skutki finansowe przedawnienia należności są zatem takie same, jak przy jego umorzeniu. Dłużnik osiąga realne przysporzenie majątkowe.

Przychód podatkowy z tytułu przedawnionego zobowiązania powstaje w momencie upływu terminu przedawnienia. Stosownie do art. 118 Kodeksu cywilnego, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.

Z przedstawionego we wniosku i jego uzupełnieniu opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca - Zakład Gospodarki Mieszkaniowej - jest jednostką budżetową gminy powołaną w celu zarządzania mieniem komunalnym. Przedmiotem działalności jest m.in. windykacja należności związanych z użytkowaniem nieruchomości komunalnych, w tym również przedawnionych zaległości z tytułu najmu lokalu mieszkalnego/użytkowego bądź też z tytułu bezumownego korzystania z lokalu mieszkalnego/użytkowego. Dłużnikami są zarówno osoby prowadzące działalność gospodarczą, jak również nieprowadzące działalności gospodarczej. W przypadku dłużników nieprowadzących działalności gospodarczej umarzane są należności z tytułu najmu lokalu mieszkalnego (tj. należność główna wraz z odsetkami), co do których został podniesiony zarzut przedawnienia i będące przedmiotem postępowania sądowego, co do których sąd oddalił powództwo. Umorzenia dokonuje Prezydent Miasta lub Dyrektor Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej w oparciu o Uchwałę Rady Miasta.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny, jego uzupełnienie oraz powołane wyżej przepisy prawa, stwierdzić należy, że umorzenie przedawnionych należności z tytułu najmu lokalu mieszkalnego, tj. należności głównej wraz z odsetkami, skutkuje powstaniem przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, stosownie do art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Wnioskodawca jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych zobowiązany jest do sporządzenia informacji o wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych PIT-8C i przesłania jej w stosownym terminie dłużnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu.

W związku z powyższym nie można zgodzić się z Wnioskodawcą, że umorzenie ww. należności nie skutkuje powstaniem przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i Wnioskodawca z tego tytułu nie ma obowiązku wystawienia informacji PIT-8C.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Podkreślić należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.