INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 29 grudnia 2009r. (data wpływu 5 stycznia 2010r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wierzytelności własnych - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 stycznia 2010r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wierzytelności własnych.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (dalej również: Spółka) jest spółką kapitałową prawa handlowego zarejestrowaną w Krajowym Rejestrze Sądowym. W ramach przedmiotu działalności Wnioskodawcy mieści się m.in. sprzedaż paliw, olejów silnikowych i akcesoriów samochodowych. Wnioskodawca prowadzi działalność handlową poprzez sieć stacji paliw i hurtowni, zarządzanych przez zewnętrzne podmioty. W wyniku sprzedaży z odroczonym terminem płatności powstają u Wnioskodawcy wierzytelności handlowe - przypisane do odpowiednich miejsc prowadzonej działalności.

Zgodnie z umowami łączącymi Wnioskodawcę z podmiotami zewnętrznymi zarządzającymi hurtowniami paliw, olejów silnikowych i akcesoriów samochodowych odpowiedzialność za windykację należności oraz ich ewentualną nieściągalność spoczywa na podmiotach zewnętrznych zarządzających hurtowniami paliw, olejów silnikowych i akcesoriów samochodowych, w ten sposób, iż w przypadku braku zapłaty wierzytelności handlowych Wnioskodawca może dokonać na rzecz podmiotów zewnętrznych zarządzających hurtowniami cesji przedmiotowych wierzytelności w zamian za ich równowartość wyrażoną w pieniądzu.

Przedmiotem działalności Wnioskodawcy nie jest obrót wierzytelnościami. Wnioskodawca zamierza zawrzeć umowę cesji wierzytelności własnych (powstałych z tytułu sprzedaży opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. Powoływanym dalej jako VAT na rzecz podmiotów zarządzających jego placówkami handlowymi.

Essentialia negotii takiej umowy obejmować będą: wskazanie Cesjonariusza i Cedenta, oznaczenie wierzytelności, dłużnika oraz kwoty za którą wierzytelność będzie nabywana. Nabyta wierzytelność wejdzie w skład przedsiębiorstwa Nabywcy jako jej aktywa. Umowa nie będzie nakładała na Nabywcę jakiegokolwiek innego (poza zapłatą „wskazanej w umowie kwoty") obowiązku świadczenia na rzecz Cedenta. Zapisy umowy nie przewidują też możliwości powrotnego przeniesienia wierzytelności z powrotem na dotychczasowego wierzyciela pierwotnego (tj. Wnioskodawcę). Wierzytelności będą nabywane przez podmioty zarządzające placówkami handlowymi Wnioskodawcy w drodze cesji w zamian za ich równowartość (wartość nominalną) wyrażoną w pieniądzu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy cesja wierzytelności własnych stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT...
2. W przypadku ewentualnego zakwalifikowania cesji wierzytelności własnych Wnioskodawcy jako czynności podlegającej VAT:
   1. kto jest podatnikiem VAT z tytułu dokonania ww. czynności...
   2. jaka jest stawka podatku VAT dla w/w czynności...
   3. kiedy powstaje obowiązek podatkowy w podatku VAT...
   4. jak należy ustalić podstawę opodatkowania w podatku VAT...
      
      

Zdaniem Wnioskodawcy, cesja wierzytelności własnych nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, o której mowa powyżej rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ww. ustawy). W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również m.in. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej. Z opinii Urzędu Statystycznego w Łodzi z 31 sierpnia 2004r. (OK.-5672/KU-174/20-1057/2004), wynika, że "sprzedaż wierzytelności własnych oraz przeniesienie prawa własności wierzytelności własnych na podmioty trzecie nie jest usługą w rozumieniu PKWiU". Zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy o VAT usługi wymienione w klasyfikacjach statystycznych są identyfikowane za ich pomocą. Zatem usługi niesklasyfikowane statystycznie są identyfikowane bez posługiwania się klasyfikacją i podlegają opodatkowaniu, o ile są spełnione warunki określone w art. 15 ustawy o VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy sprzedaż wierzytelności własnej nie jest po stronie zbywcy (cedenta) usługą także w rozumieniu ustawy o VAT. Art. 8 ust. 1 oraz art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT definiuje usługę jako "każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów". Co do zasady chodzi zatem o świadczenie na rzecz innej osoby niż świadcząca usługę. Wyjątkowo opodatkowane są niemające takiego charakteru nieodpłatne świadczenia na rzecz podatnika (art. 8 ust. 2) i zobowiązanie do powstrzymywania się (art. 8 ust. 1 pkt 2). Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności jest skutkiem rozporządzenia tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. W związku z powyższym nie stanowi dla Wnioskodawcy czynności, o których mowa w art. 7 i 8 ustawy o VAT. Cesja taka z punktu widzenia Wnioskodawcy nie jest ani dostawą towarów, ani świadczeniem usług, lecz jednym ze sposobów uzyskania zapłaty za wcześniej wykonane świadczenie na rzecz dłużnika. Zatem przelew wierzytelności jest tylko środkiem dla zrealizowania pierwotnie zamierzonego celu zobowiązania, nie stanowi natomiast czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Sprzedaż własnych wierzytelności nie może być traktowana jak usługa objęta przepisami ustawy o VAT, jeżeli zesłała wykonana przez podatnika, który nie prowadzi działalności w zakresie profesjonalnego obrotu wierzytelnościami. (Stanowisko Wnioskodawcy potwierdzają m.in. Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 4 czerwca 2008r. nr IPPP1/443-608/08-4/SM; Wyrok WSA z 5.2.2007r. III SA/Wa 2869/06, WSA z 15.10.2007r. III SA/Wa 1201/07; Wyrok WSA z 3.4.2007 ISA/Wr89/07, NSA w wyroku z dnia 18 grudnia 1995r. sygn. akt SA/Wr 729/95 oraz NSA w wyroku z dnia 18 lutego 2003r., sygn. akt SA/Bk 877/02, odpowiedź Dyrekcji Generalnej ds. Podatków i Unii Celnej Komisji Europejskiej z dnia 11 listopada 2004r. na zapytanie Ministerstwa Finansów RP, w której stwierdzono, że sprzedaż własnych wierzytelności nie podlega VAT, bowiem nie jest uważana za działalność gospodarczą a jedynie za "wykonywanie prawa własności" (w piśmie powołano się na dwa wyroki ETS: C-155/94 oraz C-77/01).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami art. 509-517 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 509 § 1 wyżej cytowanej ustawy wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Kierując się § 2 cytowanego artykułu wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa (...).

Przeniesienie wierzytelności następuje - w myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego - na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej również ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Umowa cesji wierzytelności wypełnia znamiona określone w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, polega bowiem na przeniesieniu prawa do wartości niematerialnych i prawnych, w związku z tym stanowi świadczenie usług w rozumieniu tej ustawy.

W przypadku cesji wierzytelności własnych o świadczeniu usług można mówić jedynie w odniesieniu do nabywcy tych wierzytelności. Przeniesienie wierzytelności w formie cesji wierzytelności (przelewu wierzytelności) na osobę trzecią najczęściej może mieć miejsce w sytuacji, gdy wierzyciel ma kłopoty z uzyskaniem od dłużnika zapłaty za sprzedane towary lub usługi.

Cesja taka, z punktu widzenia pierwszego wierzyciela, nie jest sprzedażą towarów ani usług, lecz jednym ze sposobów otrzymania zapłaty za dokonaną wcześniej sprzedaż.

Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem). W przypadku sprzedaży wierzytelności własnej (przez pierwszego wierzyciela) nie można zakładać, iż czynność ta może być wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W świetle powyższych przepisów stwierdzić należy, iż czynności polegającej na zbyciu wierzytelności własnych nie można uznać za dostawę towaru, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy, określającego co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług, pod pojęciem towaru. Zbycie wierzytelności własnej nie stanowi u zbywcy również świadczenia usługi, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi).

Jak wynika z wniosku, Wnioskodawca (dalej również: Spółka) jest spółką kapitałową prawa handlowego zarejestrowaną w Krajowym Rejestrze Sądowym. W ramach przedmiotu działalności Wnioskodawcy mieści się m.in. sprzedaż paliw, olejów silnikowych i akcesoriów samochodowych. Wnioskodawca prowadzi działalność handlową poprzez sieć stacji paliw i hurtowni, zarządzanych przez zewnętrzne podmioty. W wyniku sprzedaży z odroczonym terminem płatności powstają u Wnioskodawcy wierzytelności handlowe - przypisane do odpowiednich miejsc prowadzonej działalności.

Zgodnie z umowami łączącymi Wnioskodawcę z podmiotami zewnętrznymi zarządzającymi hurtowniami paliw, olejów silnikowych i akcesoriów samochodowych odpowiedzialność za windykację należności oraz ich ewentualną nieściągalność spoczywa na podmiotach zewnętrznych zarządzających hurtowniami paliw, olejów silnikowych i akcesoriów samochodowych, w ten sposób, iż w przypadku braku zapłaty wierzytelności handlowych Wnioskodawca może dokonać na rzecz podmiotów zewnętrznych zarządzających hurtowniami cesji przedmiotowych wierzytelności w zamian za ich równowartość wyrażoną w pieniądzu.

Przedmiotem działalności Wnioskodawcy nie jest obrót wierzytelnościami. Wnioskodawca zamierza zawrzeć umowę cesji wierzytelności własnych (powstałych z tytułu sprzedaży opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. Powoływanym dalej jako VAT na rzecz podmiotów zarządzających jego placówkami handlowymi.

Essentialia negotii takiej umowy obejmować będą: wskazanie Cesjonariusza i Cedenta, oznaczenie wierzytelności, dłużnika oraz kwoty za którą wierzytelność będzie nabywana. Nabyta wierzytelność wejdzie w skład przedsiębiorstwa Nabywcy jako jej aktywa. Umowa nie będzie nakładała na Nabywcę jakiegokolwiek innego (poza zapłatą „wskazanej w umowie kwoty") obowiązku świadczenia na rzecz Cedenta. Zapisy umowy nie przewidują też możliwości powrotnego przeniesienia wierzytelności z powrotem na dotychczasowego wierzyciela pierwotnego (tj. Wnioskodawcę). Wierzytelności będą nabywane przez podmioty zarządzające placówkami handlowymi Wnioskodawcy w drodze cesji w zamian za ich równowartość (wartość nominalną) wyrażoną w pieniądzu.

Odnosząc zatem przedstawiony stan prawny do przedstawionego zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, iż transakcja, której przedmiotem jest zbycie wierzytelności własnych nie stanowi u zbywcy dostawy towarów ani odpłatnego świadczenia usługi w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Pozostaje ona zatem poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach zauważa w tym miejscu, iż wobec wyrażonego w niniejszej interpretacji poglądu, że zbycie wierzytelności własnej stanowi dla zbywcy czynność pozostającą poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług, kwestie, wskazane w pytaniu oznaczonym jako 2) należy uznać za bezprzedmiotowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto należy dodać, że niniejsza interpretacja jest rozstrzygnięciem w indywidualnej sprawie Wnioskodawcy i nie rozstrzyga w zakresie sytuacji prawnej kontrahentów Wnioskodawcy, będących nabywcami przedmiotowych wierzytelności.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego , po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.