INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przedstawione we wniosku z dnia 31 października 2012 r. (data wpływu 5 listopada 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 listopada 2012 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatku z tytułu zwrotu ceny sprzedaży, wynikającego z ugody sądowej zawartej z kontrahentem oraz ponownego zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów ceny zakupu odebranych maszyn.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: Spółka, Wnioskodawca), będąca przedstawicielem firmy M. - producenta, w dniu 4 sierpnia 1999 r. dokonała sprzedaży 15 sztuk maszyn do produkcji rajstop kontrahentowi E. , za kwotę 766.027,63 zł. W ciągu roku od zakupu przedsiębiorstwo E. zgłaszało kilka razy prośbę o serwisowanie maszyn, które to usterki na bieżąco Spółka usuwała w ramach gwarancji. Stwierdzono podczas napraw, że awarie maszyn wynikają ze stosowana przędzy w złym gatunku, częstej rotacji pracowników obsługujących maszyny, a co za tym idzie złego przeszkolenia i słabego doświadczenia w pracy przy maszynach elektronicznych.

Po śmierci właściciela firmy przedsiębiorstwo przejęła jego żona, Pani M., która wykorzystując fakt występowania awarii maszyn, w dniu 4 kwietnia 2000 r. złożyła oświadczenie o odstąpieniu od umowy kupna - sprzedaży 5 sztuk z 15 zakupionych maszyn. Spółka, aby współpraca dobrze w przyszłości się układała przystała na zwrot 5 sztuk maszyn, wystawiła FVK na kwotę 230.212,17 zł w dniu 24 maja 2000 r. i odebrała maszyny.

Zachęcona tym faktem Pani M., w dniu 14 lipca 2000 r. przesłała kolejne oświadczenie o odstąpieniu od umowy kupna - sprzedaży pozostałych 10 sztuk maszyn, uzasadniając, że nie spełniają wymagań jej produkcji, są wadliwe.

Ponieważ Spółka uważała, że maszyny są sprawne, natomiast zła przędza, nieoryginalne części, oraz personel są przyczyną złej pracy maszyn, zaproponowano pomoc w rozwiązaniu problemu, m.in. przeszkolenie pracownika obsługującego maszyny w fabryce producenta maszyn, na co kontrahent nie wyraził zgody. W wyniku tego sprawa została skierowana na drogę postępowania sądowego.

W trakcie trwania sprawy sądowej kontrahent dokonywał w firmie Wnioskodawcy zakupów części zamiennych do spornych maszyn, kupował również igły w zaprzyjaźnionych firmach (o czym Wnioskodawca był informowany). Utwierdziło to Wnioskodawcę w przekonaniu, że przedsiębiorstwo E. pomimo odstąpienia od umowy kupna - sprzedaży produkuje rajstopy na spornych maszynach. Na potwierdzenie powyższego w różnych częściach kraju Wnioskodawca dokonywał zakupów pojedynczych sztuk rajstop firmowanych marką E. i uzyskał opinię rzeczoznawców, że rajstopy te wyprodukowane zostały na spornych maszynach. Proceder produkcji na tych maszynach trwał od 2000 r. do 2006 r. i dłużej.

W dniu 21 czerwca 2005 r. zapadł korzystny dla Spółki wyrok Sądu Okręgowego, sygn. akt …, odrzucający pozew kontrahenta o zapłatę, uznający, że niewłaściwa praca maszyn zgodnie z opinią biegłych leży po stronie kupującego. Jednak w dniu 10 lutego 2006 r. Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok. Analizując ponownie materiał dowodowy i tę samą opinię biegłych uznał, że maszyny posiadają wady wytwórcze i zasądził od Spółki zwrot kwoty 460.424,34 zł, będącej różnicą pomiędzy zakupionymi i zwróconymi wcześniej maszynami wraz z odsetkami oraz zwrot maszyn do Spółki (sygn. akt I ….).

Spółka od czerwca 2006 r. do stycznia 2007 r. próbuje dokonać oględzin i odzyskać maszyny będące w posiadaniu E. Jednocześnie, wykorzystując zebrany materiał dowodowy, zeznania świadków, składa pozew o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego wyroku Sadu Apelacyjnego, sygn. akt …., składając oświadczenie o wzajemnym potrąceniu wierzytelności, uzasadniając roszczenia tym, że kontrahent prowadzący działalność jako E. dalej używa maszyn, uzyskując pożytki oraz uwzględnia w księgach koszt amortyzacji. Wniesiono o zabezpieczenie dowodów: ksiąg handlowych z tabelami amortyzacyjnymi, faktur zakupu części, igieł, usług serwisowych, oraz faktur sprzedaży produktów po odstąpieniu od umowy, produktów firmowanych marką E. zakupionych przez Wnioskodawcę wraz z opinią rzeczoznawców, o dopuszczenie zeznań świadków (pracowników E., oraz innych kontrahentów).

Proces o pozbawienie tytułu wykonawczego wyroku … toczy się do dnia 13 marca 2008 r. Sąd Apelacyjny wyrokiem sygn. akt … uchylił wyrok sygn. akt … pozbawiając go tytułu wykonalności i oddał sprawę do ponownego rozpatrzenia do Sądu Okręgowego, uznając możliwość potrącenia wierzytelności za użytkowanie maszyn i uzyskane pożytki.

Od 2008 r. do września 2012 r. przed Sądem Okręgowym . toczył się proces sygn. akt …, podczas którego Wnioskodawca próbował ustalić wysokość produkcji na maszynach i uzyskane korzyści kontrahenta, lecz powołani świadkowie - obecni lub byli pracownicy E. byli zastraszani przez niego; nie dopuszczona została też możliwość (w ocenie Sądu stronnicza) uzyskania opinii umożliwiającej odczytanie produkcji z liczników w maszynach, który to odczyt może wykonać producent płyt elektronicznych do maszyn, posiadający stosowne kody ale będący jak właściciele Spółki, Włochem.

Z uwagi na przedłużający się proces, a co za tym idzie coraz wyższe roszczenie kontrahenta uwzględniające odsetki, zobowiązanie wynosi już około 1.300.000 i coraz mniejsze szanse na udokumentowanie swoich roszczeń z uwagi na upływ czasu, zacieranie dowodów, możliwość uszkodzenia w sposób stały czytników elektronicznych maszyn, które ciągle są w posiadaniu E., Spółka postanawia w dniu 20 września 2012 r. zawrzeć ugodę przed Sądem Okręgowym o treści: Spółka z o.o. zapłaci do dnia 30 listopada 2012 r., tytułem zwrotu ceny sprzedaży, na rzecz Pani M. kwotę 550.000,00 zł, Spółka z o.o. zobowiązuje się odebrać, a Pani M. prowadząca działalność jako E. zobowiązuje się wydać 9 kompletnych i 1 zdekompletowaną maszynę. Ugoda zamyka spory: sygn. akt …, sygn. akt …, sygn. akt … oraz wzajemne roszczenia z tytułu przechowywania, konserwacji i stanu spornych maszyn.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy wobec zaistniałego stanu faktycznego, kwota 550.000,00 zł należna Pani M. tytułem zwrotu ceny sprzedaży maszyn stanowiła będzie w księgach Spółki koszt podatkowy w chwili zapłaty...
2. Czy można wprowadzić na stan magazynowy zwrócone maszyny w pierwotnej ich cenie zakupu i czy w chwili ewentualnej sprzedaży lub likwidacji można wprowadzić w koszty uzyskania przychodu ceny zakupu odebranych maszyn...
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, w odniesieniu do pytania nr 1, kwota, którą Spółka zapłaci Pani M., będzie kosztem uzyskania przychodu w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, gdyż jest wydatkiem związanym z przedsięwzięciem gospodarczym, wynikiem którego był osiągnięty rzeczywisty przychód. Ponadto kwota ta nie jest odszkodowaniem, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 22 ww. ustawy, lecz wynika z roszczeń obu stron i związana jest ze zwrotem maszyn.

W ocenie Wnioskodawcy, w odniesieniu do pytania nr 2, w razie uznania kwoty 550.000,00 jako odszkodowania, możliwe jest uznanie za koszt uzyskania przychodu w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kwoty pierwotnej ceny zakupu maszyn z uwagi na przedawnienie, od zakupu maszyn minęło 10 lat.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 7 ust 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.), przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty; w wypadkach, o których mowa w art. 21 i 22, przedmiotem opodatkowania jest przychód.

Dochodem jest, z zastrzeżeniem art. 10 i 11, nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą (art. 7 ust. 2 tej ustawy).

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych, nie zawiera definicji przychodu podatkowego. Ustawodawca ograniczył się w tym zakresie do wskazania w art. 12 ust. 1 przykładowych przysporzeń, zaliczanych do tej kategorii. Zgodnie z ww. przepisem, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe, wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań (art. 12 ust. 1 pkt 1 - 3 powołanej ustawy). Na podstawie art. 12 ust. 1 ww. ustawy można jednakże stwierdzić, że co do zasady, przychodem jest każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, mająca definitywny charakter, którą może on rozporządzać jak własną.

Wyjątek od tej zasady wprowadza art. 12 ust. 3 ww. ustawy, który stanowi, że za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Aby dany przychód można było przyporządkować do źródła przychodów, jakim jest działalność gospodarcza, musi być on związany z taką działalnością. Chodzi tu o wszystkie te przychody, które nie powstałyby, gdyby podatnik nie prowadził działalności gospodarczej. Ustawodawca wyraźnie bowiem wskazał w art. 12 ust. 3 ustawy, że dla zakwalifikowania danych przychodów do źródła przychodów, jakim jest działalność gospodarcza, wystarczy, że będą one związane z taką działalnością, a więc pomiędzy jej wykonywaniem a powstaniem takiego przychodu powinien istnieć związek przyczynowo-skutkowy, tzn. wszelkie przychody, których przyczyną powstania jest prowadzenie przez podatnika działalności gospodarczej są przychodami związanymi z działalnością gospodarczą.

Przychody z działalności gospodarczej powstają na zasadzie kasowej albo memoriałowej, co zostało uregulowane w art. 12 ust. 3 - 3e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zawierającym zasady określające moment powstania tych przychodów.

Z treści art. 12 ust. 3a cytowanej ustawy wynika z kolei, że za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 3, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c-3e, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

1. wystawienia faktury albo
2. uregulowania należności.
   
   

Wobec powyższego, regułą jest, że przychód powstaje w dacie następujących zdarzeń: wydanie rzeczy, zbycie prawa majątkowego lub wykonanie usługi albo częściowe wykonanie usługi, nie później niż w dniu wystawienia faktury albo uregulowania należności (art. 12 ust. 3a ustawy). A zatem zasadą jest, że opodatkowany jest przychód należny, co oznacza, że należy zadeklarować przychód dla celów podatkowych niezależnie od faktycznego otrzymania środków pieniężnych.

Istnieją również sytuacje szczególne, w których dopiero otrzymanie środków pieniężnych rodzi obowiązek zadeklarowania przychodu podatkowego z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Kwestię tą reguluje art. 12 ust. 3e ww. ustawy, zgodnie z którym, w przypadku otrzymania przychodu, o którym mowa w ust. 3, do którego nie stosuje się ust. 3a, 3c i 3d, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Konstrukcja przepisu dotyczącego kosztów uzyskania przychodów daje podatnikowi możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów (niewymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), pod warunkiem, że wykaże ich bezpośredni bądź pośredni związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu bądź zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów. Tak więc kosztami uzyskania przychodów są wszelkie, racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1 ww. ustawy.

Zatem, aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodów, między tym kosztem a przychodem musi istnieć związek przyczynowo – skutkowy. Chodzi tu o związek tego typu, że poniesienie kosztu ma wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu. Przez koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami należy rozumieć te koszty, których poniesienie wpływa bezpośrednio na uzyskanie przychodu z danego źródła. Są to więc wszelkie koszty, których poniesienie jest niezbędne, aby określone źródło przychodów przyniosło konkretne przychody. Aby uznać dany wydatek za koszt uzyskania przychodów nie jest konieczne w każdym przypadku wykazanie między nim a przychodem bezpośredniego związku. Należy zaznaczyć, że kosztami uzyskania przychodów są wszystkie wydatki poniesione w celu uzyskania przychodów, w tym również w celu zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów, tak aby to źródło przynosiło przychody także w przyszłości. Wobec powyższego, kosztami będą również koszty pośrednie związane z uzyskiwanymi przychodami, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów), nawet wówczas gdyby z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty.

Kosztem uzyskania przychodów będzie zatem taki koszt, który spełnia łącznie następujące warunki:

• został poniesiony przez podatnika, tj w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,

• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

• poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,

• został właściwie udokumentowany,

• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
  
  

Należy przy tym zauważyć, że definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach, należy zaś zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Podatnik oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą winien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodu. Ponadto, należy mieć na względzie, że podatnik uznając wydatek za koszt uzyskania przychodu odnosi ewidentne korzyści albowiem o ten koszt zmniejsza podstawę opodatkowania. Na nim więc spoczywa ciężar udowodnienia, że określony wydatek jest kosztem uzyskania przychodu.

Uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów jest możliwe tylko wtedy, gdy z prawidłowo i rzetelnie udokumentowanych zdarzeń wynika ponad wszelką wątpliwość, iż jest to wydatek celowy i racjonalnie uzasadniony. Zatem, to podatnik zobowiązany jest wykazać nie tylko fakt poniesienia danego wydatku, ale także jego celowość i racjonalność. Innymi słowy oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy. Wydatki zaliczone do kosztów uzyskania przychodów muszą być wynikiem racjonalnego i celowego działania podatnika. Każde zdarzenie należy rozpatrywać i oceniać indywidualnie.

Należy zaznaczyć, iż dla uznania straty w towarach handlowych za koszt podatkowy nie wystarczy brak wyłączenia takiej kategorii, na podstawie katalogu zawartego w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Możliwość uznania straty (w znaczeniu potocznie rozumianym, jako “ubytek”, “brak czegoś co się posiadało”) za koszt uzyskania przychodów wynikać musi z generalnej zasady zawartej w art. 15 ust. 1 ustawy, tj. związku z przychodem, zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów. W niektórych przypadkach, strata jako zdarzenie losowe, może stanowić koszt uzyskania przychodów. Jednakże musi być to strata rzeczywista i prawidłowo udokumentowana. Ponadto istotnym warunkiem jest, aby strata nie powstała z winy podatnika, jako wynik jego niedbalstwa lub naruszenia przepisów albo niestosowania się do przyjętych procedur. Każda strata, wymaga indywidualnej oceny pod kątem bezpośredniego, bądź pośredniego związku z przychodem i racjonalności działania dla osiągnięcia konkretnego przychodu.

Należy przyjąć, że dla celów podatkowych, tylko stratę powstałą na skutek zdarzeń nieprzewidywalnych, nie do uniknięcia przez racjonalnie działający podmiot gospodarczy można uznać za zdarzenie losowe, które uzasadnia zaliczenie ich skutków do kosztów uzyskania przychodów.

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Odszkodowania i kary umowne wypłacone z innych tytułów niż wymienione w przepisie art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, o ile wydatek ten jest celowy na gruncie przepisów prawa podatkowego, w szczególności spełnia przesłanki zakwalifikowania go do kosztów uzyskania przychodów określone w art. 15 ust. 1 ww. ustawy.

Działalność gospodarcza podlega określonym regułom ekonomicznym i musi opierać się o zasadę racjonalności działań w dążeniu do realizacji postawionego celu. Podkreślić należy, że podatnik nie może kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów wydatków, będących następstwem jego niewłaściwego lub nieracjonalnego działania. Ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej ponosi podatnik i nie ma możliwości przenoszenia tego ryzyka na budżet państwa. Wyjątkiem mogą być jedynie nieprzewidywalne sytuacje, których uniknięcie było niemożliwe, pomimo podjęcia przez podatnika wszelkich koniecznych działań w celu zapobieżenia.

Odnosząc się do kwestii momentu potrącalności kosztów uzyskania przychodów, należy wskazać, iż został on przez ustawodawcę uregulowany w art. 15 ust. 4-4e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Stosownie do art. 15 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, z zastrzeżeniem ust. 4b i 4c. Przepisy ust. 4b - 4c odnoszą się do zasad zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków bezpośrednio związanych z przychodami, dotyczących przychodów danego roku podatkowego, a poniesionych po zakończeniu tego roku podatkowego, przy czym ust. 4b reguluje sytuacje, gdy wydatki zostały poniesione przed dniem sporządzenia sprawozdania finansowego (złożenia zeznania rocznego), natomiast ust. 4c - gdy zostały poniesione po tym dniu.

Kwestię zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków innych niż bezpośrednio związanych z przychodami określa art. 15 ust. 4d ustawy, zgodnie z którym, koszty te są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

W myśl natomiast art. 15 ust. 4e ww. ustawy, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Podatnik chcąc prawidłowo przyporządkować wydatki do kosztów danego okresu powinien zatem mieć na uwadze, czy ma do czynienia z kosztami bezpośrednio związanymi z przychodami, bądź też z innymi kosztami niż bezpośrednio związanymi z przychodami.

Jak wskazano powyżej, aby określić, czy dany koszt jest bezpośrednio związany z przychodem, należy rozstrzygnąć, czy istnieje możliwość powiązania tego wydatku z przychodem osiągniętym w roku podatkowym. Przy ocenie tej, decydującym nie jest moment dokonania tegoż wydatku, a właśnie moment osiągnięcia przychodu. Gdy związek między poniesionym kosztem a uzyskanym przychodem jest wyraźny, koszt taki jest kosztem bezpośrednio związanym z tym właśnie przychodem.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Spółka w dniu 4 sierpnia 1999 r. dokonała sprzedaży 15 sztuk maszyn do produkcji rajstop kontrahentowi za kwotę 766.027,63 zł. W ciągu roku od zakupu, kontrahent zgłaszał kilka razy prośbę o serwisowanie maszyn, które to usterki na bieżąco Spółka usuwała w ramach gwarancji. Stwierdzono podczas napraw, że awarie maszyn wynikają ze stosowana przędzy w złym gatunku, częstej rotacji pracowników obsługujących maszyny, a co za tym idzie złego przeszkolenia i słabego doświadczenia w pracy przy maszynach elektronicznych.

Następca prawny, który prowadził przedsiębiorstwo kontrahenta po jego śmierci, wykorzystując fakt występowania awarii maszyn, w dniu 4 kwietnia 2000 r. złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy kupna - sprzedaży 5 sztuk z 15 zakupionych maszyn. Spółka przystała na zwrot 5 sztuk maszyn, wystawiła FVK na kwotę 230.212,17 zł w dniu 24 maja 2000 r. i odebrała maszyny.

W dniu 14 lipca 2000 r. przesłano kolejne oświadczenie o odstąpieniu od umowy kupna - sprzedaży pozostałych 10 sztuk maszyn, uzasadniając, że nie spełniają wymagań jej produkcji, są wadliwe.

Ponieważ Spółka uważała, że maszyny są sprawne, natomiast zła przędza, nieoryginalne części, oraz personel są przyczyną złej pracy maszyn, zaproponowano pomoc w rozwiązaniu problemu, m.in. przeszkolenie pracownika obsługującego maszyny w fabryce producenta maszyn, na co kontrahent nie wyraził zgody. W wyniku tego sprawa została skierowana na drogę postępowania sądowego.

Wskazano, iż z uwagi na przedłużający się proces, a co za tym idzie coraz wyższe roszczenie kontrahenta uwzględniające odsetki, zobowiązanie wynosi już około 1.300.000 i coraz mniejsze szanse na udokumentowanie swoich roszczeń z uwagi na upływ czasu, zacieranie dowodów, możliwość uszkodzenia w sposób stały czytników elektronicznych maszyn, które ciągle są w posiadaniu kontrahenta, Wnioskodawca postanowił zawrzeć ugodę przed Sądem Okręgowym mocą której zapłaci tytułem zwrotu ceny sprzedaży na rzecz kontrahenta kwotę 550.000,00 zł oraz zobowiązuje się odebrać od kontrahenta a kontrahent zobowiązuje się wydać 9 kompletnych i 1 zdekompletowaną maszynę. Ugoda zamyka spory sądowe oraz wzajemne roszczenia z tytułu przechowywania, konserwacji i stanu spornych maszyn.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że po wielu latach sporów sądowych dotyczących skuteczności odstąpienia przez kontrahenta od umowy sprzedaży oraz wzajemnych roszczeń stron, na mocy zawartej ugody sądowej Wnioskodawca zobowiązał się zwrócić kontrahentowi ustaloną kwotę tytułem zwrotu ceny sprzedaży, a kontrahent zobowiązał się wydać Wnioskodawcy zakupione od Niego w dniu 4 sierpnia 1999 r. maszyny produkcyjne, stanowiące tym samym towar handlowy. W konsekwencji, Wnioskodawca stanie się właścicielem uprzednio sprzedanych towarów handlowych.

Zatem, w wyniku zawartej ugody nastąpią skutki odstąpienia przez kupującego od umowy sprzedaży wiążące się ze zwrotem wzajemnych świadczeń stron umowy, a więc ekwiwalentnością świadczeń.

Należy zauważyć, iż stosownie do art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

W myśl art. 556 § 1 Kodeksu cywilnego, sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy, jeżeli rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu zapewnił kupującego, albo, jeżeli rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym (rękojmia za wady fizyczne). Zgodnie z art. 560 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli rzecz sprzedana ma wady, kupujący może od umowy odstąpić albo żądać obniżenia ceny. Jednakże kupujący nie może od umowy odstąpić, jeżeli sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na rzecz wolną od wad albo niezwłocznie wady usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona przez sprzedawcę lub naprawiana, chyba że wady są nieistotne.

Jeżeli kupujący odstępuje od umowy z powodu wady rzeczy sprzedanej, strony powinny sobie nawzajem zwrócić otrzymane świadczenia według przepisów o odstąpieniu od umowy wzajemnej (art. 560 § 2 Kodeksu cywilnego). Jeżeli przedmiotem sprzedaży są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, kupujący może żądać dostarczenia zamiast rzeczy wadliwych takiej samej ilości rzeczy wolnych od wad oraz naprawienia szkody wynikłej z opóźnienia (art. 561 § 1 Kodeksu cywilnego). Natomiast, jeżeli przedmiotem sprzedaży jest rzecz określona co do tożsamości, a sprzedawcą jest wytwórca tej rzeczy, kupujący może żądać usunięcia wady, wyznaczając w tym celu sprzedawcy odpowiedni termin z zagrożeniem, że po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu od umowy odstąpi. Sprzedawca może odmówić usunięcia wady, gdyby wymagało ono nadmiernych kosztów (art. 561 § 2 Kodeksu cywilnego). Jednakże w myśl art. 561 § 3 Kodeksu cywilnego, przepisy powyższe nie wyłączają uprawnienia do odstąpienia od umowy lub do żądania obniżenia ceny.

Jednocześnie, stosownie do art. 494 Kodeksu cywilnego, strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy; może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Jeżeli wskutek odstąpienia od umowy strony mają dokonać zwrotu świadczeń wzajemnych, każdej z nich przysługuje prawo zatrzymania, dopóki druga strona nie zaofiaruje zwrotu otrzymanego świadczenia albo nie zabezpieczy roszczenia o zwrot (art. 496 Kodeksu cywilnego).

Oceniając skutki podatkowe związane z ugodą sądową przewidującą zapłatę przez Wnioskodawcę ustalonej kwoty tytułem zwrotu ceny, odnoszącą się do umowy sprzedaży dokonanej w 1999 r., należy zauważyć, iż stosownie do przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu obowiązującym w 1999 r. (t. j. Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 ze zm.), tj. w dacie opisanej przez Wnioskodawcę transakcji sprzedaży, Wnioskodawca winien rozpoznać przychód z tytułu sprzedaży towarów handlowych w tymże roku podatkowym.

Zgodnie z art. 70 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.), zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, przy założeniu, iż nie wystąpiły okoliczności, o których mowa w przepisach tejże ustawy, skutkujące zawieszeniem biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Zatem, z uwagi na przedawnienie zobowiązania podatkowego powstałego w 1999 r. w dniu zawarcia przedmiotowej ugody sądowej, Wnioskodawca nie może dokonać zmniejszenia przychodów i zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów właściwego okresu podatkowego.

Wobec powyższego, wydatek obciążający Wnioskodawcę z tytułu zwrotu ceny sprzedaży na rzecz kontrahenta na mocy zawartej ugody sądowej, w okolicznościach przedstawionych w zdarzeniu przyszłym, będzie stanowił koszt uzyskania przychodu, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, niewyłączony z kosztów uzyskania przychodów na mocy art. 16 ust. 1 pkt 22 ww. ustawy. Dotyczy on bowiem zakupu maszyn produkcyjnych stanowiących towary handlowe, które Wnioskodawca na mocy ugody sądowej odbierze od kontrahenta. Wydatek ten, jako koszt uzyskania przychodów bezpośrednio związany z przychodami powinien zostać rozpoznany, zgodnie z art. 15 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w momencie uzyskania przychodu z tytułu sprzedaży maszyn. W konsekwencji, Wnioskodawca nie może w dacie zapłaty i otrzymania zwrotu maszyn zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kwoty pierwotnej ceny zakupu maszyn.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.