Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
1061-IPTPB2.4511.342.2016.2.KK
z 6 lipca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 22 marca 2016 r. (data wpływu 24 marca 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 21 czerwca 2016 r. (data wpływu 23 czerwca 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania należności pieniężnych wyegzekwowanych przez komornika z tytułu odsetek naliczonych od upływu terminu płatności weksli i zwrotu kosztów sądowych oraz ich zajęcia na poczet długu – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 marca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania należności pieniężnych wyegzekwowanych przez komornika z tytułu odsetek naliczonych od upływu terminu płatności weksli i zwrotu kosztów sądowych oraz ich zajęcia na poczet długu.

Wniosek nie spełniał wymogów, określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.), w związku z powyższym, pismem z dnia 10 czerwca 2016 r., Nr 1061-IPTPB2.4511.342.2016.1.KK, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h ustawy Ordynacja podatkowa, wezwał Wnioskodawczynię do usunięcia braków wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłano w dniu 10 czerwca 2016 r. (skutecznie doręczono dnia 15 czerwca 2016 r.), zaś w dniu 23 czerwca 2016 r. Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek (data nadania 21 czerwca 2016 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Na podstawie tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym (z weksla) Wnioskodawczyni wpisała hipotekę przymusową na działkę należącą do Jej byłego męża. Kwota całego zadłużenia byłego męża wobec Wnioskodawczyni wynosiła: należność główna - 160 000 zł, odsetki - 104 736,71 zł, koszty procesu (upomnienia) - 5 617 zł. Komornik zlicytował działkę w trybie uproszczonym i sporządził plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji nieruchomości. Wg planu podziału Wnioskodawczyni powinna otrzymać kwotę 73 631,44 zł, na którą składały się: odsetki – 68 014,44 zł oraz koszty procesu (upomnienia) w wysokości 5 617 zł.

W związku z tym, że w trakcie małżeństwa Wnioskodawczyni poręczyła byłemu mężowi kredyt, którego on nie spłacał, komornik, z wniosku banku, zajął całą Jej należność na poczet spłaty kredytu zaciągniętego przez byłego męża. Z należności komornik potrącił dla siebie 15% wynagrodzenia, a pozostałą kwotę przelał na konto banku.

W uzupełnieniu Wnioskodawczyni wskazała, że w 2007 r., po rozwodzie, w związku z tym, że nie posiadali majątku wspólnego do podziału, natomiast pozostały kredyty do spłaty, które zaciągnięte były na potrzeby byłego męża, a które jednocześnie Ją obciążały, mąż wystawił weksle. Stanowiły one substytut „podziału majątku”, zadośćuczynienia, gdyż rozwód odbył się z winy byłego męża, ale przede wszystkim były dla Wnioskodawczyni zabezpieczeniem na wypadek, gdyby były mąż zaprzestał spłaty kredytów. Były mąż nie wywiązał się ze spłaty weksli i nie spłacał również kredytów. Odsetki zostały naliczone od momentu upływu terminu płatności weksli.

Wnioskodawczyni złożyła zeznanie PIT-38 za 2015 r., w którym wykazała kwotę dochodu w wysokości 68 014,44 zł i opodatkowała się 19% podatkiem w wysokości 12 923 zł.

Komornik dwukrotnie potrącił dla siebie wynagrodzenie:

1. z tytułu egzekucji z nieruchomości w wysokości 21 858,55 zł,
2. z tytułu zajęcia kwoty odsetek i kosztów procesu na poczet spłaty zobowiązania wobec banku w wysokości 9 603,84 zł.
   
   

Wystawienie weksli nastąpiło w 2007 r., a nakaz zapłaty został wystawiony w czerwcu 2011 r. Czynności egzekucyjne komornika były dokonywane od czerwca 2013 r., a sporządzenie planu podziału wyegzekwowanej sumy nastąpiło w dniu 1 grudnia 2014 r. Zajęcie należności Wnioskodawczyni na poczet spłaty kredytu odbyło się w dniu 11 grudnia 2014 r. Koszty procesu (upomnienia) zostały wykazane i zatwierdzone w wyroku Sądu. Komornik nie wystawił żadnej informacji o uzyskanym przez Wnioskodawczynię przychodzie. Jedynym dokumentem, na podstawie którego Wnioskodawczyni sporządziła zeznanie podatkowe, jest plan podziału sumy z egzekucji działki.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku):

1. Czy Wnioskodawczyni powinna sama się opodatkować w momencie, gdy komornik nie potrącił podatku z wyegzekwowanej w licytacji sumy pieniędzy, a następnie zajętej przez bank, mimo że nie otrzymała fizycznie żadnych pieniędzy, ani nie zostały one postawione do Jej dyspozycji?
2. Jaka kwota powinna zostać opodatkowana?
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni, ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku.

Ad. 1

Wnioskodawczyni uważa, że nie powinna fizycznie wpłacać podatku do Urzędu Skarbowego od sumy pieniędzy, których nie otrzymała, ani którymi nie mogłam dysponować. Art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie mówi, że „przychodem (...) są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń”. To komornik dysponował pieniędzmi uzyskanymi z licytacji. Sam sporządził plan podziału wylicytowanej sumy. W planie podziału należność Wnioskodawczyni z tytułu wyroku Sądu została uwzględniona, zatem nie miała Ona podstaw do wnoszenia zażalenia na sporządzony plan podziału. Dopiero później Bank zajął należność Wnioskodawczyni i w tym momencie komornik, pełniąc funkcję płatnika i jednocześnie dysponenta sumy pieniędzy, powinien pomniejszyć wpłatę na konto Banku o należny podatek do Urzędu Skarbowego. Skoro komornik potrafił potrącić dla siebie, wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości 15%, to również powinien potrącić zaliczkę na podatek dochodowy, co pozwoliłoby na wypełnienie obowiązków płatnika, wynikających z art. 42e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Komornik sądowy sporządził projekt planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji, jak również sam wypłacił pieniądze wierzycielom, gdyż egzekucja toczyła się w trybie uproszczonym. Oznacza to, że de facto jest on płatnikiem, w związku z tym powinien potrącić, zaliczkę na podatek dochodowy, zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 2, a bank powinien otrzymać swoją należność pomniejszoną o należny podatek. Analogicznie można powołać się na art. 41 ww. ustawy, zgodnie z którym w zakresie papierów wartościowych zapisanych na rachunkach zbiorczych płatnikami zryczałtowanego podatku dochodowego, o którym mowa w art. 30a ust. 1 pkt 4, w zakresie dywidendy oraz dochodów (przychodów), określonych w art. 24 ust. 5 pkt 1, 3 lub 6, a także zryczałtowanego podatku dochodowego, o którym mowa w art. 30a ust. 1 pkt 2 i 5, są podmioty prowadzące rachunki zbiorcze, za pośrednictwem których należności z tych tytułów są wypłacane. Podatek pobiera się w dniu przekazania należności z danego tytułu do dyspozycji posiadacza rachunku zbiorczego.

Zdaniem Wnioskodawczyni, po całej operacji przeprowadzonej przez komornika, powinna otrzymać od niego PIT, z którego mogłabym się rozliczyć w zeznaniu rocznym z Urzędem Skarbowym, przy czym zaliczka na podatek powinna być już wpłacona przez komornika.

Wobec powyższego, Wnioskodawczyni uważa, że nie powinna fizycznie wpłacać podatku do US, a Jej obowiązek powinien ograniczyć się do złożenia zeznania rocznego.

Niesprawiedliwym społecznie i amoralnym byłoby obciążanie obowiązkiem wpłaty tak wysokiego podatku matki, której były mąż nie płaci alimentów, a której należność od byłego męża została zajęta i przeznaczona na spłatę jego długów.

Ad. 2

Opodatkowaniu nie podlega zwrot kosztów procesu (upomnienia). Koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków, poniesionych przez powoda. Mając zatem na uwadze ich zwrotny charakter, uzyskiwanych w wyniku pozytywnie dla powoda zakończonego procesu sądowego, należy uznać, że uzyskanie zwrotu kosztów procesu sądowego (w tym również kosztów zastępstwa procesowego), nie rodzi obowiązku podatkowego, w świetle przepisów art. 1, art. 9 i nast. ww. ustawy. Zatem, uzyskanie świadczenia z powyższego tytułu, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jak stanowi art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, opodatkowaniu podlegają dochody z innych źródeł.

Stosownie do treści art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w 2007 r., po rozwodzie, w związku z tym, że Wnioskodawczyni wraz z mężem nie posiadała majątku wspólnego do podziału, natomiast pozostały kredyty do spłaty, które zaciągnięte były na potrzeby byłego męża, a które Ją jednocześnie obciążały, mąż wystawił weksle. Były mąż Wnioskodawczyni nie wywiązał się ze spłaty weksli i nie spłacał również kredytów. Nakaz zapłaty został wystawiony w czerwcu 2011 r. Na podstawie tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym (z weksla), Wnioskodawczyni wpisała hipotekę przymusową na działkę należącą do byłego męża. Kwota całego zadłużenia byłego męża wobec Wnioskodawczyni wynosiła: należność główna - 160 000 zł, odsetki - 104 736,71 zł, koszty procesu (upomnienia) - 5 617 zł. Czynności egzekucyjne komornika były dokonywane od czerwca 2013 r., a sporządzenie planu podziału wyegzekwowanej sumy nastąpiło w dniu 1 grudnia 2014 r. Wnioskodawczyni złożyła zeznanie PIT-38 za 2015 r., w którym wykazała kwotę dochodu w wysokości 68 014,44 zł i opodatkowała 19% podatkiem w wysokości 12 923 zł. Komornik zlicytował działkę w trybie uproszczonym i sporządził plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji nieruchomości. Wg planu podziału Wnioskodawczyni powinna otrzymać kwotę 73 631,44 zł, na którą składały się: odsetki – 68 014,44 zł oraz koszty procesu (upomnienia) w wysokości 5 617 zł. Odsetki zostały naliczone od momentu upływu terminu płatności weksli. W związku z tym, że w trakcie małżeństwa Wnioskodawczyni poręczyła byłemu mężowi kredyt, którego on nie spłacał, komornik, z wniosku banku, zajął całą Jej należność na poczet spłaty kredytu zaciągniętego przez byłego męża. Z należności komornik potrącił dla siebie 15% wynagrodzenia, a pozostałą kwotę przelał na konto banku. Komornik nie wystawił żadnej informacji o uzyskanym przez Wnioskodawczynię przychodzie. Jedynym dokumentem, na podstawie którego Wnioskodawczyni sporządziła zeznanie podatkowe, jest plan podziału sumy z egzekucji działki.

Zatem, w związku z wyegzekwowaniem przez Komornika odsetek należnych od upływu terminu płatności weksli, Wnioskodawczyni uzyskała przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast, w odniesieniu do zasądzonej przez Sąd kwoty kosztów procesu, należy wskazać, że zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2016 r., poz. 380), strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Z wniosku wynika, że Wnioskodawczyni zostały zasądzone przez Sąd koszty procesu, mające charakter zwrotu poniesionych przez Nią wydatków. Wobec powyższego, kwota ta nie stanowi przysporzenia majątkowego po stronie Wnioskodawcy i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ po stronie Wnioskodawczyni nie nastąpiło realne przysporzenie majątkowe. W takim wypadku kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej nakładów – nie jest więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem zwrotu kosztów procesu jest obojętna podatkowo.

Jak stanowi art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4, przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Zgodnie z art. 42e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku gdy za zakład pracy wypłaty świadczeń określonych w art. 12 dokonuje komornik sądowy lub podmiot niebędący następcą prawnym zakładu pracy, przejmujący jego zobowiązania wynikające ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, jest on obowiązany, jako płatnik, do poboru zaliczki na podatek, stosując do wypłacanych świadczeń najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Jak stanowi art. 12 ust. 1 ww. ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny, stwierdzić należy, że w związku z wyegzekwowaniem odsetek należnych od upływu terminu płatności weksli i zajęciem wierzytelności Wnioskodawczyni, Komornik nie był płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych i nie miał obowiązku pobrania zaliczki na ten podatek, a jedynie powinien sporządzić informację o wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych (PIT-8C). Zatem, stanowisko Wnioskodawczyni, w którym stwierdzono, że nie powinna Ona wpłacić podatku do urzędu skarbowego, gdyż Komornik winien pobrać zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, należało uznać za nieprawidłowe.

Podkreślić należy, że stosownie do treści art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. W związku z powyższym, na Wnioskodawczyni ciąży obowiązek złożenia zeznania podatkowego we właściwym urzędzie skarbowym, w terminie określonym w art. 45 ust. 1 ww. ustawy, uwzględniającego dochody uzyskane z wyegzekwowanych przez Komornika odsetek z tytułu upływu terminu płatności weksli.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Nadmienia się, że wydając interpretację w trybie art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do oceny załączonych do wniosku ORD-IN dokumentów, jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawczynię i Jej stanowiskiem.

Tutejszy Organ zaznacza, że przepis art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa nakłada na organ podatkowy obowiązek udzielenia interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego. Z uwagi na powyższe, interpretacji indywidualnej nie podlega wyliczenie dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym, gdyż wykraczałoby to poza zakres interpretacji przepisów prawa podatkowego. Szczegółowe ustalenia w powyższym zakresie mogą być poczynione wyłącznie w ramach prowadzonego przez właściwy organ podatkowy postępowania podatkowego. Zgodnie z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego rozliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.