Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP1/4512-248/16/KJ
z 30 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r. poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 29 marca 2016 r. (data wpływu 1 kwietnia 2016 r.), uzupełnionym pismem z 8 czerwca 2016 r. (data wpływu 10 czerwca 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży działki oraz w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zakupie lokalu użytkowego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 kwietnia 2016 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży działki oraz w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zakupie lokalu użytkowego.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z 8 czerwca 2016 r. (data wpływu 10 czerwca 2016 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z 2 czerwca 2016 r. znak: IBPP1/4512-248/16/KJ.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca w 2012 roku nabył nieruchomość gruntową. Umowa przeniesienia własności została sporządzona w formie aktu notarialnego w dniu 30 marca 2012 r. W umowie sprzedaży po stronie kupującego został wskazany Wnioskodawca oraz jego małżonek. Małżonkowie objęci są współwłasnością majątkową małżeńską. Zakup został sfinansowany z majątku prywatnego małżonków na cele inne niż prywatne. Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą, przy czym nie jest zarejestrowanym podatnikiem dla celów ustawy o podatku od towarów i usług. Wskazana we wniosku działka została nabyta z zamiarem wykorzystania jej w prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawcy.

W tym celu w kolejnych latach Wnioskodawca wystąpił;

• o wydanie warunków zabudowy,
• naniósł uwagi do projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w celu zmiany pierwotnego przeznaczenia działki z budownictwa jednorodzinnego na wielorodzinne, które zostały uwzględnione w ostatecznej wersji planu,
• wystąpił o zgodę na wycinkę drzew kolidujących z planowaną przyszłą inwestycją na działce. Inwestycja w postaci nabycia gruntu została dokonana w celu przeznaczenia gruntu do prowadzenia działalności i osiągnięcia zysków w przyszłości, mimo że ostatecznie zamiar ten nie został zrealizowany. Wobec powyższego nieruchomości tej nie można uznać za majątek osobisty, skoro została nabyta na cele inne niż prywatne podatnika. Ostatecznie działka nigdy nie została przekazana na potrzeby jednoosobowej działalności gospodarczej Wnioskodawcy i nigdy nie była wykorzystana do prowadzonej działalności gospodarczej, nie była też przedmiotem najmu ani dzierżawy. W 2016 r. małżonkowie zamierzają sprzedać przedmiotową działkę. Wnioskodawca stosownie do art. 15 ust. 2 uznał wyżej wymienione działania jako przejaw działalności gospodarczej i zamierza opodatkować podatkiem od towarów i usług transakcję sprzedaży. Dokonane przez Wnioskodawcę nabycie ww. nieruchomości stanowiło pierwszą czynność wykonaną w ramach przygotowań zmierzających do rozpoczęcia prowadzenia na niej działalności gospodarczej. Zatem sam zamiar wykorzystania nabytego gruntu dla celów zarobkowych istniał już w momencie zakupu.
  
  

W uzupełnieniu z 8 czerwca 2016 r. Wnioskodawca wyjaśnił, że:

1. Prowadzi działalność gospodarczą w zakresie szkoleń (firma szkoleniowa) od września 1999 r. Wnioskodawca poza prowadzeniem zajęć głównie na zlecenie szkół i J prowadzi także działalność oświatową (szkoły dla dorosłych, ognisko pracy pozaszkolnej).
   
2. Wnioskodawca nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT ponieważ działalność jaką prowadzi jest zwolniona z VAT, w tym na podstawie uzyskanej indywidualnej interpretacji podatkowej.
   
3. Wnioskodawca nigdy nie prowadził żadnej działalności o charakterze rolniczym. Wnioskodawca na przedmiotowej działce nigdy też nie prowadził żadnej, w tym rolniczej działalności gospodarczej.
   
4. Działkę nabyto od osób fizycznych (małżeństwa) na podstawie aktu notarialnego. Nie wystawiano faktury VAT w związku z tą transakcją. Transakcji nie udokumentowano fakturą, ponieważ sprzedający (jak oświadczyli) kupili działkę na majątek wspólny, nie w celu prowadzenia działalności gospodarczej. Jednocześnie w okresie zakupu działki nie była ona położona w granicach lokalnego planu zagospodarowania i nie posiadała żadnych aktualnych warunków zabudowy. W ewidencji geodezyjnej UM oznaczona była jako działka rolna „łąki”).
   
5. Na działce Wnioskodawca zamierzał zrealizować inwestycję o charakterze budynku wielorodzinnego. Wnioskodawca wystąpił o wydanie warunków zabudowy, a także zlecił firmie architektonicznej wykonanie koncepcji zabudowy, zaś innej wyspecjalizowanej firmie - wystąpienie o zgodę na usunięcie części drzewostanu.
   
6. Początkowo Wnioskodawca wystąpił o warunki zabudowy na tzw. „szeregówkę”. Następnie Wnioskodawca w okresie tworzenia lokalnego planu zagospodarowania przestrzennego wystąpił z poprawkami do koncepcji tego planu, uzyskując przeznaczenie działki na inwestycję w mieszkalnictwo wielorodzinne z usługami.
   
7. Wnioskodawca planował wybudować budynek usługowo-mieszkalny, wielorodzinny. Jednak nie planował w tym budynku prowadzenia własnej działalności gospodarczej, a jedynie ewentualnie działalność polegającą na wynajmie lub sprzedaży mieszkań.
   
8. Od momentu nabycia do momentu sprzedaży działka nie była wykorzystywana. Prowadzono na niej tylko okresowe prace konserwatorskie (naprawa płotu, koszenie, itp.).
   
9. Przyczyną sprzedaży działki jest fakt znacznego wzrostu wartości nieruchomości wynikający ze zmiany kwalifikacji przeznaczenia działki w związku z uchwaleniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w wersji korzystnej dla Wnioskodawcy. Szacowana wartość nieruchomości jest na tyle wysoka, że Wnioskodawca zdecydował o jej sprzedaży i odstąpieniu od zamiaru samodzielnej budowy budynku wielorodzinnego.
   
10. W momencie nabycia działki nie obowiązywał dla niej miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Jak wspomniano, działka choć leżąca w granicach miasta, i położona wśród innych budynków jedno i wielorodzinnych miała w dokumentacji geodezyjne oznaczenie „rolna” (łąki) i należało występować o tzw. Warunki Zabudowy, co opisano w Ad. 6. Miejscowy plan zagospodarowania zaczął obowiązywać na przełomie 2014 i 2015 r.
    
11. Wnioskodawca nie czynił na działce żadnych inwestycji. Wnioskodawca zlecił przygotowanie koncepcji architektonicznej planowanego budynku usługowo-mieszkalnego oraz uzyskał promesę zgody na wycinkę części drzew kolidujących z planowaną inwestycją.
    
12. Sprzedaż działki została zlecona pośrednikowi w obrocie nieruchomościami.
    
13. Wnioskodawca zamieścił ogłoszenie w internecie (portalu sprzedażowym). Poza tym polegać będzie na działaniach agencji pośrednictwa.
    
14. Dotychczas Wnioskodawca nie sprzedawał żadnych nieruchomości, poza mieszkaniem w którym mieszkał i które sprzedał w 2014 r. Kwota uzyskana ze sprzedaży posłużyła do budowy domu jednorodzinnego.
    
15. Wnioskodawca posiada dwie nieruchomości rolne, które w przyszłości mogą zostać sprzedane. Obie działki to działki rolne, poza lokalnymi planami zagospodarowania. Obie nieruchomości zostały zakupione ok. 2012 r. z zamiarem ich odsprzedania w przyszłości. Obie nieruchomości nie są przez Wnioskodawcę wykorzystywane w jakikolwiek sposób i nie przynoszą Wnioskodawcy żadnych przychodów.
    
16. Środki przeznaczone ze sprzedaży działki zostaną spożytkowane na zakup lokalu/lokali użytkowych od firm deweloperskich.
    
17. Zakup lokalu użytkowego/lokali użytkowych udokumentowany będzie fakturą VAT.
    
18. Na fakturze zakupu lokalu/lokali użytkowych będzie figurował jako nabywca wyłącznie Wnioskodawca. Umowa kupna lokalu/lokali będzie zawarta pomiędzy firmą deweloperską a współmałżonkami. Tym samym małżonka będzie figurowała w akcie notarialnym jako współwłaściciel nieruchomości, lecz nie będzie figurowała na fakturze.
    
19. Stroną umów o najem lokalu/lokali użytkowych o których mowa będzie tylko Wnioskodawca.
    
20. Nabyty lokal/lokale użytkowe będą przez Wnioskodawcę wynajmowane podmiotom gospodarczym, które w tych lokalach prowadzić będą własną działalność, a więc będą Wnioskodawcy służyć do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT.
    
    

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy całość VAT należnego ze sprzedaży przedmiotowej działki może rozliczyć tylko jeden ze współmałżonków, tj. Wnioskodawca po wcześniejszej rejestracji dla potrzeb podatku VAT?
2. Jeżeli organ wydający interpretację uznał stanowisko Podatnika zawarte w odpowiedzi na pierwsze pytanie za prawidłowe, to czy Wnioskodawca działający już jako podatnik VAT czynny, nabywający z małżonką kolejną nieruchomość z zamiarem jej wykorzystania na wynajem prywatny poza działalnością gospodarczą (czynność opodatkowana - lokal użytkowy) będzie mógł skorzystać z prawa odliczenia VAT naliczonego powstałego przy zakupie tego lokalu?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

Stanowisko do pytania 1

Odpowiadając na to pytanie należy przede wszystkim zauważyć, że małżonkowie dokonując nabycia nieruchomości do majątku wspólnego mogą zdecydować, czy dana nieruchomość będzie wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej przez każdego z małżonków, czy też przez jednego z nich. Niezależnie bowiem od stosunków majątkowych istniejących pomiędzy małżonkami (ustawowa wspólność majątkowa czy też rozdzielność majątkowa) na gruncie przepisów ustawy o VAT małżonkowie są odrębnymi podatnikami, których działalność podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Oznacza to, że status podatnika VAT może uzyskać jedno z małżonków, jak i oboje, tj. każde z osobna. Brak jest natomiast podstaw, aby traktować małżonków jako jeden podmiot, którego działalność podlega obowiązkowi podatkowemu (vide: wyrok NSA z dnia 16 stycznia 2013 r, sygn. akt I FSK 143/12, orzeczenie prawomocne). Ponadto ani z przepisów ustawy o VAT ani przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2015 r. poz. 583 ze zm.), dotyczących stosunków majątkowych między małżonkami, nie można wyciągnąć wniosku, że wykonywanie czynności opodatkowanych podatkiem VAT przez jednego z małżonków (sprzedaż towarów, odpłatne świadczenie usług, import itp.) czyni podatnikiem tego podatku również drugiego małżonka, gdy czynności te dotyczą składników ich majątku wspólnego, a przychód uzyskany z wykonywania tych czynności stanowi ich majątek dorobkowy (vide: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 17 lipca 2014 r., nr IBPP1/443-336/14/LSz).

Sam fakt, iż dana nieruchomość stanowi współwłasność majątkową małżeńską (a więc każdy z małżonków jest współwłaścicielem tej nieruchomości na zasadach współwłasności łącznej, tj. bezudziałowej) nie wpływa na opodatkowanie podatkiem VAT sprzedaży tej nieruchomości, gdyż na gruncie ustawy o VAT istotne znaczenie ma to, kto faktycznie wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu VAT (vide: wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 13 maja 2008 r., sygn. Akt I SA/Rz 332/08, orzeczenie prawomocne).

Biorąc powyższe pod uwagę należy więc stwierdzić, że podatnikiem VAT jest ten z małżonków, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT. Zaś dostawa towarów (w tym nieruchomości) będzie podlegała opodatkowaniu VAT w sytuacji, gdy działaniom podmiotu dokonującego tej dostawy, można przypisać znamiona prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, co w efekcie przesądza o uzyskaniu przez niego statusu podatnika VAT.

Podsumowując, jeśli zamiar wykorzystania zakupionej w 2012 r. działki na potrzeby działalności gospodarczej miał sam małżonek, a nie jego żona (tak jak wynika ze stanu faktycznego przedstawionego w pytaniu), to zdaniem Wnioskodawcy całość podatku należnego z transakcji sprzedaży nieruchomości jest zobowiązany odprowadzić wyłącznie małżonek prowadzący działalność gospodarczą i zamierzający dokonać rejestracji dla potrzeb podatku VAT.

Stanowisko do pytania 2

Zakup towaru lub usługi przez podatnika VAT pozwala mu na skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego od tego zakupu. Aby jednak z prawa tego podatnik mógł skorzystać, muszą zostać spełnione ustawowe warunki.

W myśl generalnej zasady, podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabywanych towarów i usług, jeżeli te towary czy usługi mają związek z wykonywanymi przez niego czynnościami opodatkowanymi.

Podstawowym warunkiem umożliwiającym podatnikowi odliczenie podatku naliczonego jest – w myśl art. 86 ust. 1 ustawy o VAT - związek dokonanych zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Powyższe zaś wyklucza możliwość odliczenia VAT w sytuacji, gdy poniesione wydatki służą czynnościom niepodlegającym VAT lub czynnościom zwolnionym od podatku. Dla oceny związku poniesionego wydatku ze sprzedażą opodatkowaną należy wziąć pod uwagę cel tego wydatku, jaki istniał w dacie jego poniesienia. Ważne jest, aby związek między zakupami a czynnościami opodatkowanymi był uchwytny i oczywisty, gdyż nabyte towary i usługi muszą w sposób niewątpliwy służyć czynnościom opodatkowanym VAT.

Aby podatnik mógł skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego musi dysponować fakturą, zawierającą kwotę podatku VAT, która potwierdza dokonany zakup. Podatnik ma również - co do zasady - prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących uiszczoną przez niego zaliczkę na poczet nabywanych towarów i usług. Prawo do odliczenia podatku naliczonego, zgodnie z art. 88 ust. 4 ustawy o VAT, przysługuje podmiotom zarejestrowanym jako podatnicy VAT czynni. Aby zatem podatnik VAT mógł odliczyć VAT naliczony od nabytych towarów i usług musi być podmiotem zarejestrowanym na potrzeby podatku VAT.

Ogólnie ujmując, warunkiem odliczenia podatku naliczonego jest powstanie po stronie sprzedawcy obowiązku podatkowego od danej czynności oraz posiadanie przez nabywcę faktury dokumentującej zakup.

Podsumowując, Wnioskodawca działając jako czynny podatnik, nabywający kolejną nieruchomości w celu wykorzystania jej w ramach tzw. najmu prywatnego będzie mógł skorzystać z prawa do odliczenia VAT naliczonego przy jej zakupie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 710), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Przez towary – na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy – rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie zatem z ww. przepisami, budynki i grunty spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem, aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel i rezultat takiej działalności.

Jak wynika natomiast z art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Powyższe oznacza, że dostawa towarów, w tym przypadku gruntów, podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy czynność podlegającą opodatkowaniu wykona podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Jednocześnie okoliczności dokonania tej czynności powinny nosić znamiona działalności gospodarczej, o której mowa w ustawie o VAT.

Stwierdzić należy, że każdy kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług. Tym samym wykorzystywanie majątku prywatnego stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży, w tym przypadku nieruchomości jest ustalenie m.in. czy majątek nabyty został i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie o VAT, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Tym samym nie jest działalnością handlową, a zatem i gospodarczą sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty ani też wykorzystany w trakcie jego posiadania w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Skutkiem powyższego, status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonywania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Dla ustalenia czy osoba dokonująca transakcji sprzedaży nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT, istotnym jest stwierdzenie, że prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów cytowanej wyżej ustawy.

Podkreślić także należy, że w kwestii opodatkowania dostawy nieruchomości istotne jest, czy zbywca w celu dokonania sprzedaży podjął aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkuje koniecznością uznania go za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpiła w ramach zarządu majątkiem prywatnym. Zwykłe nabycie lub sprzedaż rzeczy nie stanowi bowiem wykorzystywania w sposób ciągły majątku rzeczowego w celu uzyskania z tego tytułu obrotu w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy jako, że jedynym przychodem z takich transakcji może być ewentualny zysk ze sprzedaży tej rzeczy.

Dokonując przedmiotowego rozstrzygnięcia, należy także wziąć pod uwagę orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości UE wydane w sprawach połączonych C-180/10 i C-181/10, w którym Trybunał orzekł, że za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje środki podobne do wykorzystywanych przez handlowca, tj. wykazuje aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. Chodzi tu przykładowo o nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług developerskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przykładowo przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

Należy w tym miejscu również wskazać, że małżeństwo nie należy do żadnej kategorii podmiotów wymienionych w art. 15 ust. 1 ustawy.

W związku z powyższym należy przytoczyć przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 2082 ze zm.). W świetle art. 31 § 1 ww. ustawy, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku (art. 35 ww. Kodeksu).

Zgodnie z brzmieniem art. 36 § 1 oraz § 2 cyt. ustawy, oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.

W oparciu o art. 37 § 1 pkt 1 ww. ustawy, zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal.

Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Stosownie do zapisu zawartego w art. 43 § 1 ww. Kodeksu, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dotyczących stosunków majątkowych między małżonkami, nic nie uprawnia do wniosku, że wykonywanie czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług przez jednego z małżonków (sprzedaż towarów, odpłatne świadczenie usług, import itp.) czyni podatnikiem tego podatku również drugiego małżonka, gdy czynności te dotyczą składników ich majątku wspólnego, a przychód uzyskany z wykonywania tych czynności stanowi ich majątek dorobkowy.

Skoro każdy z małżonków jest uprawniony do samodzielnego zarządzania majątkiem wspólnym, to może on samodzielnie, we własnym imieniu i na własny rachunek dokonywać czynności prawnych będących wykonywaniem tego zarządu, jakkolwiek skuteczność czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu wymaga akceptacji drugiego małżonka.

Prawno-podatkowa skuteczność czynności podjętej przez jednego z małżonków nie jest uzależniona od zgody drugiego z nich na jej dokonanie, skoro taka czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, niezależnie od tego, czy została wykonana z zachowaniem warunków i form określonych przepisami prawa. Czynności określone w art. 5 ust. 1 ustawy podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa (art. 5 ust. 2 ustawy).

Jak już wyżej stwierdzono, ustawa o podatku od towarów i usług nie wymienia małżonków jako odrębnej kategorii podatników. Powyższe stwarza dla małżonków prowadzących działalność gospodarczą szczególną sytuację prawną. Żaden z przepisów ustawy nie zabrania małżonkom prowadzenia działalności gospodarczej jako odrębnym podatnikom. Nie ma przy tym przeszkód, aby pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębne działalności istniała ustawowa wspólność majątkowa. W konsekwencji, podatnikiem podatku od towarów i usług jest ten z małżonków, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu. Autonomiczność prawa podatkowego wyklucza bowiem możliwość interpretacji przepisów, która zakładałaby, że stosunki majątkowe między małżonkami, regulowane przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, mogą kształtować zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług.

W tym miejscu – dla wyjaśnienia zakresu zwykłego wykonywania prawa własności – konieczne jest sięgnięcie do zapisów prawa cywilnego, tj. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 380 ze zm.).

Zgodnie z art. 140 ustawy Kodeks cywilny w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą.

Z powyższych wyjaśnień wynika zatem, iż dokonanie sprzedaży określonej rzeczy materialnej stanowi naturalny (oczywisty, podstawowy) element wykonywania prawa własności.

Zatem, dostawa towarów (w tym nieruchomości) będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w sytuacji, gdy działaniom podmiotu dokonującego tej dostawy, można przypisać znamiona prowadzenia działalności gospodarczej, co w efekcie przesądza o uzyskaniu przez niego statusu podatnika.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca w 2012 roku nabył nieruchomość gruntową. W umowie sprzedaży po stronie kupującego został wskazany Wnioskodawca oraz jego małżonka. Małżonkowie objęci są współwłasnością majątkową małżeńską. Zakup został sfinansowany z majątku prywatnego małżonków na cele inne niż prywatne. Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie szkoleń od września 1999 r., przy czym nie jest zarejestrowanym podatnikiem dla celów ustawy o podatku od towarów i usług (działalność zwolniona z VAT). Przedmiotowa działka została nabyta z zamiarem wykorzystania jej w prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawcy, w tym celu Wnioskodawca wystąpił o wydanie warunków zabudowy, a także zlecił firmie architektonicznej wykonanie koncepcji zabudowy, zaś innej wyspecjalizowanej firmie - wystąpienie o zgodę na usunięcie części drzewostanu.

W momencie nabycia działki nie obowiązywał dla niej miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, działka choć leżąca w granicach miasta … , i położona wśród innych budynków jedno i wielorodzinnych miała w dokumentacji geodezyjne oznaczenie „rolna” (łąki). Początkowo Wnioskodawca wystąpił o warunki zabudowy na tzw. „szeregówkę”. Następnie w okresie tworzenia lokalnego planu zagospodarowania przestrzennego wystąpił z poprawkami do koncepcji tego planu, uzyskując przeznaczenie działki na inwestycję w mieszkalnictwo wielorodzinne z usługami. Wnioskodawca planował wybudować budynek usługowo-mieszkalny, wielorodzinny. Jednak nie planował w tym budynku prowadzenia własnej działalności gospodarczej, a jedynie ewentualnie działalność polegającą na wynajmie lub sprzedaży mieszkań. Od momentu nabycia do momentu sprzedaży działka nie była wykorzystywana. Prowadzono na niej tylko okresowe prace konserwatorskie (naprawa płotu, koszenie, itp.).

Przyczyną sprzedaży działki jest fakt znacznego wzrostu wartości nieruchomości wynikający ze zmiany kwalifikacji przeznaczenia działki w związku z uchwaleniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w wersji korzystnej dla Wnioskodawcy. Szacowana wartość nieruchomości jest na tyle wysoka, że Wnioskodawca zdecydował o jej sprzedaży i odstąpieniu od zamiaru samodzielnej budowy budynku wielorodzinnego.

Wnioskodawca nie czynił na działce żadnych inwestycji, zlecił przygotowanie koncepcji architektonicznej planowanego budynku usługowo-mieszkalnego oraz uzyskał promesę zgody na wycinkę części drzew kolidujących z planowaną inwestycją. Sprzedaż działki została zlecona pośrednikowi w obrocie nieruchomościami. Wnioskodawca zamieścił ogłoszenie w internecie (portalu sprzedażowym). Poza tym polegać będzie na działaniach agencji pośrednictwa. Środki przeznaczone ze sprzedaży działki zostaną spożytkowane na zakup lokalu/lokali użytkowych od firm deweloperskich w celu ich wykorzystania do działalności w postaci wynajmu.

Zatem pomimo zakupu nieruchomości na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej to przedstawione okoliczności sprawy pozwalają na uznanie, że działalność Wnioskodawcy w tym zakresie przybrała formę zawodową (profesjonalną) i stałą, na co wskazuje fakt zakupu działki z zamiarem wykorzystania jej w prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawcy oraz rodzaj podjętych przez Wnioskodawcę działań (wystąpienie o wydanie warunków zabudowy, naniesienie uwag do projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w celu zmiany pierwotnego przeznaczenia działki z budownictwa jednorodzinnego na wielorodzinne, wystąpienie o zgodę na wycinkę drzew kolidujących z planowaną przyszłą inwestycją na działce).

Dlatego nabytej działki nie można uznać za majątek osobisty, gdyż po zakupie nie została w żaden sposób wykorzystana na cele osobiste, prywatne, wręcz przeciwnie była sukcesywnie przygotowywana do planowanej działalności gospodarczej.

W przedmiotowej sprawie należy więc uznać, że to Wnioskodawca dokonując sprzedaży gruntu będzie działał w charakterze podatnika VAT, a czynność ta będzie nosiła znamiona działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Powyższe ustalenia wynikają z faktu, że sprzedaż przez Wnioskodawcę nieruchomości gruntowej nie będzie stanowiła zwykłego wykonywania prawa własności.

Ponadto należy wskazać, że mimo, że nabycia dokonali małżonkowie wspólnie ze względu na panujący między nimi ustrój wspólności majątkowej, to jednak zakup ten był dokonany w całości z przeznaczeniem do działalności opodatkowanej Wnioskodawcy. Tym samym z tytułu planowanej dostawy podatnikiem VAT będzie wyłącznie Wnioskodawca.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, że całość podatku należnego z transakcji sprzedaży nieruchomości jest zobowiązany odprowadzić wyłącznie małżonek prowadzący działalność gospodarczą i zamierzający dokonać rejestracji dla potrzeb podatku VAT, należało uznać za prawidłowe.

Odnosząc się do kolejnych wątpliwości Wnioskodawcy dotyczących prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zakupie lokalu użytkowego z zamiarem wykorzystania go na najem prywatny, należy zauważyć, że najem wypełnia definicję działalności gospodarczej określoną w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, jeżeli wykonywany jest w sposób ciągły dla celów zarobkowych (zawierane umowy najmu mają zazwyczaj długotrwały charakter, a uzyskiwane korzyści z tego tytułu są w zasadzie stałe). Zatem istotnym jest wykorzystanie towaru w sposób ciągły dla celów zarobkowych bez względu na to, czy najem będzie prowadzony w ramach działalności gospodarczej, czy jako odrębne źródło przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W rozumieniu cytowanych w niniejszej interpretacji przepisów art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług świadczenie usług najmu nieruchomości jest działalnością gospodarczą, a podmiot wykonujący te czynności podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach określonych w przepisach regulujących ten podatek.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że zakup lokalu użytkowego/lokali użytkowych udokumentowany będzie fakturą VAT. Na fakturze zakupu lokalu/lokali użytkowych będzie figurował jako nabywca wyłącznie Wnioskodawca. Umowa kupna lokalu/lokali będzie zawarta pomiędzy firmą deweloperską a współmałżonkami. Tym samym małżonka będzie figurowała w akcie notarialnym jako współwłaściciel nieruchomości, lecz nie będzie figurowała na fakturze. Stroną umów o najem lokalu/lokali użytkowych o których mowa będzie tylko Wnioskodawca. Nabyty lokal/lokale użytkowe będą przez Wnioskodawcę wynajmowane podmiotom gospodarczym, które w tych lokalach prowadzić będą własną działalność, a więc będą Wnioskodawcy służyć do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Jeżeli zatem przedmiotem najmu będzie nieruchomość stanowiąca majątek wspólny małżonków, to podatnikiem podatku od towarów i usług w okolicznościach wskazanych w art. 15 ustawy o VAT będzie ten małżonek, który dokonuje wynajmu we własnym imieniu (który jest stroną czynności prawnej).

Tak więc w zaistniałej sytuacji, jeżeli stroną umów o najem lokalu/lokali użytkowych będzie tylko Wnioskodawca (jako jeden ze współwłaścicieli nieruchomości), wówczas podatnikiem w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT z tytułu zawartej umowy najmu będzie właśnie Wnioskodawca.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

1. nabycia towarów i usług,
2. dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
   
   

Z treści cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Jak wskazano powyżej najistotniejszym warunkiem umożliwiającym czynnemu podatnikowi podatku VAT realizację prawa do odliczenia jest związek dokonanych zakupów z wykonywaniem czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Jednocześnie oceny czy związek ten istnieje lub będzie istniał w przyszłości należy dokonać w momencie realizowania zakupów zgodnie z zasadą niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Natomiast na podstawie przepisu art. 88 ust. 4 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni oraz nabyte towary i usługi są opodatkowane podatkiem VAT.

Cytowane wyżej przepisy normują kwestie dotyczące prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w sytuacji, gdy rozliczenia dokonuje podatnik VAT czynny, z faktury, którą za nabyte towary lub usługi wystawił inny podatnik VAT.

Zatem biorąc pod uwagę przedstawione okoliczności sprawy oraz przywołane uregulowania prawne należy stwierdzić, że jeśli Wnioskodawca będzie już działał jako podatnik VAT czynny oraz nabyty lokal/lokale użytkowe będzie wykorzystywał wyłącznie do czynności opodatkowanych podatkiem VAT wówczas będzie mu przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.

Przy czym prawo do odliczenia będzie przysługiwało gdy dokonana na rzecz Wnioskodawcy dostawa lokalu/lokali przez dewelopera będzie dostawą opodatkowaną podatkiem VAT, tj. nie będzie to dostawa objęta zwolnieniem od podatku.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy, że Wnioskodawca działając jako czynny podatnik, nabywający kolejną nieruchomości w celu wykorzystania jej w ramach tzw. najmu prywatnego będzie mógł skorzystać z prawa do odliczenia VAT naliczonego przy jej zakupie, należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Na marginesie należy zauważyć, że powołana przez Wnioskodawcę interpretacja indywidualna została wydana w indywidualnej sprawie, w której indywidualnie oceniano zdarzenie przyszłe i stanowisko wnioskodawcy. Powołana interpretacja nie stanowi źródła prawa i tut. organ nie jest nią związany.

Niniejsza interpretacja traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego lub zmiany stanu prawnego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz.U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.