2019.02.08 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB1-1.4010.528.2018.1.SG
z 8 lutego 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tj. Dz.U. z 2018 r., poz. 800 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 7 grudnia 2018 r. (data wpływu 11 grudnia 2018 r.), uzupełnionym 13 grudnia 2018 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wskazanych we wniosku wydatków poniesionych na podstawie zawartego porozumienia – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 grudnia 2018 r. do Organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wskazanych we wniosku wydatków poniesionych na podstawie zawartego porozumienia. W dniu 13 grudnia 2018 r. wniosek został uzupełniony.

We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca – spółka z o.o. (dalej: „Spółka”) jest producentem artykułów gospodarstwa domowego. Oferowane przez Spółkę produkty sprzedawane są na rynku krajowym, jak i zagranicznym. Jednym z podmiotów konkurencyjnych względem Spółki jest spółka prawa włoskiego (dalej: „Sp. X”). Na pewnym etapie swojej działalności Sp. X uznała, że jeden z wyrobów (dalej: „Wyrób”) produkowanych oraz wprowadzanych do obrotu przez Spółkę, narusza wyłączne prawa ochronne przyznane w tym zakresie Sp. X przez włoski urząd patentowy.

W efekcie powyższego Sp. X wniosła do włoskiego sądu powództwo przeciwko Spółce domagając się m.in.:

potwierdzenia i orzeczenia, że produkcja, handel, ekspozycja i każde inne użycie na rynku przez Spółkę Wyrobu narusza wyłączne prawa przyznane Sp. X dotyczące wzoru wspólnotowego zarejestrowanego 10 maja 2005 r. oraz włoskiego patentu na wzór użytkowy wydanego 26 stycznia 2005 r.,
orzeczenia, że Spółka jest odpowiedzialna za prowadzenie nieuczciwej konkurencji,
wydania ostatecznego zakazu, na całym terytorium Unii Europejskiej produkcji, handlu, ekspozycji i każdego innego użycia na rynku Wyrobu oraz wyznaczenie kary pieniężnej za każde stwierdzone naruszenie lub niezastosowanie się do zakazu, a także za każdy dzień opóźnienia w wykonywaniu wydanego wyroku,
zobowiązania Spółki do zapłaty odszkodowania za wszelkie szkody poniesione przez Sp. X na skutek naruszeń,
nakazania publikacji zarządzenia wydanego wyroku,
zwrotu całości kosztów, opłat i wynagrodzeń związanych z przedstawicielstwem w sprawie sądowej.

Po otrzymaniu odpisu pozwu Spółka zwróciła się z prośbą o wsparcie do renomowanej, międzynarodowej i wielokrotnie nagradzanej kancelarii prawnej. Z uwagi na konieczność dysponowania wysoce wyspecjalizowaną wiedzą w zakresie prawa własności przemysłowej kancelaria poleciła Spółce nawiązanie współpracy z adwokatem, który w tej materii jest powszechnie uznanym we Włoszech autorytetem (dalej: „Prawnik ds. Własności Przemysłowej”). Wskazany przez kancelarię Prawnik ds. Własności Przemysłowej jest członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia na rzecz Ochrony Praw Własności Intelektualnej (AIPPI – Association Internationale pous la Protection de la Propriete Intellectuelle). Zarekomendowanie dla Spółki Prawnika ds. Własności Przemysłowej, fakt pozostawania przez Prawnika ds. Własności Przemysłowej członkiem międzynarodowej organizacji zrzeszającej specjalistów w zakresie prawa własności intelektualnej oraz autorytet jakim Prawnik ds. Własności Przemysłowej cieszył się we Włoszech utwierdziły Spółkę w przekonaniu, że podjęła wszelkie możliwe kroki i środki prawne służące zabezpieczeniu jej interesów. W szczególności ww. okoliczności pozwalały Spółce sądzić, że dołożyła należytej staranności w przedmiotowym zakresie. Po zapoznaniu się przez Prawnika ds. Własności Przemysłowej z stanem faktycznym i całokształtem materiału dowodowego Prawnik ds. Własności Przemysłowej podjął w imieniu Spółki stosowne kroki zmierzające do obrony interesów Spółki i oddalenia przez sąd powództwa wniesionego przez Sp. X.

Jednocześnie Prawnik ds. Własności Przemysłowej w prowadzonej w tym zakresie z przedstawicielami Spółki korespondencji, wyraził pogląd, zgodnie z którym ewentualny niekorzystny wyrok wydany w tym zakresie przez sąd we Włoszech obowiązywał będzie jedynie na terytorium Włoch. Nie będzie tym samym dotyczył innych państw UE. Po tak uzyskanych zapewnieniach Spółka kontynuowała sprzedaż Wyrobu w krajach innych niż Włochy.

W dniu 1 lipca 2013 r. Sąd Gospodarczy w Republice Włoskiej orzekł o naruszeniu praw dotyczących wzoru wspólnotowego przyznanego Sp. X, zakazując tym samym Spółce produkcji oraz dalszej sprzedaży tych produktów oraz ustalił karę w wysokości 100,00 euro za każde pojedyncze naruszenie zakazu. Nakazał również publikację na koszt pozwanego wyroku w gazecie, wypłatę odszkodowania na rzecz powoda za szkody, w wysokości 1.500,00 euro oraz zapłatę na rzecz strony powodowej połowy kosztów postępowania w łącznej wysokości 2.500,00 euro, plus VAT i CPA (składka na prawniczy fundusz emerytalny).

Spółka złożyła apelację do Sądu Apelacyjnego Wydziału Specjalnego ds. Przedsiębiorstw Republiki Włoskiej. Sąd Apelacyjny, w wyroku z 12 czerwca 2014 r., przyjął odwołanie w zakresie kwantyfikacji szkody i potwierdził w pozostałej części zaskarżony wyrok z 1 lipca 2013 r. Zobowiązał również Spółkę, podobnie jak sąd I instancji, do zapłaty na rzecz Sp. X kwoty 1.200,00 euro tytułem odszkodowania, zobowiązał Wnioskodawcę do zwrotu Sp. X kosztów postępowania apelacyjnego w łącznej wysokości 1.830 euro oraz zasądził ryczałtowy zwrot w wysokości 15 % (VAT i CPA).

Spółka, w dalszym ciągu była zapewniana przez Prawnika ds. Własności Przemysłowej, że skuteczność zakazu sądowego ogranicza się tylko do terytorium Włoch.

W następnym kroku Sp. X wystąpiła do polskiego Sądu Okręgowego w (…) z wnioskiem o stwierdzenie wykonalności orzeczenia włoskiego Sądu Apelacyjnego zapadłego 12 czerwca 2014 r. Postanowieniem z 14 listopada 2017 r. Sąd Okręgowy w (…), stwierdził na terytorium RP wykonalność wyroku sądu zagranicznego. Spółka wniosła zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego w (…), które zostało oddalone przez Sąd Apelacyjny I Wydział Cywilny, postanowieniem z 23 lutego 2018 r.

Odnotować należy, że równocześnie toczyło się postępowanie przed Sądem Okręgowym w (…) z powództwa Sp. X przeciwko Spółce. W tej sprawie, powód wnosił m.in.:

W pkt I o nakazanie pozwanemu zaniechania naruszania wzoru wspólnotowego poprzez nakazanie pozwanemu zaniechania w szczególności wytwarzania, oferowania, wprowadzania do obrotu, importowania, eksportowania lub składowania Wyrobu, o określonym kształcie niezależnie od zastosowane, kolorystyki, oferowanych wówczas przez pozwanego,
W pkt II o nakazanie pozwanemu na jego koszt w terminie 30 dni od uprawomocnienia się wyroku zniszczenia produktów o kształcie wskazanym w pkt I niezależnie od zastosowanej kolorystyki, znajdujących się we wszelkich zakładach produkcyjnych lub magazynach pozwanego,
W pkt III o nakazanie pozwanemu na jego koszt w terminie 30 dni od uprawomocnienia się wyroku zniszczenia będących własnością pozwanego części służących do wytwarzania ww. produktów,
W pkt IV o nakazanie pozwanemu na jego koszt w terminie 30 dni od uprawomocnienia się wyroku zniszczenia będących własnością pozwanego form służących do wytworzenia ww. produktów,
W pkt V o nakazanie pozwanemu usunięcia z treści strony internetowej zdjęć oraz wizualizacji produktów o kształcie wskazanym w pkt I niezależnie od kolorystyki w oferowanych wówczas przez pozwanego produktach, w terminie 7 dni od uprawomocnienia się wyroku,
W pkt VI o nakazanie pozwanemu na jego koszt w terminie 30 dni kalendarzowych od uprawomocnienia się wyroku umieszczenia na okres 3 miesięcy na głównej stronie internetowej pozwanego w każdej wersji językowej informacji o orzeczeniu w niniejszej sprawie o treści wskazanej w pozwie,
W pkt VII o zobowiązanie pozwanego do opublikowania na własny koszt w czasopiśmie, na pierwszej dostępnej stronie w części redakcyjnej, informacji o orzeczeniu o treści wskazanej w pozwie,
W pkt VIII o upoważnienie powoda do dokonania zniszczenia produktów, części służących do ich wytwarzania oraz form do ich wytwarzania zgodnie z żądaniami zawartymi w pkt II, III, IV oraz publikacji informacji o wyroku zgodnie z żądaniami zawartymi w pkt VII na koszt pozwanego, na wypadek gdyby pozwany nie wykonał nałożonych na niego nakazów w terminie wskazanym w wyroku.

Spółka w pozwie wzajemnym z 26 września 2016 r. wniosła o unieważnienie wzoru wspólnotowego zarejestrowanego na rzecz Sp. X.

W wyroku z 24 lutego 2017 r. Sąd Okręgowy w (…) Wydział XXII Sąd Wspólnotowych Znaków Towarowych i Wzorów Przemysłowych:

w sprawie z powództwa głównego odrzucił pozew w zakresie roszczenia z pkt I pozwu oraz oddalił powództwo w dalszej części,
w sprawie z powództwa wzajemnego odrzucił pozew.

Główny powód wniósł zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego w (…) o odrzuceniu pozwu głównego w części, a także apelację od ww. wyroku Sądu Okręgowego o oddaleniu powództwa zaskarżając wyrok w całości. Powód wzajemny wniósł zażalenie na postanowienie o odrzuceniu pozwu wzajemnego.

Sąd Apelacyjny I Wydział Cywilny oddalił zażalenie powoda oraz zażalenia powoda wzajemnego.

Oprócz wyżej opisanych sporów, pomiędzy Wnioskodawcą, a Sp. X, toczyło się również postępowanie sądowe w Niemczech, dotyczące tych samych wzorów wspólnotowych.

Wnioskodawca, w celu zmniejszenia należności, którą zasądzono na rzecz Sp. X, a także z powodu braku zdefiniowania „pojedynczego naruszenia zakazu” zgodnie z wyrokiem Sądu, włoskiego w obawie, że w przyszłości mogłyby nastąpić kolejne, znaczne roszczenia wobec Spółki, zdecydował się na podpisanie porozumienia ze Sp. X.

Zgodnie ze sporządzoną analizą szacowana kwota roszczenia o jakie mogłaby wnioskować Sp. X z tytułu naruszenia zakazu mogła wynosić nawet 141 mln euro. Wobec powyższego, zawarte ostatecznie porozumienie miało na celu zakończenie wszelkich sporów, które zaistniały między Sp. X, a Spółką oraz ustalenie kwoty do zapłaty na rzecz Sp. X.

Na mocy porozumienia, po przyjęciu wyżej wskazanych założeń, Spółka zobowiązała się:

do dnia podpisania porozumienia zaprzestać oraz nie rozpoczynać ponownie, gdziekolwiek na święcie produkcji, handlu oraz reklamy oferty sprzedaży oraz nie wykorzystywać, w zakresie ekonomicznym, modelu Wyrobu będącego przedmiotem wspomnianych wcześniej sporów sądowych. Zobowiązanie to dotyczy wszelkich zakwestionowanych wersji modelu produkowanego przez Spółkę. W drodze odstępstwa od powyższych ustaleń, dopuszcza się aby Spółka sprzedała posiadane zapasy Wyrobu do 31 maja 2018 r., zachowując zysk,
do zniszczenia (czyniąc bezużytecznymi) do 30 kwietnia 2018 r. wszystkich form do produkcji Wyrobu i wysłania Sp. X dokumentacji fotograficznej do wskazanej daty,
do przekazania Sp. X do 30 kwietnia 2018 r. kopii pisma, które zostało już wysłane do wszystkich klientów, w których informuje się, że Wyroby zostały ostatecznie wycofane z rynku i nie będą już sprzedawane przez Spółkę,
do pisemnego podania Sp. X do 30 kwietnia 2018 r. kompletnej listy klientów, którym Wyrób został sprzedany w przeszłości,
do zapłacenia na rzecz Sp. X kwoty 6.500.000 euro. Płatność tej kwoty zostanie zrealizowana w następujący sposób:
- 1.000.000 euro do 15 kwietnia 2018 r.,
- 2.000.000 euro do 30 czerwca 2018 r.,
- 2.000.000 euro do 30 sierpnia 2018 r.,
- 1.500.000 euro do 31 października 2018 r.

Płatności zostały zrealizowane przelewami bankowymi.

Aby prawidłowo wykonać zobowiązania, Spółka wraz z Sp. X zobowiązały się do wycofania wszelkich bieżących powództw oraz niewytaczania kolejnych w przyszłości, w związku ze sprawami będącymi przedmiotem sporów sądowych. Spółka oraz Sp. X zrezygnowały z wszelkich roszczeń finansowych i niefinansowych, związanych z powództwami oraz oświadczyły, że akceptują wzajemne rezygnacje.

Wnioskodawca pragnie podkreślić, że od momentu wytoczenia przez Sp. X pozwu do momentu podpisania porozumienia, a zatem uregulowania kwestii roszczeń Sp. X dokładała wszelkich starań, aby działanie Spółki było zgodne z prawem (w tym celu zwróciła się do renomowanej kancelarii oraz korzystała z usług prawnika dalece wyspecjalizowanego w zakresie prawa własności przemysłowej). Po negatywnym zakończeniu sporu Spółka dołożyła natomiast wszelkich starań aby zminimalizować koszty w tym zakresie. W szczególności dążyła do podpisania porozumienia ze Sp. X.

W efekcie powyższego Sp. X zrezygnowała ze wszczynania lub kontynuowania wszelkich powództw: (także wobec wszystkich klientów Spółki, którzy nabyli i/lub rozprowadzili Wyrób).

Spółka zaprzestała produkcji Wyrobu pod koniec 2017 r. (przy czym w lutym 2018 r. Spółka wyprodukowała jeszcze 4 szt. Wyrobu dla klienta) i nie jest zobowiązana do wycofania z rynku sprzedanych już produktów.

Strony oświadczyły, że są w pełni usatysfakcjonowane oraz stwierdziły, że w żadnym przypadku podpisanego porozumienia nie będzie można zaskarżyć.

Z uwagi na wprowadzenie Spółki przez Prawnika ds. Własności Przemysłowej w błąd poprzez niedołożenie przez niego należytej staranności w zakresie oceny sytuacji prawnej Spółki i poinformowanie Spółki, że ewentualny niekorzystny wyrok wydany w tym zakresie przez sąd we Włoszech obowiązywał będzie jedynie na terytorium Włoch (nie będzie tym samym dotyczył innych państw UE), wskutek czego ostateczne zobowiązanie Spółki względem Sp. X uległo stosownemu zwielokrotnieniu względem zobowiązania, do zapłaty którego Spółka byłaby zobowiązania w przypadku natychmiastowego zaprzestania dystrybucji Wyrobu nie tylko na terytorium Włoch, ale i na terytorium pozostałych państw UE, Spółka skierowała przeciwko Prawnikowi ds. Własności Przemysłowej pozew domagając się od niego naprawienia powstałej w ten sposób po stronie Spółki szkody.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy wydatki poniesione przez Spółkę na rzecz Sp. X z tytułu należnego Sp. X na mocy zawartego porozumienia wynagrodzenia będą stanowiły dla Spółki koszty uzyskania przychodów?

Zdaniem Wnioskodawcy, wydatki poniesione przez Spółkę na rzecz Sp. X z tytułu należnego Sp. X na mocy zawartego porozumienia wynagrodzenia będą stanowiły dla Spółki koszty uzyskania przychodów.

Jak stanowi art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1036 z późn. zm., dalej: „ustawa o CIT”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Z powyższego przepisu, w sposób jednoznaczny, wynika, że aby dany wydatek mógł zostać uznany za koszt uzyskania przychodu, następujące warunki muszą zostać spełnione łącznie:

wydatek musi zostać faktycznie poniesiony przez podatnika,
wydatek musi być definitywny,
wydatek musi zostać właściwie udokumentowany,
wydatek musi pozostawać w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
musi istnieć związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem kosztu, a powstaniem lub realną szansą powstania przychodu, bądź też zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania,
wydatek nie może mieścić się w katalogu kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT,
w doktrynie przyjęło się także uważać, że aby dany wydatek mógł zostać uznany za koszt uzyskania przychodu, musi on być wynikiem racjonalnego i celowego działania podatnika, które podejmowane jest w przy zachowaniu reguł należytej staranności.

Ponieważ przedmiotowy wydatek został przez Spółkę faktycznie poniesiony, jest definitywny oraz został właściwie udokumentowany, spełnienie warunków z punktów 1-3, w ocenie Wnioskodawcy, pozostaje bezsprzeczne.

W ocenie Wnioskodawcy, również warunek 4 uznać należy za spełniony. Poniesienie przez Spółkę przedmiotowego wydatku pozostaje niewątpliwie w związku z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą. Jest on tym samym skutkiem podstawowej działalności prowadzonej przez Spółkę. Gdyby nie sprzedaż Wyrobu (uzyskiwanie przychodu z tytułu sprzedaży Wyrobu), Spółka nie zostałaby zobowiązana do zapłaty świadczenia na rzecz Sp. X. Wydatek ten pozostaje tym samym w związku z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą. Zaznaczyć należy, że działalność Spółki jest opodatkowana podatkiem dochodowym od osób prawnych, Spółka nie korzysta i nie korzystała ze zwolnienia z podatku, zatem dochody uzyskane ze sprzedaży wyrobów które zostały wskazane przez Sp. X jako produkowane wg ich znaku użytkowego zostały uwzględnione w podstawie opodatkowania w latach ubiegłych.

Odnosząc się do warunku z punktu 5, Spółka pragnie podkreślić, że - w jej ocenie - związek pomiędzy zapłatą kwoty z porozumienia i przychodem (lub źródłem przychodów) jest bezsprzeczny i łatwo dostrzegalny. Kwota wynikająca z porozumienia pozostaje nie tylko w widocznym związku z przychodami, ale również w ewidentnym związku z zabezpieczeniem źródła przychodów.

Uzasadniając powyższe, w pierwszej kolejności zwrócić należy uwagę na fakt, że Spółka jest producentem artykułów gospodarstwa domowego. Oferowane przez Spółkę produkty sprzedawane są na rynku krajowym, jak i zagranicznym. Produkcja i sprzedaż wyrobów z tworzyw sztucznych stanowi tym samym podstawowe źródło przychodów Spółki. Jednym z takich wyrobów, a więc również „czynnikiem” generującym wymierne przychody/korzyści po stronie Spółki, były także wyroby oparte na wzorze użytkowym zarejestrowanym przez Sp X we Włoszech. Powyższej okoliczności w żaden sposób nie neguje przy tym fakt, że część z wytwarzanych przez Spółkę produktów produkowana była z naruszeniem praw własności przemysłowej przysługujących Sp. X.

W efekcie powyższego, zdaniem Spółki, uzasadnionym jest twierdzenie, że skoro wyroby oparte na wzorze użytkowym zarejestrowanym przez Sp. X we Włoszech pozostają w bezpośrednim związku z przychodami generowanymi przez Spółkę to również kwota, do zapłaty której zobowiązała się Spółka na rzecz Sp. X pozostaje w takim samym (bezsprzecznie uchwytnym) związku z przychodami Strony Skarżącej.

W ocenie Spółki, nie sposób twierdzić, że sam fakt naruszenia pewnych regulacji prawnych pozbawia dany wydatek związku z przychodem. Związek ten kształtują bowiem, co do zasady, czynniki ekonomiczne, a nie zgodność postępowania z postulowanymi w tym zakresie standardami.

W drugiej kolejności zwrócić należy uwagę na fakt, że kwota do zapłaty z porozumienia pozostaje nie tylko w widocznym związku z przychodami Spółki, ale również w ewidentnym związku z zabezpieczeniem źródła przychodów Wnioskodawcy.

Jak podkreślała Spółka w opisie stanu faktycznego (winno być: stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego), na mocy zawartego porozumienia, Spółka nie została zobowiązana do wycofania z rynku wyrobów już sprzedanych, otrzymała prawo do sprzedaży posiadanego zapasu oraz zachowała prawo do zysku z ich sprzedaży. Na mocy porozumienia Spółka została także zwolniona z publikacji niekorzystnych wyroków w prasie co bezsprzecznie mogłoby mieć niekorzystny wpływ na sytuację finansową Spółki, a w efekcie mogłoby negatywnie wpłynąć na źródło przychodów Spółki. Wreszcie zwrócić należy także uwagę na fakt, że w wyniku podpisania porozumienia wyeliminowane zostało ryzyko kolejnych roszczeń wobec Spółki. Co równie istotne, wskutek zawarcia porozumienia, z uwagi na brak definicji „pojedyncze naruszenie zakazu” jakim posłużył się Sąd, mogły nastąpić znaczne roszczenia wobec Spółki. W wyniku podpisania porozumienia ryzyko to zostało wyeliminowane. Strony ustaliły bowiem konkretną kwotę, która zaspokaja wszelkie roszczenia Sp. X. Wynegocjowana kwota jest znacznie niższa od szacunkowej wartości świadczenia wyliczonej na postawie ilości sprzedanych wyrobów, które musiałoby zostać zapłacone przez Spółkę gdyby do zawarcia porozumienia nie doszło.

Powyższe, w ocenie Wnioskodawcy, bezsprzeczne dowodzi związku porozumienia i kwoty wypłaconej na jej podstawie co najmniej z zabezpieczeniem źródła dochodów Wnioskodawcy.

Na potwierdzenie powyższego, Wnioskodawca przytoczył wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23 stycznia 2018 r., sygn. akt II FSK 86/16, w którym sąd stwierdził, że (...) należy przykładać szczególne znaczenie do rozumienia terminów "zachowanie" i "zabezpieczenie" źródła przychodów. W szczególności, jeżeli jako zabezpieczenie źródła przychodów należy rozumieć koszty poniesione na ochronę istniejącego (podstawowego) źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób, to ograniczenie strat finansowych w postaci rezygnacji z wydatku, pomimo poniesienia pewnych kosztów, służy właśnie temu celowi. W dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości gospodarczej, poniesienie pewnych wydatków (zapłata kary umownej nie wyłączonej z kosztów uzyskania przychodów w art. 16 ust. 1 pkt 22 updop.) ograniczy straty, które mogłyby zachwiać możliwością uzyskiwania przychodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Wnioskodawca zwraca przy tym uwagę na treść art. 287 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 776 z późn. zm.), w myśl którego uprawniony z patentu, którego patent został naruszony, lub osoba, której ustawa na to zezwala, może żądać od naruszającego patent zaniechania naruszania, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, a w razie zawinionego naruszenia również naprawienia wyrządzonej szkody:

na zasadach ogólnych albo
poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej albo innego stosownego wynagrodzenia, które w chwili ich dochodzenia byłyby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z wynalazku.

W świetle powyższego, w ocenie Wnioskodawcy, zasadnym jest twierdzenie, że wypłacona na podstawie porozumienia kwota stanowi „cenę” należną na skutek bezumownego korzystania ze wzoru przemysłowego/użytkowego. Skoro bowiem sam ustawodawca wprowadza mechanizm ustalenia wysokości odszkodowania, który opiera się na opłacie licencyjnej jaka byłaby należna w razie udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z praw, to nie ma podstaw by odmawiać takiej natury zapłacie dokonywanej przez Spółkę. Należna od Spółki kwota różni się od typowej opłaty licencyjnej w zasadzie wyłącznie momentem zapłaty. W typowym modelu byłaby to opłata regulowana na bieżąco. W przypadku Spółki jest to natomiast opłata należna w końcowym rozliczeniu. Okoliczność ta nie zmienia jednak charakteru samej opłaty i jej bezpośredniego związku z uzyskanymi przychodami ze sprzedaży.

Zasądzona wyrokiem włoskiego sądu kwota stanowi tym samym quasi ryczałtową opłatę należną za okres bezumownego korzystania z praw własności przemysłowej.

W orzecznictwie sądów administracyjnych wskazuje się że, gospodarczo uzasadnione i racjonalne decyzje gospodarcze, podejmowane pierwotnie w określonych warunkach, mające oczywisty związek z przychodami, w związku z negatywną zmianą okoliczności mogą wywoływać lub wywołują konieczność podejmowania przez podatnika działań zmierzających już nie do osiągnięcia przychodów, ale do zachowania lub zabezpieczenia źródeł przychodów. W związku z powyższym należy, kwalifikując dany wydatek jako koszt uzyskania przychodów uwzględnić ciąg zdarzeń determinujących określone i konkretne działania podatnika, tj. począwszy od momentu wprowadzenia produktów do obrotu, poprzez zmianę okoliczności i uwarunkowań gospodarczych, a w konsekwencji bezpośrednie motywy determinujące decyzję o zawarciu ugody sądowej i spełnieniu na jej podstawie określonego świadczenia pieniężnego - które w zaistniałych warunkach gospodarczych mogą być znacznie bardziej korzystne, aniżeli w przypadku obrony przed roszczeniami na drodze sądowej.

W tym miejscu zwrócić należy uwagę na fakt, że organy podatkowe wielokrotnie potwierdzały, że wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z praw autorskich może stanowić koszt uzyskania przychodów.

Przykładowo wskazać można w tym zakresie na:

interpretację indywidualną z 25 maja 2017 r., Znak 0115-KDIT2-3.4010.32.2017.1.AW, w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził stanowisko Wnioskodawcy oraz stwierdził, że wypłata wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z praw autorskich stanowi więc swoistą sankcję cywilną za dokonane naruszenie praw autorskich wynikającą z założenia, że w żaden sposób nie powinno się opłacać bezprawne korzystanie z cudzych praw majątkowych. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z praw autorskich nie zostało wymienione w katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów wymienionym w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Tym samym możliwość zaliczenia przedmiotowych wydatków do kosztów uzyskania przychodów jest przede wszystkim uzależniona od kwestii spełniania przez nie tzw. przesłanki celowości, określonej w art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Dla ich kwalifikacji podatkowej kluczowe znaczenie ma zatem ocena, czy są ponoszone w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła. Dlatego też, skoro - jak wynika z opisu stanu faktycznego - spółka komandytowa osiąga dochody z tytułu sprzedaży podręczników szkolnych i materiałów edukacyjnych, do których dodaje nośniki dźwięku (płyty CD), na których znajdują się nagrane utwory, takie jak recytacje, wyjaśnienia do zadań lub utwory muzyczne, to wydatki, o których mowa w przedmiotowym wniosku - w ocenie tutejszego organu interpretacyjnego - wypełniają hipotezę norm art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Tym samym przedmiotowa kwota może stanowić koszt uzyskania przychodów Spółki,
interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 października 2013 r., Znak ILPB1/415-833/13-2/AP, w której organ stwierdził, że w odniesieniu do wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z praw do wzoru przemysłowego tut. Organ zauważa, że świadczenie pieniężne z tego tytułu nie zostało wymienione w katalogu wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Możliwość zaliczenia ww. wydatku do kosztów uzyskania przychodów zależy zatem od spełnienia pozostałych przesłanek określonych w ww. ort. 22 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w szczególności od oceny zasadności poniesienia tego wydatku. Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca na mocy ugody zapłacił wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z praw do wzoru przemysłowego na podstawie prawa właściwego dla danego kraju. Wynagrodzenie to stanowi de facto uregulowanie wszelkich należności za dotychczasowe korzystanie ze wzoru przemysłowego. Zainteresowany wskazał przy tym, że wskazane wynagrodzenie jest opłacane na mocy niemieckich przepisów o ochronie własności intelektualnej i jest podobne do wynagrodzenia wskazanego w art. 296 ustawy o prawie własności przemysłowej oraz art. 79 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Podsumowując, w ocenie Strony Skarżącej (winno być: Wnioskodawcy), spełnione zostały wszelkie przesłanki by uznać, że wspomniany na wstępie warunek z punktu 5 został również spełniony. Kwota wynikająca z porozumienia pozostaje nie tylko w widocznym związku z przychodami, ale również w ewidentnym związku z zabezpieczeniem źródła przychodów. Co za tym idzie, w ocenie Wnioskodawcy, stanowić może ona koszt uzyskania przychodu.

Wreszcie, odnosząc się do wspomnianego na wstępie warunku z punktu 6, zwrócić należy uwagę na fakt, że wydatek będąc przedmiotem niniejszego sporu nie jest objęty żadnym z wyłączeń, o których mowa w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

W szczególności nie jest on ani karą umowną ani odszkodowaniem z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT.

Co więcej postępowanie Spółki nie nosi znamion „czynu zabronionego”, ale co najwyżej stanowiło nieświadome naruszenie przepisów prawa własności przemysłowej. Świadczenie do zapłaty którego zobowiązała się Spółka nie nosi także cech opłaty sankcyjnej (nie stanowi bowiem opłaty nakładanej przez organy Państwa), ale nosi cechy wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z praw własności przemysłowej.

Co za tym idzie, z uwagi na powyższe, w ocenie Strony Skarżącej (winno być: Wnioskodawcy), przedmiotowy wydatek stanowić może bezsprzecznie koszt uzyskania przychodu.

Odnosząc się natomiast do warunku 7, Wnioskodawca pragnie zauważyć, że po otrzymaniu pozwu od Sp. X skorzystała z usług renomowanej kancelarii prawnej i specjalisty w zakresie prawa własności przemysłowej.

Otrzymane przez Spółkę od Prawnika ds. Własności Przemysłowej zapewnienia stwierdzały nieważność praw własności przemysłowej przyznanych Sp. X poza terytorium Włoch. Spółka otrzymała tym samym rzetelną i wiarygodną informację, że zakaz sądowy obejmuje wyłącznie terytorium Włoch.

W ocenie Wnioskodawcy, należy tym samym uznać, że poprzez zwrócenie się do profesjonalnych doradców i wskutek otrzymania zapewnień jak powyżej, Spółka dochowała nie tylko należytej staranności, ale wręcz najwyższej możliwej w danych okolicznościach staranności. Zarówno renoma kancelarii, autorytet Prawnika ds. Własności Przemysłowej, jak i fakt pozostawania przez Prawnika ds. Własności Przemysłowej członkiem międzynarodowej organizacji zrzeszającej specjalistów w zakresie prawa własności intelektualnej dzięki czemu miał kontakty do prawników z innych jurysdykcji, z którymi mógł konsultować sytuację Spółki, pozwalały Spółce sądzić, że podjęła wszelkie możliwe kroki i środki prawne służące zabezpieczeniu jej interesów. W szczególności ww. okoliczności pozwalały Spółce sądzić, że dołożyła najwyższej możliwej staranności w przedmiotowym zakresie.

Dopuszczalność zaliczenia różnego rodzaju wydatków w okolicznościach kiedy dochowana została przez podatnika należna staranność wielokrotnie potwierdzana była tak w wyrokach sądowych, jak i w interpretacjach podatkowych.

Dla przykładu, w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 maja 2016 r., sygn. akt II FSK 880/14, Sąd stwierdził, że w ramach tych wstępnych rozważań Sąd pierwszej instancji słusznie zwrócił uwagę, że strata w powyższym rozumieniu, nieobjęta żadnym z wyłączeń z art. 16 uodop, jako element ryzyka związanego z działalnością prowadzona przez podatnika, może być traktowana jako koszt uzyskania przychodów, o ile analiza okoliczności powstania straty, a także całokształtu działalności prowadzonej przez podatnika i działań podjętych przez niego w celu zabezpieczenia się przed powstawaniem strat, prowadzi do wniosku, że strata była zdarzeniem losowym, powstała w trakcie normalnego i racjonalnego działania podatnika, była niezależna od jego woli, niezawiniona przez podatnika, nie wynikała z braku dochowania przez niego należytej staranności.

W odniesieniu do zaliczania wydatków do kosztów uzyskania przychodów przy zachowaniu należytej staranności wypowiadał się również WSA. W wyroku z 10 lipca 2012 r., sygn. akt III SA/Wa 3184/11 stwierdzono, że należy podkreślić, że na gruncie ustawy podatkowej ustawodawca konstruując zapis art. 15 ust. 1 updop i biorąc pod uwagę surowsze wymagania w stosunku do przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w zakresie należytej staranności w ich działaniach, oczekuje, że podatnik prowadząc działalność gospodarczą i kwalifikując wydatki do kosztów podatkowych czyni to przy zachowaniu reguł należytej staranności. Wydatki zaliczone do kosztów uzyskania przychodów musza być wynikiem racjonalnego i celowego działania podatnika. Każde zdarzenie należy rozpatrywać i oceniać indywidualnie. Kwestii możliwości zaliczenia w niniejszej sprawie odszkodowania do kosztów podatkowych nie można rozpatrywać w oderwaniu od okoliczności, które doprowadziły do wypłaty przez Skarżąca odszkodowania.

Za koszt podatkowy mogą tym samym zostać uznane różnego rodzaju świadczenia, które powstały bez winy podatnika, oraz których podatnik, mimo dochowania należytej staranności nie mógł przewidzieć ani uniknąć.

Powyższe potwierdza także przykładowo interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej z 3 lipca 2012 r., Znak IPTPB3/423-138/12-2/KJ, w której organ zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy, że odszkodowania, które wynikają z powszechnie obowiązujących przepisów prawa, naprawiają szkodę zaistniałą w związku z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą, mają na celu osiągnięcie przychodu lub zabezpieczenie/zachowanie źródła przychodów - stanowią koszt podatkowy.

Przenosząc powyższe na grunt zapytania Wnioskodawcy, stwierdzić należy, że możliwym jest zaliczenie do kosztów podatkowych wydatków poniesionych na różnego rodzaju opłaty w przypadku gdy są one konsekwencją zdarzeń nieprzewidzianych, których podmiot nie mógł uniknąć, a jednocześnie podatnik dołożył w tym zakresie należytej staranności.

Ponieważ kwota wypłacana przez Spółkę na rzecz Sp. X spełnia wskazane powyżej przesłanki, uznać należy, że warunek z punktu 7 także został spełniony.

Zapewnienia otrzymane przez Spółkę od Prawnika ds. Własności Przemysłowej wskazywały, że działanie Spółki było zgodne z prawem. W związku z uzyskaniem opinii jak powyżej, Spółka nie mogła podejrzewać, że sąd nie podzieli wniosków zaprezentowanych przez profesjonalnych doradców. Należyta staranność została przez Wnioskodawcę tym samym dochowana.

Z uwagi na niepodzielenie przez sądy opinii Prawnika ds. Własności Przemysłowej, Wnioskodawca nie mógł w efekcie uniknąć dodatkowej opłaty, a jedynie zminimalizować skutki obciążenia poprzez zawarcie porozumienia z Sp. X.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że spełnione zostały wszelkie przesłanki uprawniające Spółkę do zaliczenia wydatków poniesionych na rzecz Sp. X do kosztów uzyskania przychodu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1036 z późn. zm., dalej: „ustawa o CIT”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (…).

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych z ich źródła, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Jednocześnie trzeba podkreślić, że przez pojęcie „zachować” należy rozumieć dochować coś w stanie niezmienionym, nienaruszonym, utrzymać. Natomiast „zabezpieczyć” oznacza uczynić bezpiecznym, niezagrożonym, dać ochronę. Można więc przyjąć, że koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie oraz, aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, które umożliwią dalsze funkcjonowanie źródła. Za koszty związane z zabezpieczeniem i zachowaniem źródła przychodów należy więc uznać przede wszystkim koszty prawidłowego funkcjonowania podatnika oraz prawidłowego prowadzenia działalności gospodarczej, do której zalicza się koszty poniesione w celu uzyskania przychodów.

W oparciu o kryterium stopnia powiązania kosztów z przychodami, ustawodawca wyróżnia przy tym koszty podatkowe:

bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód) oraz
inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).

Przywołana regulacja art. 15 ust. 1 ustawy o CIT wskazuje, że definicja kosztów uzyskania przychodów – dla celów podatku dochodowego – składa się z dwóch podstawowych elementów, które łącznie tworzą swego rodzaju normatywną klauzulę generalną.

Pierwszy z tych elementów określić można mianem przesłanki pozytywnej, zakładającej spełnienie łączne dwóch warunków, tj.:

konieczność faktycznego (co do zasady) poniesienia wydatku oraz
poniesienie wydatku musi nastąpić w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Drugi z tych elementów stanowi przesłankę negatywną, zgodnie z którą ponoszonego wydatku nie ujęto w zamkniętym katalogu wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów.

Art. 16 ust. 1 ustawy o CIT zawiera enumeratywną listę wyłączeń z kosztów uzyskania przychodów, co oznacza, że każdy koszt dający się zakwalifikować do którejkolwiek z pozycji wymienionej na tej liście nie będzie mógł być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, nawet jeśli był poniesiony w celu osiągnięcia przychodów.

Jednocześnie podkreślić należy, że nieujęcie danego wydatku w katalogu kosztów niepotrącalnych, wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, nie oznacza automatycznie, że inne koszty w nim niewymienione, tymi kosztami być mogą. W takim przypadku należy bowiem badać, czy dany koszt poniesiony został w celu uzyskania przychodu z jego źródła (zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu). Tak więc dany podmiot gospodarczy ma możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów poniesionych wydatków po wyłączeniu tych, których możliwość odliczenia jest wprost ograniczona w ustawie, zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio związanych z uzyskiwanymi przychodami, pod warunkiem, że ich poniesienie ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu ze źródła przychodów lub wiąże się z zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego wynika m.in., że Wnioskodawca jest producentem artykułów gospodarstwa domowego. Oferowane przez Spółkę produkty sprzedawane są na rynku krajowym, jak i zagranicznym.

Jednym z podmiotów konkurencyjnych względem Spółki jest spółka prawa włoskiego (dalej: „Sp. X”. Na pewnym etapie swojej działalności Sp. X uznała, że jeden z wyrobów (dalej: „Wyrób”) produkowanych oraz wprowadzanych do obrotu przez Spółkę, narusza wyłączne prawa ochronne przyznane w tym zakresie Sp. X przez włoski urząd patentowy.

W efekcie powyższego Sp. X wniosła do włoskiego sądu powództwo przeciwko Spółce domagając się m.in.:

potwierdzenia i orzeczenia, że produkcja, handel, ekspozycja i każde inne użycie na rynku przez Spółkę Wyrobu narusza wyłączne prawa przyznane Sp. X dotyczące wzoru wspólnotowego zarejestrowanego 10 maja 2005 r. oraz włoskiego patentu na wzór użytkowy wydanego 26 stycznia 2005 r.,
orzeczenia, że Spółka jest odpowiedzialna za prowadzenie nieuczciwej konkurencji,
wydania ostatecznego zakazu, na całym terytorium Unii Europejskiej produkcji, handlu, ekspozycji i każdego innego użycia na rynku Wyrobu oraz wyznaczenie kary pieniężnej za każde stwierdzone naruszenie lub niezastosowanie się do zakazu, a także za każdy dzień opóźnienia w wykonywaniu wydanego wyroku,
zobowiązania Spółki do zapłaty odszkodowania za wszelkie szkody poniesione przez Sp. X na skutek naruszeń,
nakazania publikacji zarządzenia wydanego wyroku,
zwrotu całości kosztów, opłat i wynagrodzeń związanych z przedstawicielstwem w sprawie sądowej.

Po otrzymaniu odpisu pozwu Spółka zwróciła się z prośbą o wsparcie do renomowanej, międzynarodowej i wielokrotnie nagradzanej kancelarii prawnej. Z uwagi na konieczność dysponowania wysoce wyspecjalizowaną wiedzą w zakresie prawa własności przemysłowej kancelaria poleciła Spółce nawiązanie współpracy z adwokatem, który w tej materii jest powszechnie uznanym we Włoszech autorytetem (dalej: „Prawnik ds. Własności Przemysłowej”). Wskazany przez kancelarię Prawnik ds. Własności Przemysłowej jest członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia na rzecz Ochrony Praw Własności Intelektualnej. Zarekomendowanie dla Spółki Prawnika ds. Własności Przemysłowej, fakt pozostawania przez Prawnika ds. Własności Przemysłowej członkiem międzynarodowej organizacji zrzeszającej specjalistów w zakresie prawa własności intelektualnej oraz autorytet jakim Prawnik ds. Własności Przemysłowej cieszył się we Włoszech utwierdziły Spółkę w przekonaniu, że podjęła wszelkie możliwe kroki i środki prawne służące zabezpieczeniu jej interesów. W szczególności ww. okoliczności pozwalały Spółce sądzić, że dołożyła należytej staranności w przedmiotowym zakresie. Po zapoznaniu się przez Prawnika ds. Własności Przemysłowej z stanem faktycznym i całokształtem materiału dowodowego Prawnik ds. Własności Przemysłowej podjął w imieniu Spółki stosowne kroki zmierzające do obrony interesów Spółki i oddalenia przez sąd powództwa wniesionego przez Sp. X.

W dniu 1 lipca 2013 r. Sąd Gospodarczy w Republice Włoskiej orzekł o naruszeniu praw dotyczących wzoru wspólnotowego przyznanego Sp. X, zakazując tym samym Spółce produkcji oraz dalszej sprzedaży tych produktów oraz ustalił karę w wysokości 100,00 euro za każde pojedyncze naruszenie zakazu. Nakazał również publikację na koszt pozwanego wyroku w gazecie oraz wypłatę odszkodowania na rzecz powoda za szkody, w wysokości 1.500,00 euro oraz zapłatę na rzecz strony powodowej połowy kosztów postępowania w łącznej wysokości 2.500,00 euro, plus VAT i CPA.

Spółka złożyła apelację do Sądu Apelacyjnego Wydziału Specjalnego do spraw Przedsiębiorstw Republiki Włoskiej. Sąd Apelacyjny, w wyroku z 12 czerwca 2014 r., przyjął odwołanie w zakresie kwantyfikacji szkody i potwierdził w pozostałej części zaskarżony wyrok z 1 lipca 2013 r.

Sąd Apelacyjny zobowiązał również Spółkę, podobnie jak sąd I instancji, do zapłaty na rzecz Sp. X kwoty 1.200,00 euro tytułem odszkodowania oraz zobowiązał Wnioskodawcę do zwrotu Sp. X kosztów postępowania apelacyjnego w łącznej wysokości 1.830 euro oraz ryczałtowy zwrot w wysokości 15 % (VAT i CPA).

Spółka, w dalszym ciągu była zapewniana przez Prawnika ds. Własności Przemysłowej, że skuteczność zakazu sądowego ogranicza się tylko do terytorium Włoch.

W następnym kroku Sp. X wystąpiła do polskiego Sądu Okręgowego w (…) z wnioskiem o stwierdzenie wykonalności orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Mediolanie zapadłego 12 czerwca 2014 r. Postanowieniem z 14 listopada 2017 r. Sąd Okręgowy w (…), stwierdził na terytorium RP wykonalność wyroku sądu zagranicznego. Spółka wniosła zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego w (…), które zostało oddalone przez Sąd Apelacyjny I Wydział Cywilny, postanowieniem z 23 lutego 2018 r.

Odnotować należy, że równocześnie toczyło się postępowanie przed Sądem Okręgowym w (…) z powództwa Sp. X przeciwko Spółce. W tej sprawie, powód wnosił m.in.: w pkt I o nakazanie pozwanemu zaniechania naruszania wzoru wspólnotowego poprzez nakazanie pozwanemu zaniechania w szczególności wytwarzania, oferowania, wprowadzania do obrotu, importowania, eksportowania lub składowania Wyrobu, o określonym kształcie niezależnie od zastosowane, kolorystyki, oferowanych wówczas przez pozwanego. Natomiast w pkt II do VIII domagał się zniszczenia produktów o kształcie wskazanym w pkt I, części służących do wytwarzania ww. produktów, form służących do wytworzenia ww. produktów, usunięcia z treści strony internetowej zdjęć oraz wizualizacji produktów oraz umieszczenia na głównej stronie internetowej pozwanego oraz w czasopiśmie informacji o wyniku orzeczenia i upoważnienia powoda do dokonania zniszczenia produktów, części służących do ich wytwarzania oraz form do ich wytwarzania.

Spółka w pozwie wzajemnym z 26 września 2016 r. wniosła o unieważnienie wzoru wspólnotowego zarejestrowanego na rzecz Sp. X.

W wyroku z 24 lutego 2017 r. Sąd Okręgowy w (…) Wydział XXII Sąd Wspólnotowych Znaków Towarowych i Wzorów Przemysłowych:

w sprawie z powództwa głównego odrzucił pozew w zakresie roszczenia z pkt I pozwu oraz oddalił powództwo w dalszej części,
w sprawie z powództwa wzajemnego odrzucił pozew.

Sąd Apelacyjny I Wydział Cywilny oddalił zażalenie powoda oraz zażalenia powoda wzajemnego.

Oprócz wyżej opisanych sporów, pomiędzy Wnioskodawcą, a ” Sp. X, toczyło się również postępowanie sądowe w Niemczech, dotyczące tych samych wzorów wspólnotowych.

Wnioskodawca, w celu zmniejszenia należności, którą zasądzono na rzecz Sp. X, a także z powodu braku zdefiniowania „pojedynczego naruszenia zakazu” zgodnie z wyrokiem Sądu we Włoszech, w obawie, że w przyszłości mogłyby nastąpić kolejne, znaczne roszczenia wobec Spółki, zdecydował się na podpisanie porozumienia ze Sp. X.

Na mocy porozumienia, po przyjęciu wyżej wskazanych założeń, Spółka zobowiązała się:

do dnia podpisania porozumienia zaprzestać oraz nie rozpoczynać ponownie, gdziekolwiek na święcie produkcji, handlu oraz reklamy oferty sprzedaży oraz nie wykorzystywać, w zakresie ekonomicznym, modelu Wyrobu będącego przedmiotem wspomnianych wcześniej sporów sądowych. Zobowiązanie to dotyczy wszelkich zakwestionowanych wersji modelu produkowanego przez Spółkę. W drodze odstępstwa od powyższych ustaleń, dopuszcza się aby Spółka sprzedała posiadane zapasy Wyrobu do 31 maja 2018 r., zachowując zysk,
do zniszczenia (czyniąc bezużytecznymi) do 30 kwietnia 2018 r. wszystkich form do produkcji Wyrobu i wysłania Sp. X dokumentacji fotograficznej do wskazanej daty,
do przekazania Sp. X do 30 kwietnia 2018 r. kopii pisma, które zostało już wysłane do wszystkich klientów, w których informuje się, że Wyroby zostały ostatecznie wycofane z rynku i nie będą już sprzedawane przez Spółkę,
do pisemnego podania Sp. X do 30 kwietnia 2018 r. kompletnej listy klientów, którym Wyrób został sprzedany w przeszłości,
do zapłacenia na rzecz Sp. X kwoty 6.500.000 euro. Płatność tej kwoty zostanie zrealizowana w następujący sposób:
- 1.000.000 euro do 15 kwietnia 2018 r.,
- 2.000.000 euro do 30 czerwca 2018 r.,
- 2.000.000 euro do 30 sierpnia 2018 r.,
- 1.500.000 euro do 31 października 2018 r.

Płatności zostały zrealizowane przelewami bankowymi.

W efekcie powyższego Sp. X zrezygnowała ze wszczynania lub kontynuowania wszelkich powództw: (także wobec wszystkich klientów Spółki, którzy nabyli i/lub rozprowadzili Wyrób).

Strony oświadczyły, że są w pełni usatysfakcjonowane oraz stwierdziły, że w żadnym przypadku podpisanego porozumienia nie będzie można zaskarżyć.

Z uwagi na wprowadzenie Spółki przez Prawnika ds. Własności Przemysłowej w błąd poprzez niedołożenie przez niego należytej staranności w zakresie oceny sytuacji prawnej Spółki i poinformowanie Spółki, że ewentualny niekorzystny wyrok wydany w tym zakresie przez sąd we Włoszech obowiązywał będzie jedynie na terytorium Włoch (nie będzie tym samym dotyczył innych państw UE), wskutek czego ostateczne zobowiązanie Spółki względem Sp. X uległo stosownemu zwielokrotnieniu względem zobowiązania, do zapłaty którego Spółka byłaby zobowiązania w przypadku natychmiastowego zaprzestania dystrybucji Wyrobu nie tylko na terytorium Włoch, ale i na terytorium pozostałych Państw UE, Spółka skierowała przeciwko Prawnikowi ds. Własności Przemysłowej pozew domagając się od niego naprawienia powstałej w ten sposób po stronie Spółki szkody.

Odnosząc się do tak przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego sprawy, w pierwszej kolejności należy rozważyć, czy wydatek (wynagrodzenie), którego wysokość uzgodniono w porozumieniu, nałożony na Spółkę, może być uznany za wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodów, albo zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów. Dopiero bowiem uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów daje ewentualną podstawę do oceny, czy wydatek taki nie został zaliczony do wydatków, które kosztów uzyskania przychodów nie stanowią.

Analizując kwestię uznania wskazanej we wniosku kwoty pieniężnej za koszt uzyskania przychodu w świetle kryteriów wynikającego z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, należy zaakcentować charakter tychże wydatków. Wymaga więc podkreślenia, że wynikają one z faktu, że Spółka dopuściła się zachowania przez prawo zabronionego, tj. wprowadzenia do obrotu na rynku krajowym i zagranicznym własnych produktów wg wzorów wspólnotowych, którymi objęte są produkty innego podmiotu. Cechą tej należności jest to, że stanowi ona swoistą represję (odszkodowanie) w związku z naruszeniem ustawowo określonego zakazu (naruszenie praw dot. wzoru wspólnotowego). Zatem poniesienie tego wydatku nie może być postrzegane jako wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodu albo zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Jest natomiast skutkiem opisanego we wniosku bezprawnego działania Wnioskodawcy, stwierdzonego w toku zakończonego postępowania sądowego, jak również przeświadczenia o nieuchronności zapłaty dotkliwych kar (odszkodowań) zasadzonych w toku innych spraw sądowych (sprawy sądowe w Niemczech, jak wynika z wniosku, już się toczyły).

Jak wskazał sam Wnioskodawca, zgodnie ze sporządzoną analizą, szacowana kwota roszczeń, jaka mogła przysługiwać Sp. X z tytułu naruszenia przez Wnioskodawcę zakazu, mogła wynosić 141 mln euro.

Zauważyć należy, że Wnioskodawca utożsamia charakter wypłacanej kwoty na rzecz Sp. X z wynagrodzeniem wypłacanym stronie poszkodowanej, na skutek bezumownego korzystania z praw do wzoru przemysłowego, z czym ze wskazanych powyżej powodów, nie sposób się zgodzić. Porozumienie zawarte pomiędzy Wnioskodawcą, a Sp. X jest następstwem toczącego się uprzednio postępowania sądowego, toczących się innych postępowań sądowych, jak i widma wszczęcia kolejnych.

Zaznaczyć jednakże należy, że aprobując stanowisko Wnioskodawcy, ekonomiczny ciężar poniesienia omawianego wydatku, zostałby przerzucony na Skarb Państwa. Spółka bowiem zaliczając go do kosztów uzyskania przychodów, nie poniosłaby realnego ciężaru nałożonej kary ale poprzez pomniejszenie należnych podatków przerzuciłaby ten ciężar na Skarb Państwa. Tak określone skutki pozostają w oczywistej sprzeczności z podstawowymi założeniami aksjologicznymi systemu prawa.

Przyjąć bowiem należy, że skoro określony podmiot dopuszcza się czynu ustawowo zabronionego i z tego tytułu nałożona zostaje na niego sankcja (kara pieniężna), to dolegliwość tej sankcji powinna dotykać w pełnym wymiarze właśnie tego podmiotu. Przy czym bez znaczenia jest w tej mierze fakt, że wysokość wynagrodzenia należnego Sp. X została uzgodniona w porozumieniu, a więc umowie zawartej pomiędzy stronami, bowiem charakter czynności prawnej stwierdzającej przyznanie otrzymanego wynagrodzenia, nie może wypaczać jej odszkodowawczego (sankcyjnego) charakteru.

Aprobata stanowiska, wedle którego Spółka otrzymaną kwotę mogłaby rozliczyć w kosztach uzyskania przychodów oznaczałaby, że Spółka dolegliwości świadczenia de facto nie odczułaby. To w konwekcji zaś oznaczałoby fikcyjność instrumentu zapewniającego skuteczność norm prawa.

Ponownie podkreślić należy, że poniesienie tych kosztów jest skutkiem naruszenia przez Wnioskodawcę prawa własności przemysłowej (produkcja i sprzedaż towarów naruszających zarejestrowany wzór wspólnotowy) oraz konsekwencją zawartego porozumienia. Wnioskodawca poniósł wydatek mający na celu ochronę interesów właściciela wzoru, czyli Sp. X, a nie Wnioskodawcy. Wydatek ten dotyczy dochodzenia roszczeń ze strony właściciela wzoru i do tej sytuacji się odnosi, a nie do działalności prowadzonej przez Wnioskodawcę.

W związku z tym wydatek z tego tytułu nie pozostawał w związku z uzyskiwanymi przychodami z działalności gospodarczej, na co Wnioskodawca powołuje się we wniosku i nie miał na celu zachowania czy też zabezpieczenia źródła przychodów.

Tak więc na podstawie przedłożonego wniosku nie sposób uznać, ażeby wydatek o którym mowa we wniosku, nakierowany był na uzyskanie przychodu (zachowanie albo zabezpieczenie jego źródła). Stanowi on swoistą dolegliwość nałożoną na Wnioskodawcę i winien być rozumiany jako skutek nieprzestrzegania przez niego norm prawnych a nie cel służący uzyskaniu przychodu.

Ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej ponosi podatnik i nie ma możliwości przenoszenia tego ryzyka na budżet państwa. Wyjątkiem mogą być jedynie nieprzewidywalne sytuacje, których uniknięcie było niemożliwe, pomimo podjęcia przez podatnika wszelkich koniecznych działań w celu zapobieżenia im. Należy podkreślić, że poniesienia kosztów stanowiących efekt podjętego ryzyka gospodarczego podatnik nie może sobie rekompensować za pomocą przepisów podatkowych.

Nie wszystkie bowiem wydatki związane z działalnością gospodarczą, nawet ekonomicznie uzasadnione, stanowią koszty uzyskania przychodów. W przeciwnym wypadku każde ryzyko związane z prowadzeniem działalności gospodarczej można by przenosić przy użyciu przepisów podatkowych na Skarb Państwa poprzez pomniejszanie dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania.

W orzecznictwie wielokrotnie podkreślano, że strat i wydatków wynikających z zaniedbań oraz nieracjonalnych działań w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej podatnik nie może przerzucać na Skarb Państwa.

Ponadto w ocenie organu interpretacyjnego, niedopuszczalne jest przeprowadzanie takiej wykładni art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, która racjonalność działań podatnika utożsamia z celowością wydatku. Organ stoi na stanowisku, iż pojęcia racjonalności poniesienia wydatku oraz jego celowości nie nakładają się na siebie, w tym znaczeniu, iż nie są one równoważne. Pomiędzy tymi kategoriami nie istnieje tożsamość znaczeń. Pojęcia racjonalności oraz celowości rozumiane przez pryzmat art. 15 ust. 1 ustawy o CIT wzajemnie się uzupełniają, w tym sensie, iż trudno jest mówić o celowości wydatku, bez wcześniejszego wykazania jego racjonalności. Relacja odwrotna, jak się jednak wydaje w świetle wykładni literalnej art. 15 ust. 1 ustawy o CIT nie zachodzi. Oznacza to, iż wykazanie, że mamy do czynienia z racjonalnym postępowaniem podatnika, samo w sobie nie determinuje uznania wydatku za celowy pod kątem zachowania, czy zabezpieczenia źródła przychodów. Racjonalność postępowania podatnika, jest bowiem jednym z elementów oceny celowości wydatku, pomocna przy wykładni zwrotu normatywnego „w celu”. Organ interpretacyjny podnosi, iż ustawodawca konstruując normę z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, nie wskazał, iż wystarczającym dla podatkowej kwalifikacji kosztów uzyskania przychodów jest racjonalność prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej. Gdyby bowiem intencją ustawodawcy było położenie nacisku na ową racjonalność, norma art. 15 ust. 1 ustawy o CIT przybrałaby z pewnością inne brzmienie, sprowadzające się do formuły, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie poniesione wydatki związane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą.

Wnioskodawca wskazuje, że w powyższej sprawie poprzez zwrócenie się do profesjonalnych doradców i wskutek otrzymania zapewnień, że ewentualny niekorzystny wyrok wydany przez sąd we Włoszech obowiązywał będzie jedynie na terytorium Włoch, Spółka dochowała nie tylko należytej staranności, ale wręcz najwyższej możliwej w danych okolicznościach staranności, co pozwalało Spółce sądzić, że podjęła wszelkie możliwe kroki i środki prawne służące zabezpieczeniu jej interesów. Jednakże z ww. twierdzeniem Wnioskodawcy nie sposób się zgodzić. Sama współpraca z renomowaną kancelarią prawną oraz wyrażenie poglądu w sprawie i zapewnienia Prawnika, co do prawidłowości postepowania nie daje Spółce możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych z tytułu zawartego porozumienia. To bowiem podmiot gospodarczy, a nie prawnik reprezentujący interesy podmiotu ponosi ryzyko wynikające z prowadzenia działalności gospodarczej. Z tego też względu nie można uznać, że podejmując kolejne kroki prawne wobec Sp. X i dokonując dalszej sprzedaży kontrowersyjnych wyrobów mimo negatywnych dla siebie wyroków sądów obu instancji Wnioskodawca działał w celu zabezpieczenia źródła przychodów. Wnioskodawca mógł już na etapie wydawanych orzeczeń przystąpić do realizacji postanowień wynikających z wydanych mu orzeczeń, mając na uwadze, że orzeczenia sądowe pełnią rolę pierwszoplanową. Niewątpliwie wydatki wynikające z zawartego ze Sp. X porozumienia powstały w związku z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą, jednak nie spełniają one przesłanki pozwalającej na uznanie ich za koszty uzyskania przychodów, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, tj. nie zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w odniesieniu do zdarzenia przyszłego stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym/zdarzeniem przyszłym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Odnosząc się do powołanych we wniosku interpretacji indywidualnych oraz wyroków sądowych należy stwierdzić, iż zostały one wydane w indywidualnych sprawach podmiotów, które o ich wydanie wystąpiły, zatem nie są one wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Zauważyć również należy, iż postępowanie w sprawie dot. wydania interpretacji indywidualnej jest postępowaniem szczególnym, mającym charakter uproszczony, odrębny od postępowania podatkowego, uregulowanego w dziale IV Ordynacji podatkowej. W jego wyniku, organ udzielając interpretacji, przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa podatkowego i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do sytuacji indywidualnej wskazanej przez Wnioskodawcę. Nie można zatem utożsamiać „trybu interpretacji” z postępowaniem podatkowym, a w konsekwencji i żądać, aby wydając interpretację organ, odnosił się do każdego powołanego we wniosku wyroku sądowego, czy też prowadził szeroko rozumianą polemikę z każdym poglądem Wnioskodawcy.

W świetle powyższego, Organ podatkowy nie ma obowiązku w wydawanych interpretacjach indywidualnych dokonywać oceny prawnej oraz analizy powołanych przez stronę wyroków Sądów czy też pism wydanych dla podmiotów innych niż strona.

Co istotne wskazane wyżej rozstrzygnięcia wydane zostały na gruncie odmiennego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, niż będący przedmiotem niniejszego wniosku ORD-IN.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we …, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – tj. Dz.U. z 2018 r., poz. 1302 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin