INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 28 stycznia 2011r. (data wpływu 2 lutego 2011r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącego podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania uzyskanego za nienależyte wykonanie umowy w sytuacji obniżenia podstawy opodatkowania – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 lutego 2011r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącego podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania uzyskanego za nienależyte wykonanie umowy w sytuacji obniżenia podstawy opodatkowania.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności zawarł z firmą A.Sp. z o.o. umowę (Zamówienie (Z) z 14 sierpnia 2007r., która z dniem 24 października 2008r. została zmodyfikowana - Załącznik nr 1 do Zamówienia Zamówienie (Z) na kompletne dostarczenie i instalacje Systemu Przeładunku Węgla do bloku energetycznego 858 MW Elektrowni B. (dalej „Zamówienie”).

W celu wykonania powyższego kontraktu Spółka część prac zleciła podwykonawcom. W tym celu zawarła w dniu 31 lipca 2009 kontrakt ze spółką S. and C. z siedzibą w Austrii (dalej: Kontrahent) - Spółka i Kontrahent są to podmioty powiązane w rozumieniu ustawy o CIT. Zgodnie z postanowieniami Kontraktu Kontrahent odpowiedzialny jest w szczególności za prace projektowe, techniczne, zaopatrzenie i dostawę sprzętu/części oraz świadczenie usług wsparcia technicznego.

Stosownie do zapisów Kontraktu, Kontrahent gwarantuje i zapewnia należyte wykonanie robót, zgodnie z przyjętymi zwyczajami oraz warunkami zawartymi w umowie z A.Sp. z o.o. Kontrahent w pełni odpowiada za błędy powstałe w wyniku wykonanych prac, w szczególności na etapie projektowania.

Wynagrodzenie z tytułu realizacji Kontraktu zostało ustalone w formie ryczałtu za wykonanie prac i dostarczenie towarów (m.in. części) zgodnie z Kontraktem.

W trakcie realizacji prac Kontrahent na etapie prac projektowych popełnił błędy w obliczeniach technicznych i kalkulacji kosztów realizacji zleconych prac. W rezultacie Spółka musiała zrealizować dodatkowe prace i ponieść dodatkowe koszty w celu spełnienia wymogów wynikających z realizacji głównej umowy z A.Sp. z o.o. - rzeczywistym odbiorcą dodatkowych prac był A.Sp. z o.o., bowiem ten podmiot zlecił Spółce realizację Zamówienia. W związku z powyższym w chwili obecnej Kontrahent zgadza się na wypłacenie odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania Kontraktu. Odszkodowanie zostanie skalkulowane w oparciu o koszty, które Spółka musiała ponieść w związku z dodatkowymi pracami w celu realizacji głównej umowy z A.Sp. z o.o. W tym celu Kontrahent zamierza wystawić notę obciążeniową.

Ponadto w związku z realizacją dodatkowych prac i poniesieniem dodatkowych kosztów w celu spełnienia wymogów wynikających z realizacji głównej umowy z A.Sp. z o.o. Spółka zmierza do obniżenia wynagrodzenia ustalonego w Kontrakcie. W zależności od kalkulacji poniesionych dodatkowych kosztów obniżenie wynagrodzenia może wynieść do 30% kwoty wynagrodzenia wynikającego z Kontraktu.

Ponadto strony nie wykluczają, że Spółka jednocześnie otrzyma odszkodowanie z tytułu nienależytego wykonania Kontraktu oraz Kontrahent dokona stosownego obniżenia wynagrodzenia w związku z poniesionymi przez Spółkę dodatkowymi kosztami.

W każdym z wyżej opisanym przypadku strony podpiszą odpowiednie porozumienie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w przypadku jednoczesnej wypłaty odszkodowania oraz obniżenia wynagrodzenia należnego Kontrahentowi z tytułu nienależytego wykonania usług i dostawy towarów świadczenie wypłacone przez Kontrahenta (będące odszkodowaniem) nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku jednoczesnego otrzymania odszkodowania i obniżenia wynagrodzenia z tytułu nienależytego wykonania usług i dostawy towarów świadczenie wypłacone przez Kontrahenta (będące odszkodowaniem) nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Świadczenie (będące odszkodowaniem) otrzymane od Kontrahenta z tytułu nienależytego wykonania Kontraktu znajduje się poza zakresem ustawy o VAT - tj. - nie podlega opodatkowaniu VAT

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast zgodnie z art. 8 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT, w tym również:

• przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
• zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
• świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
  
  

Oznacza to, że aby czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi ona stanowić jedną z powyżej wymienionych czynności. W przeciwnym razie pozostaje poza zakresem ustawy o VAT.

Ponadto, co do zasady warunkiem opodatkowania podatkiem VAT jest odpłatność świadczeń (z pewnymi wyjątkami). Określona czynność podlega opodatkowaniu wtedy, gdy istnieje związek prawny między stronami, w ramach którego następuje świadczenie dwustronne, wzajemne. Czynność nie podlega opodatkowaniu, jeżeli świadczenie jednej ze stron nie znajduje odpowiednika w świadczeniu drugiej strony.

Innymi słowy nie podlegają opodatkowaniu w świetle powyżej przytoczonych przepisów czynności mające charakter jednostronny (nieekwiwalentne). Za świadczenie jednostronne uznaje się zobowiązanie, przy którym tylko jedna z objętych nim stron jest uprawniona, tj. takie, które nie jest wynikiem lub podstawą świadczenia wzajemnego, mającego charakter ekwiwalentny, przy czym przez pojęcie świadczenia należy rozumieć obowiązek wykonania czegoś na czyjąś rzecz.

W ocenie Spółki wypłata odszkodowania przez Kontrahenta z tytułu nienależytego wykonania Kontraktu nie może być uznana za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, ponieważ świadczenie to ma charakter jednostronny. Świadczenie zrealizowane przez Kontrahenta w związku z niewywiązaniem się z Kontraktu nie jest świadczeniem Spółki. Spółka nie jest zobowiązana do żadnych czynności na rzecz Kontrahenta.

Na podstawie Kontraktu ekwiwalentne są świadczenia stron z tytułu wykonania przedmiotu kontraktu i zapłata wynagrodzenia (one podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT).

Nie można natomiast uznać, że świadczeniem wzajemnym Spółki w stosunku do otrzymanego odszkodowania jest uszczerbek poniesiony w związku z niewykonaniem Kontraktu przez Kontrahenta.

Ponadto niewątpliwie kwota zapłacona przez Kontrahenta na rzecz Spółki następuje z tytułu strat, które poniosła Spółka w związku z nienależytym wykonaniem Kontraktu przez Kontrahenta, a w rezultacie koniecznością zaangażowania się Spółki w dodatkowe prace. W związku z tym należy uznać, że świadczenie to ma charakter rekompensaty, z tytułu nienależytego wykonania Kontraktu. Zatem wykracza poza zakres przedmiotowy opodatkowania podatkiem VAT.

Reasumując, Spółka otrzymując od Kontrahenta kwoty stanowiące rekompensatę, nie wykonuje - w świetle ustawy o VAT — żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT. Zatem otrzymane odszkodowanie od Kontrahenta, które zostanie wypłacone na podstawie noty obciążeniowej, znajduje się poza zakresem ustawy o VAT.

Stanowisko powyższe znajduje także potwierdzenie w interpretacjach podatkowych wydawanych przez organy podatkowe. Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 15 października 2010r. (znak) uznał, że „Wnioskodawca obciążając swoich podwykonawców kosztami zwrotu wydatków poniesionych w związku z niedopełnieniem przez nich obowiązków i otrzymując od tych podwykonawców kwoty stanowiące zwrot kosztów, nie wykonuje - w świetle cytowanej ustawy o VAT-żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. (...) Wobec tego wskazane kwoty, jako stanowiące należności o charakterze odszkodowawczym i nie wiążące się ze świadczeniem usług, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.”

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
7. zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.
   
   

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z wniosku wynika, że Wnioskodawca w ramach realizacji projektu w zakresie konkretnych prac korzysta z usług podwykonawców, z którymi zawiera umowy podwykonawcze.

W trakcie realizacji prac Kontrahent na etapie prac projektowych popełnił błędy w obliczeniach technicznych i kalkulacji kosztów realizacji zleconych prac. W rezultacie Spółka musiała zrealizować dodatkowe prace i ponieść dodatkowe koszty w celu spełnienia wymogów wynikających z realizacji głównej umowy. W związku z powyższym w chwili obecnej Kontrahent zgadza się na wypłacenie odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania Kontraktu. Odszkodowanie zostanie skalkulowane w oparciu o koszty, które Spółka musiała ponieść w związku z dodatkowymi pracami w celu realizacji głównej umowy.

Zapłata za wyrządzone szkody, poniesione przez kogoś straty jest w świetle regulacji Kodeksu cywilnego odszkodowaniem. Kwestię odszkodowań regulują przepisy art. 361 – 363 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964r. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Z ww. przepisów wynika, iż:

Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 § 1 i 2 Kc).

Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron (art. 362 Kc).

Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili (art. 363 § 1 i 2 Kc).

Mając zatem na uwadze przedstawiony powyżej zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług oraz przepisy regulujące kwestię odszkodowań stwierdzić należy, iż w przedmiotowym zakresie ustawy o podatku od towarów i usług nie mieści się przeniesienie kosztów złej jakości wykonanej usługi jakich dopuścił się podwykonawca, z którym Wnioskodawca zawarł podwykonawczą umowę. W przypadku zaistnienia takiej sytuacji Spółka występuje do podwykonawcy z żądaniem zwrotu wszelkich kosztów i wydatków jakie zobowiązany był ponieść w związku z niedopełnieniem obowiązków przez podwykonawcę.

Powyższe ma charakter rekompensaty, wypłacanej przez nierzetelnego kontrahenta, Wnioskodawcy z tytułu świadczenia usług niepełnowartościowych, a zatem wykracza poza zakres przedmiotowy opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Sytuacja ta wypełnia dyspozycji przytoczonych powyżej przepisów, gdyż nie stanowi żadnej z czynności w nich wskazanych. Konieczność poniesienia przez Wnioskodawcę wydatków w celu usunięcia złej jakości usług ma wyłącznie charakter odszkodowawczy w zamian za poniesione przez Wnioskodawcę koszty i nie łączy się z wykonaniem żadnej czynności opodatkowanej, i nie stanowi żadnego wzajemnego świadczenia. Tym samym Wnioskodawca obciążając swojego podwykonawcę kosztami zwrotu wydatków poniesionych w związku z niedopełnieniem przez niego obowiązku i otrzymując od podwykonawcy kwoty stanowiące zwrot kosztów, nie wykonuje – w świetle cytowanej ustawy o VAT – żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Obciążenie podwykonawcy kosztami jakie poniósł Wnioskodawca wskutek niewłaściwego wykonania przez niego zobowiązania, wiąże się zwykle z odpowiedzialnością odszkodowawczą określony przepisami kodeksu cywilnego lub wynika z zawartej umowy. Wobec tego wskazane kwoty, jako stanowiące należności o charakterze odszkodowawczym i nie wiążące się ze świadczeniem usług, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Fakt obniżenia wynagrodzenia dla kontrahenta dla powyższego jest bez znaczenia albowiem w żaden sposób nie zmienia charakteru odszkodawczego otrzymanej kwoty.

Odnośnie kwestii dokumentowania kwot odszkodowania poprzez wystawienie not obciążeniowych przez Wnioskodawcę należy stwierdzić, iż brak jest przeciwwskazań na gruncie przepisów dotyczących podatku VAT dla takiego sposobu dokumentowania, niemniej należy zauważyć, iż nota obciążeniowa nie jest dokumentem przewidzianym przez przepisy o podatku od towarów i usług i jako taka nie jest objęta regulacją tych przepisów.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania niniejszej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.