Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/4511-1-700/16-2/DJ
z 14 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 26 kwietnia 2016 r. (data wpływu 3 czerwca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych uczestnictwa w programie motywacyjnym jest:

• prawidłowe – w części dotyczącej zaliczenia ewentualnych przychodów do przychodów z kapitałów pieniężnych oraz w kwestii braku obowiązku podatkowego w momencie otrzymania jednostek uczestnictwa,
• nieprawidłowe – w zakresie określenia momentu powstania obowiązku podatkowego.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 3 czerwca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych uczestnictwa w programie motywacyjnym.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (dalej: Wnioskodawca lub Uprawniony) jest pracownikiem Sp. z o.o. (dalej: Spółka).

Spółka należy do Międzynarodowej Grupy (dalej: Grupa), na czele której stoi spółka kapitałowa – z siedzibą w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej (dalej: Spółka zagraniczna), której akcje notowane są na Giełdzie Papierów Wartościowych.

Spółka zagraniczna organizuje i administruje programem motywacyjnym (dalej: Program), którym obejmowani są określeni pracownicy spółek z Grupy zajmujący wyższe stanowiska w kadrze zarządzającej (dalej: Uprawnieni), w tym także Wnioskodawca.

Program ma na celu między innymi:

• powiązanie interesów finansowych Uprawnionych z interesem Grupy, a tym samym z korzyściami akcjonariuszy;
• przyciąganie, utrzymywanie oraz motywowanie utalentowanych współpracowników, zorientowanych na długoterminowy sukces Grupy;
• zapewnienie utrzymania dynamicznego wzrostu wartości Grupy.
  
  

Ogólne zasady funkcjonowania Programu, administracji nim oraz zasad przyznawania określonych uprawnień w jego ramach zostały ustalone przez Spółkę zagraniczną w regulaminie Programu. W ramach Programu Uprawnionym przyznawane są jednostki uczestnictwa na warunkach i zasadach określonych w Programie.

W ramach Programu funkcjonuje szereg planów, którymi mogą zostać objęci Uprawnieni. Wnioskodawca jest objęty następującymi planami (dalej: Plany):

1. Plan SAR,
2. Plan RSU.
   
   

W każdym z Planów realizacja jednostki uczestnictwa może nastąpić nie wcześniej niż po upływie określonego czasu, przy założeniu spełnienia warunków określonych w danym Planie. Realizacja jednostek uczestnictwa następuje poprzez preferencyjne nabycie przez Uprawnionych określonej liczby akcji Spółki zagranicznej (dalej: Akcje), na zasadach przedstawionych w dalszej części wniosku.

Podkreślić należy, że w każdym z Planów przyznane jednostki uczestnictwa nie mają realnej (rynkowej) wartości, nie mogą być zbyte i wygasają wskutek odejścia Uprawnionego ze Spółki. Jednocześnie prawo do uczestnictwa w Planach SAR oraz RSU nie wynika z treści umów o pracę, regulaminu wynagradzania ani innych tego rodzaju dokumentów obowiązujących w Spółce, w szczególności umowa o pracę nie jest podstawą do wysuwania roszczeń z tytułu uczestniczenia w Planach w stosunku do Spółki. Należy podkreślić, że prawo uczestnictwa przyznawane jest przez Spółkę zagraniczną. Ponadto, podkreślenia wymaga fakt, że Spółka nie ponosi żadnych kosztów z tytułu uczestnictwa Wnioskodawcy w Programie.

I. Plan SAR.

Celem Planu SAR jest partycypowanie w wartości, jaka jest kreowana dla akcjonariuszy.

W ramach Planu SAR, Wnioskodawcy przypisywane są jednostki uprawniające Zainteresowanego do nieodpłatnego nabycia w przyszłości określonej liczby Akcji uzależnionej od wzrostu wartości rynkowej Akcji w czasie.

Ilość jednostek uczestnictwa otrzymywanych w Planie SAR jest uzależniona od takich czynników jak:

• współczynnik Blacka-Scholesa,
• średnia wartość Akcji w poprzednim roku finansowym.
  
  

Pełna realizacja praw wynikających z przyznania jednostek uczestnictwa w Planie SAR jest możliwa po upływie trzech lat od ich przyznania. Prawo to może być realizowane również częściowo - w proporcji 1/3 przyznanej ilości po upływie każdego roku. Należy zaznaczyć, że w momencie przyznawania nie można określić realnej (rynkowej) wartości jednostek, a Uprawnieni nie mogą ich w żaden sposób zbyć.

Uczestnictwo w programie SAR polega na nieodpłatnym otrzymaniu Akcji, których liczba ustalana jest w następujący sposób: przyrost ceny rynkowej Akcji w okresie uczestnictwa w Planie SAR, przemnożony przez ilość przyznanych Uprawnionemu jednostek, przeliczany jest na liczbę Akcji według jej aktualnej ceny rynkowej. W sytuacji, w której cena rynkowa Akcji nie wzrosła przez okres uczestnictwa w Planie SAR, Uczestnicy nie mogą nabyć Akcji.

Niezrealizowane jednostki SAR wygasają po upływie 10 lat od ich przyznania. Jeżeli Uprawniony odejdzie ze Spółki, jednostki uczestnictwa w Planie SAR, które nie mogą jeszcze zostać zrealizowane z uwagi na brak upływu odpowiedniego czasu wygasają, podczas gdy realizacja jednostek możliwych do zrealizowania musi nastąpić w ciągu 3 miesięcy od rozwiązania stosunku prawnego łączącego Uprawnionego ze Spółką.

II. Plan RSU.

W ramach Planu RSU, Wnioskodawcy przypisywane są jednostki uprawniające ich do nieodpłatnego nabycia Akcji w przyszłości.

Liczba jednostek RSU jest ustalana w oparciu o maksymalną wartość tzw. targetu motywacyjnego w Planie RSU oraz średniej wartości Akcji w roku finansowym poprzedzającym przyznanie jednostek. Realizacja jednostek uczestnictwa w Planie RSU jest możliwa w ciągu trzech lat od ich przyznania w proporcji 1/3 przyznanej ilości po upływie każdego roku.

Jednostkom RSU nie można przypisać realnej (rynkowej) wartości, ponadto nie mogą być one zbyte i nie dają Uprawnionym żadnych praw związanych z akcjami, w szczególności prawa głosu. W odróżnieniu jednak od planu SAR, w ramach Planu RSU możliwym jest otrzymywanie ekwiwalentu dywidendy, który jest wypłacany Uprawnionym w gotówce lub reinwestowany.

Po upływie wyżej wymienionego okresu, jednostki RSU podlegają automatycznej realizacji, polegającej na nieodpłatnym nabywaniu Akcji przez Uprawnionych.

Zarówno w Planie SAR, jak i RSU jednostki uczestnictwa nabywane przez Wnioskodawcę:

• są rozliczane w przyszłości (w przyszłości następuje realizacja praw z nich wynikających),
• rozliczenie to następuje w oparciu o instrument bazowy (wartość Akcji w Planie SAR i Planie RSU),
• finalna wartość przysporzenia z tytułu jednostki uczestnictwa, identyfikowanego dopiero w momencie zbycia Akcji nabytych w wyniku realizacji jednostek uczestnictwa, zależy bezpośrednio od warunków rynkowych, które wpływają wprost na wartość instrumentu bazowego (wartości Akcji).
  
  

Z uwagi na powyższe czynniki, jednostki uczestnictwa nabywane przez Wnioskodawcę spełniają definicję pochodnych instrumentów finansowych w rozumieniu art. 5a pkt 13 UPDOF w związku z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (tj. Dz. U. z 2014, poz. 94 ze zm., dalej: UOIF).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy ewentualne przysporzenie majątkowe uzyskiwane przez Wnioskodawcę z tytułu praw wynikających z uczestnictwa w Programie powinno zostać zakwalifikowane na gruncie UPDOF jako przychód z kapitałów pieniężnych podlegający opodatkowaniu w momencie sprzedaży Akcji?

Zdaniem Wnioskodawcy, ewentualne przysporzenie majątkowe uzyskane przez Wnioskodawcę z tytułu udziału w Programie powinno zostać zakwalifikowane do kategorii przychodów z kapitałów pieniężnych, zgodnie z art. 17 UPDOF.

W przekonaniu Wnioskodawcy, jedynym momentem powstania obowiązku podatkowego po Jego stronie będzie sprzedaż akcji nabytych w wyniku realizacji jednostek uczestnictwa (pochodnych instrumentów finansowych) nabytych w wyniku udziału w Programie, a dochód ze sprzedaży będzie podlegał opodatkowaniu 19% zryczałtowaną stawką podatku (bez udziału płatnika bądź innego niż Wnioskodawca podmiotu zobowiązanego do wykazania powyższego dochodu do opodatkowania) oraz będzie wykazywany przez Wnioskodawcę w rocznym zeznaniu podatkowym (PIT-38) za rok, w którym nastąpiła sprzedaż.

Wśród źródeł przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 UPDOF wskazano między innymi kapitały pieniężne i prawa majątkowe (pkt 7). Szczegółowy zakres przychodów należących do kategorii przychodów z kapitałów pieniężnych wynika z art. 17 ust. 1 UPDOF. Zakres ten obejmuje m.in przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających (art. 17 ust. 1 pkt 10 UPDOF) oraz należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych (art. 17 ust. 1 pkt 6 UPDOF).

Z kolei art. 5a pkt 11 UPDOF wskazuje, że przez pojęcie papierów wartościowych należy rozumieć papiery wartościowe, o których mowa w art. 3 pkt 1 UOIF, zgodnie z którym papierami wartościowymi są:

1. akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1030), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego,
2. inne zbywalne prawa majątkowe, które powstają w wyniku emisji, inkorporujące uprawnienie do nabycia lub objęcia papierów wartościowych określonych w lit. a, lub wykonywane poprzez dokonanie rozliczenia pieniężnego (prawa pochodne).
   
   

Jednocześnie art. 5a pkt 13 UPDOF wskazuje, że przez pojęcie pochodnych instrumentów finansowych należy rozumieć instrumenty pochodne, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 UOIF (z wyłączeniem tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania oraz instrumentów rynku pieniężnego), zgodnie z którym instrumentami pochodnymi są (niebędące papierami wartościowymi):

(...)

3. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne,
4. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,
5. opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez dostawę, pod warunkiem, że są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu,
6. niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani w alternatywnym systemie obrotu opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar, które mogą być wykonane przez dostawę, które nie są przeznaczone do celów handlowych wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
7. instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
8. kontrakty na różnicę,
9. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych, uprawnień do emisji oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także wszelkiego rodzaju inne instrumenty pochodne odnoszące się do aktywów, praw, zobowiązań, indeksów oraz innych wskaźników, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych.
   
   

W świetle powyższego należy uznać, że otrzymywane przez Wnioskodawcę jednostki uczestnictwa spełniają definicję pochodnego instrumentu finansowego, ponieważ:

• wartość ostatecznego rozliczenia przy zbyciu akcji jest kalkulowana w oparciu o instrumenty bazowe – wartość Akcji,
• wartość końcowa jednostki uczestnictwa zależy bezpośrednio od warunków rynkowych, których wpływ jest uwzględniony w zmiennych będących podstawą do ustalenia wartości ostatecznego przysporzenia,
• realizacja praw wynikających z jednostek (rozliczenie) następuje w przyszłości.
  
  

W wyniku realizacji pochodnych instrumentów finansowych Wnioskodawca otrzymuje Akcje.

Należy zauważyć, że w opisywanym stanie faktycznym, mimo że zgodnie z art. 17 ust 1 pkt 10 UPDOF realizacja instrumentu finansowego jest przedmiotem opodatkowania, to jednak jedyny moment powstania obowiązku podatkowego to moment sprzedaży Akcji. Wynika to z faktu, że aby opodatkowanie faktycznie nastąpiło, konieczne jest ustalenie wartości podstawy opodatkowania.

Zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 3 UPDOF w związku z art. 30b ust. 1 UPDOF, w przypadku realizacji instrumentu finansowego opodatkowany jest dochód, rozumiany jako różnica pomiędzy sumą przychodów uzyskanych z realizacji instrumentu finansowego a kosztami uzyskania przychodów. Kluczowe zatem dla ustalenia dochodu jest wyznaczenie wartości przychodu, którą Wnioskodawca miałby uzyskiwać w wyniku realizacji instrumentu finansowego.

Art. 17 ust. 2 UPDOF nakazuje przy obliczaniu wartości przychodu ze źródła, o którym mowa także w art. 17 ust. 1 pkt 10 UPDOF (sprzedaż lub realizacja instrumentu pochodnego), do art. 19 UPDOF – statuującego zasady ustalania przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości (wartość w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia). O ile jednak przepis ten daje się zastosować stosunkowo łatwo w przypadku sprzedaży instrumentu pochodnego (co nie ma miejsca w sprawie Wnioskodawcy), to jednak nie jest możliwe jego bezpośrednie stosowanie w sytuacji realizacji instrumentu pochodnego, w wyniku którego Wnioskodawca bez dalszej odpłatności nabywa określone papiery wartościowe (Akcje).

Podkreślenia także wymaga fakt, że Wnioskodawca w wyniku realizacji instrumentu finansowego nie otrzymuje żadnych środków pieniężnych, ale papiery wartościowe – których wartość jest jedynie potencjalna; jakakolwiek wycena papieru wartościowego (Akcji) na wybrany moment poprzedzający zbycie (np. na moment nabycia) ma jedynie wirtualny charakter i w żadnej mierze nie odzwierciedla wysokości przysporzenia otrzymanego przez Wnioskodawcę.

Powyższa argumentacja pojawia się również w szeregu orzeczeń Wojewódzkich Sądów Administracyjnych zapadłych na tle stanów faktycznych, których istotne okoliczności były zbliżone do stanu faktycznego opisywanego w niniejszym wniosku, m.in. w:

• wyroku WSA w Warszawie z dnia 24 kwietnia 2014 r. o sygn. III SA/Wa 2987/13, w którym WSA zauważył, że wszelkie korzyści ekonomiczne związane z nabyciem akcji, w tym także z nabyciem nieodpłatnym lub częściowo odpłatnym winny zostać poddane opodatkowaniu w momencie uzyskania przychodów wskazanych w art. 17 ust. 1 UPDOF. Wynika to z ekonomicznych cech akcji jako składnika majątku podatnika. Uzyskanie tego składnika samo w sobie nie rodzi korzyści po stronie podatnika, dopiero inne zdarzenia związane z akcjami (sprzedaż akcji, prawa poboru, dywidenda, udział w majątku likwidowanej spółki) dają podatnikowi przychód w sensie ekonomicznym,
• wyroku WSA w Warszawie z dnia 17 marca 2014 r. o sygn. III SA/Wa 2454/13 – stanowisko tożsame z wyżej wymienionym,
• wyroku WSA w Warszawie z dnia 18 marca 2014 r. o sygn. III SA/Wa 3200/13 – stanowisko tożsame z wyżej wymienionym.
  
  

Z uwagi na powyższe, w przypadku Wnioskodawcy nie jest możliwe wyznaczenie wartości przychodu z realizacji instrumentu finansowego, a w konsekwencji opodatkowanie dochodu Wnioskodawcy na ten moment. Rzeczywisty dochód, a zarazem opodatkowanie, pojawi się na etapie odpłatnego zbycia Akcji przez Wnioskodawcę: dopóki sprzedaż nie nastąpi, nie można mówić o rzeczywistym przysporzeniu otrzymanym przez Wnioskodawcę ani też określić jego wartości.

Powyższe rozumowanie Wnioskodawcy zostało potwierdzone przez orzecznictwo Wojewódzkich Sądów Administracyjnych. W szczególności w prawomocnym wyroku WSA w Rzeszowie z dnia 4 sierpnia 2015 r., sygn. I Sa/Rz 494/15, w którym przyznano wprost, że nabywający akcje nie otrzymuje w takim przypadku (inaczej niż przy sprzedaży) środków finansowych, ale właśnie papiery wartościowe. Wartość tychże papierów wartościowych jest jedynie potencjalna. Ich cechą jest bowiem to, że generują one przychód dopiero w przyszłości w postaci wypłaty dywidendy lub też w przypadku ich odpłatnego zbycia (...). Rzeczywisty dochód pojawi się dopiero w momencie sprzedaży danej akcji.

Identyczne stanowisko w przedmiocie skutków podatkowych realizacji instrumentu finansowego w postaci przyznania akcji zajął WSA w Warszawie w wyroku z 16 czerwca 2014 r., sygn. III SA/Wa 2453/13: Przychód podatkowy nie powstaje w chwili otrzymania przez uprawnionego instrumentu bazowego (np. akcji), ale w chwili zbycia tego instrumentu bazowego.

W konsekwencji należy uznać, że przychód po stronie Wnioskodawcy pojawia się dopiero w momencie zbycia Akcji, otrzymanych w wyniku uczestnictwa w Programie: dopiero wówczas możliwe jest obliczenie – i opodatkowanie – rzeczywistej wysokości tego przychodu.

Za stanowiskiem takim przemawia również brzmienie art. 23 ust. 1 pkt 38 UPDOF, zgodnie z którym za koszt uzyskania przychodów nie uważa się wydatków na nabycie lub objęcie akcji (...), które są jednak uważane za koszt uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia tych akcji. Przepis ten - mający zastosowanie również do objęcia akcji - stanowi afirmację woli ustawodawcy, by konsekwencje podatkowe związane z nabyciem akcji „odroczone” były do momentu odpłatnego zbycia akcji. Nabycie akcji nieodpłatnie, w wyniku realizacji instrumentu finansowego, skutkuje jedynie brakiem kosztów uzyskania przychodów możliwych do rozliczenia w momencie ich sprzedaży.

Jednocześnie w art. 17 ust. 1 pkt 9 UPDOF wskazany został szczególny przypadek, w którym nabycie akcji stanowi osobny przedmiot opodatkowania – gdy nabywane są za wkład niepieniężny. Fakt, że nabycie akcji w inny sposób nie zostało uznane za przedmiot opodatkowania, potwierdza jednocześnie zasadność stanowiska Wnioskodawcy w przedmiocie opodatkowania nabycia Akcji dopiero w momencie ich sprzedaży.

Ponadto, za słusznością powyższego stanowiska przemawia także konieczność eliminacji podwójnego opodatkowania dochodu z papierów wartościowych - najpierw w momencie realizacji instrumentów finansowych (nabycia akcji), a następnie ich zbycia. Przepisy UPDOF należy interpretować w kontekście konstytucyjnej zasady ochrony zaufania obywatela do stosowanego prawa oraz zasady ochrony własności i zasady legalizmu.

Zarówno w wyrokach sądów administracyjnych, jak i w interpretacjach Ministra Finansów poświęconych zagadnieniu podatkowych skutków uczestnictwa w planach akcyjnych podkreśla się konieczność eliminowania ryzyka wystąpienia podwójnego opodatkowania zbycia akcji nabytych w ramach planów akcyjnych. Warto zauważyć, że dwukrotne obciążenie podatkiem tej samej wartości majątkowej, należącej do tego samego podmiotu, stanowiłoby podwójne opodatkowanie niezgodne z wynikającą z art. 2 oraz art. 32 w związku z art. 84 i art. 217 Konstytucji RP zasadą równowagi i sprawiedliwego opodatkowania.

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, we wskazanym stanie faktycznym przychód (realne przysporzenie majątkowe) wystąpi dla Niego dopiero w momencie sprzedaży Akcji uzyskanych w wyniku realizacji instrumentów finansowych przyznanych w ramach Programu. Przychód, czyli wskazane realne przysporzenie, odpowiadać będzie rynkowej wartości Akcji na moment ich sprzedaży. Uzyskany w ten sposób przychód (dochód), zgodnie z dyspozycją art. 30b UPDOF, powinien być opodatkowany 19% zryczałtowaną stawką podatku dochodowego.

W świetle przedstawionej klasyfikacji przychodu jako przychodu z kapitałów pieniężnych, podlegającego opodatkowaniu wyłącznie w momencie sprzedaży Akcji, na podstawie art. 45 ust. 1a pkt 1 UPDOF ustalony dochód powinien zostać wykazany przez Wnioskodawcę w odrębnym zeznaniu podatkowym (tj. PIT-38), sporządzonym do 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym dochód został osiągnięty. W tym samym terminie podatek wynikający z zeznania powinien zostać wpłacony przez Wnioskodawcę do urzędu skarbowego.

Jednocześnie należy podkreślić, że realizacja praw wynikających z pochodnego instrumentu finansowego nie może zostać uznana za dochód z innych źródeł. W związku z faktem, że zarówno nabycie, jak i sprzedaż Akcji stanowią potencjalnie przedmiot opodatkowania jako przychód z kapitałów pieniężnych, zdarzenia te nie mogą być jednocześnie uznane za dochód z innego źródła, np. za dochód z innych źródeł stosownie do art. 20 ust. 1 UPDOF.

Stanowisko to potwierdził m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny (dalej: WSA) w Krakowie w wyroku z dnia 18 września 2015 r. (sygn. akt I SA/Kr 1000/15); możliwość uznania nabycia lub objęcia akcji za dochód z innych źródeł wyklucza także stanowczo Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 lutego 2014 r. o sygn. II FSK 685/12.

Podsumowując, w świetle powyższego, zdaniem Wnioskodawcy ewentualne przysporzenie majątkowe uzyskane przez Niego w konsekwencji uczestnictwa w Programie powinno zostać zakwalifikowane do kategorii przychodów z kapitałów pieniężnych, zgodnie z art. 17 UPDOF.

Momentem powstania obowiązku podatkowego po stronie Wnioskodawcy jest w tym przypadku dopiero sprzedaż Akcji otrzymanych w ramach Programu. Uzyskany w ten sposób dochód, jako dochód z kapitałów pieniężnych, podlegać będzie opodatkowaniu samodzielnie przez Wnioskodawcę według 19% stawki podatkowej, zgodnie z art. 30b UPDOF.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest:

• prawidłowe – w części dotyczącej zaliczenia ewentualnych przychodów do przychodów z kapitałów pieniężnych oraz w kwestii braku obowiązku podatkowego w momencie otrzymania jednostek uczestnictwa,
• nieprawidłowe – w zakresie określenia momentu powstania obowiązku podatkowego.
  
  

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c).

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających.

Za datę powstania przychodu z tytułu realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych uważa się moment realizacji tych praw (art. 17 ust. 1b ww. ustawy).

Z kolei, w myśl art. 5a pkt 13 ww. ustawy podatkowej, ilekroć w ustawie jest mowa o pochodnych instrumentach finansowych – oznacza to instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, z wyłączeniem tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania oraz instrumentów rynku pieniężnego.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest pracownikiem polskiej spółki z o.o., która należy do Międzynarodowej Grupy kapitałowej, na czele której stoi spółka kapitałowa z siedzibą w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, której akcje notowane są na Giełdzie Papierów Wartościowych. Spółka zagraniczna organizuje i administruje programem motywacyjnym, którym obejmowani są określeni pracownicy spółek z Grupy zajmujący wyższe stanowiska w kadrze zarządzającej, w tym także Wnioskodawca. Program ma na celu między innymi: powiązanie interesów finansowych Uprawnionych z interesem Grupy, a tym samym - z korzyściami akcjonariuszy, przyciąganie, utrzymywanie oraz motywowanie utalentowanych współpracowników, zorientowanych na długoterminowy sukces Grupy, zapewnienie utrzymania dynamicznego wzrostu wartości Grupy. Ogólne zasady funkcjonowania Programu, administracji nim oraz zasad przyznawania określonych uprawnień w jego ramach zostały ustalone przez Spółkę zagraniczną w regulaminie Programu. W ramach Programu Uprawnionym przyznawane są jednostki uczestnictwa na warunkach i zasadach określonych w Programie. Wnioskodawca jest objęty następującymi planami: Plan SAR, Plan RSU. W każdym z Planów realizacja jednostki uczestnictwa może nastąpić nie wcześniej niż po upływie określonego czasu, przy założeniu spełnienia warunków określonych w danym Planie. Realizacja jednostek uczestnictwa następuje poprzez preferencyjne nabycie przez Uprawnionych określonej liczby akcji Spółki zagranicznej. W każdym z Planów przyznane jednostki uczestnictwa nie mają realnej (rynkowej) wartości, nie mogą być zbyte i wygasają wskutek odejścia Uprawnionego ze Spółki. Jednocześnie prawo do uczestnictwa w Planach SAR oraz RSU nie wynika z treści umów o pracę, regulaminu wynagradzania ani innych tego rodzaju dokumentów obowiązujących w Spółce, w szczególności umowa o pracę nie jest podstawą do wysuwania roszczeń z tytułu uczestniczenia w Planach w stosunku do Spółki. Celem Planu SAR jest partycypowanie w wartości, jaka jest kreowana dla akcjonariuszy. W ramach Planu SAR, Wnioskodawcy przypisywane są jednostki uprawniające ich do nieodpłatnego nabycia w przyszłości określonej liczby Akcji uzależnionej od wzrostu wartości rynkowej Akcji w czasie. Pełna realizacja praw wynikających z przyznania jednostek uczestnictwa w Planie SAR jest możliwa po upływie trzech lat od ich przyznania. Prawo to może być realizowane również częściowo - w proporcji 1/3 przyznanej ilości po upływie każdego roku. Niezrealizowane jednostki SAR wygasają po upływie 10 lat od ich przyznania. Jeżeli Uprawniony odejdzie ze Spółki, jednostki uczestnictwa w Planie SAR, które nie mogą jeszcze zostać zrealizowane z uwagi na brak upływu odpowiedniego czasu wygasają, podczas gdy realizacja jednostek możliwych do zrealizowania musi nastąpić w ciągu 3 miesięcy od rozwiązania stosunku prawnego łączącego Uprawnionego ze Spółką. W ramach Planu RSU, Wnioskodawcy przypisywane są jednostki uprawniające do nieodpłatnego nabycia Akcji w przyszłości. Liczba jednostek RSU jest ustalana w oparciu o maksymalną wartość tzw. targetu motywacyjnego w Planie RSU oraz średniej wartości Akcji w roku finansowym poprzedzającym przyznanie jednostek. Po upływie 3 lat od daty przyznania, jednostki RSU podlegają automatycznej realizacji, polegającej na nieodpłatnym nabywaniu Akcji przez Uprawnionych. We wniosku wskazano, że jednostki uczestnictwa nabywane przez Wnioskodawcę spełniają definicję pochodnych instrumentów finansowych w rozumieniu art. 5a pkt 13 UPDOF w związku z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014, poz. 94 ze zm., dalej: UOIF). Z opisanego zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca w wyniku uczestnictwa w planach motywacyjnych SAR i RSU otrzyma jednostki uczestnictwa stanowiące pochodne instrumenty finansowe, które nie mają realnej (rynkowej) wartości, nie będą mogły być zbyte i które wygasają wskutek odejścia uprawnionego ze Spółki. Przedmiotowe instrumenty finansowe będą uprawniać Wnioskodawcę do nieodpłatnego nabycia określonej liczby akcji.

Mając na uwadze okoliczności faktyczne przedstawione we wniosku, w szczególności zaś wobec braku konkretnego wymiaru finansowego (braku możliwości ustalenia wartości rynkowej) przyznawanych jednostek uczestnictwa, stanowiących pochodne instrumenty finansowe w momencie ich przyznawania, niemożliwe jest ustalenie przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z zasadami wynikającymi z ww. art. 11 ww. ustawy.

Samo zatem otrzymanie jednostek uczestnictwa przez Wnioskodawcę nie będzie rodzić skutku w postaci przychodu. Moment otrzymania jednostek uczestnictwa w ramach planów motywacyjnych SAR i RSU nie będzie stanowić nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie będzie bowiem ono związane z jakimkolwiek przysporzeniem w majątku osoby otrzymującej przedmiotowe jednostki uczestnictwa.

Z wniosku wynika też, że Wnioskodawca, jako posiadacz jednostek uczestnictwa stanowiących pochodne instrumenty finansowe uprawniony będzie do nieodpłatnego nabycia określonej liczby akcji w wyniku realizacji jednostek uczestnictwa stanowiących pochodne instrumenty finansowe.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że w przypadku zrealizowania przez Wnioskodawcę praw wynikających z jednostek uczestnictwa, stanowiących pochodne instrumenty finansowe, tj. otrzymania akcji spółki prawa amerykańskiego, Wnioskodawca osiągnie przychód, który należy zakwalifikować do źródła przychodów, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli do przychodów z kapitałów pieniężnych.

Dodać należy, że stosownie do art. 17 ust. 1b ustawy za datę powstania przychodu z tytułu realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych uważa się moment realizacji tych praw.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że zbycie akcji nie stanowi realizacji praw z pochodnych instrumentów finansowych w postaci jednostek uczestnictwa. Jest natomiast kolejną czynnością podlegająca opodatkowaniu. Połączenie w planie motywacyjnym momentu realizacji pochodnych instrumentów finansowych z ich sprzedażą nie wpływa w jakikolwiek sposób na rozróżnienie tylko jednego zamiast dwóch momentów powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych podlegających opodatkowaniu. O powstaniu przychodu należy bowiem mówić zarówno w momencie realizacji pochodnych instrumentów finansowych jak i w momencie sprzedaży akcji nabytych w wyniku ich realizacji.

Przeniesienie momentu opodatkowania na czynność zbycia (sprzedaży) poprzez pominięcie realizacji pochodnego instrumentu finansowego, jakim są jednostki uczestnictwa nie ma oparcia w obowiązujących przepisach prawnych. Wnioskodawca otrzymał bowiem jednostki uczestnictwa stanowiące pochodne instrumenty finansowe, dające prawo do nieodpłatnego nabycia akcji po określonej cenie. Istotą pochodnych instrumentów finansowych w postaci otrzymanych jednostek uczestnictwa nie jest zatem sprzedaż tych akcji, ale ich nabycie za określoną cenę. Realizacja jednostek uczestnictwa będzie więc równoznaczna z nabyciem akcji po umówionej cenie. Tym samym przychód z tytułu realizacji przedmiotowych jednostek uczestnictwa powstaje w dacie nabycia akcji spółki prawa amerykańskiego i będzie równy wartości rynkowej akcji nabytych w wyniku realizacji praw z nich wynikających.

W świetle powyższego nie ma żadnych prawnych podstaw, aby przychód z realizacji praw z jednostek uczestnictwa stanowiących pochodne instrumenty finansowe utożsamiać z przychodem ze sprzedaży akcji. Jednostki dotyczyły praw do nabycia akcji i ich realizacja polegała na nabyciu akcji. Fakt, że Wnioskodawca dokona odpłatnego zbycia akcji nie oznacza, że można pominąć moment realizacji praw z jednostek uczestnictwa i poprzestać wyłącznie na zbyciu akcji. W momencie realizacji praw z jednostek uczestnictwa, czyli w momencie nabycia akcji Wnioskodawca powinien rozpoznać przychód z kapitałów pieniężnych.

W myśl art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Natomiast stosownie do treści art. 30b ust. 2 pkt 3 ww. ustawy, dochodem z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38a ww. ustawy.

W opisanym zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca nie będzie mógł pomniejszyć kwoty przychodu o koszty uzyskania przychodu, gdyż z wniosku nie wynika, aby poniósł wydatki na nabycie ww. jednostek uczestnictwa. Oznacza to, że kwota dochodu równała się będzie kwocie przychodu osiągniętego z realizacji praw pochodnych.

Następnie, jeżeli akcje otrzymane w wyniku realizacji pochodnych instrumentów finansowych (jednostek uczestnictwa) zostaną sprzedane, zbycie akcji nabytych w ramach opisanych we wniosku planów motywacyjnych należy zakwalifikować, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, również jako przychód z kapitałów pieniężnych.

Stosownie do art. 30b ust. 1 ww. ustawy, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19 % uzyskanego dochodu.

Na podstawie art. 30b ust. 2 pkt 1 ww. ustawy dochodem, o którym mowa powyżej, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14. Zgodnie z generalną zasadą ustalania kosztów określoną w art. 22 ust. 1 ww. ustawy - kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 23 tej ustawy.

W świetle art. 23 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e.

Z powyższego wynika, że dopiero z chwilą sprzedaży akcji ustala się koszty, które warunkują ich nabycie oraz sprzedaż. W praktyce istotną przesłanką zaliczenia poniesionego przez podatnika wydatku do kosztów uzyskania przychodu jest istnienie związku przyczynowo -skutkowego między tym wydatkiem, a osiągniętym przychodem.

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym kosztem uzyskania przychodów będą więc wydatki faktycznie poniesione przez podatnika na nabycie akcji oraz ewentualne opłaty związane ze sprzedażą tych akcji czyli np. opłaty manipulacyjne.

Dochodów z kapitałów pieniężnych nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 i art. 30c (art. 30b ust. 5 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Na podatniku, który uzyskał dochód (poniósł stratę) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b ciąży obowiązek złożenia we właściwym urzędzie skarbowym zeznania według ustalonego wzoru (formularz PIT-38), w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 1a pkt 1 w związku z art. 30b ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W tym samym terminie jest obowiązany do wpłaty należnego podatku wynikającego z zeznania (art. 45 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Organ podatkowy zauważa, że ze względu na fakt, że Wnioskodawca osiągnie przychód ze zbycia akcji amerykańskiej spółki, przy ustalaniu dochodu do opodatkowania zastosowanie znajdzie przepis art. 30b ust. 3 ww. ustawy, który stanowi, że przepisy art. 30b ust. 1 stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niezapłacenie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika uzyskanym od Niego certyfikatem rezydencji.

W przedmiotowej sprawie należy uwzględnić zapisy Umowy podpisanej między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie uniknięcia podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylania się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, podpisanej w Waszyngtonie dnia 8 października 1974 r. (Dz. U. z 1976 r., Nr 31, poz. 178).

Podsumowując, tut. Organ podziela stanowisko Wnioskodawcy w kwestii zaliczenia ewentualnych przychodów do przychodów z kapitałów pieniężnych oraz w kwestii braku obowiązku podatkowego w momencie otrzymania jednostek uczestnictwa. Nieprawidłowe jest natomiast stanowisko Wnioskodawcy w zakresie określenia momentu powstania obowiązku podatkowego poprzez stwierdzenie, że obowiązek podatkowy powstanie dopiero z chwilą odpłatnego zbycia akcji nabytych w wyniku realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych. Jak już bowiem powyżej wykazano, obowiązek podatkowy powstanie zarówno w momencie realizacji jednostek uczestnictwa, jak i z chwilą odpłatnego zbycia akcji nabytych w wyniku ich realizacji.

Końcowo, odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę wyroków sądów administracyjnych należy stwierdzić, że wydane zostały w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania, ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.