INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 30 września 2009r. (data wpływu 7 października 2009r.), uzupełnionym pismem z dnia 11 grudnia 2009r. (data wpływu 16 grudnia 2009r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie stwierdzenia czy Wnioskodawca wykonując na rzecz pracowników częściowo odpłatne czynności związane z udzielaniem świadczeń z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (np. wycieczki, bilety na imprezy kulturalne) działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 7 października 2009r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie stwierdzenia czy Wnioskodawca wykonując na rzecz pracowników częściowo odpłatne czynności związane z udzielaniem świadczeń z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (np. wycieczki, bilety na imprezy kulturalne) działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT.

Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 11 grudnia 2009r. (data wpływu 16 grudnia 2009r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu nr IBPP1/443-1019/09/MS z dnia 3 grudnia 2009r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Na zasadach określonych w art. 3 ustawy z dnia 4 marca 1994r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996r. Nr 70 poz. 335) zakład pracy ma obowiązek tworzyć fundusz socjalny. Starostwo Powiatowe w O. będąc jednostką sektora finansów publicznych ma utworzony fundusz socjalny przeznaczony na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych. Na podstawie interpretacji o zakresie stosowania prawa podatkowego udzielonej przez Dyrektora Izby Skarbowej w O. nr …. z dnia 19 sierpnia 2005r. odprowadza podatek VAT od świadczeń udzielanych z ZFŚS częściowo odpłatnych przez pracowników.

Zakład pracy zakupuje u obcego kontrahenta określone świadczenie np. wycieczkę, a następnie ustala odpłatność pracowników w zależności od ich dochodu. Opodatkowaniu podlega odpłatne przekazanie towarów i usług na rzecz pracownika (częściowo sfinansowane z funduszu socjalnego) od odpłatności za świadczenie wnoszonej przez pracownika.

Nabywane przez Wnioskodawcę świadczenia finansowane z ZFŚS są przyznawane pracownikom w ramach usług socjalnych, o których mowa w ustawie z dnia 4 marca 1994r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Środki ZFŚS przeznacza się na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz pracowników Wnioskodawcy i członków ich rodzin.

Nabywane świadczenia płatne są w całości z ZFŚS. Następnie wg Regulaminu Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych Wnioskodawcy określone są osoby uprawnione do korzystania z funduszu socjalnego, zasady, warunki oraz wysokość przyznawania świadczeń socjalnych. Przyznanie oraz wysokość pomocy (dofinansowanie) ze środków funduszu uzależniona jest od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej pracownika. Przyznane świadczenie pracownik refunduje np. w 40% jego ceny zakupu. Wpłata dokonana przez pracownika powiększa masę majątkową funduszu socjalnego.

Świadczenia nabywane są tylko i wyłącznie od kontrahentów zewnętrznych. Podatek VAT naliczony od faktur zakupu świadczeń socjalnych nie jest odliczany.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wykonując czynności związane z udzielaniem świadczeń z ZFSŚ (np. wycieczki, bilety na imprezy kulturalne) częściowo odpłatnych przez pracowników Wnioskodawca działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, jest on zobowiązany do utworzenia funduszu socjalnego i następnie administrowania nim. Wykonuje czynności do których obliguje go ustawa o ZFŚS i nie działa jako podatnik podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, ponieważ nie prowadzi działalności gospodarczej w celu dysponowania funduszem socjalnym, aby w jego ramach udzielać świadczeń socjalnych takich jak wycieczki czy imprezy kulturalne. Wykonuje te czynności dlatego, że taki obowiązek nakłada na niego ustawa o ZFŚS. Wszystkie czynności związane z administrowaniem zakładowym funduszem świadczeń socjalnych pozostają całkowicie poza prowadzoną przez niego działalnością czyli realizacją zadań publicznych zgodnie z ustawą z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym. Prowadząc ZFŚS ponosi przy tym koszty związane z administrowaniem tym funduszem, nie pobierając z tego tytułu wynagrodzenia, odpłatna część świadczenia wnoszona przez pracownika zasila z powrotem fundusz socjalny powiększając w ten sposób masę majątkową funduszu.

Podobne stanowisko zaprezentował także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 8 czerwca 2009r. sygn. akt III SA/Wa 423/09.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl przepisu art. 2 pkt 6 ww. ustawy o podatku VAT przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z przepisu art. 8 ust. 3 ustawy wynika, iż usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, z zastrzeżeniem ust. 4, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

Stosownie do art. 15 ust. 1 i 2 ww. ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przedmiotem działania Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS), zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 marca 1994r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz. U. z 1996r. Nr 70, poz. 335 ze zm.), zwanej dalej ustawą o ZFŚS, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2009r., jest finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z Funduszu, na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych oraz na tworzenie zakładowych żłobków, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego.

Jak wynika z treści art. 2 pkt 1 ustawy o ZFŚS, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2009r., przez działalność socjalną rozumie się usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową. W myśl pkt 5 powołanego przepisu, osobami uprawnionymi do korzystania z Funduszu są pracownicy i ich rodziny, emeryci i renciści - byli pracownicy i ich rodziny oraz inne osoby, którym pracodawca przyznał, w regulaminie, o którym mowa w art. 8 ust. 2, prawo korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z Funduszu.

Z powołanych przepisów wynika, iż zakładowa działalność socjalna dotyczy określonych rodzajów świadczeń pracodawcy na rzecz pracownika, i tylko te świadczenia mogą być finansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Ponadto, Fundusz jest tworzony na rzecz załogi pracodawcy i prawo do korzystania ze świadczeń finansowanych z Funduszu jest kolektywnym prawem załogi.

Fundusz ten, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o ZFŚS, tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych. Ponadto, zasoby Funduszu zwiększają dochody, wymienione w art. 7 ust. 1 pkt 1-9 ustawy o ZFŚS. Wśród nich wskazano m.in. wpływy z opłat pobieranych od osób i jednostek organizacyjnych korzystających z działalności socjalnej, o której mowa w art. 2 pkt 1 oraz wpływy z oprocentowania pożyczek udzielonych na cele mieszkaniowe.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o ZFŚS, przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat do Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu. Jak stanowi ust. 2 cyt. przepisu, zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z Funduszu, z uwzględnieniem ust. 1, oraz zasady przeznaczania środków Funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie ustalonym zgodnie z art. 27 ust. 1 albo z art. 30 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych.

Powołany przepis ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, nie tworzy jednak żadnych praw podmiotowych do świadczeń dla osób uprawnionych do korzystania z Funduszu.

W myśl natomiast art. 10 i art. 12 ustawy o ZFŚS, środkami Funduszu administruje pracodawca i gromadzi je na odrębnym rachunku bankowym.

Z zawartego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca, zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 4 marca 1994r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, będąc jednostką sektora finansów publicznych ma utworzony fundusz socjalny przeznaczony na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych.

Zakład pracy zakupuje u obcego kontrahenta określone świadczenie np. wycieczkę, a następnie ustala odpłatność pracowników w zależności od ich dochodu. Opodatkowaniu podlega odpłatne przekazanie towarów i usług na rzecz pracownika (częściowo sfinansowane z funduszu socjalnego) od odpłatności za świadczenie wnoszonej przez pracownika.

Nabywane przez Wnioskodawcę świadczenia finansowane z ZFŚS są przyznawane pracownikom w ramach usług socjalnych, o których mowa w ustawie z dnia 4 marca 1994r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Środki ZFŚS przeznacza się na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz pracowników Wnioskodawcy i członków ich rodzin.

Nabywane świadczenia płatne są w całości z ZFŚS. Następnie wg Regulaminu Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych Wnioskodawcy określone są osoby uprawnione do korzystania z funduszu socjalnego, zasady, warunki oraz wysokość przyznawania świadczeń socjalnych. Przyznanie oraz wysokość pomocy (dofinansowanie) ze środków funduszu uzależniona jest od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej pracownika. Przyznane świadczenie pracownik refunduje np. w 40% jego ceny zakupu. Wpłata dokonana przez pracownika powiększa masę majątkową funduszu socjalnego.

Świadczenia nabywane są tylko i wyłącznie od kontrahentów zewnętrznych. Podatek VAT naliczony od faktur zakupu świadczeń socjalnych nie jest odliczany.

Powyższe regulacje prawne wskazują, iż na podstawie utworzonego zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, pracodawca zobowiązany jest do przyznawania pracownikom ulgowych usług oraz świadczeń. Taka konstrukcja przepisów – w szczególności art. 8 ust. 1 ww. ustawy – wskazuje bezspornie na usługowy charakter stosunku łączącego strony. Mając jednocześnie na względzie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, stwierdzić należy, iż przyznawanie pracownikom ulgowych usług oraz świadczeń – o których mowa wyżej – stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Okoliczność, że pracodawca wykonuje czynności administratora funduszu, nie przesądza o niewykonywaniu tym samym przez tegoż pracodawcę działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (z tytułu wykonywania tych czynności).

Wskazania wymaga, że nałożenie na pracodawcę w art. 10 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych obowiązku administrowania środkami Funduszu, nie zmienia faktu, że właścicielem Funduszu i zgromadzonych na nim środków pozostaje pracodawca. Takie stanowisko zaprezentował m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 kwietnia 1999r., sygn. akt I PKN 663/98.

Ponadto w świetle przepisów art. 1 ust. 1 w związku z art. 2 pkt 2 oraz art. 9 ust. 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych prowadzenie działalności socjalnej jest obowiązkiem ustawowym pracodawcy, a nie funduszu. Przy realizacji tego obowiązku pracodawca wykonuje zatem zadania własne. Przepisy dotyczące tworzenia funduszu i gospodarowania zgromadzonymi na nim środkami nie powodują, że następuje tu powstanie odrębnego od podatnika „podmiotu”, któremu można przyporządkować odrębność podatkową. Rodzą wyłącznie konsekwencje natury finansowej (księgowej) skutkujące ograniczeniem swobody wykorzystania z pewnej części majątku przedsiębiorstwa.

Zatem działania pracodawcy podejmowane w ramach działalności socjalnej, mieszczą się w ww. definicji działalności gospodarczej z ustawy o podatku od towarów i usług.

Mając na względzie, że w katalogu czynności, do których nie stosuje się przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (art. 6 ustawy o VAT) nie wymieniono czynności świadczonych (finansowanych) na podstawie ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, czynności te podlegają opodatkowaniu.

Przekazanie pracownikom towarów lub świadczenie usług za częściową odpłatnością (przykładowo dopłata do wskazanych we wniosku wycieczek, czy biletów na imprezy kulturalne) stanowi, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, czynność podlegającą opodatkowaniu na zasadach ogólnych, według stawek obowiązujących dla danej dostawy lub świadczenia usług, jednak tylko w części, która opłacana jest przez pracownika.

Podstawa opodatkowania zdefiniowana została w art. 29 ustawy o VAT. Zgodnie zatem z ust. 1 tego artykułu podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Powyższe wskazuje, iż kwota płacona przez pracownika stanowi kwotę należną z tytułu zakupionej usługi – wycieczki, biletów na imprezy. W przypadku częściowej odpłatności za towar lub usługę – z którą mamy do czynienia w przedmiotowej sytuacji - do podstawy opodatkowania nie włącza się kwoty dofinansowania z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, lecz tylko kwotę faktycznie otrzymaną od pracownika (odbiorcy towaru czy też usługi). Zatem przedmiotowa czynność podlega opodatkowaniu do wysokości świadczenia wnoszonego przez pracownika, według stawek obowiązujących dla danej dostawy lub świadczenia usług.

Mając na uwadze powołane przepisy oraz przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego należy uznać, że przekazanie pracownikom towarów lub świadczenie usług za częściową odpłatnością stanowi, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, czynność podlegającą opodatkowaniu, na zasadach ogólnych, według stawek obowiązujących dla danej dostawy lub świadczenia usług, w części, która opłacana jest przez pracownika.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy, iż wykonuje czynności do których obliguje go ustawa o ZFŚS i nie działa jako podatnik podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, ponieważ nie prowadzi działalności gospodarczej w celu dysponowania funduszem socjalnym, aby w jego ramach udzielać świadczeń socjalnych takich jak wycieczki czy imprezy kulturalne, wykonuje te czynności dlatego, że taki obowiązek nakłada na niego ustawa o ZFŚS, należy uznać za nieprawidłowe.

Odnosząc się do powołanego przez Wnioskodawcę wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 czerwca 2009r. sygn. akt III SA/WA 423/09 stwierdzić należy, że stanowi on rozstrzygnięcie w konkretnej sprawie, osądzonej w określonym stanie faktycznym i tylko do niej się zawęża, w związku z tym nie ma mocy powszechnie obowiązującego prawa.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Nadmienia się, że niniejsza interpretacja indywidualna traci swoją ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Należy zaznaczyć, że w niniejszej interpretacji nie odniesiono się do prawa Wnioskodawcy do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z zakupów związanych z udzielaniem świadczeń w ramach Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, ponieważ nie przedstawiono w tym zakresie własnego stanowiska oraz nie postawiono pytania.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, ul. Kośnego 70, 45-372 Opole, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.