INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pani stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 28 marca 2011r. (data wpływu 29 marca 2011r.), uzupełnionym pismami z dnia 28 maja 2011r. (data wpływu 2 czerwca 2011r.), z dnia 20 czerwca 2011r. (data wpływu 22 czerwca 2011r.) oraz dwoma pismami z dnia 1 lipca 2011r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży działek – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 marca 2011r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży działek.

Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 28 maja 2011r. (data wpływu 2 czerwca 2011r.), pismem z dnia 20 czerwca 2011r. (data wpływu 22 czerwca 2011r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 15 czerwca 2011r. znak IBPP1/443-565/11/AW oraz dwoma pismami z dnia 1 lipca 2011r.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

W 1984r. Wnioskodawca otrzymał aktem notarialnym od rodziców gospodarstwo rolne. W zamian za przekazanie gospodarstwa następcy, rodzice otrzymali – zgodnie z ówcześnie obowiązującymi przepisami – emerytury. W związku z wyjazdem w 1988r. męża wraz synem na pobyt stały za granicę, na gruntach tych Wnioskodawca nie prowadzi gospodarstwa, są one natomiast nieodpłatnie użytkowane przez sąsiadów, zaś źródłem utrzymania Wnioskodawcy są środki przekazywane mu przez męża. W związku taką sytuacją, Wnioskodawca postanowił zbyć część nieruchomości gruntowych wchodzących w skład ww. majątku. W tym celu, ponieważ potencjalni nabywcy nie byli zainteresowani kupnem nieruchomości stanowiącej gospodarstwo rolne, Wnioskodawca dokonał w 2009r. podziału części nieruchomości gruntowej na mniejsze działki, przeznaczone do zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Działki te w ewidencji gruntów wykazane są jako grunty rolne lub łąki. Od momentu podjęcia czynności zmierzających do ich zbycia zostały wyłączone przez Wnioskodawcę z użytkowania w ramach gospodarstwa. Gmina nie posiada aktualnego i obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego. Dla działek przeznaczonych obecnie do sprzedaży Wnioskodawca uzyskał decyzję o warunkach zabudowy, wskazującą jako zakres inwestycji budowę sześciu budynków mieszkalnych jednorodzinnych wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną. W 2011r. Wnioskodawca zamierza sprzedać jedną lub dwie działki, następne zaś w kolejnych latach. Środki uzyskane ze sprzedaży nie będą przeznaczone w żadnej części na gospodarstwo rolne, ani żadną inną działalność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W 2010r. Wnioskodawca uzyskał przychody z najmu mieszkania wyłącznie jednej (i ciągle tej samej) osobie w wysokości 1.300 zł miesięcznie (które nadal w tej wysokości uzyskuje), jednak są one przedmiotowo zwolnione od podatku od towarów i usług, poza tym mieszkanie to znajduje się w prywatnym budynku mieszkalnym Wnioskodawcy, który wybudowany był przed kilkudziesięciu laty z przeznaczeniem wyłącznie na własne cele mieszkaniowe i którego większą część z mężem nadal zajmuje.

W uzupełnieniu z dnia 28 maja 2011r. podano ponadto, że rodzice Wnioskodawcy, w dniu 20 grudnia 1984r. umową przekazania gospodarstwa rolnego aktem notarialnym, w trybie ustawy z dnia 14 grudnia 1982r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 268 ze zm.), postanowili przenieść nieodpłatnie własność i posiadanie gospodarstwa rolnego składającego się z nieruchomości rolnej z zabudowaniami o powierzchni 10,1315 ha na rzecz swojej następczyni – córki tj. Wnioskodawcy. W skład tej nieruchomości rolnej wchodziły działki gruntu o następujących numerach geodezyjnych: 32, 559, 588/1, 684, 649, 689/2, 681/3, 691 i 762, 672. Nieruchomość rolna zabudowana była domem mieszkalnym murowanym, stajnią, garażem, budynkiem gospodarczym stodołą i dwoma szklarniami.

W latach 1985-1988 wraz z mężem i synem Wnioskodawca prowadził działalność rolniczą na przekazanych gruntach. Po wyjeździe w 1988r. męża i syna na pobyt stały do Republiki Federalnej Niemiec, do roku 1991r. Wnioskodawca prowadził działalność rolniczą samodzielnie.

Jednakże od 1991r., większość posiadanej nieruchomości gruntowej tj. działki:

• Nr 672 o pow. 1,064 ha,
• Nr 32 o pow. 0,745 ha,
• Nr 762 o pow. 0,798 ha (łąka),
• Nr 768/4 o pow. 1,796 ha,
• Nr 681 o pow. 1,168 ha,
• Nr 691/1 o pow. 0,576 ha (0,30 ha należy do zabudowań), a całkowita pow. 0,876 ha,
• Nr 689 o pow. 0,30 ha (ok.) bo 1,20 ha (ok.) to jest ugór, a całkowita pow. 1,524 ha,
• Nr 684 o pow. 0,803 ha,
• Nr 649 o pow. 1,422,1 ha,
• Nr 559 o pow. 0,658 ha,

o łącznej powierzchni 9,08 ha Wnioskodawca użyczył nieodpłatnie sąsiadom na podstawie umów ustnych. Na działkach tych sąsiedzi uprawiali zboża i rzepak. Użyczenie tych gruntów rolnych było konieczne gdyż Wnioskodawca już nie dawał rady samodzielnie prowadzić działalności rolniczej, a chciał grunty rolne zachować w dobrej kulturze, tzn. zabezpieczyć je przed degradacją i utrzymać w dobrych warunkach agrotechnicznych czyli takich, które dają możliwość włączenia jej w każdym momencie do produkcji rolniczej. Pozostałą część gruntów rolnych Wnioskodawca opryskuje środkami chemicznymi i regularnie je kosi. Jak wyliczył, koszt zakupu usługi odchwaszczenia i koszenia jest wyższy niż uprawa zbóż.

Przypomnieć w tym miejscu należy, że zgodnie z art. 710-719 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964r. Nr 16, poz. 93 ze zm.), przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Ponadto stosownie do przepisu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych (t. j. Dz. U. z 2006r. Nr 121, poz. 844 ze zm.), podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące między innymi właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych oraz posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych.

Osoby (sąsiedzi), którym Wnioskodawca udostępnił większość nieruchomości rolnej, jako posiadacze zależni nie mogą być uznani za podatnika podatku od nieruchomości. Biorąc powyższe pod uwagę, zgodnie z przepisem art. 713 Kodeksu cywilnego, biorący do używania ponosi jedynie zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej. Dlatego też Wnioskodawca samodzielnie opłacał od użyczonych gruntów podatek od nieruchomości i podatek rolny.

Klasy bonitacyjne posiadanych gruntów rolnych są następujące:

• RIIIa i RIIIb – gleby orne średnio dobre 19,6%,
• RIVa i RIVb – gleby orne średnie 71,3%,
• RV – gleby orne słabe 2,04%,
• Łąki trwałe – 7,6%.
  
  

Jak z powyższego wynika, Wnioskodawca w większości posiada działki gruntu o glebach ornych średnio dobrych i dobrych. Gleby średnio dobre odznaczają się dużym wahaniem poziomu wody w zależności od opadów atmosferycznych. Natomiast plony roślin uprawianych na glebach średnich są wyraźnie niższe niż na glebach średnio dobrych, nawet gdy, jak to jest w przypadku Wnioskodawcy, utrzymywane są one w dobrej kulturze rolnej. Gleby te są bardzo podatne na wahania poziomu wód gruntowych.

Wnioskodawca otrzymuje też dopłaty z Unii Europejskiej. Składki na ubezpieczenie społeczne rolników Wnioskodawca płaci w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, z wyjątkiem okresu od 15 sierpnia 1997r. do 31 sierpnia 2002r., Wnioskodawca płacił składki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w związku z prowadzoną nierolniczą działalnością gospodarczą. Działalność tą wraz ze wspólnikiem niemieckim Wnioskodawca prowadził w formie Spółki z o. o.

Rada Gminy, uchwałą Nr VII/60/99 z dnia 10 maja 1999r. uchwaliła „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy”. Nieruchomość Wnioskodawcy w Studium położona jest na obszarze użytków rolnych.

Pod koniec 2008r. Wnioskodawca zdecydował, że wobec przewidywanej małej emerytury, którą otrzyma z KRUS, jak i niedużej emerytury męża (w 2010r. osiągnął wiek 60 lat oraz z powodu 60% inwalidztwa na stale), aby utrzymać godziwy poziom życia na emeryturze dla siebie i swojej rodziny, niezbędne jest pozyskanie dodatkowych środków pieniężnych, które zmniejszą różnicę w dochodzie po zakończeniu aktywności zawodowej. Ze środków tych Wnioskodawca zamierzał także pokryć bieżące potrzeby finansowe rodziny.

Realizując te zamiary Wnioskodawca zdecydował się sprzedać część posiadanego gruntu rolnego. Wobec tego z końcem 2008r. wyodrębnił działki nr 698/3 i 691 z gospodarstwa rolnego, w ten sposób, iż rozwiązał z sąsiadem ustną umowę użyczenia tych działek na cele rolnicze.

Aby jak najkorzystniej go sprzedać, Wnioskodawca wystąpił do Wójta Gminy z wnioskiem o ustalenie warunków zabudowy terenu obejmującego nieruchomość oznaczoną w ewidencji gruntów i budynków Nr 691 i 689/3, który ma być przeznaczony na budowę 5 budynków mieszkalnych wolnostojących. Wójt Gminy decyzją z dnia 8 stycznia 2009r. zaproponowane warunki zabudowy ustalił. Następnie w dniu 20 lipca 2010r. Wnioskodawca wystąpił do Wójta Gminy z wnioskiem o ustalenie warunków zabudowy terenu obejmującego nieruchomość oznaczoną w ewidencji gruntów i budynków Nr 691 i 689/3, który ma być przeznaczony na budowę 6 budynków mieszkalnych wolnostojących. Wójt Gminy decyzją z dnia 30 sierpnia 2009r. zaproponowane warunki zabudowy ustalił.

W następnej kolejności w dniu 4 grudnia 2008r. Wnioskodawca wystąpił do Wójta Gminy z projektem podziału działek: Nr 689/3 na 7 działek i Nr 691 na 4 działki. Wnioskodawca podkreślił, że rynek sprzedaży nieruchomości dyktuje wysokie ceny za 1 ar działki i związku z tym bardzo mało prawdopodobne byłoby znalezienie nabywcy na działki o powierzchni: 1,524 ha i 0,8763 ha.

Decyzją z 28 sierpnia 2009r. Wójt Gminy, po rozpatrzeniu wniosku Wnioskodawcy, zatwierdził podział działki: Nr 689/3 o pow. 1,5240 ha na działki o:

• Nr 689/5 o pow. 902 m² ,
• Nr 689/6 o pow. 1.097 m²,
• Nr 689/7 o pow. 1.118 m,
• Nr 689/8 o pow. 1.368 m²,
• Nr 689/9 o pow. 10.241 m² (teren rolny),
• Nr 689/10 o pow. 404 m² (droga gminna),
• Nr 689/11 o pow. 110 m² (droga gminna).
  
  

Tą samą decyzją Wójt Gminy zatwierdził również zaproponowany przez Wnioskodawcę podział działki Nr 691 o pow. 8.763 m² na działki o:

• Nr 691/1 o pow. 3.481 m²,
• Nr 691/2 opow. 1.518 m²,
• Nr 691/3 o pow. 3.303 m² (teren rolny),
• Nr 691/4 o pow. 461 m² (droga gminna).
  
  

Zgodnie z ww. decyzją, działka Nr 689/10 o pow. 404 m², Nr 689/11 o pow. 110 m² i Nr 691/4 o pow. 461 m2, jako tereny dróg gminnych, zgodnie z art. 98 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2004r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.) przeszły na własność Gminy. Natomiast działki Nr 689/9 o pow. 1,0241 ha i Nr 691/3 o pow. 0,3303 ha to istniejący teren rolny. Wnioskodawca wskazał przy tym, że nowoutworzone działki są nieuzbrojone i nieogrodzone.

W dniu 8 października 2009r. umową sprzedaży aktem notarialnym Wnioskodawca sprzedał osobie fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej działkę gruntu Nr 689/5 o pow. 902 m². Od tej umowy notariusz pobrał od kupującego podatek od czynności cywilnoprawnej w wysokości 2% wartości umowy. Wnioskodawca nie zapłacił od tej transakcji podatku od towarów i usług, nie wystawił nabywcy działki faktury VAT, jak również nie zarejestrował się w Urzędzie Skarbowym jako czynny podatnik VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, okoliczności niniejszej sprawy nie wskazują, na to, aby dokonując w przyszłości sprzedaży 10 działek pod zabudowę mieszkaniową działał w charakterze handlowca. Świadczą o tym następujące fakty:

• nieruchomość rolną Wnioskodawca nabył w drodze nieodpłatnego przekazania od rodziców;
• długi okres jaki upłynął od dnia nabycia nieruchomości w drodze przekazania do dnia ich sprzedaży tj. co najmniej 27 lat;
• w chwili wydzielenia działek pod zabudowę z działalności rolniczej działka ta w Studium Zagospodarowania Przestrzennego położona była na obszarze użytków rolnych;
• Wnioskodawca nie odliczył podatku VAT od nabytych nieruchomości;
• Wnioskodawca nigdy nie zajmował się profesjonalnym obrotem nieruchomościami rolnymi lub przeznaczonymi pod zabudowę;
• w związku ze sprzedażą działek Wnioskodawca nie zawierał i nie będzie zawierać w przyszłości umów z biurami nieruchomości, nie będzie zamieszczać również ogłoszeń w mediach prasowych i elektronicznych;
• z pozyskanych, ze sprzedaży działek pod zabudowę środków pieniężnych Wnioskodawca zabezpieczy godziwy poziom życia na emeryturze dla swojej rodziny jak również pokryje bieżące potrzeby finansowe rodziny.
  
  

Okoliczności dokonania w przyszłości sprzedaży przedmiotowych działek nie wskazują zatem na zamiar wykonywania przez Wnioskodawcę tego rodzaju czynności w sposób zorganizowany i częstotliwy, co charakteryzowałoby działalność gospodarczą. Wnioskodawca nie przejawia i nie podejmuje typowych działań związanych z działalnością z zakresie obrotu nieruchomościami, tzn. dokonywanie zakupów kolejnych nieruchomości gruntowych, prowadzenie działań marketingowo-reklamowych w związku z wykonywanymi czynnościami nabywania nieruchomości. W sytuacji, w której Wnioskodawca się znalazł, mamy do czynienia ze ściśle określoną ilością działek pod zabudowę (10 szt.) stanowiących majątek osobisty (prywatny) Wnioskodawcy, które podlegają zbyciu. Osoby prowadzące działalność w sposób profesjonalny i zorganizowany muszą posiadać odpowiednie kwalifikacje i dysponować odpowiednim zapleczem do wykonywania konkretnych czynności (np.: specjalistyczne lokale, park maszynowy, itp.). Są to osoby mające zamiar stałego prowadzenia określonej działalności. Działają w sposób powtarzalny, wielokrotny czyli częstotliwy. Zatem podatnikiem podatku od towarów i usług jest ten, kto dokonuje czynności handlu, produkcji, świadczenia usług także wtedy, gdy czynność taka dokonywana jest jednorazowo, lecz w taki sposób, iż wyraźnie wynika z niej zamiar handlu (w tym wypadku np. zakupu kolejnych nieruchomości gruntowych), produkcji lub świadczenia usług, tzn. obiektywny zamiar prowadzenia takiej działalności. Uznanie dostawy terenów pod zabudowę za podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może nastąpić wyłącznie w przypadku, gdy dostawa dokonywana jest przez podatnika, będącego producentem, handlowcem, w zakresie samodzielnie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, a zbywane grunty stanowią integralny majątek przedsiębiorstwa. W związku z powyższym sama czynność dostawy działek pod zabudowę stanowiących część majątku osobistego Wnioskodawcy, nie przesądza o tym, iż czynność ta zmierza do stałego, zorganizowanego charakteru i jest związana z zamiarem profesjonalnego obrotu gruntami. O fakcie braku profesjonalnej działalności w zakresie zbycia nieruchomości gruntowej świadczy również sposób oferowania tej nieruchomości — bez ogłoszeń prasowych i innej reklamy.

Należy zgodzić się z poglądem WSA we Wrocławiu, który w wyroku z dnia 20 października 2006r. o sygn. akt I SA/Wr 830/06, Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, uznał, iż nie jest działalnością handlową a zatem i gospodarczą w rozumieniu cyt. art. 15 ust. 2 ustawy o VAT sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży. Sprzedaż nawet kilkukrotna – przedmiotów z majątku prywatnego osoby fizycznej, które nie są związane z działalnością gospodarczą oraz nie były nabyte w celu ich odsprzedaży nie ma charakteru handlowego podlegającego opodatkowaniu (por. J. Zubrzycki, Leksykon VAT 2006, Tom I, UNIMEX, Wrocław 2006, s. 349-350) organy nie wykazały w przedmiotowej sprawie, że Strona nabyła nieruchomość w B. celem jej odsprzedaży. Podatnikiem w obrocie nieruchomościami byłby podmiot, który jest handlowcem lub usługodawcą (to ostatnie przy zbyciu wieczystego użytkowania) i obraca budynkami, lokalami albo gruntami. Czynności podlegające opodatkowaniu wykonane przez podmiot niewystępujący w tym przypadku w charakterze podatnika (nawet jeżeli jest on podatnikiem w ogóle) pozostają poza zakresem opodatkowania (por. art. 2(1) VI Dyrektywy; wyrok ETS w sprawie C-291/92 pomiędzy Dieter Armbrecht a Finanzamt Ulżeń). Jak podkreślił w uzasadnieniu tego wyroku ETS „w przypadku, gdy podatnik sprzedaje część swojego składnika majątkowego, którą zdecydował się zachować do użytku osobistego, nie działa on w odniesieniu do tej sprzedaży jako podatnik w rozumieniu art. 2(1) Dyrektywy” (J. Martini, Ł. Karpiesiuk, VAT w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, C.H. BECK, Warszawa 2005, s. 103 i n.). Zasadnie przy tym organy wskazały, iż Europejski Trybunał Sprawiedliwości w swoim orzecznictwie wyraźnie akcentuje zasadę neutralności podatku VAT, definiowaną również jako zapobieganie odmiennemu traktowaniu transakcji zgodnych z prawem oraz transakcji nielegalnych (por. wyroki sygn. C-3/97 z dnia 28 maja 1998r., sygn. C-283/95 z dnia 11 czerwca 1998r., sygn. C-455/98 z dnia 29 czerwca 2000r.). Ale z tej zasady nie można wywodzić, że wszystkie czynności wymienione w art. 5 ustawy o VAT podlegają opodatkowaniu, nawet jeżeli podmiot nie występuje w charakterze podatnika (art. 2(1) VI Dyrektywy).

W uzupełnieniu z dnia 28 maja 2011r. podano ponadto, że od 31 maja 1978r. do 18 lipca 1984r. Wnioskodawca pracował w Zespole Opieki Zdrowotnej jako położna, natomiast mąż Wnioskodawcy był zatrudniony w Zakładach A. od 1964r. do 30 lipca 1984r. Wnioskodawca zwraca na to uwagę, gdyż jego związek z rolnictwem nigdy nie był profesjonalny lecz ograniczał się do okazjonalnej pomocy rodzicom. Rodzice zamierzali początkowo przekazać swoje gospodarstwo rolno-ogrodnicze siostrze Wnioskodawcy, gdyż to ona wykształciła się w zawodzie ogrodnika i to ona uprawiała w szklarniach:

• o pow. 120 m² – kwiaty (goździki),
• o pow. 60 m² – rozsady warzyw.
  
  

Jednakże w roku 1979r. siostra Wnioskodawcy wraz z mężem i córką wyjechali na pobyt stały do Republiki Federalnej Niemiec. Wobec tego rodzice prowadzili gospodarstwo sami, gdyż mąż i Wnioskodawca byli zatrudnieni na pełny etat w ww. zakładach pracy. Matka i ojciec Wnioskodawcy osiągnęli wiek emerytalny 21 lipca 1984r. Od tej daty mąż i Wnioskodawca zrezygnowali z pracy zawodowej i objęli gospodarstwo rolne po rodzicach. Szklarnie już nigdy nie były użytkowane i uległy stopniowo degradacji. W przejętym gospodarstwie Wnioskodawca uprawiał kapustę, cebulę, zboża, ziemniaki, oraz koniczynę wieloletnią. W tym czasie dla własnych potrzeb hodował: 1 krowę, około 4 świń rocznie, kury, gęsi, kaczki oraz 1 konia pociągowego, który w 1988 roku został sprzedany. Wnioskodawca dodał, że na połowie działki nr 689/3 o pow. 1,52 ha była uprawiana trawa pastwiskowa, która stanowiła świeżą karmę dla konia i krowy. Od lipca 1988r. roku mąż i syn Wnioskodawcy zamieszkują na stałe w Niemczech. W związku z tym już od stycznia 1989r. Wnioskodawca oddał swoje grunty, wchodzące w skład swojego gospodarstwa rolnego, w nieodpłatne użytkowanie sąsiadom.

Sąsiedzi na użyczonych gruntach uprawiali zboża i rzepak, a niekiedy ziemniaki. Niestety Wnioskodawca nie posiada wiedzy, jakie było/jest przeznaczenie uzyskanych przez sąsiadów płodów rolnych z użyczonych gruntów, czy np. płody te były sprzedawane w ramach działalności rolniczej. Nigdy nie dopytywał się o to sąsiadów, a oni sami o tym go nie informowali.

W latach 1985-1988 Wnioskodawca był rolnikiem ryczałtowym, a po wyjeździe męża i syna do Republiki Federalnej Niemiec nie był już rolnikiem ryczałtowym, gdyż nie uprawiał i nie sprzedawał płodów rolnych. W rozumieniu Wnioskodawcy rolnikiem ryczałtowym jest rolnik dokonujący dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczący usługi rolnicze. Dostawa tych produktów lub świadczenie usług rolniczych dokonywane przez rolnika ryczałtowego są zwolnione z podatku od towarów i usług. Rolnik ryczałtowy nie jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT ani osobą prowadzącą zarejestrowaną działalność gospodarczą. Skutkuje to tym, że rolnik ryczałtowy nie może wystawić faktury VAT (bo nie jest czynnym podatnikiem VAT), ani też rachunku (bo nie prowadzi działalności gospodarczej).

Przedsiębiorstwo Wytwórczo-Handlowe Spółka z o. o. prowadziło działalność gospodarczą w okresie od 11 sierpnia 1993r. do 31 grudnia 2004r. Przedmiotem działalności gospodarczej Spółki był import i eksport urządzeń do przemysłu rozlewniczego. Spółka nigdy nie zajmowała się obrotem nieruchomościami rolnymi bądź budowlanymi. W Spółce początkowo Wnioskodawca był jedynie udziałowcem, a od 15 sierpnia 1997r. również dyrektorem zatrudnionym na pełny etat.

Podatnikiem VAT czynnym Wnioskodawca był w okresie od 1 września 1999r. do 1 stycznia 2003r. z tytułu najmu pomieszczenia gospodarczego dla Spółki.

Spółka z o. o. była podatnikiem VAT czynnym przez cały okres istnienia tj. począwszy od 11 sierpnia 1993r. do 31 grudnia 2004r. z tytułu importu i eksportu urządzeń do przemysłu rozlewniczego.

Teren przeznaczony do sprzedaży, nigdy nie był przez Wnioskodawcę wpisany do ewidencji środków trwałych prowadzonej w formie Spółki z o. o. działalności gospodarczej.

Teren przeznaczony do sprzedaży nigdy nie był przez Wnioskodawcę wykorzystywany do czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Końcowo Wnioskodawca wskazał, że aby uznać go za podatnika podatku od towarów i usług, konieczne jest udowodnienie, że przy sprzedaży przedmiotowych działek gruntu występować będzie jako handlowiec w zakresie obrotu nieruchomościami, a nie jedynie jako okazjonalny sprzedawca (wyrok NSA z dnia 27 października 2009r., sygn. akt I FSK 1043/08, Centralna Baza Orzecznictwa Sądów Administracyjnych). Tymczasem teza taka nie znajdzie potwierdzenia w okolicznościach niniejszej sprawy. Ze stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej oraz pismach uzupełniających wniosek nie wynika, aby Wnioskodawca zamierzał prowadzić działalność gospodarczą w zakresie obrotu gruntami. Wręcz przeciwnie stanowczo zaprzecza, że będzie prowadzić działalność gospodarczą w tym zakresie. Ponadto, sposób nabycia gruntów (nieodpłatne przekazanie przez rodziców) i przeznaczenie środków uzyskanych z ich sprzedaży (utrzymanie godziwego poziomu życia na emeryturze dla siebie i swojej rodziny) nie potwierdzają zamiaru podjęcia działalności w zakresie handlu nieruchomościami.

W uzupełnieniu z dnia 1 lipca 2011r. podano ponadto, że kapusta, cebula, zboża, ziemniaki oraz koniczyna wieloletnia były uprawiane na terenie przeznaczonym do sprzedaży, dla potrzeb własnych w celu wykarmienia rodziny oraz jako pasza dla hodowanych zwierząt. Żadne ze zwierząt nie było nigdy sprzedawane, lecz używane na potrzeby własne.

W kolejnym uzupełnieniu z dnia 1 lipca 2011r. Wnioskodawca sprecyzował, że akurat te działki, które będą przedmiotem sprzedaży, nigdy nie służyły produkcji rolnej, z której płody byłyby sprzedawane. Są to grunty położone za domem, na których były uprawiane warzywa i płody rolne dla potrzeb własnych oraz zwierząt hodowlanych i nigdy nie były sprzedawane osobom obcym. Część płodów rolnych w latach 1985-1988 była sprzedawana, ale z innych gruntów niż przeznaczone obecnie do sprzedaży. Pozostały grunt nadal stanowi grunt rolny i nie jest przeznaczony do sprzedaży.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy w stanie faktycznym opisanym powyżej sprzedaż działek podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług...
2. Czy w przypadku twierdzącej odpowiedzi na pytanie pierwsze Wnioskodawcy przysługuje prawo do korzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług...
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad 1. W przekonaniu Wnioskodawcy, sprzedaż ww. nieruchomości nie będzie podlegać przepisom ustawy o podatku od towarów i usług. Nabycia tej nieruchomości Wnioskodawca nie dokonał bowiem z zamiarem prowadzenia tam działalności gospodarczej, czy też sprzedaży nieruchomości w całości lub częściach. Podział części nieruchomości i sukcesywne zbywanie działek mogłoby spowodować powstanie obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług tylko, gdyby uznać, iż Wnioskodawca prowadzi w tym zakresie działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług, co w przekonaniu Wnioskodawcy nie ma miejsca. Podejmowanie przez Wnioskodawcę czynności ułatwiających sprzedaż i mających wpływ na cenę nieruchomości nie może być uznane za przejaw prowadzenia działalności gospodarczej, skoro nabycie nieruchomości nastąpiło przed kilkudziesięciu laty, Wnioskodawca nie nabył nieruchomości w celu jej zbywania, a ww. czynności (podział, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy) są naturalne dla każdej osoby dbającej o korzystne rozporządzenie majątkiem. Aby uznać podmiot za podatnika podatku od towarów i usług należy stwierdzić, że wykonuje działalność gospodarczą, a przede wszystkim, iż określoną czynność (podlegającą opodatkowaniu) zrealizował (realizuje) w ramach tej działalności. W tym miejscu Wnioskodawca wskazał, że wykładni tego unormowania dokonał już wcześniej Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku siedmiu sędziów z dnia 29 października 2007r. (sygn. I FPS 3/07) stwierdził, iż przepisy art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług powinny być rozumiane w ten sposób, że warunkiem sine qua non uznania, że dany podmiot działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, jest ustalenie, że działa on jako producent, handlowiec, usługodawca, pozyskujący zasoby naturalne, rolnik lub jako osoba wykonująca wolny zawód. Stąd też ani formalny status danego podmiotu jako podatnika zarejestrowanego, ani okoliczność że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo, lecz z zamiarem częstotliwości, nie mogą przesądzać o opodatkowaniu tej czynności bez każdorazowego ustalenia, że w odniesieniu do konkretnej czynności podmiot ten występował w charakterze podatnika podatku od towarów i usług. Także okoliczność, że przeznaczone do zbycia działki stanowiły przed laty część gospodarstwa rolnego nie ma w przekonaniu Wnioskodawcy wpływu na objęcie tej przyszłej sprzedaży przepisami ustawy. Jak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 lipca 2009r., sygn. akt I FSK 558/09, dla uznania, że taka sprzedaż podlega opodatkowaniu, niezbędne jest ustalenie, czy dochód ze sprzedaży działek będzie przeznaczony w całości na działalność gospodarczą związaną z prowadzonym gospodarstwem rolnym czy też na cele z tą działalnością niezwiązane, np. bieżące utrzymanie, remont domu, leczenie itp. Wyrok ten spotkał się z aprobatą w doktrynie (np. P.Zamorowski, Rzeczpospolita, 17.08.2009). Ponieważ stan faktyczny w rozpatrywanej sprawie był taki sam, jak w przypadku Wnioskodawcy, wyrok ten należy traktować jako element stanowiska Wnioskodawcy w sprawie.

Ad 2. Gdyby jednak nawet uznać, że w stanie faktycznym stanowiącym przedmiot niniejszego wniosku sprzedaż ma charakter działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy, zatem podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to istotnego znaczenia w takiej sytuacji nabiera art. 113 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Ponieważ w 2010r. Wnioskodawca nie dokonał żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu (w tym nie zbyłam żadnej działki z przeznaczonych do sprzedaży), a jedynie osiąga przychody z najmu mieszkania niepodlegające w przypadku Wnioskodawcy opodatkowaniu, a co najmniej zwolnione od podatku od towarów i usług, ewentualna sprzedaż w 2011r. będzie korzystała ze zwolnienia w części nieprzekraczającej ww. kwoty, Wnioskodawca nie zamierza bowiem w takiej sytuacji skorzystać z prawa do rezygnacji ze zwolnienia na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT).

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Powyższe oznacza, że dostawa towarów, w tym także gruntów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonana będzie przez podmiot mający status podatnika tj. prowadzącego samodzielną działalność gospodarczą w rozumieniu powołanej wyżej definicji.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto podatnikiem staje się również ten, kto wykonał czynność, podlegającą opodatkowaniu, jednorazowo, ale w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.

W kontekście powyższego należy stwierdzić, iż nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Z przedstawionych przepisów wynika więc, że jeśli osoba fizyczna dokonuje sprzedaży ze swojego majątku prywatnego nieruchomości gruntowej przeznaczonej pod zabudowę, a czynność ta wykonywana jest jednorazowo lub okazjonalnie, w warunkach wskazujących, iż działanie to nie jest czynione z zamiarem jego powtarzania (kontynuowania) i nie zmierza do nadania mu stałego charakteru, transakcja taka nie może być uznana za działalność gospodarczą, w rozumieniu cytowanego wyżej art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

Mając na uwadze powyższe, w przedmiotowej sprawie sprzedaż gruntów, jako dokonaną z majątku osobistego należy uznać za niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż Wnioskodawcy nie można w tym zakresie uznać za podatnika podatku VAT, a okoliczności dokonania okazjonalnej transakcji zbycia gruntu nie można przypisać znamion częstotliwości. Wnioskodawca sprzedając grunt korzysta zatem z przysługującego mu prawa do rozporządzenia własnym majątkiem.

W 1984r. Wnioskodawca otrzymał aktem notarialnym od rodziców gospodarstwo rolne. W zamian za przekazanie gospodarstwa następcy, rodzice otrzymali – zgodnie z ówcześnie obowiązującymi przepisami – emerytury. Na gruntach tych Wnioskodawca nie prowadzi gospodarstwa, są one natomiast nieodpłatnie użytkowane przez sąsiadów. Nieruchomość rolna zabudowana była domem mieszkalnym murowanym, stajnią, garażem, budynkiem gospodarczym stodołą i dwoma szklarniami. W latach 1985-1988 wraz z mężem i synem Wnioskodawca prowadził działalność rolniczą na przekazanych gruntach. Po wyjeździe w 1988r. męża i syna na pobyt stały do Republiki Federalnej Niemiec, do roku 1991r. Wnioskodawca prowadził działalność rolniczą samodzielnie.

Jednakże od 1991r., większość posiadanej nieruchomości gruntowej o łącznej powierzchni 9,08 ha Wnioskodawca użyczył nieodpłatnie sąsiadom na podstawie umów ustnych. Na działkach tych sąsiedzi uprawiali zboża i rzepak.

Wnioskodawca otrzymuje też dopłaty z Unii Europejskiej.

Ponadto Wnioskodawca podał, że od 31 maja 1978r. do 18 lipca 1984r. pracował w Zespole Opieki Zdrowotnej jako położna, natomiast mąż Wnioskodawcy był zatrudniony w Zakładach A. od 1964r. do 30 lipca 1984r. Związek Wnioskodawcy z rolnictwem nigdy nie był profesjonalny lecz ograniczał się do okazjonalnej pomocy rodzicom. Rodzice zamierzali początkowo przekazać swoje gospodarstwo rolno-ogrodnicze siostrze Wnioskodawcy, gdyż to ona wykształciła się w zawodzie ogrodnika i uprawiała w szklarniach kwiaty i rozsady warzyw. Jednakże w roku 1979r. siostra Wnioskodawcy wraz z mężem i córką wyjechali na pobyt stały do Republiki Federalnej Niemiec. Wobec tego rodzice prowadzili gospodarstwo sami, gdyż mąż i Wnioskodawca byli zatrudnieni na pełny etat w ww. zakładach pracy.

Ponadto Wnioskodawca podał, że kapusta, cebula, zboża, ziemniaki oraz koniczyna wieloletnia były uprawiane na terenie przeznaczonym do sprzedaży, dla potrzeb własnych w celu wykarmienia rodziny oraz jako pasza dla hodowanych zwierząt. Żadne ze zwierząt nie było nigdy sprzedawane, lecz używane na potrzeby własne.

Teren przeznaczony do sprzedaży nigdy nie był przez Wnioskodawcę wykorzystywany do czynności podlegających opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Ponadto Wnioskodawca sprecyzował, że akurat te działki, które będą przedmiotem sprzedaży, nigdy nie służyły produkcji rolnej, z której płody byłyby sprzedawane. Są to grunty położone za domem, na których były uprawiane warzywa i płody rolne dla potrzeb własnych oraz zwierząt hodowlanych i nigdy nie były sprzedawane osobom obcym.

Zatem w ocenie tut. organu nie można uznać przedmiotowej sprzedaży z majątku osobistego niezabudowanych działek za częstotliwą dostawę gruntów. Mimo dokonywanej sprzedaży płodów rolnych w latach 1985-1988, działki mające być przedmiotem sprzedaży zostały wydzielone z gruntu, który nigdy nie służył produkcji rolnej, z której płody były sprzedawane. Grunt, z którego wydzielone zostały przedmiotowe działki nie służył Wnioskodawcy do prowadzenia działalności gospodarczej, jego rolny charakter był wykorzystywany przez Wnioskodawcę do uprawy warzyw i hodowli zwierząt przeznaczonej na własny użytek. Zatem planowana sprzedaż działek, w przedstawionym we wniosku opisie, nie będzie mieścić się w definicji działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy, a co za tym idzie dostawa przedmiotowych działek nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Wobec powyższego stanowiska, odpowiedź na pytanie nr 2 zawarte we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej uznano za bezprzedmiotowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Nadmienia się, że niniejsza interpretacja indywidualna traci swoją ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego (w szczególności w przypadku, gdyby z gruntów przeznaczonych do sprzedaży dokonywana była odpłatna dostawa płodów rolnych) lub zmiany stanu prawnego.

Przedmiotem niniejszej interpretacji nie była kwestia opodatkowania sprzedaży działki dokonana w dniu 8 października 2009r., gdyż w tym zakresie Wnioskodawca nie zadał pytania oraz nie przedstawił własnego stanowiska w sprawie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, ul. Kośnego 70, 45-372 Opole, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.