INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 03 lutego 2010r. (data wpływu do Organu – 04 lutego 2010r.), uzupełnionym w dniu 06 kwietnia 2010r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie opodatkowania otrzymanej kwoty za bezumowne korzystanie z nieruchomości – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 04 lutego 2010r. wpłynął do Organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie opodatkowania otrzymanej kwoty za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

Z uwagi na fakt, iż wniosek zawierał braki formalne, pismem z dnia 29 marca 2010r. Znak: IBPB II/1/415-161/10/BD; IBPB II/1/415-162/10/BD wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 06 kwietnia 2010r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka z o.o. w latach 1976-77 wybudowała na działce wnioskodawcy komorę kanalizacyjną i kolektory ściekowe, zajmując ok. 500 m#61447; jako grunt wyłączony z użytkowania. Wnioskodawca jako właściciel nieruchomości wspólnie z żoną wystąpił do Sądu Rejonowego o zapłacenie czynszu za bezumowne korzystanie z ich działki. Po przegranej sprawie i wobec perspektywy ponoszenia dalszych opłat za użytkowanie gruntu, a także z braku przedstawienia dowodów w procesie sądowym o zasiedzenie służebności, Spółka wystąpiła z nowym wnioskiem do Sądu Rejonowego o ustanowienie służebności przesyłu i służebności gruntowej, co poprzedzone było wcześniejszymi negocjacjami pomiędzy stronami. Idąc na dalekie ustępstwa co do wysokości odszkodowania, wnioskodawca wraz z żoną wyraził zgodę na ugodę, tj. wypłacenie 23 tys. zł za służebność oraz odszkodowanie za bezumowne korzystanie z gruntu od 01 listopada 2005r. do dnia ustanowienia służebności w kwocie 6 tys. zł. Sąd Rejonowy postanowieniem dnia 19 listopada 2008r. zasądził ww. kwoty, które wnioskodawca wraz z żoną otrzymał 16 stycznia 2009r.

Na podstawie ww. postanowienia na wniosek Spółki w księdze wieczystej wnioskodawcy wpisano służebność przesyłu i gruntową. Przedmiot wykorzystania służebności przesyłu polega na odprowadzeniu ścieków oraz wód opadowych poprzez posadowioną na gruncie komorę kanalizacyjną wraz z kolektorami ściekowymi o pow. 268 m#61447; oraz służebność przebiegu nieczynnego kolektora ściekowego o średnicy 1000 mm o pow. 15m#61447; wraz z prawem przejazdu i przechodu oraz prowadzenia prac konserwacyjnych. Obszar i przebieg służebności został uwidoczniony i oznaczony kolorem zielonym i kolorem czerwonym na mapie sytuacyjnej z dnia 22 lipca 2008r., stanowiącej załącznik do opinii geodety, gdzie opinia ta wraz z mapą stanowią integralną część niniejszego postanowienia. Rodzaj i przedmiot orzeczenia - to postanowienie o ustanowienie służebności przesyłu i gruntowej z dnia 19 listopada 2008r. Wnioskodawca zaznacza, iż przedmiotowa działka leży w centrum miasta i nie wchodzi w skład gospodarstwa rolnego jednakże zajęta przez budowle Spółki uniemożliwia wykorzystanie jej do innych celów gospodarczych w celu osiągnięcia korzyści. Jej wartość rynkowa w tym czasie wynosiła ok. 36 tys. zł. Idąc na ugodę w procesie sądowym wnioskodawca wraz z żoną poszedł na dalekie ustępstwa; zatem uiszczenie jeszcze podatku od tych odszkodowań byłoby bardzo krzywdzące. Jest też niezgodne z konstytucyjnymi zasadami zaufania obywatela do państwa oraz równości wobec prawa, gdyż po raz drugi zostałyby poniesione koszty tej ugody, płacąc z tego tytułu nie mały podatek. Spółka wytoczyła proces sądowy 19 stycznia 2007r. o stwierdzenie zasiedzenia służebności gruntowej na ww. nieruchomości. W ciągu prawie trzech lat i wielu rozpraw Spółka nie była w stanie udowodnić przed Sądem swojego wniosku i dlatego wystąpiła z kolejnym wnioskiem dotyczącym służebności w zamian za stosowne odszkodowanie. Na co wnioskodawca wraz z żoną wyraził zgodę i Sąd Rejonowy orzekł jak wyżej. Wnioskodawca dodatkowo nadmienia, iż całość otrzymanej kwoty została wykorzystana na wymianę dachu z eternitu na blachę na domu mieszkalnym.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy należy zapłacić podatek od kwoty 6 tys. zł zasądzonej postanowieniem Sądu Rejonowego od Spółki na rzecz wnioskodawcy i jego żony jako odszkodowanie jako za bezumowne korzystanie z gruntu...

Zdaniem wnioskodawcy, z tytułu otrzymanego odszkodowania za bezumowne korzystanie z gruntu nie płaci się podatku, ponieważ odszkodowanie to oparte jest na orzeczeniu sądowym i jest wolne od podatku.

Dodatkowo wnioskodawca zaznacza, iż w sprawie odszkodowań wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny i uznał art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za niekonstytucyjny, odpowiednio uzasadniając.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie należy zaznaczyć, iż przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej jest pisemna interpretacja przepisów prawa podatkowego dotycząca podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanej kwoty za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

W pozostałym zakresie, tj. w zakresie opodatkowania wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu i służebności gruntowej dokonano odrębnego rozstrzygnięcia w interpretacji Znak: IBPB II/1/415-162/10/BD.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Stosownie do regulacji zawartej w art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 objęte są tylko odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Powyżej przywołane przepisy wskazują, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań, a także inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkami wskazanymi w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a)-b).

Zagadnienia dotyczące bezumownego korzystania z nieruchomości zostały uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z art. 224 § 2 w związku z art. 225 i 230 ww. kodeksu, posiadacz w złej wierze jest m.in. obowiązany względem właściciela, do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, w tym wypadku nieruchomości gruntowej, stanowiącej własność podatnika.

Dla objęcia zwolnieniem od podatku dochodowego, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, otrzymanego odszkodowania nie jest wystarczające, aby w przepisach prawa określone były same tylko przesłanki powodujące powstanie roszczenia o to odszkodowanie. Przepisy Kodeksu cywilnego nie określają bowiem wprost wysokości ani zasad ustalania otrzymanego odszkodowania.

Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmuje zatem spodziewane korzyści jakie wnioskodawca uzyskałby z tytułu umowy dzierżawy zawartej również na tę część gruntu, która została zajęta bezumownie. Przepisy prawa cywilnego dają więc właścicielowi rzeczy prawo do roszczenia o odszkodowanie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby rzecz wydzierżawiał lub wynajął. Utrata korzyści w szczególności polega na nie uzyskaniu pożytków cywilnych, które rzecz przynosi.

Z przedstawionego przez wnioskodawcę stanu faktycznego wynika jednoznacznie, iż otrzymał on na mocy zawartej ugody sadowej odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez Sp. z o.o., w związku z przebiegiem komory kanalizacyjnej i kolektorów ściekowych przez jego nieruchomość.

Z powyższego wynika, iż kwota otrzymana przez wnioskodawcę na podstawie ugody sądowej, ma na celu wyrównanie mu utraconych przez niego korzyści. Obejmuje ona wszystko, co uzyskałby właściciel nieruchomości, gdyby nieruchomość nie została zajęta w sposób bezumowny. Gdyby bowiem otrzymana kwota miały inny charakter – niż ten wynikający z zawartej ugody sądowej – to nie zostałyby wypłacone tytułem bezumownego korzystania z nieruchomości.

Zatem, otrzymana przez wnioskodawcę i jego żonę kwota odszkodowania za bezprawne zajęcie gruntu, winna podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jako kwota nie objęta katalogiem zwolnień przedmiotowych od tego podatku. Zwolnienie zostało bowiem wyłączone treścią art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie wskazać należy, iż otrzymana kwota odszkodowania stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z postanowieniami z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12–14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności”, definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. Z przychodem z innych źródeł mamy zatem do czynienia w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową.

Wobec powyższego należy stwierdzić, iż otrzymana kwota odszkodowania od Spółki za bezprawne zajęcie gruntu stanowić będzie przychód „z innych źródeł”, o którym mowa w art. 20 ust. 1 cyt. ustawy, podlegający opodatkowaniu w roku podatkowym, w którym została ona wypłacona.

Reasumując, na wnioskodawcy ciążył będzie obowiązek uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od otrzymanego w 2009r. jednorazowego odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości. Otrzymaną z tego tytułu kwotę należy wykazać w zeznaniu rocznym i opodatkować łącznie z pozostałymi dochodami wg obowiązującej w 2009r. skali podatkowej.

Zatem stanowisko wnioskodawcy – w świetle obowiązujących przepisów – należało uznać za nieprawidłowe.

Niniejsza interpretacja indywidualna stosownie do art. 14 § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, iż Minister Finansów, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), została wydana wyłącznie dla wnioskodawcy. Żona wnioskodawcy aby uzyskać interpretację w swojej indywidualnej sprawie winna wystąpić z odrębnym wnioskiem.

Do wniosku wnioskodawca dołączył plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.