Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT3.4011.157.2018.2.JR
z 25 maja 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 13 marca 2018 r. (data wpływu 20 marca 2018 r.), uzupełnionym pismem z dnia 24 kwietnia 2018 r. (data wpływu 26 kwietnia 2018 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania za niewykonanie zobowiązania – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 marca 2018 r. do tutejszego Organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wniosek ten nie spełniał wymogów, o których mowa m.in. w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 17 kwietnia 2018 r., nr 0113-KDIPT3.4011.157.2018.1.JR, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h wymienionej ustawy, wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie do uzupełnienia ww. wniosku wysłano w dniu 17 kwietnia 2018 r. (data doręczenia 19 kwietnia 2018 r.). Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek pismem z dnia 24 kwietnia 2018 r. (data wpływu 26 kwietnia 2018 r.), nadanym za pośrednictwem placówki pocztowej w dniu 24 kwietnia 2018 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z dnia 14 grudnia 2016 r., w sprawie sygn. akt A/12, Sąd Okręgowy w … zasądził na rzecz Wnioskodawczyni kwotę 48 100 zł (czterdzieści osiem tysięcy sto złotych) wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 27 września 2012 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1 531 zł 80 gr (jeden tysiąc pięćset trzydzieści jeden złotych osiemdziesiąt groszy) tytułem częściowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego przez pełnomocnika z urzędu. Należne kwoty Sąd zasądził od J.S. - brata Wnioskodawczyni. W uzasadnieniu wyroku Sąd stwierdził, że należna Wnioskodawczyni kwota 48 100 zł wraz z odsetkami wynika z art. 471 Kodeksu cywilnego (dalej: k.c.), który reguluje przesłanki odpowiedzialności kontraktowej. Roszczenie Wnioskodawczyni powstało w związku z niewykonaniem zobowiązania przez pozwanego. Według Sądu Okręgowego, jest to roszczenie odszkodowawcze i pozwany brat winien ponieść względem Wnioskodawczyni odpowiedzialność za nienależyte wykonanie umowy, którą Ona wykonała względem niego. Zdaniem Sądu, zasądzona kwota odpowiada wartościom działek, których Wnioskodawczyni nie otrzymała a winna była otrzymać po wywiązaniu się z dokonanych na rzecz pozwanego czynności. Sąd w uzasadnieniu wyroku stwierdził, że pozwany brat nie wywiązał się wobec Wnioskodawczyni z obowiązku zapłaty „wynagrodzenia” (tj. nie przekazał działek). Wobec powyższego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że należne jest Wnioskodawczyni odszkodowanie za niewykonanie zobowiązania przez pozwanego. Brat zapłacił Wnioskodawczyni należne odszkodowanie waz z odsetkami w dniu 31 października 2017 r. Wnioskodawczyni nie prowadziła w tym okresie działalności gospodarczej i nie świadczyła żadnych usług. Jest emerytką i pobiera świadczenie emerytalne z ZUS. Sąd Okręgowy nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa adwokatowi Wnioskodawczyni kwotę 2 896 zł 20 gr.

Brat Wnioskodawczyni miał 80 lat i nadal posiada grunty rolne w rodzinnej gminie Wnioskodawczyni. Część nieruchomości rolnych nabytych w 2003 r. i w 2006 r. podzielił na działki z prawem zabudowy, zapłacił podatek VAT, gdyż sprzedał je przed upływem 5-ciu lat. Urząd Skarbowy w … zwolnił brata z 10% podatku od działek rolnych. Wnioskodawczyni otrzymywała pieniądze z kwoty netto. Brat dał Wnioskodawczyni dwie duże działki, tj. w 2002 r. i w 2008 r. (rolną bez prawa zabudowy), co Wnioskodawczyni zgłosiła do Urzędu Skarbowego. Brat nie dotrzymał słowa i nie dał Wnioskodawczyni jeszcze trzech działek, co stało się przedmiotem kłótni.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 24 kwietnia 2018 r. Wnioskodawczyni wskazała, że wyrok z dnia 14 grudnia 2016 r., sygn. akt A/12, uprawomocnił się w dniu 3 października 2017 r. W tym dniu zapadł wyrok Sądu Apelacyjnego w przedmiocie apelacji pozwanego. Apelacja od wyroku Sądu I-szej instancji została oddalona wyrokiem z dnia 3 października 2017 r. W tym dniu wyrok Sądu I-szej instancji stał się prawomocny. Wnioskodawczyni w dniu 31 października 2017 r. otrzymała od pozwanego brata zasądzoną kwotę wraz z odsetkami w łącznej wysokości 72 198 zł, w tym kwota główna 48 100 zł (kwota zasądzona wyrokiem Sądu).

W marcu 2002 r., pomiędzy Wnioskodawczynią i Jej bratem została zawarta w formie ustnej umowa, która dotyczyła zakupu przez Wnioskodawczynię na rzecz Jej brata gruntów rolnych położonych we wsi. Zakupione grunty Wnioskodawczyni miała uporządkować i podzielić geodezyjnie na mniejsze działki. W wykonaniu umowy ustnej miała otrzymać od każdego zakupionego gruntu (po jego podziale na mniejsze działki), jedną działkę tytułem nieodpłatnym, czyli darowizną oraz 5% od uzyskanej ceny sprzedaży wydzielonych działek. Wnioskodawczyni należały się trzy działki z tytułu dokonania zakupu pięć razy – pięciu gruntów rolnych, które następnie zostały podzielone na mniejsze działki. W wykonaniu umowy od każdego zakupionego gruntu rolnego, po jego podzieleniu na mniejsze działki Wnioskodawczyni miała otrzymać darowizną jedną działkę. Wobec faktu, że zakupiła pięć gruntów rolnych, powinna otrzymać pięć działek, tzn. od jednego zakupionego gruntu należała się Jej jedna działka (po podziale tegoż gruntu na mniejsze działki). Wnioskodawczyni wyjaśniła, że darowizną, w wykonaniu umowy otrzymała od brata 2 działki. Darowizny te zostały przez Nią zgłoszone do właściwego Urzędu Skarbowego w …

Odszkodowanie zostało ustalone przez Sąd jako równowartość 2 działek gruntu, których Wnioskodawczyni nie otrzymała. Zdaniem Sądu, Wnioskodawczyni powinna otrzymać jeszcze dwie działki, a nie trzy, gdyż dokonała zakupu dwóch gruntów od jednego i tego samego właściciela. Grunty te objęte były jedną księgą wieczystą. Według Sądu, uzasadniało to przyjęcie, że był to zakup jednego gruntu. Odszkodowanie stanowiło równowartość dwóch działek gruntu, w cenie sprzedaży sąsiednich działek jaką można było uzyskać w dacie rozpoczęcia procesu. Zdaniem Sądu, Wnioskodawczyni miała roszczenie odszkodowawcze wobec pozwanego na skutek niewykonania przez niego zobowiązania. Według Sądu, szkoda powódki (Wnioskodawczyni) odpowiada wartościom działek, których powódka nie otrzymała, a winna była otrzymać, po wywiązaniu się z dokonanych na rzecz pozwanego czynności, przy czym, co istotne pozwany nie kwestionował wyboru działek wskazanych przez powódkę i ich wartości, a jedynie samą zasadę odpłatności.

Zdaniem Wnioskodawczyni, wypłacone odszkodowanie nie dotyczy korzyści jakie mogłaby osiągnąć, gdyby szkody Jej nie wyrządzono. Gdyby Jej szkody nie wyrządzono, to otrzymałaby 3 działki gruntu. Dodatkowo Wnioskodawczyni podniosła, że korzyść którą mogłaby osiągnąć, byłaby zdecydowanie wyższa, gdyby działki te otrzymała we wcześniejszym terminie tj. w latach 2007 i 2008, gdyż w tych latach zakończyła podział zakupionych gruntów i było duże zapotrzebowanie na działki gruntu. Mogłaby uzyskać duże korzyści, gdyby działki te mogła sprzedać w tamtym czasie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy od otrzymanego odszkodowania Wnioskodawczyni powinna zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odszkodowanie, które zapłacił Jej brat nie podlega podatkowi dochodowemu od osób fizycznych, tj. korzysta ze zwolnienia podatkowego. Przyznane Wnioskodawczyni odszkodowanie nie jest związane z działalnością gospodarczą, gdyż jej nie prowadziła.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że wolne od podatku dochodowego są (...) inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Wobec powyższego Wnioskodawczyni uważa, że otrzymane odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W art. 10 ust. 1 ww. ustawy, ustawodawca określił katalog źródeł przychodów. Do katalogu tego zalicza się wymienione w pkt 9 „inne źródła”.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12–14 i art. 17.

Użyte w ww. przepisie sformułowanie „w szczególności” świadczy o tym, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter przykładowy i otwarty, a zatem do tej kategorii należy zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

W świetle powyższego, przychodem z innych źródeł jest każde przysporzenie majątkowe, mające konkretny wymiar finansowy otrzymane jako świadczenie pieniężne, rzeczowe lub też jako świadczenie nieodpłatne czy częściowo odpłatne. Z przychodem tym mamy jednakże do czynienia wyłącznie w przypadku, kiedy u podatnika występują realne korzyści majątkowe. Podstawą uzyskania ww. przychodu mogą być zatem tylko takie czynności faktyczne lub prawne, w wyniku których rzeczywiście następuje przyrost w majątku danej osoby fizycznej.

Odszkodowanie stanowi, co do zasady, przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl tego przepisu przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Powyższe nie oznacza, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy zwalnia się z opodatkowania inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Zakres zwolnienia wynikający z ww. przepisu, obejmuje wyłącznie odszkodowania lub zadośćuczynienia za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowania lub zadośćuczynienia z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowania lub zadośćuczynienia z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie lub zadośćuczynienie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Zgodnie z art. 471 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017, poz. 459, z późn. zm.) dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Zobowiązanie z tytułu umowy należy traktować jako niewykonane, kiedy dłużnik w ogóle nie spełnił umówionego świadczenia. Zatem, aby można było dochodzić kontraktowej odpowiedzialności odszkodowawczej, konieczne jest powstanie szkody. Szkoda może obejmować zarówno rzeczywistą stratę poniesioną przez wierzyciela, jak i utracone korzyści. Utraconymi korzyściami będą w większości przypadków zyski, które zostałyby osiągnięte, gdyby przedmiot umowy został należycie wykonany.

Jak wskazano we wniosku, roszczenie Wnioskodawczyni powstało w związku z niewykonaniem zobowiązania przez pozwanego brata. W marcu 2002 r., została zawarta w formie ustnej umowa, która dotyczyła zakupu przez Wnioskodawczynię na rzecz Jej brata gruntów rolnych. Zakupione grunty Wnioskodawczyni miała uporządkować i podzielić geodezyjnie na mniejsze działki. W wykonaniu umowy ustnej miała Ona otrzymać od każdego zakupionego gruntu (po jego podziale na mniejsze działki), jedną działkę tytułem nieodpłatnym, czyli darowizną oraz 5% od uzyskanej ceny sprzedaży wydzielonych działek. Wobec faktu, że zakupiła pięć gruntów rolnych, powinna otrzymać pięć działek, tzn. od jednego zakupionego gruntu należała się Jej jedna działka (po podziale tegoż gruntu na mniejsze działki). Wnioskodawczyni, w wykonaniu umowy otrzymała od brata na podstawie umowy darowizny 2 działki. Brat nie dotrzymał słowa i nie dał Wnioskodawczyni jeszcze trzech działek, co stało się przedmiotem kłótni i postępowania sądowego.

Odszkodowanie zostało zasądzone wyrokiem Sądu Okręgowego. Podstawą wypłaty ww. odszkodowania były postanowienia art. 471 Kodeksu cywilnego, który reguluje przesłanki odpowiedzialności kontraktowej. Odszkodowanie zostało ustalone przez Sąd jako równowartość 2 działek gruntu, których Wnioskodawczyni nie otrzymała. Zdaniem Sądu, Wnioskodawczyni powinna otrzymać jeszcze dwie działki, a nie trzy, gdyż dokonała zakupu dwóch gruntów od jednego i tego samego właściciela. Grunty te objęte były jedną księgą wieczystą. Według Sądu Okręgowego, jest to roszczenie odszkodowawcze i pozwany brat winien ponieść względem Wnioskodawczyni odpowiedzialność za nienależyte wykonanie umowy, którą Ona wykonała względem niego. Zdaniem Sądu, zasądzona kwota odpowiada wartościom działek, których Wnioskodawczyni nie otrzymała a winna była otrzymać po wywiązaniu się z dokonanych na rzecz pozwanego czynności. Sąd w uzasadnieniu wyroku stwierdził, że pozwany brat nie wywiązał się wobec Wnioskodawczyni z obowiązku zapłaty „wynagrodzenia” (tj. nie przekazał działek).

Wnioskodawczyni nie prowadziła w tym okresie działalności gospodarczej i nie świadczyła żadnych usług.

W świetle powyższego, biorąc pod uwagę, że przedmiotowe odszkodowanie nie było związane z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz nie dotyczyło korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono, stwierdzić należy, że korzysta ono ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji wypłata przedmiotowego odszkodowanie nie rodzi u Wnioskodawczyni obowiązku podatkowego.

Podkreślić należy, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest jedynie kwestia opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych otrzymanego przez Wnioskodawczynię odszkodowania, gdyż tylko to świadczenie było przedmiotem pytania zawartego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. W związku z tym, tutejszy Organ nie zajmował stanowiska w sprawie opodatkowania wypłaconych odsetek oraz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego pełnomocnika z urzędu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Należy wskazać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.