Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB1/4511-1-508/16-3/PP
z 26 lipca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 25 kwietnia 2016 r. (data wpływu 26 kwietnia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanych odsetek – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 kwietnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanych odsetek.

Z uwagi na fakt, że w treści wniosku zawarto prośbę wskazującą na złożenie przez Zainteresowanego wniosku o umorzenie w całości lub w części zaległości podatkowych, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej – tj. wniosku, o którym mowa w art. 67a § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej – tut. Organ skierował do Zainteresowanego, pismem z dnia 29 czerwca 2016 r., znak ILPB1/4511-1-508/16-2/PP, zawiadomienie, o którym mowa w art. 171 § 1 Ordynacji podatkowej wraz z pouczeniem, o którym mowa w treści art. 171 § 2 ww. ustawy.

Zawiadomienie wysłano w dniu 29 czerwca 2016 r., skutecznie doręczono w dniu 1 lipca 2016 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wyrok w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 kwietnia 2014 r. Sąd Okręgowy.

Po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 kwietnia 2014 r. sprawy z powództwa Pana przeciwko A. i T. o zapłatę:

1. zasądza od pozwanych na rzecz powoda kwotę 158.000 zł (sto pięćdziesiąt osiem tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 2 października 2011 r. do dnia zapłaty, przy czym zapłata jednego z pozwanych zwalnia z obowiązku zapłaty drugiego;
2. zasądza od pozwanej A. odsetki ustawowe od kwoty 158.000 zł za okres od 25.01.2011 r. do 01.10.2011 r.;
3. w pozostałym zakresie oddala powództwo;
4. kosztami sądowymi obciąża strony po połowie z tego tytułu:
   1. nakazuje ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa z zasądzonego roszczenia kwotę 8.098 zł tytułem nieuiszczonego wpisu od pozwu w części obciążającej powoda oraz kwotę 1.653,73 zł tytułem nieuiszczonych wydatków w części obciążającej powoda;
   2. nakazuje ściągnąć od pozwanych na rzecz Skarbu Państwa kwotę 8.098 zł tytułem nieuiszczonego wpisu od pozwu w części obciążającej pozwanych oraz kwotę 1.653,73 zł tytułem nieuiszczonych wydatków w części obciążającej pozwanych przy czym zapłata przez jednego z pozwanych zwalnia z obowiązku zapłaty drugiego;
5. pozostałe koszty procesu poniesione przez powoda i pozwanego T.. znosi wzajemnie między tymi stronami;
6. nie obciąża powoda kosztami pomocy prawnej udzielonej z urzędu pozwanej A.;
7. przyznaje pełnomocnikowi Pani ustanowionemu przez Sąd adwokatowi M. koszty nieodpłatnej pomocy prawnej w kwocie 8.856 zł przy czym kwotę tę nakazuje wypłacić ze środków Skarbu Państwa.
   
   

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Jeżeli odsetki były zasądzone wyrokiem sądowym z dnia 30 kwietnia 2014 r. od kwoty zadośćuczynienia, a wypłacone po apelacji wyroku, która odbyła się w grudniu 2014 r., to czy podlegają opodatkowaniu jeżeli kwota zadośćuczynienia jest zwolniona od podatku dochodowego?

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymał on zadośćuczynienie za wypadek, który miał 22.12.2009 r. Sprawa sądowa trwała kilka lat. Pozwany odmawiał wypłaty zadośćuczynienia, pomimo że Wnioskodawca przeszedł kilka operacji. Najpierw toczyła się sprawa karna w B., później sprawa cywilna w C., w sprawie było kilka opinii.

Zdaniem Wnioskodawcy, odsetki ustawowe od zasądzonej kwoty nie stanowią przychodu Wnioskodawcy, a jedynie rekompensatę za skutki wypadku, stanowią waloryzację tej kwoty od 2009 r. Gdyby pozwany uznał powództwo to zapłaciłby kwotę zadośćuczynienia kilka lat wcześniej. Odsetki za zwłokę w wypłacie zadośćuczynienia zatem rekompensują waloryzację tej kwoty przez kilka lat. Ponadto, odsetki od tej kwoty zostały naliczone wyrokiem sądowym.

Nadal Wnioskodawca pozostaje bez pracy, jest zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy. Wcześniej Wnioskodawca otrzymywał rentę, w wyniku tego wypadku Wnioskodawca stracił możliwość wykonywania zawodu, był kierowcą zawodowym. Wnioskodawca ma syna w wieku 7 lat.

Zdaniem Wnioskodawcy, obciążenie go zapłatą podatku od kwoty odsetek 66.827,81 zł (wystawiony PIT-8C przez T.) jest dla Wnioskodawcy w obecnej chwili poważnym obciążeniem i wielkim wyzwaniem. Cały czas od chwili wypłaty zadośćuczynienia Wnioskodawca był przekonany o braku opodatkowania od zasądzonego zadośćuczynienia jak i od zasądzonych odsetek.

Wnioskodawca zwrócił się z prośbą o pozytywne rozpatrzenie jego wniosku i umorzenie podatku od odsetek od nieterminowej wypłaty zadośćuczynienia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17.

W art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, prawodawca wskazał, że wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Nadto, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

1. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
2. dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15 i 15a.
   
   

Natomiast instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.), zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty odszkodowania nie są wliczane do wartości odszkodowania. Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 101, z późn. zm.), do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, że nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem, czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Wierzyciel bowiem może żądać odsetek dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Z tych względów wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczeń – zwalnia od opodatkowania jedynie odszkodowania i zadośćuczynienia, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego.

Potwierdza to orzecznictwo sądów powszechnych, zgodnie z którym „Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej. Roszczenie o odsetki za opóźnienie (art. 481 Kodeksu cywilnego) jest więc roszczeniem innym niż roszczenie deliktowe” (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1994 r. III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155). „Odsetki za opóźnienie są skonstruowane przez ustawodawcę niezależnie od faktu poniesienia szkody przez wierzyciela, są w pewnych sensie elementem waloryzacji, ale spełniają również rolę kompensacji tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej” (por. Izabella Dyka, glosa do przywołanej powyżej uchwały SN z dnia 31 stycznia 1994 r., PS 1997/9/72).

Dodatkowo, kwestia opodatkowania odsetek była przedmiotem orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA), który przykładowo w wyroku z dnia 24 stycznia 2008 r. sygn. akt II FSK 1629/06 stwierdził: „(...) Odsetki należne w razie uchybienia przez dłużnika terminowi świadczenia pieniężnego (art. 481 § 1 K.c.) należy traktować jako wynagrodzenie za przedłużone i pozbawione podstaw prawnych korzystanie z cudzego kapitału. Inaczej rzecz ujmując, jest to odszkodowanie za pozbawienie wierzyciela możliwości dysponowania kapitałem, a tym samym pozbawienie go spodziewanych z tego tytułu korzyści (np. przez korzystną lokatę) (…). W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyjaśniono, że głównym motywem legislacyjnym uregulowania takiego jak w art. 481 § 1 K.c. jest uznanie, że wierzyciel ponosi przez opóźnienie co najmniej szkodę w postaci odsetek, na jakie mógłby ulokować otrzymaną w terminie sumę (wyrok z dnia 24 kwietnia 1997 r. Nr 1, poz. 3, z glosą A. Szpunara). Odsetki zatem są kompensatą tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej. Prowadzi to do konkluzji, że odsetki otrzymane na podstawie wyroku z tytułu opóźnienia dłużnika ze spełnieniem świadczenia pieniężnego (art. 481 § 1 K.c.) stanowią odszkodowanie dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono i jako takie nie są wolne od podatku dochodowego (art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych)”.

Z tych też względów, wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone.

Zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy wyraźnie o tym stanowi (konkretnie odnosi się do odsetek).

I tak, wolne od podatku są odsetki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 52, pkt 95, pkt 119, pkt 130 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli:

• odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz. U. Nr 156, poz. 776),
• odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1,
• odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta,
• odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a.
  
  

W świetle powyższego należy przyjąć, że ustawodawca nie pomija odsetek w zwolnieniach, jeżeli uznaje zasadność ich zwolnienia w odniesieniu do dóbr, które w jego ocenie zasługują na szczególną ochronę.

Okoliczność, że odsetki stanowią swoistą rekompensatę wynikającą z czasokresu jaki upłynął pomiędzy zaistnieniem zdarzeń skutkujących wypłatą odszkodowania lub zadośćuczynienia a skonkretyzowaniem obowiązku naprawienia szkody (krzywdy) w wyroku sądu, nie jest wystarczająca do objęcia zwolnieniem z opodatkowania przedmiotowych odsetek na tej samej podstawie prawnej co należności głównej. Wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczenia – zwalnia od opodatkowania jedynie odszkodowania lub zadośćuczynienia, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego. Nie można zatem przyjąć, że odsetki są odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem sensu stricte i jako takie objęte są zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych przewidzianym dla odszkodowań czy też zadośćuczynień.

Stwierdzić zatem należy, że kwota wypłaconych Wnioskodawcy zasądzonych za zwłokę odsetek od zadośćuczynienia, za okres od dnia 2 października 2011 r. do dnia zapłaty – zgodnie z treścią wyroku sądu powszechnego przedstawioną w opisie stanu faktycznego – stanowi dla Wnioskodawcy przychód z innych źródeł (określony w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), zgodnie z dyspozycją art. 9 ust. 1 w związku z art. 20 ww. ustawy. Przychód ten podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych, który zgodnie z treścią art. 45 ust. 1 powołanej ustawy należy wykazać w zeznaniu za rok podatkowy, w którym nastąpiła wypłata odsetek.

Tym samym stanowisko Zainteresowanego, stwierdzające że przedmiotowe odsetki nie stanowią przychodu po stronie Wnioskodawcy - należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.