Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB3/4510-181/16-4/DP
z 4 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 4 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 20 stycznia 2016 r. (data wpływu 25 lutego 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 27 maja 2016 r. (data wpływu 2 czerwca 2016 r.) w odpowiedzi na wezwanie z dnia 16 maja 2016 r. nr IPPB3/4510-181/16-2/DP (doręczone 19 maja 2016 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwot wypłaconych kontrahentowi w związku z zawartym porozumieniem – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 25 lutego 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwot wypłaconych kontrahentowi w związku z zawartym porozumieniem.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 30 grudnia 2015 r. spółka P. sp.j. została przekształcona,w oparciu o przepisy Kodeksu spółek handlowych w spółkę P. sp. z o.o. Wyjaśnić należy jednak, że zdarzenia przedstawione w niniejszym stanie faktycznym, pomimo, że zaistniały w okresie, gdy Wnioskodawca funkcjonował jeszcze jako spółka jawna, odnoszą się do Wnioskodawcy, istniejącym w obecnej formie prawnej. Zdarzenia te zatem mają bezpośrednie przełożenie na sytuację podatkową Wnioskodawcy.

Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej trudni się sprzedażą m. in. metali nieżelaznych. W związku z prowadzoną działalnością nawiązał współpracę handlową z zagraniczną spółką (dalej: „Kontrahent”), której Wnioskodawca sprzedał złom - mosiądz żółty (dalej: „Złom”) w ilości 23.600 kg.

Wnioskodawca zlecił przewóz zamówionego przez Kontrahenta złomu firmie spedytorskiej (dalej: „Spedytor”), która zobowiązana była m.in. do zapewnienia należytego transportu drogowego na trasie ze Słupna do Gdańska oraz transportu morskiego z Gdańska do Ningbo (Chiny). W związku z realizacją przez Spedytora umowy, Spedytor przedstawił polisę ubezpieczenia mienia w transporcie wystawioną przez firmę Towarzystwo Ubezpieczeń (dalej: „Ubezpieczyciel”). W dniu 21 listopada 2014 r. zgodnie z zawartą ze Spedytorem umową do siedziby Wnioskodawcy przyjechał ciągnik siodłowy wraz z naczepą, na której znajdował się kontener morski (dalej: „Kontener”). Do Kontenera został załadowany Złom o wadze 23.600 kg, co zostało potwierdzone protokołem załadunku przez pracowników Wnioskodawcy oraz kierowcę z firmy transportowej (dalej zwanej jako: „Przewoźnik”) wyznaczonej przez Spedytora. Wnioskodawca wyjaśnia, że drzwi Kontenera zostały zabezpieczone dwoma plombami o określonych numerach. Kierowca z firmy Przewoźnika zgodnie z ustaleniami ze Spedytorem powinien w dniu załadunku wyruszyć do portu w Gdańsku. Pomimo, że kierowca Przewoźnika wyjechał z załadowanym Kontenerem z siedziby Wnioskodawcy w dniu 21 listopada 2014 r. ok. godz. 16:00 - 17:00, dojechał do portu w Gdańsku dopiero w dniu 24 listopada 2014 r. ok. godz. 3:30 - 4:00. Oznacza to, że odległość ok. 440 km została pokonana w ok. 58 godzin. Natomiast, przyjmując przeciętną prędkości 60 km/h odcinek 440 km powinien zostać pokonany w ok. 7 godzin 30 minut.

Po dojechaniu przez kierowcę Przewoźnika na miejsce do DCT Gdańsk (gdański port) Kontener został zważony i wskazania wagi oznaczały, że zawartość Kontenera na odcinku pomiędzy siedzibą Wnioskodawcy w Słupnie, a DCT Gdańsk zmniejszyła się o 740 kg. Stąd istnieje wysokie prawdopodobieństwo, graniczące z pewnością, że to właśnie na odcinku pomiędzy miejscem załadunku, a DCT Gdańsk doszło do utraty/kradzieży Złomu, a w jego miejsce załadowano piach/żwir i przykryto na wierzchu złomem. Świadczyć o tym może również blisko 8-krotnie dłuższy czas przejazdu na odcinku pomiędzy siedzibą Wnioskodawcy w Słupnie a DCT Gdańsk.

Następnie zgodnie z morskim listem przewozowym Kontener został załadowany na pokład statku w dniu 27 listopada 2014 r. W dniu 19 stycznia 2015 r. Kontener został wyładowany na terminal w porcie w Ningbo, a w dniu 23 stycznia 2015 r. Kontener opuścił terminal portu w Ningbo.

W dniu 26 stycznia 2015 r. Wnioskodawca otrzymał emaila od Kontrahenta, w którym Kontrahent wskazał, że otrzymał Kontener, ale waga jego zawartości jest niższa o 760 kg. Jednocześnie dodał, że Kontener nie był otwierany i posiada nietknięte plomby, które były założone przez Wnioskodawcę . W związku z powyższą wiadomością Wnioskodawca oraz Kontrahent ustalili, aby przy otwarciu Kontenera oraz badaniu jego zawartości uczestniczył niezależny audytor, który sporządzi z tej czynności stosowny raport. Z raportu audytora z dnia 6 lutego 2015 r. wynika, że w dniu 28 stycznia 2015 r. inspektorzy zastali nienaruszony Kontener, który zawierał dwie plomby o numerach Z oraz C, które również były nienaruszone. Waga zawartości kontenera wynosiła 22.740 kg, a więc 760 kg mniej niż zostało załadowane w dniu 21 listopada 2014 r. w siedzibie Wnioskodawcy. Po otwarciu i zbadaniu Kontenera okazało się, że jego główną zawartość stanowi piach/żwir. Autentyczność wydanego przez S. raportu została potwierdzona przez polski oddział tej firmy.

W związku z powyższym Kontrahent wystosował do Wnioskodawcy zgłoszenie reklamacyjne z 9 lutego 2015 r. oraz w załączeniu Kontrahent przesłał również notę obciążeniową z dnia 9 lutego 2015 r. W dniu 18 lutego 2015 r. strony zawarły porozumienie, zgodnie z którym tytułem odszkodowania za nienależyte wykonanie umowy ustalono zapłatę w wysokości 99.825,80 USD jako wartość Złomu powiększona o poniesione przez Kontrahenta koszty, a ponadto w związku z przepisami w prawie chińskim o odpadach i koniecznością w związku z tym wywozu dostarczonego Kontrahentowi złomu i piachu/żwiru, ustalono odkupienie powyższego towaru za kwotę 5 494,20 USD, obejmującą również koszt opłat transportowych kontenera do Polski. Wnioskodawca zgodnie z żądaniem wynikającym z noty obciążeniowej oraz zawartym pomiędzy stronami porozumieniem zaspokoił 19 lutego 2015 r. w całości roszczenia Kontrahenta , tj. kwotę: 105.320 USD, co zgodnie z kursem PLN/USD na dzień 18 lutego 2015 r. wyniosło 387.409,09 zł. Tytułem samego odszkodowania wypłacona została kwota 99.825,80 USD, co stanowiło kwotę: 367 199,22 zł.

Wnioskodawca po uzyskaniu powyższych informacji zgłosił do właściwej miejscowo prokuratury zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa kradzieży złomu.

W związku z powyższym Wnioskodawca wezwał Spedytora, Ubezpieczyciela oraz Przewoźnika do zapłaty odszkodowania w wysokości 105.320,00 USD. Pomimo wystosowanych wezwań dochodzone roszczenie nie zostało zaspokojone ani w całości, ani w części. Wobec powyższego Wnioskodawca wniósł pozew przeciwko wskazanym podmiotom o zapłatę odszkodowania w związku z nienależytym wykonaniem umowy.

Wnioskodawca pragnie również zaznaczyć, że niezależnie od wysłanego Kontenera Wnioskodawca zawarł z Kontrahentem jeszcze inne umowy na podstawie, których został wysłany złom do Kontrahenta. W stosunku do nich realizacja umowy nastąpiła w sposób prawidłowy.

W uzupełnieniu stanu faktycznego wskazano, co następuje:

Ad. 1

W chwili obecnej toczy się śledztwo w sprawie kradzieży z włamaniem do kontenera i zaboru w celu przywłaszczenia złomu mosiężnego o wartości 389 684,00 zł na szkodę Wnioskodawcy w dniach od 21 listopada 2014 r. do 26 stycznia 2015 r. w nieustalonym dniu, tj. o czyn z art. 279 § 1 k.k.

Sprawa toczy się pod sygnaturą akt X i prowadzona jest przez Prokuraturę Rejonową.

Z informacji uzyskanych w prokuraturze postępowanie toczy się jako postępowanie w sprawie, nie zaś względem konkretnej osoby.

Ad. 2

Wnioskodawca, jako jedną z pierwszych czynności, którą podjął po wykryciu kradzieży, przeanalizował działania swoich pracowników. W ocenie Wnioskodawcy działania jego pracowników nie przyczyniły się do kradzieży złomu mosiężnego. Ponadto w ocenie Wnioskodawcy brak jest również winy w jego działaniach w związku z zaistniałym zdarzeniem.

Wnioskodawca zwraca uwagę, że transport kontenera ze złomem został powierzony firmie spedycyjnej, która posiadała doświadczenie w tego typu transportach. Spedytor ten następnie powierzył przewóz kontenera przewoźnikom, którzy również świadczyli tego typu usługi w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Oznacza to, że Wnioskodawca w celu realizacji transportu kontenera posłużył się podmiotami profesjonalnie świadczącymi tego typu usługi.

Dodatkowo jak przedstawiał w stanie faktycznym Wnioskodawca załadunek złomu odbył się na terenie należącym do Wnioskodawcy. Po załadunku złomu kontener został zważony na legalizowanej wadze, a następnie w obecności pracowników, kontrahenta oraz przewoźnika cały kontenera został zaplombowany plombami, które wykorzystywane są w tego typu transportach. Po zakończeniu załadunku kontener został przeznaczony do transportu i zabrany przez przewoźnika, wyznaczonego przez spedytora.

Niezależnie od powyższego bezpośrednio po wykryciu kradzieży w Chinach Wnioskodawca podjął niezbędne działania w celu dalszego dochodzenia roszczeń. Przede wszystkim sprawa została niezwłocznie zgłoszona do prokuratury, zaś względem podmiotów, które wykonywały transport: spedytora oraz przewoźników zostały wszczęte postępowania mające na celu dochodzenie odszkodowania na rzecz Wnioskodawcy.

W świetle powyższego Wnioskodawca podjął wszelkie działania, które miały na celu bezpieczny transport kontenera do kontrahenta w Chinach oraz podjął działania, które miały na celu uzyskanie odszkodowania od podmiotów, które doprowadziły do szkody.

Ad. 3

Wnioskodawca wskazuje, że porozumienie z dnia 18 lutego 2015 w przedmiocie wypłacenia kontrahentowi kwot wskazanych w tym porozumieniu służyło należytemu wypełnieniu przez Wnioskodawcę zobowiązań umownych ciążących na nim. Działanie te umożliwiło Wnioskodawcy uniknięcie zapłaty odsetek za opóźnienie oraz kosztów ewentualnego postępowania sądowego na rzecz kontrahenta. Jednocześnie Wnioskodawca wskazuje, że zawarł on z tym samym kontrahentem również inne umowy sprzedaży złomu, wobec czego Wnioskodawcy zależało, aby inne transakcje z tym kontrahentem zostały przeprowadzone prawidłowo i aby płatności z tytułu tych transakcji zostały uregulowane. Ponadto bezsprzecznym jest, że Wnioskodawcy zależało na prawidłowych relacjach z tym kontrahentem, gdyż umożliwiało mu to dostęp do dużego rynku zbytu, jakim jest rynek chiński. Natomiast wyłącznie pełne wywiązanie się przez Wnioskodawcę z ciążących na nim zobowiązaniach względem chińskiego odbiorcy umożliwiłoby powyższe.

Wnioskodawca wskazuje, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zajmuje się sprzedażą metali nieżelaznych oraz również zajmuje się sprzedażą złomu. Tym samym odkupiony na podstawie w/w porozumienia złom zostanie sprzedany w ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawcy. Jednocześnie piach/żwir, który został zakupiony przez Wnioskodawcę na podstawie w/w porozumienia zostanie sprzedany bądź wykorzystany na cele prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej, np. utrzymanie dróg, którymi kontrahencie Wnioskodawcy poruszają się po terenach należących do Wnioskodawcy.

Ad. 4

W chwili obecnej toczy się postępowanie sądowe przed Sądem Okręgowym przeciwko spedytorowi, jego ubezpieczycielowi oraz przewoźnikowi.

Zgodnie z pismem procesowym spedytora nie ponosi on odpowiedzialności, gdyż powierzył on transport kontenera profesjonalnemu przewoźnikowi, co w oparciu o art. 799 k.c. miałoby wyłączyć jego odpowiedzialność. Analogiczne stanowisko zostało przedstawione przez ubezpieczyciela spedytora.

Zgodnie z pismem procesowym przewoźnika nie ponosi on odpowiedzialności, gdyż transport lądowy zlecił swojemu podwykonawcy - dalszemu przewoźnikowi, a ponadto kradzież złomu miała miejsce w okresie, w którym dalszy przewoźnik był odpowiedzialny za transport kontenera.

Wnioskodawca przygotował replikę na każde z powyższych pism, w którym kwestionował stanowisko pozwanych.

Ad. 5

Jak przedstawił Wnioskodawca w stanie faktycznym we wniosku o wydanie interpretacji, w dniu 30 grudnia 2015 r. spółka P. sp.j. została przekształcona w oparciu o przepisy Kodeksu spółek handlowych w spółkę P. sp. z o.o. Wyjaśnić należy jednak, że zdarzenia przedstawione w niniejszym stanie faktycznym, pomimo, że zaistniały w okresie, gdy Wnioskodawca funkcjonował jeszcze jako spółka jawna, odnoszą się do Wnioskodawcy, istniejącym w obecnej formie prawnej. Zdarzenia te zatem mają bezpośrednie przełożenie na sytuację podatkową Wnioskodawcy. W związku z powyższym Wnioskodawca przyjął, iż w związku z faktem, że kradzież złomu miała miejsce w czasie, w którym Wnioskodawca funkcjonował jeszcze jako spółka jawna wskazał odpowiednie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie odnosząc się do treści wezwania Wnioskodawca wskazuje, że na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przedmiotem interpretacji byłyby następujące przepisy:

• Art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,
• Art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
  
  

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy stanowi koszty uzyskania przychodów wydatek poniesiony jako odszkodowanie zapłacone przez Wnioskodawcę Kontrahentowi w przedstawionym stanie faktycznym?
2. Czy należy rozpoznać przychód podatkowy w przypadku zwrotu przez Spedytora, Ubezpieczyciela lub Przewoźnika odszkodowania zapłaconego Kontrahentowi w przedstawionym stanie faktycznym jako wydatku poniesionego i nie zaliczonego w koszty uzyskania przychodów?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, w istniejącym stanie faktycznym istnieje zależność pomiędzy odpowiedziami, które zostaną udzielone przez Organ na pytanie 1 oraz pytanie 2. W ocenie Wnioskodawcy w przypadku uznania przez Organ, że wydatek wypłacony jako odszkodowanie na rzecz Kontrahenta stanowić będzie koszt uzyskania przychodu, bezsprzecznym jest, że kwota uzyskanego zwrotu tego wydatku jako odszkodowanie od wskazanych podmiotów będzie stanowić przychód dla Wnioskodawcy.

Jednocześnie Wnioskodawca wyjaśnia, iż w sytuacji, gdy Organ uzna, że poniesiony wydatek jako zapłacone przez Wnioskodawcę na rzecz Kontrahenta odszkodowanie nią będzie stanowiło kosztu uzyskania przychodu, to zwrot tego wydatku jako odszkodowania od wskazanych podmiotów nie będzie stanowiło przychodu dla Wnioskodawcy. Nie może ujść uwadze, że przyjęcie odmiennego stanowiska, tj. uznanie przez Organ, że zwrócona Wnioskodawcy kwota będzie stanowić przychód podlegający opodatkowaniu, wówczas prowadzić to będzie do bezpodstawnego obciążania Wnioskodawcy kolejnymi obciążeniami podatkowymi. Otóż Wnioskodawca zobowiązany był rozliczyć na gruncie podatku dochodowego przychód z tytułu faktury wystawionej na rzecz Kontrahenta za sprzedany złomu. W rzeczywistości jednak do chwili obecnej wskazany przychód nie nastąpił, gdyż ze względu na zaistniałą sytuację związaną z utratą/kradzieżą złomu w trakcie transportu Wnioskodawca zobowiązany był ponieść wydatek uiszczając odszkodowanie tytułem nienależytego wykonania umowy. Wobec tego w sytuacji gdyby uznano że wydatek poniesiony jako zapłacone odszkodowanie na rzecz Kontrahenta za koszt niestanowiący kosztu uzyskania przychodują następnie uznano by zwrot wydatku jako odszkodowania przez wskazane podmioty za przychód podlegający opodatkowaniu, faktycznie Wnioskodawca byłby zobowiązany uregulować na poczet podatku dochodowego należności z dwóch, rzekomo różnych przychodów, tj. faktury za sprzedaż Złomu oraz z tytułu uzyskanego zwrotu wydatku jako odszkodowania. Faktycznie zaś Wnioskodawca uzyskałby wyłącznie jednorazowy przychód.

Ad. Pytanie 1

W ocenie Wnioskodawcy wydatek poniesiony jako odszkodowanie wypłacone na rzecz Kontrahenta stanowi koszt uzyskania przychodu.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 updop nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy wskazany przepis nie będzie miał zastosowania do zaistniałego stanu faktycznego. Wskazany przepis ma zastosowanie m.in. do odszkodowań wypłacanych z tytułu wad dostarczonych towarów. Z zaistniałego stanu faktycznego wynika jednak, że w istocie doszło do nienależytego wykonania umowy pomiędzy stronami, poprzez dostarczenie głównie innego towaru tj. piachu/żwiru. Brak jest zatem podstaw do uznania, że istniały jakiekolwiek wady towaru, skoro w wyniku zaistniałej sytuacji związanej z utratą/ kradzieżą sprzedane towary nie zostały w istocie dostarczone do Kontrahenta, zatem nie było możliwości stwierdzenia ich wad. W rezultacie wydatek poniesiony przez Wnioskodawcę jako zapłata odszkodowania , pozostaje w związku z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą i ma związek z uzyskanymi przez Wnioskodawcę przychodami, a jednocześnie nie powinien być objęty zakresem przedmiotowym, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 22 updop. Biorąc pod uwagę zaistniałą sytuację opisaną w stanie faktycznym, nie można uznać, że doszło do dostarczenia towarów z wadami. Dodatkowo należy zaznaczyć, że Wnioskodawca przy zachowaniu należytej staranności nie mógł zapobiec okolicznościom, które doprowadziły do poniesienia wydatku jako wypłaty odszkodowania dla Kontrahenta.

Podobne stanowisko zaprezentował w wydanej interpretacji Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 26.01.2010 , nr IPPB/423-828/09-2/JC oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 3 grudnia 2010 r. nr IBPBI/2/423-1141/10/MS, które pomimo ze dotyczyły kar umownych, jednakże argumenty w nich zawarte można odnieść do powyższej opisanej sytuacji.

Ad. Pytanie 2

W ocenie Wnioskodawcy w przypadku zwrotu wydatku przez Spedytora, Ubezpieczyciela lub Przewoźnika - zgodnie ze złożonym pozwem - zapłaconego Kontrahentowi jako odszkodowanie nie powstanie przychód podatkowy , w przypadku nie zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów.

Zgodnie z zawartą przez Wnioskodawcę umową z Kontrahentem własność Złomu przeszła na Kontrahenta. Tym samym Spedytor zobowiązany był dostarczyć Kontrahentowi towar stanowiący jego własność. Jednakże w wyniku zaistniałej sytuacji związanej z jego utratą/ kradzieżą w okresie, w którym towar był pod nadzorem Spedytora i powierzonych przez niego przewoźników, został dostarczony Kontrahentowi - głównie jako piach/zwir. Jak przedstawiono w stanie faktycznym Wnioskodawca wobec nienależytego wykonania umowy, wypłacił Kontrahentowi odszkodowanie w oparciu o art. 471 K.c.. Po wypłacie tego odszkodowania Wnioskodawca wniósł o zasądzenie wskazanych kwot od wymienionych podmiotów wskazanych w stanie faktycznym.

Odnosząc się do kwestii skutków podatkowych otrzymania zwrotu wypłaconego Kontrahentowi odszkodowania od podmiotów, o których mowa powyżej tj. Spedytora, Ubezpieczyciela lub Przewoźnika, zdaniem Wnioskodawcy zastosowanie znajdzie art. 12 ust. 4 pkt 6a updop.

Na podstawie powyższego przepisu, do przychodów nie zalicza się zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.

Jeśli przedmiotowej sprawie poniesiony wydatek jako wypłacone Kontrahentowi odszkodowanie nie będzie stanowił kosztów uzyskania przychodów, to zwrot tego wypłaconego odszkodowania nie będzie stanowił przychodu podatkowego. Przychodem będzie ewentualna nadwyżka zwróconego odszkodowania nad poniesionymi wydatkami jako wypłacone odszkodowanie Kontrahentowi.

Potwierdzeniem powyższego stanowiska w odniesieniu do zastosowania powyższego przepisu może stanowić interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie: IPPB1/415-952/10-2/AM z dnia 4 stycznia 2011 r., 1PPB3/423-126/14-4/PK1 z dnia 14 maja 2014 r. oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 14 marca 2011 r. ITPB1/415-1144/10/PSZ.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 851 ze zm., dalej: UPDOP), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (…).

Powyższe oznacza, iż podatnik ma prawo do odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem, iż nie zostały one wymienione w art. 16 ust. 1 ww. ustawy oraz że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością, a ich poczynienie ma lub może mieć wpływ na możliwość powstania przychodu (w tym zachowania lub zabezpieczenia przychodów). Przepis ten konstytuuje więc zasadę, stosownie do której pomiędzy kosztem podatkowym oraz przychodami podatnika musi wystąpić związek przyczynowo-skutkowy.

Kosztem uzyskania przychodów będzie zatem taki koszt, który spełnia łącznie następujące warunki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
  
  

Należy przy tym zauważyć, że definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach, należy zaś zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

W oparciu o kryterium stopnia tego powiązania, ustawodawca wyróżnia koszty podatkowe bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód) oraz inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).

Z przepisu art. 15 ust. 1 ustawy wynika zatem, iż by wydatki poczynione przez podatnika można uznać za koszt uzyskania przychodu, muszą być poniesione w sposób celowy. Podatnik więc podejmując decyzję o dokonaniu wydatku, musi być przeświadczony o racjonalności, z punktu widzenia prowadzonej przez niego działalności, wydatkowania środków finansowych.

Jednocześnie zauważyć należy, że obowiązkiem podatników, jako odnoszących ewentualną korzyść z faktu zaliczenia określonych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów, jest wykazanie, w oparciu o zgromadzone dowody, związku pomiędzy poniesieniem kosztu a uzyskaniem przychodu (w tym zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów), zgodnie z dyspozycją powołanego art. 15 ust. 1 ww. ustawy.

W większości przypadków związek z przychodem nie nasuwa żadnych wątpliwości. Są jednak sytuacje, w których ów związek przyczynowy nie jest tak jednoznaczny. Wszystkie te sytuacje należy zatem rozwiązywać według zasad racjonalnego rozumowania, odrębnie w odniesieniu do każdego przypadku. Należy w tym miejscu podkreślić, że koszt uzyskania przychodów jest kosztem działalności gospodarczej, która ze swej istoty zmierza do osiągnięcia przychodów.

Podatnik oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą winien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodu. Ponadto, należy mieć na względzie, że podatnik uznając wydatek za koszt uzyskania przychodu odnosi ewidentne korzyści, albowiem o ten koszt zmniejsza podstawę opodatkowania. Na nim więc spoczywa ciężar udowodnienia, że określony wydatek jest kosztem uzyskania przychodu.

Uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów jest możliwe tylko wtedy, gdy z prawidłowo i rzetelnie udokumentowanych zdarzeń wynika ponad wszelką wątpliwość, iż jest to wydatek celowy i racjonalnie uzasadniony. Zatem to podatnik zobowiązany jest wykazać nie tylko fakt poniesienia danego wydatku, ale także jego celowość i racjonalność. Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów, nie można uznać za koszt wydatków, których charakter budzi wątpliwości.

Należy zaznaczyć, iż działalność gospodarcza podlega określonym regułom ekonomicznym i musi opierać się o zasadę racjonalności działań w dążeniu do realizacji postawionego celu. Zauważyć należy, że podatnik nie może kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów wydatków, będących następstwem jego niewłaściwego lub nieracjonalnego działania. Ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej ponosi podatnik i nie ma możliwości przenoszenia tego ryzyka na budżet państwa. Wyjątkiem mogą być jedynie nieprzewidywalne sytuacje, których uniknięcie było niemożliwe, pomimo podjęcia przez podatnika wszelkich koniecznych działań w celu zapobieżenia.

Oprócz powyższego należy mieć na uwadze, że dokonując rozpoznania kosztowego charakteru określonego wydatku podatnik musi badać nie tylko to, czy wydatek ten został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów (art. 15 ust. 1 ustawy), ale i to czy nie jest on objęty wyłączeniem z art. 16 ust. 1 ww. ustawy, co definitywnie pozbawia go charakteru kosztu podatkowego choćby nawet spełniał wprowadzone przez ustawodawcę w ust. 1 art. 15 kryteria normatywne. I tak, w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, wśród wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów ustawodawca wymienił kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczaniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Z opisu zawartego we wniosku wynika, że Spółka zawarła z kontrahentem zagranicznym umowę sprzedaży złomu – mosiądzu żółtego. Dostawę złomu zlecono spedytorowi, który z kolei powierzył dostawę kontenera ze złomem przewoźnikowi zajmującemu się transportem towarów. Po odbiorze kontenera przez kontrahenta okazało się, że jego główną zawartość stanowi piach/żwir. Po uzyskaniu tych informacji Wnioskodawca złożył zawiadomienie do prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa kradzieży złomu. Postępowanie w tej sprawie jest w toku. Wnioskodawca przeprowadził również wewnętrzne postępowanie wyjaśniające, na podstawie którego uznał, że działania podejmowane przez jego pracowników nie przyczyniły się do utraty złomu. Zdaniem Wnioskodawcy, nie popełnił on również winy w wyborze wykonawcy transportu, gdyż spółka zajmująca się spedycją kontenera posiada doświadczenie w tego typu działalności. W zaistniałej sytuacji Wnioskodawca zawarł porozumienie z odbiorcą złomu, na podstawie którego zobowiązał się do zapłaty odszkodowania za nienależyte wykonanie umowy oraz do odkupienia dostarczonego kontenera wraz z jego zawartością. W związku z wypłatą kwot związanych z odszkodowaniem i odkupieniem towaru Spółka wystąpiła z pozwem do sądu powszechnego o zwrot tych kwot. Pozew został skierowany przeciwko spedytorowi, jego ubezpieczycielowi oraz przewoźnikowi. Również w tej sprawie postępowanie jest w toku. Spółka wyjaśniła ponadto, że odkupiony od kontrahenta towar w postaci piachu/żwiru oraz złomu zostanie wykorzystany przez niego na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej.

Oceniając sytuację opisaną we wniosku pod kątem zaliczenia poniesionych wydatków do katalogu wyłączeń zawartych w art. 16 ust. 1 UPDOP stwierdzić należy, że poniesione przez Spółkę wydatki na zapłatę kwoty ustalonej w porozumieniu nie podlegają ograniczeniom wymienionym w tym katalogu. Zgodnie z treścią przepisu art. 16 ust. 1 pkt 22 UPDOP nie uważa się za koszty uzyskania przychodów „kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług”. Katalog wymienionych w tym przepisie wydatków, obejmuje co prawda odszkodowania, ale nie są to odszkodowania, o których mowa we wniosku. Inne wyłączenia zawarte w art. 16 ust. 1 UPDOP również nie odnoszą się do sytuacji Wnioskodawcy.

Niemniej wskazać należy, że samo negatywne wyliczenie kosztów, które zostało uregulowane w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie przesądza jeszcze o tym, że wydatek niewskazany w tym przepisie staje się automatycznie kosztem uzyskania przychodów. Zatem do uznania przedmiotowego wydatku Spółki za koszt uzyskania przychodów niezbędne jest wykazanie, że został on poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, a więc winien być spełniony ogólny warunek określony w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Jednocześnie należy pamiętać, że ciężar prawidłowego udokumentowania wydatku i wykazania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem a uzyskaniem (zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła) przychodów spoczywa na podatniku. To właśnie podatnik musi wykazać, że poniósł koszt celowy i zasadny z punktu widzenia prowadzonej przez siebie działalności. Decydując się na poniesienie określonych wydatków musi sam dokonać oceny, czy wydatki, które poniósł mają na celu uzyskanie przychodu albo zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów, a następnie podjąć decyzję o ich ewentualnym zakwalifikowaniu do kosztów podatkowych.

W związku z powyższym konieczne jest każdorazowe dokonanie oceny, czy zapłacone przez Spółkę odszkodowanie oraz koszt wykupu zawartości kontenera poniesione zostały w sposób celowy. A zatem należy zbadać, czy w świetle wszystkich występujących w sprawie okoliczności, Spółka zachowała należytą staranność i czy zapłata tych kwot będzie następstwem zdarzeń niezależnych od Spółki. Tak będzie w przypadku, gdy Spółka oraz podlegli jej pracownicy dochowali należytej staranności w zakresie działań podjętych do momentu przekazania towaru przewoźnikowi. Spółka nie może również ponosić winy w wyborze podmiotu, który był odpowiedzialny za transport. Ustalenie tych przesłanek pozwala bowiem przyjąć, że Spółka nie przyczyniła się własnym działaniem do utraty towaru. Z opisu stanu faktycznego zawartego we wniosku oraz w jego uzupełnieniu wynika, że zdarzenie powodujące konieczność zapłaty odszkodowania na rzecz kontrahenta zaistniało niezależnie od podjętych przez Spółkę działań i nie miała ona wpływu na okoliczności związane z przebiegiem transportu. Zapłata na rzecz kontrahenta uzgodnionych kwot jest z kolei związane z utrzymaniem powiązań handlowych z odbiorcą złomu działającym na dużym rynku zbytu, co przesądza o racjonalności i celowości poniesionego wydatku.

Przechodząc w tym miejscu do kwestii ewentualnego zwrotu zapłaconych kwot przez podmioty pozwane przez Wnioskodawcę (pytanie nr 2 wniosku) należy stwierdzić, że stanowisko to, jak słusznie zauważył Wnioskodawca, zależy od odpowiedzi na pytanie nr 1 wniosku. W związku z pozytywną odpowiedzią na pytanie nr 1 wniosku w zakresie możliwości zaliczenia wypłaconego odszkodowania do kosztów podatkowych, stwierdzić należy, że kwoty odzyskane od któregokolwiek z podmiotów odpowiedzialnych za zaistniałą sytuację należy zaliczyć do przychodów podatkowych Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr z 2012 poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.