Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP3/443-1267/12/AZ
z 21 stycznia 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z dnia 3 lipca 2012r. poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 13 listopada 2012r. (data wpływu 15 listopada 2012r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT usług świadczonych w zakresie logopedii, wykonywanych poprzez logopedów współpracujących na podstawie umów cywilnoprawnych, prowadzących działalność gospodarczą oraz firmę podwykonawczą realizującą zlecenie usług logopedycznych przez wykwalifikowanych logopedów – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 listopada 2012r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT usług świadczonych w zakresie logopedii, wykonywanych poprzez logopedów współpracujących na podstawie umów cywilnoprawnych, prowadzących działalność gospodarczą oraz firmę podwykonawczą realizującą zlecenie usług logopedycznych przez wykwalifikowanych logopedów.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W ramach prowadzonej działalności współpracujący na podstawie umów cywilnoprawnych logopedzi, logopedzi prowadzący działalność gospodarczą niebędący czynnymi podatnikami podatku VAT oraz firma podwykonawcza realizująca zlecenia usług logopedycznych przez wykwalifikowanych logopedów, niebędąca czynnym podatnikiem VAT, świadczą dla pacjentów w imieniu Wnioskodawcy usługi logopedyczne w gabinecie oraz domu pacjenta.

Usługi te obejmują korygowanie wad wymowy, nauczanie mowy w wypadku jej utraty, usprawnianie motoryki aparatu mowy, likwidowanie objawów zaburzonej komunikacji językowej, stymulację mowy opóźnionej, profilaktykę.

Logopedzi ukończyli następujące kierunki: Studia Podyplomowe Kwalifikacyjne Logopedii i Medialnej Emisji Głosu (Uniwersytet), Podyplomowe Studia Logopedyczne (Uniwersytet), Studia I stopnia, kierunek Filologia Polska specjalizacja logopedia (Uniwersytet).

Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik podatku VAT, jednak w oparciu o art. 43 ust.1 pkt 19 lit. c ustawy o podatku od towarów i usług oraz indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z wniosku z dnia 7 lipca 2011, która zdaniem Wnioskodawcy dotyczy analogicznego przypadku, korzysta ze zwolnienia z podatku VAT usług logopedycznych. Świadczenia logopedyczne wykonywane są wyłącznie przez wykwalifikowanych logopedów.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy do świadczonych usług logopedii wykonywanych poprzez współpracujących na podstawie umów cywilnoprawnych logopedów, logopedów prowadzących działalność gospodarczą niebędących czynnymi podatnikami podatku VAT oraz firmę podwykonawczą realizującą zlecenia usług logopedycznych przez wykwalifikowanych logopedów, niebędącą czynnym podatnikiem VAT, może być zastosowane zwolnienie od podatku od towarów i usług, zgodnie z treścią art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c ustawy o podatku od towarów i usług?

Stanowisko Wnioskodawcy:

Świadczone usługi w zakresie logopedii podlegają zwolnieniu z VAT, ponieważ logopeda wykonuje zawód medyczny, który służy przywracaniu i poprawie zdrowia oraz profilaktyce, Zawód logopedy został ujęty w grupie 228 – inni specjaliści ochrony zdrowia kod zawodu – 228502 w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 kwietnia 2010r. w sprawie kwalifikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania. W myśl art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011r. o działalności leczniczej „osoba wykonująca zawód medyczny” oznacza osobę uprawnioną na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny. Świadczenie medyczne to – według art. 2 pkt 10 wyżej wymienionej ustawy – działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Należy zaznaczyć, że w myśl obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011r. przepisu art. 5a ustawy o VAT, towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

W myśl art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a ustawy o VAT stawka podatku w okresie od 1 stycznia 2011r. do dnia 31 grudnia 2013r. wynosi 23% z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1 oraz art. 146f.

Jednakże zarówno w treści ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi bądź zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone między innymi w art. 43 ustawy o VAT.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2011r., zwolnienia się od podatku usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów:

1. lekarza i lekarza dentysty,
2. pielęgniarki i położnej,
3. medycznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654, Nr 149, poz. 887 i Nr 174, poz. 1039),
4. psychologa.
   
   

Zgodnie natomiast z art. 43 ust. 1 pkt 19a ustawy, dodanym do ustawy przepisem art. 1 pkt 13 lit. a ustawy z dnia 18 marca 2011r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo o miarach, zwalnia się od podatku świadczenie usług, o których mowa w pkt 18 i 19, jeżeli usługi te zostały nabyte przez podatnika we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej od podmiotów, o których mowa w pkt 18 i 19.

Zauważyć należy, że wymienione powyżej zwolnienia od podatku VAT mają charakter podmiotowo-przedmiotowy. Przede wszystkim zwolnienia te mają bowiem zastosowanie wyłącznie do usług w zakresie opieki medycznej, służących profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawy towarów i świadczenia usług ściśle z tymi usługami związanych. Ustawodawca wymienił ponadto konkretne podmioty, które wykonując takie usługi, mogą korzystać ze zwolnienia od podatku VAT.

Zdefiniowanie w cyt. przepisach art. 43 ust. 1 pkt 18-19 ustawy o podatku od towarów i usług zakresu zwolnienia poprzez zawężenie go wyłącznie do usług opieki medycznej służących profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, odpowiada co do zasady używanym przez Trybunał Sprawiedliwości UE określeniom „postawienie diagnozy, udzielenie pomocy medycznej oraz, w zakresie, w jakim jest to możliwe, leczenie chorób lub zaburzeń zdrowotnych”. Podkreślenia wymaga, iż orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE wskazuje również, że ze zwolnienia mogą korzystać również usługi medyczne realizowane w celach profilaktycznych (wyrok w sprawie Unterpertinger, C-212/01, pkt 40). Zgodnie z orzeczeniem w tej sprawie „celu terapeutycznego nie należy określać w sposób szczególnie wąski, świadczenie profilaktycznych usług medycznych może być również zwolnione od podatku nawet jeśli okaże się że osoby, które są poddane badaniom lub innym zabiegom medycznym o charakterze profilaktycznym nie cierpią na żadną chorobę lub anomalię zdrowotną.”

Należy więc mieć na uwadze, że wyżej powołane przepisy zwalniają od podatku wyłącznie usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, nie zwalniają zatem wszystkich świadczeń, które można wykonać w ramach wykonywania zawodów medycznych, ale tylko służące określonemu celowi. Zauważyć zatem można, że wszędzie tam, gdzie nie ma bezpośredniego związku z leczeniem – nie ma prawa do zastosowania zwolnienia od VAT. Świadczenie usług, dokonywane w ramach wykonywania zawodu lekarza, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, jeśli nie odpowiadają one koncepcji opieki medycznej. Jeśli głównym celem usług medycznych nie jest ochrona, w tym zachowanie lub odtworzenie zdrowia, ale raczej udzielanie porad wymaganych przed podjęciem decyzji wywołujących pewne prawne konsekwencje, nie będzie miało zastosowanie zwolnienie od podatku. Jeżeli usługa polega na wydaniu ekspertyzy lekarskiej, to chociaż wyniki tej usługi należą do kompetencji świadczącego usługi medyczne i mogą obejmować działania, które są typowe dla zawodów medycznych, to jednak, aby do takiego katalogu świadczeń zastosować przedmiotowe zwolnienie muszą one służyć profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.

Z treści wniosku wynika, że w ramach prowadzonej działalności współpracujący na podstawie umów cywilnoprawnych logopedzi, logopedzi prowadzący działalność gospodarczą niebędący czynnymi podatnikami podatku VAT oraz firma podwykonawcza realizująca zlecenia usług logopedycznych przez wykwalifikowanych logopedów, niebędąca czynnym podatnikiem VAT, świadczą dla pacjentów w imieniu Wnioskodawcy usługi logopedyczne w gabinecie oraz domu pacjenta. Usługi te obejmują korygowanie wad wymowy, nauczanie mowy w wypadku jej utraty, usprawnianie motoryki aparatu mowy, likwidowanie objawów zaburzonej komunikacji językowej, stymulację mowy opóźnionej, profilaktykę.

Uwzględniając powyższe regulacje należy stwierdzić, że decydujące znaczenie dla zastosowania zwolnienia z podatku VAT do opisanych we wniosku usług, jest wykazanie, że celem świadczonych usług jest profilaktyka, zachowanie, ratowanie, przywrócenie i poprawa zdrowia. Profilaktyka zdrowotna obejmuje działania mające na celu zapobieganie chorobom bądź innemu niekorzystnemu zjawisku zdrowotnemu przed jej rozwinięciem, poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie. Ma ona również na celu zahamowanie postępu lub powikłań już istniejącej choroby, czy też zapobieganie powstawaniu niekorzystnych wzorów zachowań społecznych, które przyczyniają się do podwyższania ryzyka choroby. Z kolei interpretując termin „poprawa zdrowia”, którym posługuje się ustawodawca określając zakres zwolnień, należy zastosować wykładnię literalną, zgodnie z którą wyrażenie to oznacza zmianę stanu zdrowia na lepsze, poprawienie zdrowia, jego polepszanie. Podobnie należy postąpić dokonując wykładni pojęcia „przywracanie zdrowia”, które oznacza doprowadzenie zdrowia do poprzedniego stanu, sprawienie, że znajdzie się ono w takim stanie, w jakim był poprzednio.

Rozpatrując więc kwestię ewentualnego zwolnienia usług świadczonych przez Wnioskodawcę, należy w pierwszej kolejności dokonać oceny, czy usługi będące przedmiotem wniosku ze względu na swój cel mogą zostać uznane za usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia – usługi medyczne.

W okolicznościach sprawy usługi wykonywane przez wykwalifikowanych logopedów obejmują korygowanie wad wymowy, nauczanie mowy w wypadku jej utraty, usprawnianie motoryki aparatu mowy, likwidowanie objawów zaburzonej komunikacji językowej, stymulację mowy opóźnionej, profilaktykę.

Należy zatem stwierdzić, iż w rozpatrywanej sprawie logopedzi podejmujący działania mające na celu korygowanie wad, odtworzenie, usprawnienie, likwidowanie zburzeń, stymulację mowy jak również profilaktykę w konsekwencji niewątpliwie wykonują czynności mające na celu poprawę zdrowia.

Na podstawie przedstawionych w sprawie okoliczności należy zatem stwierdzić, iż usługi wykonywane w ramach działalności Wnioskodawcy, przez logopedów, spełniają przesłanki uznania ich za usługi medyczne. Terapia logopedyczna ma bowiem na celu zdiagnozowanie osób pod kątem wystąpienia u nich chorób związanych z mową, czytaniem, pisaniem, jak również ogólnych dysfunkcji rozwojowych – czyli zaburzeń negatywnie wpływających na ich rozwój – a także eliminację i leczenie tych dysfunkcji. Działania diagnostyczne w tym zakresie oraz terapię uznać zatem należy za usługi związane z profilaktyką (rozumianą w tym przypadku jako podejmowanie działań w celu zapobieżenia zaburzeniom mowy, czytania, pisania, itp. i ochrony przed niepożądanym ich skutkiem) oraz przywracaniem i poprawą zdrowia. Zatem są to usługi opieki medycznej w rozumieniu ustawy, służące profilaktyce, zachowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.

W związku z powyższym w przedmiotowej sprawie, w przypadku powyższych usług medycznych, ze względu na cel ich wykonywania, spełniony został warunek przedmiotowy stosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT. W dalszej kolejności należy zatem przeanalizować świadczone przez Wnioskodawcę usługi pod kątem spełnienia warunku podmiotowego.

W kwestii stosowania zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT, stwierdzić należy, że zwolnienie to przewidziane zostało dla usług medycznych świadczonych w ramach wykonywania zawodu lekarza, pielęgniarki, położnej, psychologa oraz innych zawodów medycznych.

W stosunku do zawodu logopedy należy dokonać analizy pod kątem ustalenia, czy jest to zawód medyczny. Art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c ustawy o VAT odsyła do art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2011r. Nr 112, poz. 654 ze zm.), zgodnie z którym osoba wykonująca zawód medyczny to osoba uprawniona na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osoba legitymująca się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.

Jak widać powyższy przepis nie wymienia wprost zawodów medycznych odsyłając do kolejnych uregulowań. Wobec tego należy stwierdzić, iż logopeda to osoba legitymująca się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w dziedzinie logopedii. Należy zauważyć, iż wykonywanie zawodu logopedy polega przede wszystkim na badaniu i praktycznym działaniu w zakresie ogólnej diagnozy stanu rozwoju mowy i ogólnej terapii zaburzeń komunikacji człowieka na różnych etapach rozwoju i w różnych sferach, aktywności: edukacyjnej, społecznej i zawodowej. Działania te przybierają m.in. postać diagnostyki, profilaktyki i terapii mających na celu likwidowanie lub zmniejszanie zaburzeń mowy i zaburzeń komunikacji językowej.

Jak wskazał Wnioskodawca, świadczenia logopedyczne wykonywane są wyłącznie przez wykwalifikowanych logopedów. Logopedzi ukończyli następujące kierunki: Studia Podyplomowe Kwalifikacyjne Logopedii i Medialnej Emisji Głosu (Uniwersytet), Podyplomowe Studia Logopedyczne (Uniwersytet), Studia I stopnia, kierunek Filologia Polska specjalizacja logopedia (Uniwersytet).

Powyższe jednoznacznie wskazuje, że logopedzi wykonujące usługi opisane we wniosku posiadają kwalifikacje odpowiednie do udzielania świadczeń zdrowotnych w zakresie logopedii i są tym samym osobami wykonującymi inny zawód medyczny, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011r. o działalności leczniczej, a więc osobami, które legitymują się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.

Należy zwrócić uwagę, że zawód logopedy został wymieniony na równi z innymi zawodami medycznymi w szeregu przepisów związanych z ochroną zdrowia, a ponadto kształcenie tego rodzaju specjalistów podjęły uczelnie wyższe, w których funkcjonują wydziały i kierunki logopedii.

Logopeda to człowiek zajmujący się kształtowaniem właściwej wymowy. Żeby posługiwać się tym tytułem niezbędne jest wykształcenie wyższe w niniejszym kierunku lub studia podyplomowe na podbudowie wyższych studiów medycznych lub pedagogicznych. Logopedia jest nauką interdyscyplinarną z pogranicza psychologii, pedagogiki, medycyny i innych. Żadna z tych dyscyplin, rozpatrywana oddzielnie, nie pozwala na kompetentną diagnozę zachowań ludzkich związanych z językiem, a tym bardziej na budowanie programów terapii zaburzeń języka i mowy.

Stosownie do przepisu § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 września 2002r. w sprawie uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia (Dz. U z 2002r. Nr 173, poz. 1419 ze zm.), zawód logopedy został wymieniony w wykazie podstawowych dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia, w których może być uzyskiwany tytuł specjalisty – specjalista w dziedzinie neurologopedii i surdologopedii.

W rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 kwietnia 2010r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U Nr 82, poz. 537 ze zm.) logopedzi zostali wymienieni w grupie 228 (nr 228502) obejmującej innych specjalistów ochrony zdrowia.

Zatem logopeda spełnia ustawowe przesłanki, pozwalające zastosować zwolnienie od podatku dla omawianych usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c ustawy.

Należy w tym miejscu zwrócić również uwagę, iż zwolnienie określone w art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT odpowiada zakresowi zwolnienia wynikającego z przepisu art. 132 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2006/112WE Rady z dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. L 347. str. 1), zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają od podatku świadczenie opieki medycznej w ramach zawodów medycznych i paramedycznych, określonych przez zainteresowane państwo członkowskie.

Co również istotne w analizowanej sprawie, zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej C-141/00 w sprawie Ambulanter Pflegedienst Kugler GMBH, „zwolnienie przyznane w art. 13(A)(1)(c)b szóstej dyrektywy (aktualnie art. 132 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2006/112/WE Rady) nie zależy od formy prawnej podatnika świadczącego usługi medyczne lub paramedyczne, o których mowa w tym przepisie”.

W wyroku tym TSUE wyjaśnił również: „W dosłownej interpretacji, przepis ten (art. 132 ust. 1 lit. c dyrektywy nie wymaga, by usługi medyczne były świadczone przez podatnika o konkretnej formie prawnej, aby objąć je zwolnieniem. Spełnione muszą być tylko dwa warunki: musi to obejmować usługi medyczne i muszą one być świadczone przez osoby posiadające konieczne kwalifikacje zawodowe”.

Powyższe oznacza więc, że zwolnienie określone w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku od towarów i usług ma zastosowanie do usług opieki medycznej, świadczonych w ramach wykonywania zawodów medycznych niezależnie od formy organizacyjno-prawnej podatnika świadczącego taką usługę.