Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT2-3.4011.787.2019.4.IR
z 6 kwietnia 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia wniosku 18 grudnia 2019 r. (data wpływu 24 grudnia 2019 r.), uzupełnionym pismem z dnia 10 stycznia 2020 r. (data wpływu 15 stycznia 2020 r.) oraz pismem z dnia 26 marca 2020 r. (data wpływu 31 marca 2020 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania za utracone korzyści – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 grudnia 2019 r. wpłynął do tutejszego Organu podatkowego ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania za utracone korzyści.

Z uwagi na braki formalne wniosku, Organ podatkowy pismem z dnia 10 marca 2020 r., nr 0113-KDIPT2-3.4011.787.2019.3.IR (doręczonym w dniu 19 marca 2020 r.) wezwał Wnioskodawcę na podstawie art. 13 § 2a, art. 169 § 1 w zw. z art. 14h ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) do jego uzupełnienia, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia. W odpowiedzi na ww. wezwanie w dniu 31 marca 2020 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku (data nadania 26 marca 2020 r.)

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest podatnikiem, o którym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387, z późn. zm.; dalej: ustawa PIT), podlegającym obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą.

Na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności zawartej w formie aktu notarialnego w dniu 19 maja 2016 r. w Kancelarii Notarialnej wraz z aneksem z dnia 13 lipca 2016 r. Wnioskodawca nabył od R.W. przysługującą Mu wierzytelność w stosunku do dłużników solidarnych, tj. J.G., B.G., P. S.A. oraz Gminy …. z tytułu szkody poniesionej przez spółkę A. Sp. z o.o. w związku z zawarciem umowy cesji z dnia 15 czerwca 1998 r. pomiędzy P., A. Sp. z o.o. oraz J.G. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą P. J.G. Przedmiotowa wierzytelność została wcześniej przeniesiona na rzecz R.W. w drodze umów przelewu wierzytelności z dnia 31 lipca 2012 r., 1 sierpnia 2012 r. oraz z dnia 24 kwietnia 2015 r. przez spółkę A. Sp. z o.o. w likwidacji.

Dnia 31 sierpnia 2016 r. Wnioskodawca złożył pozew o zapłatę kwoty 245 624 400 zł tytułem odszkodowania za wyrządzoną szkodę w postaci utraconych korzyści, poniesioną przez spółkę A. Sp. z o.o., w związku z zawarciem w dniu 15 czerwca 1998 r. umowy cesji pomiędzy: P., A. Sp. z o.o. oraz J.G. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą P. J.G. Wnioskodawca domagał się zasądzenia na Jego rzecz odszkodowania równego utraconemu przez spółkę A. Sp. z o.o. dochodowi brutto (przed opodatkowaniem podatkiem dochodowym).

Wyrokiem z dnia 8 lutego 2019 r. Sąd Okręgowy (dalej: „.Sąd I Instancji”) w sprawie zasądził na rzecz Wnioskodawcy kwotę 19 001 746 zł 46 gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tej kwoty od dnia 21 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty. W uzasadnieniu przedmiotowego wyroku Sąd wskazał, że omyłkowo zasądził kwotę większą niż zamierzone 4 561 710 zł 47 gr. Zasądzając przedmiotową kwotę Sąd oparł się na opinii sądowej biegłego sądowego (dalej: „Biegły”) – wyliczenie dochodu netto po opodatkowaniu oraz dochód netto po opodatkowaniu za okres od 15 czerwca 1998 r. do 2 stycznia 2002 r.). W opinii Biegły zaprezentował trzy warianty wyliczenia utraconych przez spółkę A. Sp. z o.o. korzyści: odpowiednio w kwocie brutto przed opodatkowaniem podatkiem dochodowym, w kwocie netto po opodatkowaniu podatkiem dochodowym na poziomie spółki A. Sp. z o.o. oraz w kwocie po opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem od dywidendy zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4 i ust. 6 ustawy PIT.

Wbrew żądaniu Wnioskodawcy, Sąd I instancji zasądził na Jego rzecz, obliczoną przez Biegłego kwotę netto, a więc pomniejszoną o podatek dochodowy według stawek obowiązujących w latach, w których powstały utracone korzyści.

Od przedmiotowego wyroku apelacje wniosły obydwie strony, w tym Wnioskodawca, który w apelacji zarzucił Sądowi I instancji m.in. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 361 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny w zw. z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że poszkodowanemu (w niniejszej sprawie na mocy umowy przelewu wierzytelności powodowi będącemu osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą) należne jest odszkodowanie za utracone korzyści (lucrum cessans) obliczone według określonych przez Biegłego kwot „dochodu netto po opodatkowaniu” (tj. kwot dochodu pomniejszonych o podatek dochodowy), pomimo, że odszkodowanie takie otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą na podstawie wyroku, do wysokości w tym wyroku określonej, podlega, co do zasady opodatkowaniu podatkiem dochodowym, a tym samym winno być określone na podstawie wskazanych przez biegłego sądowego kwot „dochodu netto przed opodatkowaniem”.

W uzasadnieniu apelacji Wnioskodawca wskazał, że Sąd I Instancji ustalając należne powodowi kwoty tytułem odszkodowania za utracone korzyści (lucrum cessans) przyjął w zaskarżonym wyroku za zasadne wskazane przez biegłego sądowego kwoty „dochodu netto po opodatkowaniu”, tj. kwoty dochodu pomniejszone o podatek dochodowy:

• dla … kwotę 1 561 050 zł 60 gr (za okres od dnia 15 czerwca 1998 r. do dnia 31 grudnia 1999 r. po odjęciu połowy dochodu należnego spółce C. Sp. z o.o.);
  

• dla … kwotę 3 000 659 zł 87 gr (za okres od dnia 15 czerwca 1998 r. do dnia 2 stycznia 2002 r.).
  
  

Ponadto Wnioskodawca wskazał, że będąc osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą w przedmiotowym postępowaniu dochodził od strony pozwanej odszkodowania w postaci utraconych korzyści. Przedmiotowa wierzytelność pierwotnie przysługująca spółce A. Sp. z o.o. została w drodze umowy przelewu wierzytelności najpierw przeniesiona na rzecz R.W., a następnie przez R.W. na rzecz Wnioskodawcy. Przedmiotem przelewu była wierzytelność przysługująca pierwotnie A. Sp. z o.o. w stosunku m.in. do pozwanego (jako jednego z dłużników solidarnych). Od dochodzonej kwoty odszkodowania, w przypadku braku umów przelewu wierzytelności, jakie miały miejsce, A. Sp. z o.o. zobowiązana byłaby uiścić tylko i wyłącznie podatek dochodowy od osób prawnych, tak i Wnioskodawca w odniesieniu do kwot wynikających z uwzględnienia powództwa zobowiązany będzie uiścić podatek dochodowy od osób fizycznych.

Zgodnie, bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy PIT (w brzmieniu obowiązującym na dzień składania skargi apelacyjnej): wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Dalej w apelacji Wnioskodawca wskazał, że tym samym przyjęcie przez Sąd I instancji, jako podstawy ustalenia należnego odszkodowania za utracone korzyści (lucrum cessans) określonych przez Biegłego kwot „dochodu netto po opodatkowaniu” (tj. kwot dochodu pomniejszonych o podatek dochodowy) w Jego ocenie jest błędne. Na podstawie bowiem powołanego wyżej art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy PIT w ówczesnym rozumieniu tego przepisu przez Wnioskodawcę, odszkodowanie za utracone korzyści (lucrum cessans) otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą na podstawie wyroku, do wysokości w tym wyroku określonej, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Prawidłowo więc w pierwotnej opinii Wnioskodawcy, odszkodowanie takie winno być przez Sąd I instancji określone na podstawie wskazanych przez biegłego sądowego kwot „dochodu netto przed opodatkowaniem”, tj. kwot dochodu niepomniejszonych o podatek dochodowy:

• dla …to kwota 3 803 260 zł 83 gr (za okres od dnia 15 czerwca 1998 r. do dnia 31 grudnia 1999 r. bez odjęcia połowy dochodu „należnego” spółce C. Sp. z o.o.);
  

• dla …to kwota 4.379.135 zł 60 gr (za okres od dnia 15 czerwca 1998 r. do dnia 2 stycznia 2002 r.).
  
  

Wnioskodawca ponadto wskazał w uzasadnieniu złożonej apelacji, że co do zasady odszkodowanie z tytułu utraconego zysku powinno być opodatkowane, w przeciwnym razie podatnik, który korzyść utracił, znalazłby się w sytuacji korzystniejszej niż podatnik, który korzyść osiągnął („odszkodowanie ma na celu zrekompensowanie poszkodowanemu poniesionej przez niego szkody, a nie jego wzbogacenie).

Takie stanowisko, według Wnioskodawcy, zostało zaprezentowane m.in. w następujących wyrokach sądów administracyjnych:

• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 8 września 2011 r., sygn. akt: I SA/Go 610/11,
  

• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 października 2008 r., sygn. akt: II FSK 888/07,
  

• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 września 2016 r., sygn. akt: II FSK 2327/14,
  

• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 czerwca 2014 r., sygn. akt: II FSK 1783/12,
  

• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 15 lipca 2014 r., sygn. akt: I SA/Gd 589/14).
  
  

Wyrokiem Sąd Apelacyjny (dalej: „Sąd Apelacyjny”) w sprawie zmienił zaskarżony wyrok jedynie w zakresie omyłki rachunkowej Sądu I instancji i nie uwzględnił zarzutu Wnioskodawcy w zakresie naruszenia art. 361 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny w zw. z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy PIT, przyjmując tym samym w ustnych motywach rozstrzygnięcia, że odszkodowanie, które ma otrzymać Wnioskodawca przysługuje mu w kwocie netto wyliczonej już po opodatkowaniu podatkiem dochodowym i taką kwotę Sąd zasądza.

Mając na uwadze, że tak Sąd I instancji jak również Sąd Apelacyjny konsekwentnie uznają, że zasądzone na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie powinno zostać wypłacone w kwocie netto, a więc pomniejszone o podatek dochodowy, Wnioskodawca powziął wątpliwość czy prezentowana przez Niego interpretacja przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy PIT była prawidłowa.

W piśmie z dnia 26 marca 2020 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku Wnioskodawca wskazał, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wybrał formę opodatkowania, wskazaną w art. 30c ustawy PIT, tj. opodatkowanie w formie podatku liniowego.

Wyjaśnił również, że otrzymał zasądzoną kwotę odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami w dniu 7 listopada 2019 r. Jednocześnie w związku z trudnością z ustaleniem konsekwencji podatkowych (czego wyrazem było złożenie przedmiotowego wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej), a co za tym idzie sposobu zaewidencjonowania tego zdarzenia w dokumentacji księgowej i podatkowej, do momentu złożenia uzupełnienia wniosku, Wnioskodawca nie zaewidencjonował tego zdarzenia w dokumentacji podatkowej dla potrzeb podatku dochodowego.

Zgodnie z art. 45 ustawy PIT, deklarację roczną za rok podatkowy 2019 Wnioskodawca będzie miał obowiązek złożyć do dnia 30 kwietnia 2020 r. W związku z wątpliwościami co do sposobu opodatkowania otrzymanego wynagrodzenia, Wnioskodawca co do zasady oczekiwał na wydanie przedmiotowej interpretacji indywidualnej. Mając na uwadze powyższe do momentu sporządzenia odpowiedzi na wezwanie, Wnioskodawca nie wykazał jeszcze otrzymanego odszkodowania w zeznaniu podatkowym za rok 2019.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy uznające, że w świetle otrzymanego w przedstawionym powyżej stanie faktycznym wyroku Sądu Apelacyjnego który zasądził kwotę już po opodatkowaniu podatkiem dochodowym (dochód netto) Wnioskodawca nie jest już zobligowany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zw. z art. 9 ust. 1 oraz art. 11 ust. 1 tej ustawy?

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z dwukrotnym uznaniem, w pierwszej kolejności przez Sąd I instancji a następnie przez Sąd Apelacyjny, że należna kwota odszkodowania za utracone korzyści (lucrum cessans), którą ma otrzymać Wnioskodawca przysługuje Mu w kwocie netto wyliczonej już po opodatkowaniu podatkiem dochodowym, nie będzie On już zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy PIT w zw. z art. 9 ust. 1 oraz art. 11 ust. 1 ustawy PIT.

Uzasadnienie

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy PIT przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych; art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Odszkodowanie stanowi, co do zasady, przychód w rozumieniu zacytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy podatkowej, korzystają ze zwolnienia od podatku.

Zgodnie, z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy PIT: wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Mając na uwadze powyższe przepisy, w pierwszej kolejności należy wskazać na podział odszkodowań, tj.: na odszkodowanie za rzeczywiste straty (damnum emergens) i odszkodowanie za utracone korzyści (lucrum cessans). Odszkodowanie z tytułu poniesionych strat służy przywróceniu stanu majątku sprzed wystąpienia szkody. W myśl cytowanego przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy PIT zwolnienie nie powinno przysługiwać wypłatom w zakresie lucrum cessans. Przyjęte przez Ustawodawcę rozwiązanie jest racjonalne. W opinii Wnioskodawcy ratio legis powyższego przepisu było by odszkodowanie z tytułu utraconego zysku było opodatkowane, w przeciwnym razie podatnik, który korzyść utracił, znalazłby się w sytuacji korzystniejszej niż podatnik, który korzyść osiągnął („odszkodowanie ma na celu zrekompensowanie poszkodowanemu poniesionej przez niego szkody, a nie jego wzbogacenie” – Podatek dochodowy od osób fizycznych: rok 2004, Komentarz, red. J. Marciniuk, Warszawa 2004, s. 338).

Jednocześnie nie można się zgodzić z taką interpretacją przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy PIT, która nakładałaby obowiązek podwójnego obciążenia tego samego przysporzenia z tytułu odszkodowania za utracone korzyści w sytuacji, gdy odszkodowanie to zostało już efektywnie obciążone kwotą podatku przez prawomocny wyrok Sąd Apelacyjnego. Interpretacja taka obligowałaby Wnioskodawcę do faktycznej konieczności poniesienia przez Niego obciążenia w zakresie podatku dochodowego dwa razy od tego samego dochodu.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca uwzględniając okoliczności opisane w opisie stanu faktycznego stoi na stanowisku, że nie będzie zobowiązany do ponownego opodatkowania otrzymanego odszkodowania od utraconych korzyści, bowiem odszkodowanie to obciążone zostało już należnym podatkiem dochodowym w ramach prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego. Podwójne obciążenie tego samego przychodu podatkiem dochodowym stałoby, bowiem w sprzeczności z celem ustawy PIT jak również ratio legis przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy PIT.

W tym miejscu Wnioskodawca dodatkowo wskazuje, że w przypadku uznania przedstawionego w przedmiotowym wniosku stanowiska za nieprawidłowe, poprzez wskazanie, że jest On zobligowany do odprowadzenia podatku PIT od wyegzekwowanego odszkodowania, uzasadnionym byłoby wniesienie przez Wnioskodawcę skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego wobec faktycznej konieczności poniesienia przez podatnika obciążenia w zakresie podatku dochodowego dwa razy od tego samego dochodu.

W piśmie z dnia 10 stycznia 2020 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku Wnioskodawca dodał, że w Jego opinii, co zostało już wskazane we własnym stanowisku wyrażonym we wniosku, nie będzie On już zobowiązany do ponownego obciążenia otrzymanego odszkodowania podatkiem dochodowym od osób prawnych (winno być od osób fizycznych) na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b w zw. z art. 9 ust. 1 oraz art. 11 ust. 1 ustawy PIT.

W opinii Wnioskodawcy, nie można się bowiem zgodzić z taką interpretacją przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy PIT, która nakładałaby obowiązek podwójnego obciążenia tego samego przysporzenia z tytułu odszkodowania za utracone korzyści w sytuacji, gdy odszkodowanie to zostało już efektywnie obciążone kwotą podatku przez prawomocny wyrok Sąd Apelacyjnego. Interpretacja taka obligowałaby Wnioskodawcę do faktycznej konieczności poniesienia przez Niego obciążenia w zakresie podatku dochodowego dwa razy od tego samego dochodu.

W piśmie z dnia 26 marca 2020 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku Wnioskodawca dodał, że mając na uwadze, iż zasądzone prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 17 października 2019 r., odszkodowanie od utraconych korzyści zostało ustalone jako kwota po opodatkowaniu podatkiem dochodowym, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy PIT nie znajdzie zastosowania w opisanym stanie faktycznym. Uznanie, że w opisanej sytuacji otrzymane odszkodowanie od utraconych korzyści stanowić będzie przychód Wnioskodawcy oznaczałoby de facto ponowne opodatkowanie tego dochodu, co nie znajduje w jego ocenie uzasadnienia w żadnych przepisach ustawy PIT ani innych aktach prawnych.

Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem polskich sądów administracyjnych (np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 października 2011 r., sygn. akt II FSK 517/10), system podatkowy powinien realizować zasadę sprawiedliwości wywodzoną z art. 2 Konstytucji RP, której treścią jest powszechność, wyrażająca się w obowiązku przyczyniania się do pokrywania wspólnych potrzeb w miarę możliwości przez wszystkich. Z drugiej natomiast strony przejawem sprawiedliwości jest równość. Zasada równości wynika ponadto z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. Z tej generalnej zasady wynika także zakaz stosowania dyskryminacji w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym. Dyskryminacji tego rodzaju nie mogą usprawiedliwiać żadne przepisy i żadne przyczyny.

W opinii Wnioskodawcy, podwójne opodatkowanie tego samego dochodu podatkiem dochodowym od osób fizycznych naruszałoby wskazane przepisy Konstytucji RP.

Mając to na uwadze, w opinii Wnioskodawcy art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy PIT nie powinien znaleźć zastosowania w opisanym stanie faktycznym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z ogólną zasadą sformułowaną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności zawartej w formie aktu notarialnego w dniu 19 maja 2016 r. wraz z aneksem z dnia 13 lipca 2016 r. Wnioskodawca nabył przysługującą Mu wierzytelność w stosunku do dłużników solidarnych, z tytułu szkody poniesionej przez spółkę A. Sp. z o.o. w związku z zawarciem umowy cesji z dnia 15 czerwca 1998 r. Dnia 31 sierpnia 2016 r. Wnioskodawca złożył pozew o zapłatę kwoty 245 624 400 zł tytułem odszkodowania za wyrządzoną szkodę w postaci utraconych korzyści, poniesioną przez spółkę A. Sp. z o.o. w związku z zawarciem w dniu 15 czerwca 1998 r. umowy cesji. Wnioskodawca domagał się zasądzenia na Jego rzecz odszkodowania równego utraconemu przez spółkę A. Sp. z o.o. dochodowi brutto (przed opodatkowaniem podatkiem dochodowym). Wyrokiem z dnia 8 lutego 2019 r. Sąd Okręgowy (dalej: „Sąd I instancji”) zasądził na rzecz Wnioskodawcy kwotę 19 001 746 zł 46 gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tej kwoty od dnia 21 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty. Zasądzając przedmiotową kwotę Sąd oparł się na opinii sądowej biegłego sądowego (dalej: „Biegły). Wbrew żądaniu Wnioskodawcy, Sąd I instancji zasądził na Jego rzecz, obliczoną przez Biegłego kwotę netto, a więc pomniejszoną o podatek dochodowy według stawek obowiązujących w latach, w których powstały utracone korzyści. Od przedmiotowego wyroku apelacje wniosły obydwie strony, w tym Wnioskodawca. Od dochodzonej kwoty odszkodowania, w przypadku braku umów przelewu wierzytelności, jakie miały miejsce, A. Sp. z o.o. zobowiązana byłaby uiścić tylko i wyłącznie podatek dochodowy od osób prawnych, tak i Wnioskodawca w odniesieniu do kwot wynikających z uwzględnienia powództwa zobowiązany będzie uiścić podatek dochodowy od osób fizycznych. Wyrokiem Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok jedynie w zakresie omyłki rachunkowej Sądu I instancji i nie uwzględnił zarzutu Wnioskodawcy w zakresie naruszenia art. 361 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny w zw. z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy PIT, przyjmując tym samym w ustnych motywach rozstrzygnięcia, że odszkodowanie, które ma otrzymać Wnioskodawca przysługuje Mu w kwocie netto wyliczonej już po opodatkowaniu podatkiem dochodowym i taką kwotę Sąd zasądza.

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Sąd I instancji jak również Sąd Apelacyjny uznały, że zasądzone na rzecz Wnioskodawcy jako osoby prowadzącej działalność gospodarczą odszkodowanie na podstawie złożonego przez Wnioskodawcę pozwu o zapłatę odszkodowania za wyrządzoną szkodę w postaci utraconych korzyści – powinno zostać wypłacone w kwocie netto, a więc pomniejszone o podatek dochodowy według stawek obowiązujących w latach, w których powstały utracone korzyści.

Odszkodowanie stanowi co do zasady, przychód podatkowy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r., poz. 1040 i 1043), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat oraz odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Przenosząc powyższe uregulowania prawne na grunt przedstawionego we wniosku stanu faktycznego stwierdzić należy, że otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie nie mieści się w katalogu zwolnień przedmiotowych – nie korzysta ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Należy również zaznaczyć, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji. W przedmiocie stosowania wszelkiego rodzaju ulg podatkowych trzeba mieć na uwadze także przepis art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej dotyczący zasady powszechności opodatkowania, stąd każdy wyjątek od tej zasady, w tym także ulga podatkowa, nie może być interpretowany dowolnie, ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której nie zawiera.

Należy podkreślić, że każde odszkodowanie ma za zadanie wyrównanie szkody w majątku, utraconych korzyści lub szkody poczynionej na osobie (zadośćuczynienie). Odszkodowanie stanowi zawsze przychód, gdyż otrzymujący je powiększa w ten sposób swój majątek. Odszkodowanie w żadnym wypadku nie ma charakteru restytucyjnego, bowiem niczego nie przywraca, a jedynie wynagradza stratę lub krzywdę. Warunkiem otrzymania każdego odszkodowania jest zdarzenie, w wyniku którego dana osoba doznała określonego uszczerbku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednym ze źródeł przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza.

Stosownie do art. 14 ust. 1 ww. ustawy, za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Tym samym, każde przysporzenie majątkowe, uzyskane w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą, stanowi przychód z tej działalności, o ile przepis art. 14 ust. 3 ww. ustawy nie wyłącza go z tej kategorii. Oznacza to, że do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej należy również zaliczyć odszkodowania, jeżeli zostały otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Zgodnie z brzmieniem art. 14 ust. 1i ww. ustawy, w przypadku otrzymania przychodu z działalności gospodarczej, do którego nie stosuje się art. 14 ust. 1c, 1e i 1h, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.

Ustawodawca w przypadku określenia daty powstania przychodu z art. 14 ust. 1i ww. ustawy uznał zatem, że momentem powstania przychodu podatkowego jest otrzymanie zapłaty.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku stan faktyczny, a także powołane przepisy prawa podatkowego stwierdzić należy, że otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie stanowi w momencie jego otrzymania przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym zgodnie z art. 14 ust. 1 w zw. z art. 14 ust. 1i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i niekorzystający ze zwolnienia przedmiotowego stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a ww. ustawy. Odszkodowanie to nie mieści się bowiem w zakresie zwolnień podatkowych wskazanych w tym przepisie. Sposób ustalenia wysokości odszkodowania nie ma znaczenia dla możliwości zastosowania zwolnienia skoro przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują zwolnienia tego odszkodowania.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji indywidualnej.

Jednocześnie Organ podatkowy wyjaśnia, że ocenie w niniejszej interpretacji podlegają wyłącznie skutki podatkowe otrzymania przedmiotowego odszkodowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, natomiast Organ podatkowy nie ma uprawnień do rozstrzygnięcia, na jaką kwotę powinno być ustalone odszkodowanie.

Tutejszy Organ podkreśla, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Końcowo należy wskazać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny/zdarzenie przyszłe jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. Pełna weryfikacja prawidłowości stanowiska Wnioskodawcy może być dokonana jedynie w toku ewentualnego postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego organu kontroli celno-skarbowej, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej, do której zastosowanie mają przepisy określone w art. 14h (w zamkniętym katalogu) ustawy Ordynacja podatkowa.

Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa). Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem Organu, który ją wydał (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Bieg powyższego terminu nie rozpoczyna się do dnia zakończenia okresu stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID (art. 15zzs ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID - 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U., poz. 374 i 567) dodany przez art. 1 pkt 14 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U., poz. 568)).

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.