2016.06.27 - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-1/4515-104/16/HK
z 27 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 31 marca 2016 r. (data wpływu do Biura – 4 kwietnia 2016 r.), uzupełnionym 9 czerwca 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie ulgi mieszkaniowej określonej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

w części dotyczącej zachowania przez Wnioskodawczynię prawa do ww. ulgi – jest prawidłowe,
w części dotyczącej zastosowania w tej sprawie przepisów art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 kwietnia 2016 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie ulgi mieszkaniowej określonej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego w piśmie z 30 maja 2016 r. znak: IBPB-2-1/4515-104/16/HK, wezwano o jego uzupełnienie.

Wniosek uzupełniono 9 czerwca 2016 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni jest spadkobierczynią po zmarłym 5 sierpnia 2000 r. mężu. Nabyła ona spadek po ww. spadkodawcy w części ½, drugą część, tj. również ½, nabył syn, który zmarł 4 września 2015 r.

Nabycie spadku po mężu i synu zostało potwierdzone postanowieniem Sądu Rejonowego z 1 grudnia 2015 r. W postanowieniu Sąd stwierdził również, że spadek po zmarłym synu nabyła w całości jego córka (wnuczka Wnioskodawczyni i jej zmarłego męża).

Obie spadkobierczynie mieszkają we wspólnej nieruchomości, gdyż wnuczka sprawuje opiekę nad babcią (Wnioskodawczynią), która ma 81 lat.

Udział Wnioskodawczyni w tej nieruchomości to ¾, a wnuczki – ¼.

Strony chcą dokonać działu spadku po zmarłym 5 sierpnia 2000 r. mężu Wnioskodawczyni (w skład tego spadku wchodzi udział w nieruchomości, w ½ części, zabudowanej budynkiem mieszkalnym).

Wnioskodawczyni chce przypadający jej udział (tj. ¼) we wskazanej nieruchomości, uzyskany w ramach spadkobrania, przekazać nieodpłatnie na rzecz wnuczki – spadkobierczyni po zmarłym synu.

Gdy Wnioskodawczyni składała deklarację spadkową, złożyła także oświadczenie, że spełnia warunki – określone w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn – o zastosowaniu wobec niej ulgi mieszkaniowej.

Do Sądu został złożony wniosek o dział spadku ze zgodnym planem podziału, w którym Wnioskodawczyni chce przekazać swój udział spadkowy po mężu na rzecz wnuczki, która odziedziczyła już udział ¼ po drugim spadkobiercy (swoim ojcu – synu Wnioskodawczyni i jej zmarłego męża). Zbycie ma nastąpić nieodpłatnie.

Wnioskodawczyni spotkała się z opinią, że takie zbycie będzie objęte opodatkowaniem, gdyż nie upłynęło 5 lat od nabycia udziału przez Wnioskodawczynię po zmarłym mężu, chociaż otwarcie spadku nastąpiło w dacie zgonu – 5 sierpnia 2000 r., lecz stwierdzenie nabycia spadku nastąpiło 1 grudnia 2015 r.

Zdaniem Wnioskodawczyni w tej sytuacji organ podatkowy winien zastosować art. 16 ust. 7 pkt 1 cyt. ustawy, gdyż osoba, na rzecz której ma nastąpić przekazanie udziału jest ewidentnie spadkobiercą po mężu Wnioskodawczyni, gdyż w dacie ustalenia go spadkobiercą jego zstępny – syn już nie żył, a w jego miejsce, w ramach transmisji, weszła wnuczka Wnioskodawczyni, jako zstępna, która faktycznie objęła spadek, który przypadałby jej ojcu, gdyby żył.

Zdaniem Wnioskodawczyni, urząd skarbowy mylnie interpretuje pojęcie spadkobiercy, odmawiając tego przymiotu wnuczce Wnioskodawczyni w sytuacji, gdy stwierdzając nabycie spadku po mężu Wnioskodawczyni, jego pierwszy zstępny już nie żył i de facto nigdy tego spadku nie mógł objąć.

Wobec powyższego Wnioskodawczyni wskazuje na art. 16 ust. 7 pkt 1 ustawy, gdyż uważa, że na jego podstawie winna być zwolniona od podatku przy nieodpłatnym przekazaniu udziału wnuczce.

W uzupełnieniu wniosku z 3 czerwca 2016 r. (wpływ do Biura – 9 czerwca 2016 r.) Wnioskodawczyni wskazała, że:

nadal będzie zamieszkiwać wraz ze swoją wnuczką w ww. nieruchomości i to zamieszkiwanie będzie trwało do momentu jej śmierci (ma nadzieję, że to zamieszkiwanie będzie trwało 5 lat od dnia złożenia zeznania podatkowego o nabyciu spadku po mężu), ponieważ jest osobą w podeszłym wieku, wymaga stałej opieki osoby trzeciej, a wnuczka, której chce przekazać swój udział w nieruchomości jest jej jedyną krewną i opiekuje się nią;
pomimo nieodpłatnego przekazania swego udziału w nieruchomości swojej wnuczce nadal będzie w niej mieszkać.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w przypadku opisanym we wniosku ma zastosowanie art. 16 ust. 7 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn? Jeśli nie, to dlaczego?

Wnioskodawczyni, w świetle argumentów przedstawionych w opisie stanu faktycznego uważa, że w jej sytuacji ma zastosowanie art. 16 ust. 7 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn i że powinna być zwolniona od podatku, jeżeli przekaże nieodpłatnie udział wnuczce.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2006 r., Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93, ze zm.).

W myśl art. 922 § 1 tej ustawy przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Zgodnie z art. 924 tejże ustawy spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 ww. Kodeksu, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczyni nabyła spadek po zmarłym mężu 5 sierpnia 2000 r. Nabyła ona spadek po ww. spadkodawcy w części ½, drugą część, tj. również ½, nabył syn, który zmarł 4 września 2015 r.

Obie spadkobierczynie mieszkają we wspólnej nieruchomości, gdyż wnuczka sprawuje opiekę nad babcią (Wnioskodawczynią), która ma 81 lat.

Udział Wnioskodawczyni w tej nieruchomości to ¾, a wnuczki – ¼.

Strony chcą dokonać działu spadku po zmarłym 5 sierpnia 2000 r. mężu Wnioskodawczyni (w skład tego spadku wchodzi udział w nieruchomości, w ½ części, zabudowanej budynkiem mieszkalnym).

Wnioskodawczyni chce przypadający jej udział (tj. ¼) we wskazanej nieruchomości, uzyskany w ramach spadkobrania, przekazać nieodpłatnie na rzecz wnuczki – spadkobierczyni po zmarłym synu.

Zatem w przedmiotowej sprawie z uwagi na fakt nabycia spadku przed wejściem w życie od 1 stycznia 2007 r. znowelizowanej ustawy o podatku od spadków i darowizn będą miały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2004 r., Nr 142, poz. 1514, ze zm.), w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. spadku.

W myśl art. 5 tej ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych (...).

W przypadku nabycia majątku spadkodawcy w drodze dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku – art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Jednakże zgodnie z art. 6 ust. 4 ww. ustawy, jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. Gdy nabycie w drodze darowizny nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przed organem podatkowym na okoliczność dokonania tej darowizny.

Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Podstawę opodatkowania – zgodnie z art. 7 ust. 1 tejże ustawy – stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Stosownie do treści art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. – w przypadku nabycia budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym w drodze spadku lub darowizny przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej – nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu.

W myśl art. 16 ust. 2 ww. ustawy z omawianej ulgi mogą skorzystać nabywcy, którzy łącznie spełniają następujące warunki:

są obywatelami polskimi lub mają miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy,
nie dysponują spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu lub nie są właścicielami spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dysponowania spółdzielni, w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego,
nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu,
będą zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat:
1. od dnia złożenia zeznania podatkowego – jeżeli w chwili złożenia zeznania nabywca mieszka w nabytym lokalu lub budynku,
2. od dnia zamieszkiwania w nabytym lokalu lub budynku – jeżeli nabywca zamieszka w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego.

Mając na uwadze ww. przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn stwierdzić należy, że zasadniczym celem ustawodawcy jest zwolnienie bliskich spadkodawcy lub darczyńcy od obciążeń podatkowych z tytułu nabycia nieruchomości mieszkaniowej, gdy nie dysponują innym mieszkaniem czy domem i będą zamieszkiwać w uzyskanej nieruchomości przez 5 lat od dnia określonego w cytowanym wyżej przepisie art. 16 ust. 2 pkt 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Warunkiem niezbędnym do skorzystania z ulgi przewidzianej w art. 16 ww. ustawy jest łączne spełnienie wszystkich zawartych w tym przepisie warunków.

Ponieważ przepisy prawa podatkowego nie definiują pojęcia „miejsce zamieszkania”, dlatego należy posiłkować się definicją miejsca zamieszkania znajdującą się w art. 25 ww. Kodeksu cywilny. Miejscem zamieszkania osoby fizycznej, zgodnie z ww. przepisem jest miejsce, w którym ta osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu. Do ustalenia zatem miejsca zamieszkania potrzebne są według tego przepisu dwa momenty: moment zewnętrzny, tj. faktyczne przebywanie i wewnętrzny, tj. zamiar stałego pobytu, które muszą występować łącznie.

Powyższe oznacza faktyczne przebywanie w tym lokalu mieszkalnym, który był przedmiotem nabycia w drodze spadku i został objęty ulgą mieszkaniową. Przepis ten nakłada obowiązek zamieszkiwania w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat.

Poza tym, przepisy art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn należy odnieść zawsze do skonkretyzowanego przedmiotu nabycia w drodze spadku, tj. w przedstawionym stanie faktycznym do budynku mieszkalnego, objętego ulgą mieszkaniową i tylko zamieszkiwanie w tym konkretnym nabytym budynku mieszkalnym jest spełnieniem warunków określonych dla ulgi mieszkaniowej.

Fakt, iż Wnioskodawczyni zamierza przenieść nieodpłatnie prawo własności części ww. nieruchomość na swoją krewną (wnuczkę), tj. udział wynoszący ¼ części nieruchomości – budynku mieszkalnego nabytego w drodze spadku po mężu, objętego ulgą z art. 16 ustawy o po datku od spadków i darowizn, zamieszkując w nim nadal – co najmniej przez okres 5 lat od dnia złożenia zeznania podatkowego o nabyciu spadku, nie skutkuje utratą nabytej ulgi mieszkaniowej.

Zatem, stwierdzić należy, że Wnioskodawczyni, która zbędzie na rzecz wnuczki udział w budynku mieszkalnym, wynoszący ¼ części, nabyty w 2000 r. w drodze spadku po mężu, nie utraci z tego tytułu prawa do ulgi zawartej w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli będzie w tym budynku zamieszkiwała przez okres 5 lat od dnia złożenia zeznania podatkowego o nabyciu spadku, a taki zamiar Wnioskodawczyni wskazała w treści uzupełnienia wniosku.

Zadając pytanie, Wnioskodawczyni powołała się na treść art. 16 ust. 7 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Należy zauważyć, że art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn – w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r., które ma zastosowanie w niniejszej sprawie – nie zawiera w swej treści pkt 1.

Stosownie do art. 16 ust. 7 ww. ustawy – w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r. – nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji zbycie udziału w budynku lub lokalu na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych oraz zbycie budynku lub lokalu, jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia.

Przepis ten dotyczy sytuacji, w której spadkobierca dokona zbycia udziału w budynku na rzecz innego ze spadkobierców, jeżeli byłoby to uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych tego spadkobiercy, a nabycie innego budynku (lokalu) nastąpi nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia zbycia.

Sytuacja taka nie ma miejsca w przedstawionym stanie faktycznym. Zatem art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn, wbrew opinii Wnioskodawczyni, nie ma zastosowania w przedmiotowej sprawie. Zatem bez znaczenia pozostaje, czy w przedstawionym stanie faktycznym wnuczka Wnioskodawczyni jest tzw. „innym ze spadkobierców” – w rozumieniu cyt. art. 16 ust. 7 ww. ustawy.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni w części dotyczącej zachowania prawa do ulgi mieszkaniowej określonej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn należało uznać za prawidłowe, gdyż istotnie jeżeli przekaże nieodpłatnie udział w nieruchomości wnuczce nie wywoła to dla niej konsekwencji podatkowych w podatku od spadków i darowizn. Nie utraci ulgi; nadal będzie z niej korzystać.

Z kolei w części dotyczącej zastosowania w tej sprawie przepisów art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin