INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (j.t. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 2 marca 2011 r. (data wpływu – 4 marca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania uzyskanego odszkodowania – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 marca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania uzyskanego odszkodowania.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

Antoni B. (zmarły 7 marca 1982 r.) oraz Wanda B. (zmarła 26 maja 1988 r.) posiadali udziały w prawie własności nieruchomości. Udziały te w chwili ich śmierci wynosiły po 1/3 części. Na podstawie dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta nieruchomość przeszła na własność miasta, a z chwilą likwidacji gmin na rzecz Skarbu Państwa.

Postanowieniem z dnia 27 listopada 1989 r. (prawomocne z dniem 17 grudnia 1989 r.) Sąd Rejonowy stwierdził, że Wnioskodawczyni dziedziczy spadek po swoim ojcu Antonim B. z mocy ustawy w 1/4 części wprost.

W skład spadku wchodziło roszczenie o domaganie się odszkodowania lub zwrotu od Skarbu Państwa nieruchomości w związku z jej przejęciem na mocy dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta.

Spadek po Antonim B. dziedziczyła również w 1/4 części jego żona Stefania B.

Po śmierci Stefanii B. (3 kwietnia 1993 r.) na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 29 marca 2000 r. (prawomocne z dniem 19 kwietnia 2000 r.) dziedziczyły po niej jej trzy córki, w tym Wnioskodawczyni, w wyniku czego odziedziczyła z mocy ustawy 1/3 części spadku wprost. W skład spadku po Stefanii B. wchodziło roszczenie o domaganie się odszkodowania lub zwrotu od Skarbu Państwa nieruchomości w związku z jej przejęciem na mocy dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta, w zakresie, w jakim dziedziczyła ona po swoim mężu Antonim B., t.j. w 1/4 części.

Z kolei po Wandzie B. (siostrze Antoniego B.), a swojej ciotce Wnioskodawczyni dziedziczyła w 1/6 części wprost. Postanowienie Sądu o stwierdzeniu nabyciu spadku zostało wydane w dniu 30 grudnia 1989 r. (prawomocne z dniem 20 stycznia 1990 r.). W skład spadku wchodziło roszczenie o domaganie się odszkodowania lub zwrotu od Skarbu Państwa nieruchomości w związku z jej przejęciem na mocy dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta.

Ostatecznie udział Wnioskodawczyni w roszczeniu o domaganie się odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość wynosił łącznie 1/6.

W związku z odmową wypłaty przez Skarb Państwa odszkodowania albo zwrotu nieruchomości sprawa o odszkodowanie została skierowana na drogę administracyjną, a następnie sądową.

Po kilkunastu latach starań o uzyskanie odszkodowania za zabraną nieruchomość wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2010 r. Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Wojewodę na rzecz m.in. Wnioskodawczyni odszkodowanie wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wydania wyroku za wywłaszczenie z nieruchomości. Powyższe rozstrzygnięcie utrzymał w mocy wyrokiem z dnia 15 grudnia 2010 r. Sąd Apelacyjny. Wyrok ten jest prawomocny z dniem wydania.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie.

Czy w związku z uzyskaniem odszkodowania Wnioskodawczyni zobowiązana jest do uiszczenia podatku od spadków i darowizn...

Zdaniem Wnioskodawczyni, z uwagi na fakt, że ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji spadku, należy odnieść się w tej kwestii do przepisów Kodeksu cywilnego. Art. 922 § 1 tej ustawy stanowi, iż prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Z powyższej normy prawnej wynika, że spadkobiercy wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki oraz prawne nadzieje na nabycie prawa. Prawa majątkowe są składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie i realizację m.in. w formie odszkodowania. Odszkodowanie przyznane Wnioskodawczyni nie zostało nabyte w drodze spadku, ponieważ w tej dacie nie istniało, tym samym nie podlega ono opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn (podobnie Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej wydanej w sprawie o sygnaturze ILPB2/436-121/10-4/MK). W drodze dziedziczenia zostało nabyte jedynie roszczenie, co do którego zasadności i tego, że zostanie wyegzekwowane brak było pewności.

Gdyby jednak – w opinii Wnioskodawczyni – założyć, że odszkodowanie zasądzone wyrokiem sądu podlega obowiązkowi zapłaty podatku od spadków i darowizn, z czym się nie zgadza, to obowiązek podatkowy przedawnił się. W świetle art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze dziedziczenia z chwilą przyjęcia spadku. Przyjęcie spadku następuje zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego w terminie sześciu miesięcy od dowiedzenia się o tytule swojego powołania w przypadku braku oświadczenia w tym zakresie. Nabycie przez Wnioskodawczynię spadków nastąpiło wprost wobec braku oświadczenia w tym zakresie. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy, jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. Przy czym uważa się, że gdy w przytoczonym przepisie mowa jest o orzeczeniu sądu, to chodzi tu o postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. W ocenie Wnioskodawczym analizowany art. 6 ust. 4 jest unormowaniem szczególnym w stosunku do ust. 1. Dotyczy on wyłącznie przypadków, w których nabycie wbrew obowiązkowi ustawowemu nie zostało zgłoszone do opodatkowania. W niniejszej sprawie zgłoszenie do opodatkowania było zaś bezprzedmiotowe z uwagi na fakt, iż nie można zgłosić do opodatkowania roszczenia o odszkodowanie za zwrot zabranej nieruchomości. Tak więc ewentualny początek biegu terminu przedawnienia obowiązku podatkowego rozpocząłby się z chwilą przyjęcia spadku, czyli w terminie sześciu miesięcy od dowiedzenia się o tytule swojego powołania. Wnioskodawczyni dowiedziała się o tytule swojego powołania w dniu śmierci spadkodawców. Zgodnie z art. 68 § 1 Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Zatem, zdaniem Wnioskodawczyni, ewentualny obowiązek podatkowy byłby przedawniony.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie opodatkowania uzyskanego odszkodowania podatkiem od spadków i darowizn uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (j.t. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.) podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem spadku. Art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) stanowi, że do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem 1 stycznia 2007 r., stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r.

Z uwagi na fakt, że ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji spadku, należy w tej kwestii odnieść się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Stosownie do art. 922 § 1 tej ustawy, prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Z powyższej normy prawnej wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki, ale także uzasadnione prawne nadzieje na nabycie prawa. Prawa majątkowe są składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie i realizacją m.in. w formie odszkodowania. W myśl § 2 powołanego przepisu nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. W obrębie zakresu pojęcia praw ściśle związanych z osobą spadkodawcy, znajdują się prawa mające służyć zaspokojeniu określonych interesów konkretnej osoby ze względu na jej indywidualną sytuację, np. roszczenia alimentacyjne czy uprawnienie do renty. Natomiast w zakresie praw i obowiązków przechodzących na określone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami chodzi o sytuacje, w których istnieje wyraźny przepis przewidujący taki skutek śmierci osoby uprawnionej lub zobowiązanej.

Jak wynika z opisanego we wniosku stanu faktycznego na podstawie dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta należąca do spadkodawców nieruchomość przeszła na własność miasta, a z chwilą likwidacji gmin na rzecz Skarbu Państwa. Po kilkunastu latach starań o uzyskanie odszkodowania za zabraną nieruchomości wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2010 r. Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Wojewodę na rzecz m.in. Wnioskodawczyni, jako spadkobierczyni współwłaścicieli, odszkodowanie wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wydania wyroku za wywłaszczenie z nieruchomości. Powyższe rozstrzygnięcie utrzymał w mocy wyrokiem z dnia 15 grudnia 2010 r. Sąd Apelacyjny.

Reasumując, należy stwierdzić, że zasądzone na rzecz Wnioskodawczyni odszkodowanie nie zostało nabyte w drodze spadku po zmarłych spadkodawcach, ponieważ w dacie otwarcia poszczególnych spadków odszkodowanie to nie istniało. Tym samym ww. odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu omawianym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.