Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL3-3.4011.36.2019.1.WS
z 28 lutego 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 31 stycznia 2019 r. (data wpływu 4 lutego 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty pieniężnej otrzymanej tytułem zwrotu części wydatków za spłatę zadłużenia byłej spółki cywilnej wraz ze zwrotem kosztów postępowania sądowego oraz otrzymanych odsetek – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 lutego 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty pieniężnej otrzymanej tytułem zwrotu części wydatków za spłatę zadłużenia byłej spółki cywilnej wraz ze zwrotem kosztów postępowania sądowego oraz otrzymanych odsetek.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca wraz ze wspólnikiem od 16 maja 1994 r. do 10 lutego 1999 r. prowadził działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej dwuosobowej.

W związku z likwidacją spółki cywilnej i prowadzonej działalności gospodarczej pozostały nieuregulowane zobowiązania spółki cywilnej wobec wierzycieli. Wspólnicy spółki cywilnej byli dłużnikami solidarnymi, zatem odpowiadali za długi spółki cywilnej w relacji wewnętrznej w równym zakresie. Długi byłej spółki cywilnej zostały przymusowo wyegzekwowane od dłużnika Wnioskodawcy – jednego z dwóch wspólników spółki cywilnej – w całości. Wnioskodawca po spłacie tego długu żądał zwrotu jego połowy od byłego wspólnika – kwota odpowiadająca udziałowi tego wspólnika w długu spółki cywilnej. Były wspólnik nie spłacił dobrowolnie swej części długu. Zatem Wnioskodawca, jako były wspólnik, który spłacił w całości długi spółki ponad przypadający na niego udział, skierował pozew do Sądu Rejonowego wobec drugiego byłego wspólnika o zwrot połowy spłaconego długu spółki w ramach roszczenia regresywnego.

Na skutek powyższego Sąd Rejonowy wyrokiem z 14 lutego 2013 r., zasądził od pozwanego (byłego wspólnika) na rzecz Wnioskodawcy kwotę stanowiącą połowę wartości spłaconego przez Wnioskodawcę długu byłej spółki cywilnej wraz z ustawowymi odsetkami oraz kwotę zwrotu tytułem kosztów postępowania. Wyrok stał się prawomocny.

Wobec braku spłaty ze strony byłego wspólnika Wnioskodawca uzyskał dnia 19 marca 2014 r. klauzulę wykonalności – postanowienie Sądu Rejonowego. W dalszych działaniach Wnioskodawca skierował sprawę do egzekucji, aktualnie Wnioskodawca otrzymał część zasądzonej kwoty od komornika. Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w opisanym stanie faktycznym otrzymana przez Wnioskodawcę kwota pieniężna tytułem zwrotu części wydatków za spłatę zadłużenia byłej spółki cywilnej, w której Wnioskodawca był wspólnikiem, bądź mający nastąpić zwrot kosztów postępowania sądowego, wynikające z wyroku Sądu Okręgowego nie będą stanowiły źródła przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych? A co za tym idzie nie będą również stanowiły dochodu zwolnionego wynikającego z regulacji zawartych w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200 ze zm.).
2. Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że otrzymane w części należne odsetki ustawowe zasądzone powyższym wyrokiem, będą stanowiły przychód z innych źródeł i nie będzie on na podstawie art. 21 ust. 1 ww. ustawy zwolniony z opodatkowania?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, w zakresie otrzymanej w części kwoty zwrotu spłaconego zadłużenia spółki cywilnej oraz mającego nastąpić zwrotu kosztów postępowania sądowego, powyższe kwoty nie będą stanowiły źródła przychodów.

Zasada odpowiedzialności za długi wynikające z zobowiązania solidarnego (w tym przypadku z umowy spółki cywilnej) dotycząca stosunków wewnętrznych w spółce wynika z ogólnych przepisów dotyczących zobowiązań solidarnych, a konkretnie z art. 376 § 1 Kodeksu cywilnego.

Wspólnicy spółki cywilnej byli dłużnikami solidarnymi. Zatem odpowiadali oni za długi spółki cywilnej w relacji wewnętrznej w równym zakresie. Wnioskodawca, jako były wspólnik, spłacił długi spółki ponad przypadający na niego udział, dlatego skierował on wobec drugiego byłego wspólnika tak zwane roszczenie regresowe (inaczej mówiąc roszczenie zwrotne).

Jeżeli jeden ze wspólników spłaci całość długu spółki albo część długu przypadającą ponad jego udział w tym długu, będzie mógł żądać od pozostałych wspólników zwrotu części długu przypadającej na rzecz wspólników nie uczestniczących w spłacie wcale lub w mniejszym stopniu niż powinni. Dług ten został przymusowo wyegzekwowany od dłużnika Wnioskodawcy – jednego z dwóch wspólników spółki cywilnej. Wnioskodawca po spłacie tego długu żądał zwrotu jego połowy od byłego wspólnika – kwota odpowiadająca udziałowi tego wspólnika w długu spółki cywilnej.

Zauważyć należy, że Wnioskodawca otrzymał na skutek wyroku sądowego zwrot w części zasądzonej kwoty w ramach roszczenia zwrotnego. Wnioskodawca otrzymał kwotę zwrotu poniesionego wydatku, która nie przysporzyła żadnych korzyści majątkowych, nie stanowi jego zdaniem przychodu. Zarazem kwota zwrotu nie stanowiła ani odszkodowania, ani zadośćuczynienia. Zatem o przychodzie można mówić wtedy, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe. Tak więc podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega zatem dochód uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia, osiągniętym przysporzeniem majątkowym mającym konkretny wymiar finansowy.

Z przepisów w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych wynika, że zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast w art. 10 ust. 1 ustawy wymienione zostały źródła przychodów, do których w pkt 9 zaliczono inne źródła. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku. Stosownie do art. 11 ust. 1 przywołanej wyżej ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Natomiast rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17. Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. Ustawodawca sformułował bowiem tak wskazany przepis, aby stanowił on kategorię otwartą. Nie jest bowiem możliwym, aby przewidzieć każdy rodzaj przychodu, który wystąpi, przez co o przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W przedmiotowej sprawie nie występują realne korzyści majątkowe, Wnioskodawca spłacił całość długu spółki cywilnej, a więc ponad jego udział i zgodnie z wyrokiem sądowym ma otrzymać tytułem roszczenia zwrotnego jedynie tę część zapłaconego długu, która przypadała na drugiego wspólnika oraz koszty postępowania sądowego. Wynika z tego, że całość długu spółki cywilnej, jak też koszty postepowania sądowego w pierwszej kolejności zostały sfinansowane z własnych środków Wnioskodawcy, a następnie na podstawie prawomocnego orzeczenia Sądu w części zostały i w pozostałej części będą zwrócone. Kwoty te stanowią jedynie zwrot poniesionych wydatków, nie są więc dochodem podlegającym opodatkowaniu.

Wnioskodawca zarazem pragnie zaznaczyć, iż powyższa zasądzona i otrzymana w części kwota zwrotu nie stanowi ani zadośćuczynienia, ani odszkodowania, zatem nie podlega ona regulacjom wynikającym z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, na podstawie którego wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Z przepisu tego wynika, że zwolnienie, o którym w nim mowa, dotyczy odszkodowań i zadośćuczynień otrzymanych na podstawie wyroku lub ugody sądowej z wyjątkami w nim wskazanymi. Przy czym, odszkodowanie czy zadośćuczynienie to szczególny rodzaj świadczenia polegający na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy.

Ponadto, z powołanego wyżej przepisu jednoznacznie wynika, że dyspozycją jego objęte są jedynie te zadośćuczynienia bądź odszkodowania, których prawo do otrzymania oraz ich wysokość wynika z wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkiem otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego na zasadach przewidzianych w podatku dochodowym będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych powyżej przesłanek.

Zatem, biorąc pod uwagę, że otrzymane kwoty na podstawie wyroku Sądu jako roszczenie regresywne (zwrotne) zarówno zwrot połowy kwoty zapłaconego długu spółki cywilnej, jak też zasądzonych kosztów postepowania sądowego, nie stanowi przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie korzystający ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji na podatniku nie ciąży obowiązek rozliczenia się z tego tytułu w podatku dochodowym.

Zdaniem Wnioskodawcy powyższe nie zalicza się również do przychodów z działalności gospodarczej, zgodnie bowiem z art. 14 ust 3 pkt 3a ustawy do przychodów z działalności gospodarczej nie zalicza się zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów. Zwrócone Wnioskodawcy wydatki poniesione przez Wnioskodawcę nie były zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, a poza tym Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej.

W zakresie otrzymanych odsetek ustawowych Wnioskodawca uważa, że stanowią one przychody z innych źródeł i podlegają opodatkowaniu. Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z jego treścią, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Ponadto w razie zwłoki wierzyciel może nadto żądać naprawienia szkody na zasadach ogólnych.

Z powyższych przepisów wynika, że nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem (naprawieniem szkody), a tym samym odsetki nie korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych określonego w art. 21 ust. 1. Ponadto przepisy dotyczące zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych zostały umieszczone w rozdziale dotyczącym zwolnień przedmiotowych. Jak każdy przepis regulujący zwolnienia podatkowe powinien być on interpretowany w sposób ścisły. W związku z tym, skoro ustawodawca w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określił, iż wolne od podatku dochodowego są np. odszkodowania, brak jest podstaw do przyjęcia, że użyte w tym przepisie pojęcie odszkodowania obejmuje również odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia. Powyższe potwierdził NSA w Warszawie w wyroku z dnia 9 stycznia 2007 r. (sygn. akt II FSK 36106 ), stwierdzając, iż „Posłużenie się w zapisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r. (Dz. U. z 1991 r., Nr 80, poz. 350 ze zm.) jedynie pojęciem odszkodowania, bez użycia słowa odsetki powoduje, iż jedynie te pierwsze (odszkodowania), a nie te ostatnie (odsetki), mogą być uznane za zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych”. Ustawodawca, gdyby chciał zwolnić z opodatkowania odsetki, uczyniłby to wyraźnie, wymieniając je w przepisie, tak jak uczynił od 1 stycznia 2001 r. w art. 21 ust. 1 pkt 95, zwalniając od podatku odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy (stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta).

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, zasądzone i otrzymane odsetki za zwłokę z tytułu zwrotu części zapłaty długu byłej spółki cywilnej są przychodem i podlegają opodatkowaniu (wobec nieprowadzenia działalności przez Wnioskodawcę) na ogólnych zasadach, które należy wykazać w zeznaniu rocznym w pozycji „inne przychody”.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Jednocześnie należy dodać, że Wnioskodawca we własnym stanowisku w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego powołał treść przepisu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2018 r. Natomiast w związku z nowelizacją ww. ustawy od 1 stycznia 2019 r. treść ww. przepisu brzmi następująco: przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Zmiana treści ww. przepisu pozostaje jednak bez wpływu na rozstrzygnięcie w opisanej sprawie.

Ponadto należy wskazać, że powołane w treści wniosku orzeczenie sądu administracyjnego nie może wpłynąć na ocenę prawidłowości niniejszej kwestii. Nie negując tego orzeczenia, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy stwierdzić, że – zdaniem Organu – teza badanego rozstrzygnięcia nie ma zastosowania w tym postępowaniu.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.