Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
1061-IPTPB2.4511.445.2016.2.SR
z 22 sierpnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 oraz art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku wspólnym z dnia 13 maja 2016 r. (data wpływu 16 maja 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 8 sierpnia 2016 r. (data wpływu 9 sierpnia 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanych odsetek od zadośćuczynienia – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 maja 2016 r. do Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej wpłynął wniosek wspólny z dnia 13 maja 2016 r. dotyczący podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanych odsetek od zadośćuczynienia, który pismem z dnia 20 maja 2016 r., nr IBPB-2-1/4511-295/16/BJ na podstawie art. 170 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.), stosownie do § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), został przekazany przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej do załatwienia zgodnie z właściwością przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim (data wpływu 30 maja 2016 r.).

Wniosek nie spełniał wymogów, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 18 lipca 2016 r., Nr 1061-IPTPB2.4511.445.2016.1.SR, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w związku z art. 14h ww. ustawy, wystąpił do Wnioskodawczyni o usunięcie braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 1 sierpnia 2016 r., natomiast w dniu 9 sierpnia 2016 r. wpłynęło uzupełnienie ww. wniosku (data nadania 8 sierpnia 2016 r.).

We wniosku i jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 18 września 2009 r. miał miejsce wybuch metanu w Kopalni ….. Zdarzenie (wypadek) miał miejsce w ścianie 5 podł. …., gdzie nastąpił wybuch, na poziomie 1 050 m. Zginęło wówczas 20 górników, wśród nich syn Wnioskodawczyni i Jej męża. Syn miał 22 lata, pracował od kilku miesięcy w Kopalni na Oddziale …., jako młodszy elektromonter. Syn miał oparzenie termiczne IIb/III stopnia 75% powierzchni ciała, głębokie oparzenie dróg oddechowych, oparzenie gałek ocznych, ostrą niewydolność krążeniowo-oddechową, zmarł w dniu 19 września 2009 r. Był to wypadek nie z winy pracownika (syna).

Na skutek pozwu Wnioskodawczyni i Jej męża o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę Sąd Okręgowy …. Wydział IX Pracy wyrokiem w dniu 26 lutego 2013 r. zasądził od …. Spółki Akcyjnej …. ….. na rzecz Wnioskodawczyni kwotę 50 000 zł oraz na rzecz męża Wnioskodawczyni kwotę 50 000 zł. Sąd w uzasadnieniu stwierdził, że podstawą prawną rozstrzygnięcia wyroku jest art. 446 § 4 Kodeksu cywilnego. O odsetkach ustawowych Sąd nie orzekł, albowiem roszczenie o nie, nie zostało zgłoszone. Na skutek wniesionej apelacji do Sądu Apelacyjnego …. Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych o podwyższenie kwot zadośćuczynienia, na rozprawie w dniu 29 listopada 2013 r. Sąd zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądzoną od pozwanego …. S.A. …..  ….. w ….. na rzecz Wnioskodawczyni tytułem zadośćuczynienia kwotę 50 000 zł podwyższył do kwoty 90 000 zł, natomiast na rzecz męża Wnioskodawczyni tytułem zadośćuczynienia zasądzoną kwotę 50 000 zł podwyższył do kwoty 70 000 zł.

….. S.A. ….. wypłacił zasądzone kwoty, częściowo w dniu 28 maja 2013 r., częściowo w dniu 7 lutego 2014 r. Sąd Apelacyjny również stwierdził, że podstawą prawną wyroku jest art. 446 § 4 Kodeksu cywilnego.

Na skutek wniesionego przez Wnioskodawczynię i Jej męża, na podstawie art. 481 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego pozwu o odsetki od zasądzonych kwot zadośćuczynienia Sąd Rejonowy ….. Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych  Wydział VII na rozprawie w dniu 2 lutego 2015 r. zasądził ustawowe odsetki za zwłokę w wypłacie zadośćuczynienia – na rzecz Wnioskodawczyni od dnia 6 lipca 2011 r. do dnia 7 maja 2013 r. od kwoty 50 000 zł oraz ustawowe odsetki za okres od dnia 6 lipca 2011 r. do dnia 22 grudnia 2013 r. od kwoty 40 000 zł, oraz na rzecz męża Wnioskodawczyni ustawowe odsetki za okres od dnia 6 lipca 2011 r. do dnia 7 maja 2013 r. od kwoty 50 000 zł oraz ustawowe odsetki za okres od dnia 6 lipca 2011 r. do dnia 22 grudnia 2013 r. od kwoty 20 000 zł. …. S.A. …. wypłaciła w 2015 r. na rzecz Wnioskodawczyni kwotę 24 771 zł 24 gr tytułem odsetek od wyroku oraz na rzecz męża Wnioskodawczyni kwotę 18 360 zł 28 gr tytułem odsetek od wyroku. Wypłata odsetek nastąpiła w dniu 23 marca 2015 r. Następnie Wnioskodawczyni wraz z mężem otrzymali informację PIT-8C o wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych w 2015 r. Kwoty wypłaconych odsetek zostały umieszczone w informacji o wysokości przychodów, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kwoty z otrzymanych informacji PIT-8C o wypłaconych odsetkach Wnioskodawczyni i Jej mąż uwzględnili w swoich zeznaniach podatkowych za 2015 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy informacja PIT-8C za 2015 r., w związku z wypłaconymi odsetkami od zadośćuczynienia sporządzona przez …. S.A. ….. jest prawidłowa, oraz czy odsetki prawidłowo zostały zakwalifikowane do przychodów, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych i czy w związku z tym podlegają one przez Wnioskodawczynię i Jej męża opodatkowaniu na zasadach ogólnych czy też jednak podlegają zwolnieniu, tak jak wypłacone zadośćuczynienie a w związku z tym nie ma konieczności wykazywania ich w zeznaniu podatkowym?

Zdaniem Wnioskodawczyni, odsetki od zasądzonych kwot zadośćuczynienia nie podlegają opodatkowaniu. Zagadnienie związane z opodatkowaniem odszkodowań, a tym samym odsetek od odszkodowań, reguluje art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych. Wyjątkiem od tej zasady są odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, których dochody są odrębnie opodatkowane, a także dochody z ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi oraz wynikające z inwestowania składki ubezpieczeniowej z umowy ubezpieczenia na życie lub dożycie. Skoro zatem ustawodawca w sposób wyraźny wskazuje nie na odszkodowania, ale kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, to mając na względzie reguły wykładni literalnej i celowościowej, należy przyjąć, że odsetki to niewątpliwie właśnie kwota wypłacana z tego tytułu, co oznacza, że podobnie jak należność główna, korzysta ze zwolnienia przedmiotowego. Pogląd ten potwierdził także Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 17 stycznia 2014 r., sygn. akt II FSK 289/12 wskazując, że odsetki należy przypisać do tego samego źródła dochodu, co należność główną, a tym samym podlegają one opodatkowaniu na analogicznych zasadach. Co prawda przedmiotowy wyrok dotyczył opodatkowania przychodu ze sprzedaży gospodarstwa rolnego w związku z przeznaczeniem go na cele publiczne oraz odsetek z tytułu nieterminowej zapłaty, jednakże z treści przedmiotowego uzasadnienia można byłoby wysnuć wniosek, że skoro jakiś przychód jest zwolniony z opodatkowania to również odsetki od nieterminowej zapłaty nie podlegają opodatkowaniu, ponieważ mają one charakter akcesoryjny (dodatkowy) w stosunku do świadczenia głównego. W odniesieniu do opodatkowania odszkodowań, powyższy wniosek można byłoby podsumować w sposób następujący: skoro odszkodowania oraz inne świadczenia z tytułu ubezpieczeń osobowych lub majątkowych (również w ramach obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego), niezależnie od tego czy zostały przyznane na podstawie uznania ubezpieczyciela, ugody pozasądowej lub sądowej, są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - to również powinny zostać zwolnione z opodatkowania odsetki za zwłokę w wykonaniu zobowiązania cywilnoprawnego (np. wypłacone przez ubezpieczyciela odsetki z tytułu nie wypłacenia odszkodowania w terminie przewidzianym przepisami prawa).

Podobnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w orzeczeniu z dnia 25 marca 2015 r. (sygn. akt I S/Łd 1414/14) uznał stanowisko podatniczki za prawidłowe i uchylił wadliwą w jego opinii interpretację Izby Skarbowej. Sędziowie zwrócili uwagę, że choć rzeczywiście w przepisach nie ma mowy o tym, jak należy traktować odsetki za zwłokę, wypłacane przy odszkodowaniu, to jednak nie ma w nich także nic, co by sugerowało, że należy je traktować jako coś zupełnie odrębnego od świadczenia pierwotnego. Tymczasem, zdaniem sędziów, jedno łączy się ściśle z drugim, więc nie można odsetek za zwłokę traktować jako czegoś osobnego, tylko należy je uznać za część świadczenia podstawowego i tak też opodatkować, czyli w przypadku odszkodowania trzeba zwolnić je z podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Należy podkreślić, że użyte w konstrukcji art. 20 ust. 1 ww. ustawy sformułowanie „w szczególności”, świadczy o przykładowym katalogu przychodów z innych źródeł. Oznacza to, że przychodami z innych źródeł są także inne przychody, niewymienione wprost w tym przepisie.

Tym samym uznaje się, że katalog ten nie jest katalogiem zamkniętym. W związku z tym, każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy stanowi, że wolne od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Stosownie natomiast do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Powołane uregulowania prawne wskazują jednoznacznie, że nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy korzystają jedynie te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.

Zakres zwolnienia wynikający natomiast z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym jako wyłączone ze zwolnienia na mocy lit. b) omawianego przepisu.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

1. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
2. dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15 i 15a.
   
   

We wskazanym przepisie ustawodawca posługuje się zwrotem „kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń”. W związku z powyższym, jeżeli świadczenie wypłacone zostało z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, a nie mieści się ono w punktach a i b przepisu, to takie świadczenie będzie podlegać zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Okoliczność, że odsetki stanowią najczęściej swoistą rekompensatę wynikającą z czasookresu jaki upłynął pomiędzy zaistnieniem zdarzeń skutkujących wypłatą zadośćuczynienia, czy też odszkodowania, a skonkretyzowaniem obowiązku naprawienia szkody (krzywdy) w wyroku sądu, nie jest wystarczająca do objęcia zwolnieniem z opodatkowania przedmiotowych odsetek, na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy zawiera w tym przedmiocie (konkretnie odnosi się do odsetek) – wyraźne zwolnienie. Ustawodawca nie pomija odsetek w zwolnieniach, jeżeli uznaje zasadność ich zwolnienia w odniesieniu do dóbr, które w ocenie ustawodawcy zasługują na szczególną ochronę.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, w dniu 18 września 2009 r. miał miejsce wybuch metanu w Kopalni …., w wyniku którego syn Wnioskodawczyni i Jej męża w dniu 19 września 2009 r. zmarł wskutek odniesionych obrażeń. Był to wypadek niezawiniony przez pracowników. Na skutek pozwu Wnioskodawczyni i Jej męża o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę Sąd Okręgowy wyrokiem wydanym w dniu 26 lutego 2013 r. zasądził na rzecz Wnioskodawczyni kwotę 50 000 zł oraz na rzecz męża Wnioskodawczyni kwotę 50 000 zł. Sąd w uzasadnieniu stwierdził, że podstawą prawną rozstrzygnięcia wyroku jest art. 446 § 4 Kodeksu cywilnego. Na skutek wniesionej apelacji do Sądu Apelacyjnego o podwyższenie kwot zadośćuczynienia, na rozprawie w dniu 29 listopada 2013 r. Sąd zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądzoną od pozwanego na rzecz Wnioskodawczyni tytułem zadośćuczynienia kwotę 50 000 zł podwyższył do kwoty 90 000 zł, natomiast na rzecz męża Wnioskodawczyni tytułem zadośćuczynienia zasądzoną kwotę 50 000 zł podwyższył do kwoty 70 000 zł. Pozwany wypłacił zasądzone kwoty, częściowo w dniu 28 maja 2013 r., częściowo w dniu 7 lutego 2014 r. Sąd Apelacyjny również stwierdził, że podstawą prawną wyroku jest art. 446 § 4 Kodeksu cywilnego.

Na skutek wniesionego przez Wnioskodawczynię i Jej męża, na podstawie art. 481 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego pozwu o odsetki od zasądzonych kwot zadośćuczynienia Sąd Rejonowy na rozprawie w dniu 2 lutego 2015 r. zasądził ustawowe odsetki za zwłokę w wypłacie zadośćuczynienia – na rzecz Wnioskodawczyni od dnia 6 lipca 2011 r. do dnia 7 maja 2013 r. od kwoty 50 000 zł oraz ustawowe odsetki za okres od dnia 6 lipca 2011 r. do dnia 22 grudnia 2013 r. od kwoty 40 000 zł, oraz na rzecz męża Wnioskodawczyni ustawowe odsetki za okres od dnia 6 lipca 2011 r. do dnia 7 maja 2013 r. od kwoty 50 000 zł oraz ustawowe odsetki za okres od dnia 6 lipca 2011 r. do dnia 22 grudnia 2013 r. od kwoty 20 000 zł. Pozwany wypłacił w 2015 r. na rzecz Wnioskodawczyni kwotę 24 771 zł 24 gr tytułem odsetek od wyroku oraz na rzecz męża Wnioskodawczyni kwotę 18 360 zł 28 gr tytułem odsetek od wyroku. Wypłata odsetek nastąpiła w dniu 23 marca 2015 r. Następnie Wnioskodawczyni i Jej mąż otrzymali informację PIT-8C o wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych w 2015 r. Kwoty wypłaconych odsetek zostały umieszczone informacji o wysokości przychodów, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kwoty z otrzymanych informacji PIT-8C o wypłaconych odsetkach Wnioskodawczyni i Jej mąż uwzględnili w swoich zeznaniach podatkowych za 2015 r.

Zatem, z przedstawionego opisu stanu faktycznego nie wynika, aby zasądzone przez Sąd zadośćuczynienie oraz odsetki od zadośćuczynienia stanowiły świadczenie pieniężne z tytułu ubezpieczeń majątkowych lub osobowych.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.). Przepis ten stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty zadośćuczynienia nie są wliczane do wartości zadośćuczynienia. Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 101, z późn. zm.), do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, że nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z zadośćuczynieniem, czy też innym świadczeniem (zadośćuczynieniem z tytułu krzywdy poniesionej na skutek śmierci syna, zadośćuczynieniem przewidzianym w art. 446 § 4 Kodeksu cywilnego). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Potwierdza to orzecznictwo sądów powszechnych, zgodnie z którym „Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej. Roszczenie o odsetki za opóźnienie (art. 481 Kodeksu cywilnego) jest więc roszczeniem innym niż roszczenie deliktowe” (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1994 r. III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155). „Odsetki za opóźnienie są skonstruowane przez ustawodawcę niezależnie od faktu poniesienia szkody przez wierzyciela, są w pewnych sensie elementem waloryzacji, ale spełniają również rolę kompensacji tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej” (por. Izabella Dyka, glosa do przywołanej powyżej uchwały SN z dnia 31 stycznia 1994 r., PS 1997/9/72).

Z tych względów wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczeń – zwalnia od opodatkowania jedynie odszkodowania i zadośćuczynienia, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego.

Zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy wyraźnie o tym stanowi (konkretnie odnosi się do odsetek).

I tak, zgodnie z art. 21 ust. 1 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych są:

• pkt 52 – odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz. U. Nr 156, poz. 776);
  

• pkt 95 – odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1;
  

• pkt 119 – odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta;
  

• pkt 130 – odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a.
  
  

Zatem skoro ustawodawca nie zamieścił w katalogu zwolnień odsetek przysługujących od zasądzonego Wnioskodawczyni zadośćuczynienia, to należy stwierdzić, że odsetki te podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, zgodnie ze wskazaną powyżej regułą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, że na gruncie opisanego we wniosku stanu faktycznego, otrzymane przez Wnioskodawczynię odsetki od zasądzonego wyrokiem Sądu zadośćuczynienia z tytułu śmierci syna wskutek obrażeń poniesionych w wybuchu metanu w kopalni, nie podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych, ponieważ zarówno przepis art. 21 ust. 1 pkt 4, jak również pozostałe przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, takiego zwolnienia nie przewidują.

W konsekwencji, odsetki od zadośćuczynienia stanowią zatem dla Wnioskodawczyni przychód z innych źródeł – o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy – podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

W myśl art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4, przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

W związku z powyższym, podmiot dokonujący wypłaty odsetek od zadośćuczynienia był zobowiązany do wykazania ww. przychodu w informacji o wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych (PIT-8C), a Wnioskodawczyni do uwzględnienia tego przychodu w zeznaniu podatkowym o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w podatku dochodowym od osób fizycznych, składanym za rok podatkowy, w którym wypłacono odsetki.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Końcowo – odnosząc się do treści stanowiska Wnioskodawcy zawartego we wniosku, w którym odnosi się do wyroków wojewódzkich sądów administracyjnych oraz wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego tutejszy Organ zaznacza, że przeanalizował rozstrzygnięcia w nich zawarte. Należy jednak stwierdzić, że w świetle art. 87 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z poźn. zm.), wyroki nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i tym samym nie mogą być wiążące dla Organu wydającego przedmiotową interpretację, nawet jeżeli kształtują określoną linię orzeczniczą. Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718), ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia. Zatem, wymienione we wniosku przez Wnioskodawczynię wyroki nie mogą stanowić podstawy do żądania podobnego rozstrzygnięcia sprawy Wnioskodawczyni, jeśli stoi temu na przeszkodzie treść przepisów prawa.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego ….., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.