Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
1061-IPTPB4.4511.175.2016.2.KS
z 24 października 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 12 sierpnia 2016 r. (data wpływu 1 września 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 29 września 2016 r. (data wpływu 3 października 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z umorzeniem osobom fizycznym zaległości pieniężnych – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 września 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wniosek ten nie spełniał wymogów, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 19 września 2016 r., nr 1061-IPTPB4.4511.175.2016.1.KS, na podstawie art. 169 § 1 w związku z art. 14h wymienionej ustawy, wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie do uzupełnienia ww. wniosku wysłano w dniu 19 września 2016 r. (data doręczenia 22 września 2016 r.). Wnioskodawca uzupełnił przedmiotowy wniosek pismem z dnia 29 września 2016 r. (data wpływu 3 października 2016 r.), nadanym za pośrednictwem placówki pocztowej w dniu 29 września 2016 r.

We wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Zakład Gospodarki Mieszkaniowej Towarzystwo Budownictwa Społecznego … Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą …. jest Spółką, której założycielem i jednoosobowym wspólnikiem jest jednostka samorządowa – Gmina Miasto ….. Uchwałą nr …. Rady Miasta …. z dnia 16 czerwca 1998 r., Zarząd Budynków Komunalnych …. został przekształcony w jednoosobową Spółkę Gminy … p.n. Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w … Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Umowa Spółki została zarejestrowana w Sądzie Rejonowym …. dnia 31 grudnia 1998 r. Uchwałą z dnia 22 listopada 2012 r. Rady Miasta …. o nr …. w sprawie określenia sposobu gospodarowania i zarządzania mieszkaniowym zasobem Gminy, wydanej na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z późn. zm.), art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1995 r. o gospodarce komunalnej (tj. Dz. U. z 2011 r. Nr 45, poz. 236), powierzono Zakładowi Gospodarki Mieszkaniowej Towarzystwa Budownictwa Społecznego z siedzibą … Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością gospodarowanie i zarządzanie mieszkaniowym zasobem Gminy Miasta …..

Do najemców lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy ….znajdują zastosowanie przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tj. Dz. U. z 2015 r., poz. 150, z późn. zm.). W myśl postanowień art. 659 § 1 i § 2 ustawy Kodeks cywilny, przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju. Z powyższego wynika, że wynajmujący jest zobowiązany do zapłaty czynszu najemcy, przy czym zapłata może być oznaczona w świadczeniach innego rodzaju niż pieniądze. Z kolei, zgodnie z ustawą o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, a dokładnie z art. 16 tejże ustawy – osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie.

Według art. 18 ust. 2 ww. ustawy, z zastrzeżeniem ust. 3, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego.

Według art. 18 ust. 3 ww. ustawy, osoby uprawnione do lokalu zamiennego lub socjalnego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł. Rada Miasta …. podjęła uchwałę nr … z dnia 15 marca 2010 r., która następnie została zmieniona uchwałą Rady Miasta …. nr …. z dnia 22 maja 2014 r. w sprawie zmiany uchwały nr … Rady Miasta … z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania, odraczania i rozkładania na raty wierzytelności Gminy Miasta …. oraz podległych jednostek organizacyjnych Gminy Miasta …. z tytułu niepodatkowych należności pieniężnych mających charakter cywilnoprawny. Uchwała określa szczegółowe zasady umarzania, odraczania terminu zapłaty oraz rozkładania na raty wierzytelności Gminy Miasta …. oraz podległych jednostek organizacyjnych Gminy Miasta …. z tytułu należności pieniężnych mających charakter cywilnoprawny, zwanych dalej „wierzytelnościami”, wobec osób fizycznych, osób prawnych, a także jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, zwanych dalej „dłużnikami”.

W rozumieniu wyżej wskazanej uchwały ulga – oznacza umorzenie, rozłożenie na raty lub odroczenie terminu zapłaty wierzytelności oraz naliczanie obniżonej kwoty oprocentowania w przypadku odroczenia terminu zapłaty lub rozłożenia na raty. Zgodnie z § 3 ust. 1, tejże uchwały, do udzielania ulg w spłacie wierzytelności uprawnieni są:

1. Prezydent Miasta …,
2. Zastępcy Prezydenta Miasta w odniesieniu do należności należących do zakresu działania nadzorowanych komórek organizacyjnych Urzędu Miasta …. oraz podległych jednostek organizacyjnych Gminy Miasta …,
3. kierownicy podległych jednostek organizacyjnych Gminy Miasta …, jeżeli wartość wierzytelności nie przekracza 10 000 złotych (słownie: dziesięć tysięcy złotych),
4. Naczelnicy Wydziałów Urzędu Miasta …. w odniesieniu do należności należących do zakresu działania poszczególnych wydziałów, jeżeli wartość wierzytelności nie przekracza 3 500 złotych (słownie: trzy tysiące pięćset złotych).
   
   

Przez wartość wierzytelności, o której mowa w ust. 1 pkt 3 i pkt 4 rozumie się kwotę wierzytelności łącznie z kwotą naliczonych odsetek oraz należnościami ubocznymi, a także z kosztami dochodzenia i kosztami egzekucyjnymi związanymi z tą wierzytelnością.

Zgodnie z § 4 przedmiotowej uchwały, organ lub osoby, o których mowa w § 3 ust. 1 właściwe do umarzania kwoty głównej wierzytelności oraz udzielania ulg w spłacie są również uprawnione do umarzania kwoty naliczonych odsetek oraz należności ubocznych, a także kosztów dochodzenia i kosztów egzekucyjnych.

Kosztami dochodzenia, zgodnie z uchwałą są – koszty sądowe, koszty zastępstwa procesowego, opłaty pocztowe, telefoniczne, koszty czynności przygotowawczych, ogłoszeń oraz inne niezbędne koszty poniesione w celu przymusowego dochodzenia zapłaty wierzytelności.

Kosztami egzekucji, zgodnie z uchwałą są – opłaty egzekucyjne i zwrot wydatków gotówkowych komornika poniesionych w toku egzekucji, w zakresie niezbędnym do celowego przeprowadzenia egzekucji, określonych ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (tj. Dz. U. z 2006 r. Nr 167, poz. 1191, z późn. zm.).

Zgodnie z § 5 przedmiotowej uchwały:

1. wierzytelność może być umorzona w całości albo w części, jeżeli ustalane w toku postępowania wyjaśniającego okoliczności wykażą, że dłużnik znajduje się w trudnej sytuacji materialnej, wymaga tego ważny interes dłużnika lub interes publiczny, w szczególności gdy:
   • umorzenie wierzytelności, za którą odpowiada solidarnie więcej niż jeden dłużnik może nastąpić, gdy okoliczności uzasadniające umorzenie zachodzą wobec wszystkich dłużników,
2. wierzytelność może być umorzona na uzasadniony wniosek dłużnika, dopuszcza się umorzenie z urzędu, jeśli podstawy umorzenia, o których mowa w ust. 1 pkt 2, 3 oraz 5, potwierdzone są dokumentami znajdującymi się w posiadaniu Urzędu Miasta … lub podległych jednostek organizacyjnych Gminy Miasta ….,
3. jeżeli istnieją podstawy do umorzenia części wierzytelności, wyznacza się termin zapłaty pozostałej do uregulowania części wierzytelności, niedotrzymanie terminu zapłaty pozostałej części wierzytelności skutkować może odstąpieniem od umorzenia, o czym należy pouczyć dłużnika na piśmie,
4. udzielanie ulg w spłacie należności, o której mowa w § 2 pkt 4 winno być poprzedzone postępowaniem wyjaśniającym, które pozwoli ocenić zdolności płatnicze dłużnika oraz wykaże przesłanki do zastosowania ulgi.
   
   

Zgodnie z § 6 przedmiotowej uchwały:

1. umorzenie wierzytelności, co do należności głównej powoduje wygaśnięcie wierzytelności w odniesieniu do należności z tytułu odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej wygasła wierzytelność należności głównej,
2. umorzenie wierzytelności może też obejmować tylko należności, o których mowa w § 4,
3. w przypadku wniosku o umorzenie odsetek za zwłokę – odsetki liczy się od dnia wymagalności do dnia zapłaty należności głównej,
4. w przypadku wniosku o udzielenie innej ulgi w spłacaniu wierzytelności – odsetki za zwłokę liczy się do dnia złożenia wniosku przez dłużnika,
5. jeżeli dłużnik nie dokona zapłaty wierzytelności w odroczonym terminie płatności lub nie zapłaci w terminie jakiejkolwiek z rat, na które wierzytelność została rozłożona, należność staje się natychmiast wymagalna w pełnej wysokości wraz z naliczeniem odsetek za cały okres zaległości i podlega windykacji zgodnie z obowiązującymi przepisami.
   
   

Zgodnie z § 7 przedmiotowej uchwały:

1. na wniosek dłużnika można odroczyć termin zapłaty całości albo części wierzytelności, a także rozłożyć na raty płatność całości albo części wierzytelności, jeżeli przemawiają za tym udokumentowane trudności płatnicze dłużnika, interes Gminy Miasta …. lub jej jednostki organizacyjne nie stoi temu na przeszkodzie, a zastosowanie ulgi rokuje zapłatę wierzytelności w całości albo w części,
2. od wierzytelności objętej ulgą w spłacie, o której mowa ust. 1, nie pobiera się odsetek za zwłokę za okres od dnia złożenia wniosku o udzielenie ulgi do dnia upływu terminu spłaty,
3. jeżeli dłużnik nie spłaci wierzytelności albo jej części w określonym terminie, odpowiednio wierzytelność albo pozostała część wierzytelności staje się natychmiast wymagalna wraz z odsetkami należnymi za cały okres zaległości.
   
   

Zgodnie z § 8 przedmiotowej uchwały – umorzenie oraz odroczenie i rozłożenie na raty wierzytelności następuje w drodze jednostronnego oświadczenia woli właściwego organu.

Do zadań Wnioskodawcy należy między innymi zawieranie w imieniu i na rzecz Gminy umów najmu, pobieranie i rozliczanie należności czynszowych oraz windykacja należności z tytułu czynszu lub odszkodowań za korzystanie z lokali bez tytułu prawnego w rozumieniu art. 18 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie Gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz odsetek od tych należności i kosztów ich dochodzenia, a także z tytułu opłat niezależnych w związku z zajmowaniem lokalu (tzw. świadczeń obejmujących m.in. opłaty za dostawę mediów do lokalu).

Zarządzeniem nr …. Prezydenta Miasta …. z dnia 9 października 2013 r. zmieniające zarządzenie nr 1260/12 Prezydenta Miasta … z dnia 31 grudnia 2012 r. w sprawie zasad zlecania i rozliczania z realizacji zadań powierzonych do wykonywania aktem założycielskim Spółki, Zakład Gospodarki Mieszkaniowej Towarzystwo Budownictwa Społecznego …. Spółka z ograniczoną odpowiedzialności postanowiono, że zgodnie z § 9 ust. 33 – powierza się Spółce prowadzenie windykacji czynszów, świadczeń niezależnych oraz odszkodowań z tytułu bezumownego korzystania i przekazywanie ich do Gminy, z zastrzeżeniem ust. 34. Po zakończonym kwartale, tj. do dnia 25-go następnego miesiąca Spółka przekaże sprawozdanie z prowadzonej windykacji zaległości powstałych po dniu 1 stycznia 2013 r. Wydział Komunalny prowadzi bieżącą kontrolę powierzonych zadań.

Zaś z § 9 ust. 34 wynika, że wszelkie należności, powstałe do dnia 31 grudnia 2012 r. z tytułu roszczeń o zapłatę czynszu, o zapłatę odszkodowań z tytułu bezumownego korzystania oraz o zapłatę opłat niezależnych w odniesieniu do nieruchomości wchodzących w skład gminnego zasobu, które Gmina oddała Spółce w nieodpłatne użytkowanie na czas nieograniczony, w szczególności nieruchomości objętych aktami notarialnymi: Rep. A Nr … z dnia 28 grudnia 2005 r., Rep. A … z dnia 30 grudnia 2005 r., Rep. A Nr …. z dnia 21 grudnia 2005 r., Rep. A Nr … z dnia 8 lutego 2006 r., Rep. A Nr …. z dnia 17 lutego 2006 r., Rep. A Nr …. z dnia 30 maja 2007 r., Rep. A Nr … z dnia 24 lutego 2010 r., Rep. A Nr … z dnia 24 lutego 2010 r., Rep. A … z dnia 28 grudnia 2005 r., Rep. A …. z dnia 10 lipca 2008 r., Rep. A Nr …. z dnia 30 października 2007 r., należne za 2012 r. i lata wcześniejsze będą rozliczane pomiędzy Spółką a Gminą na następujących zasadach:

1. Gmina będzie dochodzić na drodze postępowania sądowego oraz postępowania egzekucyjnego zapłaty kwot z tytułu roszczeń o zapłatę czynszu z umów najmu, o zapłatę odszkodowań z tytułu bezumownego korzystania oraz o zapłatę opłat niezależnych – w odniesieniu do nieruchomości, o których mowa w ust. 34,
2. Gmina udzieli pełnomocnictwa do reprezentowania w postępowaniach, o których mowa w ust. 34 adwokatowi lub radcy prawnemu wskazanemu przez Spółkę,
3. Spółka zobowiązuje się zapewnić i pokryć wszelkie koszty działania profesjonalnego pełnomocnika, o którym mowa w ust. 34 pkt 2, a także koszty prowadzonego postępowania sądowego i egzekucyjnego,
4. Gmina wyraża zgodę na wskazanie dłużnikom z tytułów, o których mowa w ust. 34 dotychczasowego rachunku bankowego Spółki jako właściwego do dokonywania wpłat wszelkich zasądzonych należności wraz z kosztami procesu,
5. Gmina w razie otrzymania środków pieniężnych z tytułów, o których mowa w ust. 34 przekaże je bezpośrednio na rzecz Spółki w celu pokrycia przez Spółkę kosztów niezbędnych do utrzymania nieruchomości, o których mowa w ust. 34,
6. Środki pieniężne, o których mowa w pkt 5 zostaną przekazane w terminie 7 dni od daty otrzymania pisma, na rachunek bankowy Spółki każdorazowo wskazany na piśmie przez Spółkę,
7. Spółka zobowiązuje się wszelkie uzyskane z nieruchomości pożytki niewyegzekwowane do dnia 31 sierpnia 2013 r. przeznaczyć na pokrycie zobowiązań związanych z zasobem, o którym mowa w ust. 34, powstałych do dnia 31 grudnia 2012 r., powstała w wyniku rozliczenia nadwyżka zostanie przekazana na rzecz Gminy po upływie miesiąca od ich rozliczenia, rozliczenie to będzie następowało do 31 lipca za I półrocze i 31 stycznia za II półrocze każdego roku kalendarzowego.
   
   

W konsekwencji zaległe należności za okres do dnia 31 grudnia 2012 r. (których dotyczy uchwała nr …. Zarządu Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej Towarzystwo Budownictwa Społecznego … Sp. z o.o. …. z dnia 28 czerwca 2016 r.) nie były przekazywane do Gminy i były należnościami Spółki, którymi może dysponować.

W Zakładzie Gospodarki Mieszkaniowej „TBS” … Sp. z o.o. obowiązuje Regulamin windykacji wierzytelności. Regulamin określa sposób postępowania prowadzonego w celu skutecznego wyegzekwowania niezapłaconych w terminie należności cywilnoprawnych stanowiących przychód Gminy.

Zgodnie z § 2 tego Regulaminu – postanowienia Regulaminu mają zastosowanie w szczególności do wierzytelności powstałych z tytułu opłat należnych od najemców lokali mieszkalnych i użytkowych będących własnością Gminy Miasta …. w Zarządzie ZGM „TBS” Sp. z o.o. związanych z eksploatacją i utrzymaniem.

Zgodnie z uchwałą nr … Zarządu Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej Towarzystwo Budownictwa Społecznego … Sp. z o.o. …. z dnia 28 czerwca 2016 r. w sprawie zmiany Regulaminu windykacji wierzytelności Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej Towarzystwo Budownictwa Społecznego …. Sp. z o.o. dodano § 20 w tymże Regulaminie, zgodnie z ust. 1 dodanego § :

1. „W przypadku skierowania Dłużnika do programu ułatwienia spłaty zadłużenia osobom będącym w trudnej sytuacji życiowej w formie odpracowania należności dla Gminy lub Spółki („Praca za czynsz”) bądź do programu odpracowania należności w ramach pracy w Centrum Integracji Społecznej, Zarząd Spółki może podjąć decyzję o umorzeniu na rzecz Dłużnika części najstarszego zadłużenia Dłużnika obejmującego należności powstałe do dnia 31 grudnia 2012 r. z tytułu czynszu, odszkodowania za korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego, a także opłat niezależnych od wynajmującego (tzw. świadczeń).
   
2. Warunkiem umorzenia, o którym mowa w ust. 1, jest złożenie przez Dłużnika oświadczenia odpowiednio o wyrażeniu zgody na zaliczenie wartości świadczenia rzeczowego wykonanego w ramach programu „Praca za czynsz” lub o wyrażeniu zgody na potrącenie określonej części świadczenia integracyjnego otrzymanego w ramach pracy w Centrum Integracji Społecznej na poczet jego innego niż mające podlegać umorzeniu najstarszego zadłużenia.
   
3. Decyzję o umorzeniu, o którym mowa w ust. 1, Zarząd Spółki podejmuje nie rzadziej niż co 6 miesięcy, biorąc pod uwagę:
   1. wysokość zadłużenia Dłużnika uregulowanego w związku z dokonywaniem zaliczeń lub potrąceń, o których mowa w ust. 2;
      
   2. sytuację osobistą, rodzinną i majątkową Dłużnika.
4. Umorzenie zadłużenia nastąpić może maksymalnie do wysokości równowartości zadłużenia uregulowanego przez Dłużnika w związku z dokonywaniem zaliczeń lub potrąceń, o których mowa w ust. 2.
   
5. Zarząd Spółki może odmówić umorzenia, o którym mowa w ust. 1, w szczególności w przypadku gdy Dłużnik lub osoby z nim zamieszkujące wykraczają w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali.”
   
   

Uchwała ma charakter generalno-abstrakcyjny i jest skierowana do dłużników, którzy uprzednio byli uczestnikami programu ułatwienia spłaty zadłużenia osobom będącym w trudnej sytuacji życiowej w formie odpracowania należności dla Gminy lub Spółki („Praca za czynsz”) bądź programu odpracowania należności w ramach pracy w Centrum Integracji Społecznej i którzy to dłużnicy złożyli oświadczenie odpowiednio o wyrażeniu zgody na zaliczenie wartości świadczenia rzeczowego wykonanego w ramach programu „Praca za czynsz” lub o wyrażeniu zgody na potrącenie określonej części świadczenia integracyjnego otrzymanego w ramach pracy w Centrum Integracji Społecznej na poczet jego innego niż mające podlegać umorzeniu najstarszego zadłużenia.

Uchwała dotyczy dłużników, którzy posiadają zadłużenie z tytułu czynszu, odszkodowania za korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego, a także opłat niezależnych od wynajmującego (tzw. świadczeń) i jest to zadłużenie inne niż podlegające rozliczeniu w ramach wyżej wskazanego programu „Praca za czynsz” czy w ramach pracy w Centrum Integracji Społecznej.

Uchwała nie obejmuje umorzenia kosztów postępowań sądowych i egzekucyjnych. Uchwała obejmuje umorzenie odsetek naliczonych wobec nieterminowej zapłaty bądź jej braku z tytułu czynszu, odszkodowania za korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego, a także opłat niezależnych od wynajmującego (tzw. świadczeń).

Przedmiotowy wniosek dotyczy roku podatkowego 2016. W sytuacji, gdy dojdzie do umorzenia należności wskazanych w uchwale, najemcy bądź osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego nie są już zobowiązani do ich zapłaty.

W związku z powyższym zachodzi konieczność ustalenia czy w przypadku dokonania umorzenia w 2016 r. na rzecz dłużników wyżej wskazanych należności zachodzi obowiązek przekazywania właściwemu urzędowi skarbowemu i podatnikowi informacji PIT-8C o wysokości przychodów z innych źródeł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy umorzenie przez Zarząd Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej Towarzystwo Budownictwa Społecznego w … Sp. z o.o. z siedzibą …. należności z tytułu czynszu, odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu oraz opłat niezależnych powstałych do dnia 31 grudnia 2012 r. oraz odsetek od tych należności, zgodnie z Regulaminem windykacji wierzytelności zmienionego uchwałą …., stanowi nieodpłatne świadczenie w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i czy powoduje to po stronie Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej Towarzystwo Budownictwa Społecznego …. Sp. z o.o. z siedzibą w … obowiązek przekazywania właściwemu urzędowi skarbowemu oraz podatnikowi informacji PIT-8C o wysokości przychodów z innych źródeł, zgodnie z art. 42a ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.)?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 42 a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21 art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4, przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Według Wnioskodawcy, kwota umorzonej należności z tytułu czynszu, odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu oraz opłat niezależnych, odsetek od tych należności stanowi określoną i wymierną korzyść najemcy, ale nie jest to przysporzenie z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Zatem, umorzenie kwoty należności nie stanowi nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie wywołuje skutków podatkowych i nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, więc Wnioskodawca nie ma obowiązku sporządzania informacji PIT-8C, zgodnie z art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Powyższe stanowisko wymaga odwołania się do art. 10 ust. 1 pkt 9, art. 20 ust. 1 i art. 11 ust. 1, 2, 2a, art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwana dalej: „u.p.d.o.f.”). Gdyby ustawodawca chciał opodatkować umorzone zobowiązania osób fizycznych nieprowadzących działalności podatkiem dochodowym, dałby temu wyraz w ustawie tak, jak uczynił to w przypadku podatników prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą (zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 6 u.p.d.o.f. – przychodem jest wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań w tym z tytułu zaciągniętych kredytów, pożyczek).

Wobec braku wyraźnego zapisu w ustawie, w przypadku umorzenia należności cywilnoprawnych po stronie dłużnika przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie powstaje. Przychód z tytułu umorzonych zobowiązań – z tytułu umowy najmu bądź jej rozwiązania (w przypadku odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu), nie mieści się w pojęciu nieodpłatnych świadczeń w rozumieniu u.p.d.o.f. (art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1).

W świetle przepisów prawa cywilnego przez pojęcie świadczenia należy rozumieć zachowanie zobowiązanego (dłużnika) zgodnie z treścią zobowiązania. Zachowanie to zmierza do zaspokojenia interesu wierzyciela. Ustawodawca nie określił, co należy rozumieć przez nieodpłatne świadczenie. W art. 11 ust. 1, 2 i 2a u.p.d.o.f., określił jedynie sposób ustalania jego wartości. Świadczenie otrzymane przez najemcę (korzystanie z rzeczy) nie jest nieodpłatnym świadczeniem w rozumieniu u.p.d.o.f. Gdy najemca – dłużnik nie spełnia świadczenia polegającego na zapłacie czynszu czy odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu oraz związanych z nimi opłat niezależnych, wynajmującemu przysługuje prawo dochodzenia należności. Może również podjąć decyzję o umorzeniu długu. Kwota należności umorzonej nie stanowi świadczenia, mimo że dla spełniającego je może być korzyścią.

Poza tym, zgodnie z uchwałą …., umorzenie należności jest możliwe w przypadku złożenia przez dłużnika oświadczenia odpowiednio o wyrażeniu zgody na zaliczenie wartości świadczenia rzeczowego wykonanego w ramach programu „Praca za czynsz” lub o wyrażeniu zgody na potrącenie określonej części świadczenia integracyjnego otrzymanego w ramach pracy w Centrum Integracji Społecznej. Nie jest wymagany przy tym odrębny wniosek o umorzenie najstarszych zaległości i inicjatywa w tym zakresie dłużnika.

Jeżeli więc umorzenie świadczenia głównego nie należy do kategorii przychodów, to również odsetki, nie będą stanowić przychodu do opodatkowania. Są ściśle związane z należnością główną.

Tym samym Wnioskodawca nie ma obowiązku wystawienia informacji PIT-8C i przekazywania właściwemu urzędowi skarbowemu oraz podatnikowi tejże informacji PIT-8C o wysokości przychodów z innych źródeł, zgodnie z art. 42a u.p.d.o.f.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Zakład Gospodarki Mieszkaniowej Towarzystwo Budownictwa Społecznego …. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą …. jest Spółką, której założycielem i jednoosobowym wspólnikiem jest jednostka samorządowa – Gmina Miasto …. Do zadań Wnioskodawcy należy między innymi zawieranie w imieniu i na rzecz Gminy umów najmu, pobieranie i rozliczanie należności czynszowych oraz windykacja należności z tytułu czynszu lub odszkodowań za korzystanie z lokali bez tytułu prawnego w rozumieniu art. 18 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie Gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz odsetek od tych należności i kosztów ich dochodzenia, a także z tytułu opłat niezależnych w związku z zajmowaniem lokalu (tzw. świadczeń obejmujących m.in. opłaty za dostawę mediów do lokalu). Uchwała Rady Miasta …. w sprawie szczegółowych zasad umarzania, odraczania i rozkładania na raty wierzytelności Gminy Miasta …. oraz podległych jednostek organizacyjnych Gminy Miasta …. z tytułu niepodatkowych należności pieniężnych mających charakter cywilnoprawny, określa szczegółowe zasady umarzania, odraczania terminu zapłaty oraz rozkładania na raty wierzytelności Gminy Miasta …. oraz podległych jednostek organizacyjnych Gminy Miasta …. z tytułu należności pieniężnych mających charakter cywilnoprawny, zwanych dalej „wierzytelnościami”, wobec osób fizycznych, osób prawnych, a także jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, zwanych dalej „dłużnikami”. Uchwała ma charakter generalno-abstrakcyjny i jest skierowana do dłużników, którzy uprzednio byli uczestnikami programu ułatwienia spłaty zadłużenia osobom będącym w trudnej sytuacji życiowej w formie odpracowania należności dla Gminy lub Spółki („Praca za czynsz”) bądź programu odpracowania należności w ramach pracy w Centrum Integracji Społecznej i którzy to dłużnicy złożyli oświadczenie odpowiednio o wyrażeniu zgody na zaliczenie wartości świadczenia rzeczowego wykonanego w ramach programu „Praca za czynsz” lub o wyrażeniu zgody na potrącenie określonej części świadczenia integracyjnego otrzymanego w ramach pracy w Centrum Integracji Społecznej na poczet jego innego niż mające podlegać umorzeniu najstarszego zadłużenia. Uchwała dotyczy dłużników, którzy posiadają zadłużenie z tytułu czynszu, odszkodowania za korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego, a także opłat niezależnych od wynajmującego (tzw. świadczeń) i jest to zadłużenie inne niż podlegające rozliczeniu w ramach wyżej wskazanego programu „Praca za czynsz” czy w ramach pracy w Centrum Integracji Społecznej. Uchwała nie obejmuje umorzenia kosztów postępowań sądowych i egzekucyjnych. Uchwała obejmuje umorzenie odsetek naliczonych wobec nieterminowej zapłaty bądź jej braku z tytułu czynszu, odszkodowania za korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego, a także opłat niezależnych od wynajmującego (tzw. świadczeń). W sytuacji, gdy dojdzie do umorzenia należności wskazanych w uchwale, najemcy bądź osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego nie są już zobowiązani do ich zapłaty.

W związku z tak przedstawionym opisem wskazać należy, że ponieważ enumeratywne wyliczenie wszystkich podlegających opodatkowaniu rodzajów dochodów nie jest możliwe, ustanowiona została na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w art. 10 ust. 1 pkt 9) – kategoria przychodów z innych źródeł.

Zgodnie z brzmieniem art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności”, definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy i jednocześnie niekwalifikowane do żadnej z kategorii przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ustawy.

W przepisie tym ustawodawca posługuje się pojęciem „nieodpłatnego świadczenia”. Wobec jego niezdefiniowania w ustawie podatkowej odwołać się należy do stanowiska wyrażanego w tej mierze, a więc co do sposobu rozumienia tego pojęcia, w dotychczasowym orzecznictwie sądowym, w tym zwłaszcza uchwały NSA z dnia 16 października 2006 r., sygn. akt II FPS 1/06, w której przyjęto, że ma ono szerszy zakres niż w prawie cywilnym, obejmuje bowiem wszelkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze (...), których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inna forma ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie mające konkretny wymiar finansowy.

W świetle powyższych uwag stwierdzić należy, że w opisanej sytuacji umorzenie wymagalnych należności ciążących na osobach fizycznych z tytułu zawartych przez nie z Wnioskodawcą umów, stanowi dla tych osób przysporzenie skutkujące powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu.

Przysporzenie to jest realne i wymierne, bowiem dzięki takiemu umorzeniu osoba będąca jego beneficjentem zwolniona zostaje z obowiązku świadczenia kosztem swojego majątku, a więc konieczności jego uszczuplenia. Umorzenie wymagalnych należności wiąże się z przyznaniem korzyści majątkowej innemu podmiotowi bez ekwiwalentu, stanowi zatem dla tego podmiotu przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Poprzez umorzenie następuje bowiem uzyskanie korzyści majątkowej przez dany podmiot kosztem innego podmiotu, poprzez uzyskanie nieekwiwalentnego przysporzenia majątkowego, tu – poprzez umorzenie należnych Zarządowi Budynków Mieszkaniowych – Towarzystwo Budownictwa Społecznego Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością należności cywilnoprawnych. Przychodem są natomiast nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów (wyroki NSA z dnia 8 czerwca 1994 r., sygn. akt SA/Kr 1239/93 i z dnia 6 kwietnia 1994 r., sygn. akt SA/Wr 1101/03).

Mając na uwadze przedstawiony opis zdarzenia przyszłego oraz powołane powyżej przepisy prawa stwierdzić należy, że wartość umorzonych przez Wnioskodawcę osobom fizycznym (lokatorom) należności z tytułu czynszu, odszkodowań za bezumowne korzystanie z lokalu, opłat niezależnych powstałych do dnia 31 grudnia 2012 r. oraz odsetek od tych należności będzie stanowić dla tych osób przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dlatego też na Wnioskodawcy będzie ciążył obowiązek wystawienia podmiotom, wobec których dokonano umorzenia zaległości pieniężnych, informacji o wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych PIT-8C.

Zgodnie bowiem z art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4, przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.